Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Psychometria

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2401-K-S1-3-PSM
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Psychometria
Jednostka: Katedra Kognitywistyki
Grupy: Kognitywistyka- s1- 3 rok
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

- godziny realizowane z udziałem nauczycielki: 30 h/ 1,.25 ECTS

- praca indywidualna studenta 45 h/ 1,75 ECTS

Razem: 75 h /3 ECTS


Efekty uczenia się - wiedza:

Efekty kierunkowe: K_W09; K_W10


Efekty przedmiotowe

• Zna podstawowe pojęcia i posiada podstawową wiedzę na temat konstrukcji i stosowania testów psychologicznych

• Rozumie ograniczenia i zalety pomiaru testowego

• Posiada wiedzę pozwalająca na racjonalną ocenę wartości psychometrycznej testów konstruowanych i stosowanych przez innych badaczy oraz wartości badań z użyciem takich metod.

• Rozumie społeczny kontekst stosowania testów psychologicznych


Efekty uczenia się - umiejętności:

Efekty kierunkowe: K_06; K_U17


Efekty przedmiotowe

• Posiada umiejętności niezbędne do oceny własności psychometrycznych testów psychologicznych

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Efekty kierunkowe: K_K01


Efekty przedmiotowe

• Rozumie społeczny kontekst stosowania testów psychologicznych

• Zna zasady etyki zawodowej związane ze stosowaniem testów psychologicznych i interpretacją ich wyników.


Metody dydaktyczne:

• Wykład konwencjonalny i konwersatoryjny

• Prezentacja wybranych problemów psychometrycznych w oparciu o przykładowe dane liczbowe i przykładowe dane z literatury

• Konsultacje

• Metody aktywizujące - dyskusja dydaktyczna


Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Skrócony opis:

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z podstawami pomiaru psychometrycznego: konstrukcją testów psychologicznych, oceną ich własności psychometrycznych oraz metodologicznymi i etycznymi zasadami prowadzenia badań z użyciem testów psychologicznych oraz interpretacji ich wyników.

1. Ogólna charakterystyka pomiaru testowego w psychologii

2. Koncepcja mierzonej cechy i jej operacjonalizacja

3. rzetelność testów

4. Trafność testów

5. Analiza pozycji testowych

6. Normalizacja testów

7. Kontrola zmiennych zakłócających pomiar testowy

8. Etapy konstrukcji testów

9. Kulturowa adaptacji testów

10. Kulturowy kontekst konstrukcji i stosowania testów

Pełny opis:

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z podstawami pomiaru psychometrycznego: konstrukcją testów psychologicznych, oceną ich własności psychometrycznych oraz metodologicznymi i etycznymi zasadami prowadzenia badań z użyciem testów psychologicznych oraz interpretacji ich wyników. Wykład obejmuje następujące treści programowe:

1. Pomiar psychometryczny-zagadnienia wstępne.

a) charakterystyka pomiaru psychometrycznego;

b) podstawowe wymogi stawiane testom psychologicznym;

c) klasyfikacja testów psychologicznych;

d) zalety i ograniczenia pomiaru testowego.

e) trochę historii testów psychologicznych;

2. Koncepcja mierzonej zmiennej i jej operacjonalizacja.

a) definicja teoretyczna mierzonej zmiennej;

b) operacjonalizacja mierzonej zmiennej;

3. Podstawy rzetelności testów psychologicznych.

a) podstawowe pojęcia teorii rzetelności: wynik prawdziwy, wynik otrzymany, błąd pomiaru;

b) modele wyniku prawdziwego;

c) teoria generalizacji (uniwersalizacji) wyników testowych.

4. Zastosowanie teorii rzetelności do oceny błędu pomiaru testowego.

a) zgodność wewnętrzna: wzór Spearmana-Browna, alfa Cronbacha, wzór Kudera Richardsona;

b) zgodność międzypołówkowa;

c) zgodność międzytestowa;

d) metody powtórnego pomiaru: wiarygodność,

stabilność bezwzględna i względna;

e) rzetelności testu a wariancja prawdziwa i długość testu

f) standardowy błąd pomiaru i jego zastosowanie do szacowania

granic wyniku prawdziwego (estymacja przedziałowa) oraz

oceny istotności różnic wewnętrz- i międzyosobniczych.

5. Trafność testu.

a) pojęcie trafności testu;

b) trafność treściowa (wewnętrzna) i jej ocena (zastosowanie współczynnika W-Kendalla);

c) trafność kryterialna (diagnostyczna i prognostyczna);

d) trafność teoretyczna i metody jej oceny:

- trafność czynnikowa,

- metoda wielu cech-wielu metod (trafność zbieżna i różnicowa),

- metody oparte na analizie związków między konstruktem a zachowaniem: metoda różnic międzygrupowych (walidacyjnych), metoda zmian nieprzypadkowych, badanie procesu rozwiązywania testu;

e) trafność a rzetelność.

f) stronniczość testu

6. Podstawy analizy pozycji.

a) trudność pozycji; testy szybkości i testy mocy;

b) wartość dystrakcyjna odpowiedzi, dystrakcja a dyskryminacja;

c) wpływ zgadywania i poprawka na zgadywanie;

d) moc dyskryminacyjna pozycji i sposoby jej szacowania;

e) grupy walidacyjne

f) teoria odpowiedzi na pozycje testowe (item response theory - IRT): model Rascha, krzywa charakterystyczna pozycji (ICC), zastosowanie krzywej ICC do analizy pozycji.

7. Normalizacja testu.

a) pomiar, skala pomiarowa, poziomy pomiaru;

b) wyniki standaryzowane;

c) skale standardowe o rozkładzie prostokątnym: skala centylowa;

d) skale standardowe o rozkładzie normalnym: stenowa, staninowa, tetronowa, tenowa, dewiacyjny iloraz inteligencji;

e) kryteria doboru właściwej skali;

f) problem porównywania wyników wyrażonych w jednostkach

różnych skal standardowych;

g) rodzaj skali a dobór testu statystycznego.

8. Kontrola zmiennych zakłócających trafność pomiaru psychometrycznego: Skale kontrolne.

a) skala kłamstwa (L) na przykładzie testu MPI Eysencka;

b) skale kontrolne (?, L, F, i K) inwentarza WISKAD-MMPI;

c) zmienna aprobaty społecznej na przykładzie testów Edwardsa, Marlowe'a-Crowne'a, i testu KAS Drwala.

9. Etapy konstrukcji testów (na przykładzie kwestionariuszy osobowości/temperamentu)

a) Strategie tworzenia pozycji testowych: treściowa, teoretyczna, kryterialna, indukcyjna;

b) forma i treść pozycji;

c) etapy tworzenia i selekcji pozycji testowych:

d) przygotowanie testy do zastosowania w praktyce

10. Problemy kulturowej adaptacji testów.

a) po co adaptujemy testy?

b) rodzaje adaptacji (transkrypcja, translacja, trawestacja, parafraza, rekonstrukcja);

c) niektóre problemy związane z adaptacją testów;

d) Kryteria równoważności testu oryginalnego i adaptowanego

e) Kryteria (konteksty) oceny adaptacji testów

11. Społeczny kontekst stosowania testów.

a) prawa osób testowanych,

b) test psychologiczny jako produkt komercyjny

Literatura:

Literatura podstawowa

Brzeziński J. (1996). Metodologia badań psychologicznych (cz. V: Podstawy konstrukcji testów psychologicznych i interpretacji ilościowej danych testowych, rozdz. 15, 16, 17, 18, 20 - zagadnienia odpowiadające treści wykładu). Warszawa: PWN.

Hornowska, E. (2001). Testy Psychologiczne – teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.

Magnusson, D. (1991). Wprowadzenie do teorii testów (rozdz. 15: Zgadywanie). Warszawa: PWN.

Zawadzki, B. (2006). Kwestionariusze osobowości: Strategie i procedura konstruowania (ss. 77-135). Warszawa: Wydawnictwo naukowe Scholar.

Literatura uzupełniająca

Alken, L.R. (2003). Psychological testing and assessment (11th ed.). Boston: Allyn and Bacon.

Anastasi, A. (1982). Psychological testing (5th edition). New York: The Macmillan Company.

Adelt, J. i Kranas, G. (1978). Zmienna aprobaty społecznej Edwardsa. Materiały do Nauczania Psychologii, s. III, t. 3, 225-240.

Brzeziński, J. (1978). Elementy metodologii badań psychologicznych (cz. II). Warszawa: PWN.

Brzeziński, J. (2000). Podstawowe metody badawcze – teoria i praktyka testowania. W: J. Strelau (red.). Psychologia – podręcznik akademicki (ss. 389-435). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Brzeziński, J. (red.) (2005). Trafność i rzetelność testów psychologicznych (wybór tekstów). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Ciechanowicz, A. (1990). Kulturowa adaptacja testów. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

Crocker L. i Algina J. (1986). Introduction to classical and modern test theory. Foth Worth: Harcourt.

Drwal, R. i Wilczyńska, J. T. (1980). Opracowanie kwestionariusza Aprobaty Społecznej. Przegląd Psychologiczny, 3, 549-569 (przedruk w: Drwal, 1995).

Drwal, R.. (1995). Adaptacja kwestionariuszy osobowości (cz. I p.1.: Problemy kulturowej adaptacji kwestionariuszy osobowości) Warszawa: PWN.

Guilford, J. R. (1964). Podstawowe metody statystyczne w psychologii i pedagogice. Warszawa: PWN.

Kaplan, R. M. i Saccuzzo, D. P. (1997). Psychological testing: Principles, applications, and issues (4 wydanie). Pacific Grove: Books/Cole Publishing Company.

Kostrzewski, J. (1990). Testy inteligencji culture-fair. W: A. Ciechanowicz (red.), Kulturowa adaptacja testów (ss. 49-58). Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

Magnusson, D. (1981). Wprowadzenie do teorii testów. Warszawa: PWN.

Matczak, A. (1988). Sposoby określania trafności testów: Próba kategoryzacji. Psychologia Wychowawcza, nr 3, 337-345.

Murphy, K. R. i Davidshofer, C. O. (1991). Psychological testing: Principles and applications. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall.

Nowakowska, M. (1975). Psychologia ilościowa z elementami naukometrii (rozdz. 1.: Zarys współczesnej teorii testów). Warszawa: PWN.

Nunnally, J. C. i Bernstein, I. H. (1994) Psychometric theory (3 wyd.). New York: McGraw-Hill

Pedhazur, E.J. i Pedhazur Schmelkin, L. (1991). Measurement, design, and analysis: An integrated approach (Part 1: Measurement). Hillsdale, N.J.: Erlbaum.

Płużek, Z. (1971). Wartość testu WISKAD-MMPI dla diagnozy różnicowej w zakresie nozologii psychiatrycznej. Lublin: Wydawnictwa KUL.

Testy Psychologiczne w poradnictwie wychowawczo-zawodowym (1977). Warszawa: PWN.

Metody i kryteria oceniania:

Forma zaliczenia: pisemny egzamin testowy; dwa terminy: normalny (w sesji egzaminacyjnej) i poprawkowy (w sesji poprawkowej). Test będzie składał się z pytań o informację oraz mini-zadań mających sprawdzić czy student potrafi zastosować posiadaną wiedzę do rozwiązania prostych problemów psychometrycznych

Wymagania egzaminacyjne: znajomość zagadnień omawianych na wykładzie i literatury podstawowej. Kryterium zaliczenia egzaminu: 50% punktów

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Tytus Sosnowski
Prowadzący grup: Tytus Sosnowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Tytus Sosnowski
Prowadzący grup: Tytus Sosnowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Tytus Sosnowski
Prowadzący grup: Tytus Sosnowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)