Bioetyka

Nie dotyczy/brak

kanon

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (godz.):

- udział w zajęciach – 30 godzin

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (godz.), w tym:

- czas przewidziany na konsultacje i pracę z nauczycielem akademickim – 10 godzin

- czas potrzebny na przygotowanie się do zajęć – 5 godzin

- czas potrzebny na powtórzenie materiału i przygotowania się do zaliczenia końcowego – 5 godzin

Łącznie: 50 godz. (2 pkt. ECTS)

K_W1: student zna podstawowe teorie etyczno-filozoficzne i potrafi je wykorzystywać w procesie wnioskowania, wyjaśnienia i ocenie wybranych zagadnień, z którymi mierzy się bioetyka.

K_W2: posiada znajomość przedmiotu bioetyki w sensie szerszym i węższym, jak też znajomość genezy bioetyki, w aspekcie etyczno-filozoficznym, prawnym oraz społecznym.

K_W3: posiada wiedzę na temat kluczowych problemów natury bioetycznej, ich ewolucji oraz możliwości ich rozstrzygnięcia.

K_W4: ma świadomość znaczenia wartościowania w bioetyce [w nawiązaniu do koncepcji Bauchampa, Childressa i Engelhardta].

K_W5: posiada zdolność argumentowania na rzecz czołowych stanowisk w bioetyce, tj. utylitarystycznego i personalistycznego.

K_W6: posiada wiedzę dotyczącą takich zagadnień, jak wartość życia, godność ludzka, natura człowieka, status osobowy człowieka, jako kwestii leżących u podstaw szeregu sporów bioetycznych.

K_U1: student posiada umiejętność poprawnego rozpoznania teorii etyczno-filozoficznej i użycia argumentacji w jej ramach obowiązującej do rozstrzygania dylematów natury bioetycznej, w tym rozumie i ocenia zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz etyczne uwarunkowania chemii medycznej;

K_U2: potrafi rozpoznać i poprawnie zastosować argumentację charakterystyczną dla danego typu bioetyki w otwartej dyskusji bioetycznej.

K_U3: potrafi samodzielnie wnioskować, wyjaśniać i oceniać dylematy bioetyczne, z uwagi m. in. na ich rangę, stopień złożoności i odniesienie kulturowe [światopoglądowe i religijne].

K_U4: potrafi wskazać korelacje występujące między naukami współtworzących bioetykę, tj. na linii BIOLOGIA – PRAWO – FILOZOFIA [ETYKA].

K_U5: potrafi umiejętnie argumentować na rzecz, m. in. WARTOŚCI ŻYCIA, GODNOŚCI LUDZKEJ, NATURY CZŁOWIEKA, STATUSU OSOBOWEGO CZŁOWIEKA, w oparciu o daną koncepcję bioetyczną [np. utylitarystyczną, personalistyczną, czy też np. kulturową].

K_U6: potrafi samodzielnie poszerzać wiedzę z zakresu bioetyki

K_K1: student ma świadomość społecznej, kulturowej (w tym również światopoglądowej i religijnej), jak również prawnej roli i znaczenia dylematów natury bioetycznej nie tylko w sferze teoretycznych ich rozpoznań, ale przede wszystkim w wymiarze praktycznym.

K_K2: potrafi w sposób refleksyjny i przemyślany opowiedzieć się ZA/PRZECIW danej technice, bądź technologii biomedycznej.

K_K3: rozumie analizowane/wybrane zagadnienie bioetyczne i wyjaśnia je w oparciu o wybrany model teorii etycznej.

K_K4: potrafi (w oparciu, o wiedzę wyniesioną z zajęć z zakresu bioetyki) właściwie rozdzielać argumentację stosowaną w bioetyce od argumentów nierzeczowych, często kreowanych przez środki masowego przekazu.

K_K5: zna oraz przestrzega zasady i normy (etyczno-filozoficzne) stosowane do wyjaśniania, m. in. licznych dylematów społecznych, dba o zdrowie i środowisko naturalne.

K_K6: rozumie etyczne i społeczne aspekty praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy i umiejętności.

WAŻNE! _ Na zajęciach wykorzystane zostaną dwie metody dydaktyczne, tj.

a) wykładu informacyjnego (opowiadania) - w celu przybliżenia słuchaczom problematyki bioetycznej [patrz: opis kursu]

oraz

b) metody konwersatoryjnej (pogadanki) - w celu przedyskutowania kwestii budzących ewentualne pytania, wątpliwości, czy kontrowersje

- opowiadanie
- pogadanka
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

- klasyczna metoda problemowa

Zapoznanie studentów z pojęciem, przedmiotem, genezą a także strukturą bioetyki, w ramach szerszej myśli etyczno-filozoficznej. Zaprezentowanie wybranych/kluczowych problemów, z którymi mierzy się współczesna myśl bioetyczna, na tle współtworzących ją nauk ścisłych oraz nauk stosowanych. Omówienie przykładowych teorii etyczno filozoficznych w bioetyce, takich jak (przykładowo) ekocentryzm, antropocentryzm, biocentryzm, subiektywizm, obiektywizm, relatywizm, utylitaryzm, personalizm, kontraktalizm. Ukazanie istoty i znaczenia/roli bioetyki, w wymiarze teoretycznym i praktycznym (na wybranych przykładach). Prezentacja bazowych zasad bioetycznych i teorii etycznych aplikowanych do wyjaśniania dylematów etycznych.

1) Wprowadzenie do bioetyki

a. Narodziny, geneza, ewolucja i charakterystyka bioetyki

b. Etyki lekarskie przed "nastaniem bioetyki"

c. Rozpoznania i analizy bioetyczne [w ramach m.in. biogenezy, bioterapii i tanatologii].

d. Wiodące „zasady bioetyczny” autorstwa m.in. Bauchampa, Childressa i Engelhardta.

e. Bioetyka a eugenika.

2) Value of Life vs Sancity of Life – namysł nad wartością życia ludzkiego

3) Human Liberation vs Animal Liberation – spór o naturę ludzką

4) Spór wokół eksperymentów na zwierzętach (m.in. o roli komisji etycznych zajmujących się oceną etyczną prowadzonych badań na zwierzętach laboratoryjnych)

5) Bioetyka a biogeneza życia – próba zastosowania kategorii bioetycznych do wyjaśnienia problemów, które generuje dynamiczny rozwój nauk biomedycznych, w tym m. in. genetyki, biotechnologii oraz medycyny reprodukcyjnej.

- przykładowe problemy: in vitro, klonowanie (m.in. reprodukcyjne)

6) Bioetyka a bioterapia – próba użycia kategorii bioetycznych do wyjaśnienia problemów, które rodzi dynamiczny rozwój technologii medycznych.

- przykładowe problemy: aborcja, transplantologia

7) Bioetyka a tanatologia – próba zastosowania kategorii bioetycznych do eksplikacji, takich zagadnień, jak np.: eutanazja (czynna i bierna), samobójstwo (wspomagane, nie-wspomagane), tj. problemów natury suicydologicznej.

- przykładowe problemy: eutanazja, samobójstwo wspomagane

8) Współczesne dylematy bioetyczne, m.in. zagadnienie medykalizacji życia ludzkiego, trans-humanizmu i post-humanizmu, technologii GMO.

9) Kodeksy etyczne a zagadnienie biojurysprudencji – rzecz o prawach i obowiązkach lekarza i pacjenta w kontekście dyskusji nad problemem paternalizmu medycznego i autonomii pacjenta.

10) Podsumowanie kursu

Przykładowa literatura przedmiotu:

- Adamkiewicz M., Zagadnienie śmierci w bioetyce, Warszawa 2002;

- Beauchamp L., Childress J.F., Zasady etyki medycznej, Warszawa 1995;

- Bioetyka personalistyczna, red. Tadeusz Biesaga, Kraków 2006;

- Bioetyka polska, red. T. Biesaga, Kraków 2004;

- Bołoz W., Bioetyka i prawa człowieka, Warszawa 2007;

- Bołoz W., Życie w ludzkich rękach: podstawowe zagadnienia bioetyczne, Warszawa 1997;

- Chyrowicz B., Bioetyka i ryzyko: argument "równi pochyłej" w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki, Lublin 2002;

- Filipowicz A., Bioetyka: dialog w obronie życia, Warszawa 2002;

- Gillon R., Etyka lekarska: problemy filozoficzne, Warszawa 1997;

- Kurkowski J. L., Medycyna: bioetyka i polityka, Bielsko-Biała 2002;

- Narodziny i śmierć. Bioetyka kulturowa wobec stanów granicznych życia ludzkiego, red. M. Gałuszko i K. Szewczyk, Warszawa-Łódź 2002;

- Singer P., Etyka praktyczna, Warszawa 2003;

- Singer P., O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej, Warszawa 1994;

- Seroczyńska M., Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie, Kraków 2004;

- Ślipko T., Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Kraków 1994;

- Tokarczyk, R. A., Prawa narodzin, życia i śmierci: etyczne problemy współczesności, Lublin 1988;

- Tulibacki W., Etyka i nauki biologiczne, Olsztyn 1994;

- Ziemiński I., Zagadnienie śmierci w filozofii analitycznej, Lublin 1999;

Zaliczenie na ocenę

(metody/kryteria do możliwego przedyskutowania)

Nie dotyczy/brak