Opieka i wychowanie dziecka na przestrzeni dziejów

Ogólna wiedza dotycząca tytułowego zagadnienia.

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz. 50):

- udział w wykładach - 30

- konsultacje z nauczycielem akademickim - 15

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz. 50):

- przygotowanie do wykładu - 5

- czytanie literatur - 20

- przygotowanie do egzaminu - 30

Łącznie: 100 godz. (4 ECTS)

- ma wiedzę na temat poglądów wybranych przedstawicieli na temat sytuacji dziecka na przestrzeni dziejów

- opisuje najważniejsze aspekty opieki na dzieckiem sprawowanej w przeszłości

- charakteryzuje wielowiekowe doświadczenia w zakresie praw dziecka

- wykorzystuje wiedzę na temat zabaw dziecięcych i ich znaczenia w rozwoju dziecka w pracy zawodowej

- analizuje warunki rozwoju opieki i wychowania najmłodszych w przeszłości

- ma świadomość ewolucji czynników determinujących przemiany w zakresie opieki i wychowania dziecka

- posiada umiejętność docenia znaczenia humanitarnej postawy wobec potrzeb najmłodszych

- jest gotów do uzupełnienia i doskonalenia nabytej wiedzy historycznej, filozoficznej, aksjologicznej

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- wykład problemowy

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

- klasyczna metoda problemowa

- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści

Celem zajęć jest przybliżenie specyfiki opieki i wychowania dzieci od czasów starożytnych aż do końca XX wieku. Omówione zostaną kwestie związane z rolą i pozycją najmłodszych w rodzinie i społeczeństwie oraz osoby i instytucje, które sprawowały opiekę nad nimi w przeszłości. Przybliżone zostaną okoliczności przygotowania dokumentów regulujących prawa dziecka.

Tematyka wykładów obejmuje następujące zagadnienia:

- poglądy na dziecko i okres dzieciństwa na przestrzeni dziejów

- ewolucja statusu dzieci w społeczeństwie

- proces kształtowania się praw dziecka

- instytucjonalne formy opieki nad dziećmi

- zabawy i zabawki przeznaczone dla dziewczynek i chłopców

- rozwój zabaw ruchowych, zręcznościowych oraz zabaw uczniowskich

- społeczno-obyczajowe uwarunkowania porzucania dzieci, dzieciobójstwa oraz sytuacja dzieci nieślubnych

1. Aries P., Historia dzieciństwa, Gdańsk 1995.

2. Balcerek M., Prawa dziecka, Warszawa 1986.

3. Balcerek M., Rozwój opieki nad dzieckiem w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1978.

4. Bołdyrew A., Matka i dziecko w rodzinie polskiej: ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795-1918, Warszawa 2008.

5. Bujak J., Zabawki w Europie. Zarys dziejów - rozwój zainteresowań, Kraków 1988.

6. Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk, K. Kabacińska, Poznań 2010.

7. Delimata M., Dziecko w Polsce średniowiecznej, Poznań 2004.

8. Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. T. 1, Starożytność – Średniowiecze, red. J. Jundziłł, D. Żołądź-Strzelczyk

9. Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. T. 2, Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002.

10. Grabowska-Pieńkosz D., Problematyka edukacyjna dziecka w programie działalności Towarzystwa Pedagogicznego, w: Dziecko w historii – w kręgu kultury chrześcijańskiej, red. E. J. Kryńska, A. Suplicka, U. Wróblewska, Białystok 2017.

11. Nauczanie domowe dzieci polskich od XVIII do XX wieku: zbiór studiów, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2004.

12. Od narodzin do wieku dojrzałego: dzieci i młodzież w Polsce. Cz. 2, Stulecie XIX i XX, red. E. Mazur, Warszawa 2003.

13. Od narodzin do wieku dojrzałego: dzieci i młodzież w Polsce. Cz. 1, Od średniowiecza do wieku XVIII, red. M. Dąbrowska, A. Klonder, Warszawa 2002.

14. Opieka nad dzieckiem w Galicji, red. A. Meissner, Rzeszów 2002.

15. Pachocka A., Dzieciństwo we dworze szlacheckim w I połowie XIX wieku, Kraków 2009.

16. „Świat dziecka”, red. J. Kita, M. Korybut-Marciniak, Łódź 2016.

17. Walasek S., Opieka i wychowanie małego dziecka na łamach czasopism przełomu XIX i XX wieku, Wrocław 2015.

18. Wróbel-Lipowa K., Dziecko w polskiej rodzinie ziemiańskiej w XVIII wieku, „Res Historica Lublin” 2006, T. 23.

19. Żołądź-Strzelczyk D., Dziecko w dawnej Polsce, Poznań 2006.

20. Jakubiak K., Borowska-Nawrot M., Dziecko i dzieciństwo na ziemiach polskich w źródłach narracyjnych i ikonograficznych z drugiej połowy XIX i początku XX wieku, Toruń 2021.

Egzamin na podstawie znajomości treści wykładów i wybranych lektur. Przygotowanie prezentacji na wybrane zagadnienie zgodne z tematyką wykładów.

nie dotyczy