Psychologia moralności - skąd wiemy czy coś jest dobre lub złe i jak to na nas wpływa?

Brak

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

- udział w wykładach 30 godz.

- konsultacje z nauczycielem akademickim 10 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- przygotowanie do wykładu 20 godz.

- czytanie literatury 20 godz.

Łącznie: 80h (3 ECTS)

W1: Student rozumie przebieg psychologicznego procesu oceny moralnej.

W2: Student zna i rozumie ewolucyjne i kulturowe fundamenty psychologicznych mechanizmów oceny moralnej.

W3: Student zna uwarunkowania indywidualne i sytuacyjne zachowań moralnych ludzi.

W4: Student rozumie w jaki sposób różnice w zakresie intuicji moralnych przekładają się na różnice w zakresie ideologii i orientacji politycznej.

U1:Student potrafi zastosować wiedzę na temat przebiegu psychologicznego procesu oceny moralnej do analizy i zrozumienia rzeczywistych decyzji moralnych ludzi.

U2: Student potrafi powiązać konkretne oceny i zachowania moralne z danym kodem (intuicją) moralnym (Koncepcja Fundamentów Moralnych Haidta).

U3: Student potrafi pokazać i wyjaśnić rolę różnic w zakresie kodów moralnych w aktualnych zjawiskach społecznych np. wyborach politycznych czy „wojnach kulturowych”.

K1: Student przejawia większą otwartość i zrozumienie dla systemów moralnych innych osób, opartych na odmiennych,w stosunku do jego własnego, regułach (kodach).

K2: Student ma gotowość do dyskusji na temat uwarunkowań i użyteczności społecznej różnych reguł (kodów) moralnych.

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Kurs koncentruje się na psychicznych mechanizmach ludzkiej moralności. Zorganizowany wokół pięciu pytań, na które stara się odpowiedzieć współczesna psychologia moralności:

1. Czy jesteśmy predysponowani do przestrzegania jednej uniwersalnej reguły moralnej czy też istnieje więcej niż jeden mentalnych systemów moralnych?

2. W jaki sposób dokonujemy oceny moralnej? Jaka jest rola emocji i świadomości w tym procesie?

3. Jakie są źródła i funkcja ludzkiej moralności?

4. Jakie czynniki decydują o tym, że ludzie postępują zgodnie lub niezgodnie z daną regułą moralną?

5. Jakie są konsekwencje różnic w zakresie moralności dla indywidualnych decyzji i życia społecznego?

1. Co to jest ocena moralna? Czym różni się od innych ocen jakich dokonujemy?

2. Podstawy ludzkiej moralności - jakie działania uznajemy za moralne/niemoralne? Czy istnieje jedna moralność?

- koncepcja L. Kohlberga i jej rozwiniecie Turiela;

- koncepcja R. Shwedera i jej rozwiniecie przez J. Haidta.

3. Jak dokonujemy oceny moralnej: procesy poznawcze vs. emocje. Model Racjonalistyczny vs. Model Społeczno- Intuicjonistyczny.

4. Emocje moralne i ich wpływ na ocenę moralną. Ocena moralna jako przykład „oceny ucieleśnionej”. Rola racjonalnego myślenia w ocenie moralnej.

5. Źródła naszej moralności: uwarunkowania ewolucyjne; procesy socjalizacyjne i wychowawcze; racjonalizm w rozumieniu J. Piageta.

- poglądy Piageta i ich rozwinięcie przez Kohlberga;

- koncepcja Fundamentów Moralnych Haidta;

- kształtowanie się indywidualnej moralności, czyli na czym polega rozwój moralny.

6. Specyfika poszczególnych kodów moralnych wg Haidta: ewolucyjna funkcja (wyzwanie adaptacyjne), pierwotne i wtórne włączniki poszczególnych kodów moralnych.

7. Różnice płciowe w zakresie kodów moralnych.

8. Czyja krzywda jest większa czyli dlaczego różnimy się w ocenie krzywdy w zależności od tego kto cierpi?

9. Oczywiste i nieoczywiste źródła naszej moralnej hipokryzji.

10. Moralność, a orientacja polityczna i poglądy społeczne – istota wojen kulturowych. Odmienne wzorce kodów moralnych konserwatystów, liberałów i libertarian.

11. Myślenie moralne, a postępowanie moralne. Na ile moralni ludzie postępują moralnie? Indywidualne i sytuacyjne wyznaczniki zachowania moralnego.

12. Rola empatii w zachowaniu prospołecznym? Czy trzeba odczuwać empatię aby pomagać?

13. Na ile racjonalne myślenie prowadzi do moralnego zachowania, a na ile do usprawiedliwiania zachowania niemoralnego.

14. Czy zwierzęta maja moralność? A jeśli tak, to czy taką samą jak ludzie?

Literatura podstawowa (dla wszystkich)

Haidt, J. (2014). Prawy umysł. Sopot: Smak Słowa

de Waal, F. (2013). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność? Kraków: Copernicus Center Press.

Zimbardo, Ph. (2008). Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Literatura dodatkowa (dla zainteresowanych danym zagadnieniem)

Ariely, D. (2009). Potęga irracjonalności. Wrocław: Wydawnictwo Dolnosląśkie.

Bersoff, D. (1999). Why Good People Sometimes Do Bad Things: Motivated Reasoning and Unethical Behavior. Personality and Social Psychology Bulletin 25,28–39.

Churchland, P.S. (2013). Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności. Kraków: Copernicus Center Press.

Feinberg, M., Willer, R., Antonenko, O., John, O. P. (2012). Liberating Reason From the Passions: Overriding Intuitionist Moral Judgments Through Emotion Reappraisal. Psychological Science, 23(7), 788–795. http://doi.org/10.1177/0956797611434747

Graham, J., Haidt, J., Koleva, S., Motyl, M., Iyer, R., Wojcik, S. P., Ditto, P. H. (2013). Moral Foundations Theory. W: Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 47, pp. 55–130). Elsevier.

Graham, J., Haidt, J., Nosek, B. A. (2009). Liberals and conservatives rely on different sets of moral foundations. Journal of Personality and Social Psychology, 96(5), 1029–1046. http://doi.org/10.1037/a0015141

Graham, J., Nosek, B. A., Haidt, J., Iyer, R., Koleva, S., Ditto, P. H. (2011). Mapping the moral domain. Journal of Personality and Social Psychology, 101(2), 366–385. http://doi.org/10.1037/a0021847

Greene, J. D. (2001). An fMRI Investigation of Emotional Engagement in Moral Judgment. Science, 293(5537), 2105–2108. http://doi.org/10.1126/science.1062872

Greene, J.D. (2014). The cognitive neuroscience of moral judgment and decision-making. The Cognitive Neurosciences V MIT Press, Cambridge, MA.

Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment. Psychological Review, 108(4), 814–834. http://doi.org/10.1037/0033-295X.108.4.814

Haidt, J., S. Koller, Dias. M. (1993). Affect, culture, and morality, or is it wrong to eat your dog?” Journal of Personality and Social Psychology, 65, 613–28.

Haidt, J., Graham, J. (2009). Planet of the Durkheimians, Where Community, Authority, and Sacredness are Foundations of Morality. In J. T. Jost, A. C. Kay, H. Thorisdottir, Social and Psychological Bases of Ideology and System Justification (371–401). Oxford University Press.

Haidt, J., Joseph, C. (2008). The moral mind: How five sets of innate intuitions guide the development of many culture-specific virtues, and perhaps even modules. W: P. Carruthers, S. Laurence, S. Stich (red.). The Innate Mind, (Vol. 3). Oxford University Press.

Hofmann, W., Wisneski, D. C., Brandt, M. J., & Skitka, L. J. (2014). Morality in everyday life. Science, 345(6202), 1340–1343. https://doi.org/10.1126/science.1251560

Hoffman, M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP

Iyer, R., Koleva, S., Graham, J., Ditto, P., & Haidt, J. (2012). Understanding Libertarian Morality: The Psychological Dispositions of Self-Identified Libertarians. PLoS ONE, 7(8), e42366. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0042366

Kesebir, S., Haidt, J. (2010). Morality. W: S., Fiske, D., Gilbert (red.). Handbook of Social Psychology, 3-22.

Koleva, S. P., Graham, J., Iyer, R., Ditto, P. H., Haidt, J. (2012). Tracing the threads: How five moral concerns (especially Purity) help explain culture war attitudes. Journal of Research in Personality, 46(2), 184–194. http://doi.org/10.1016/j.jrp.2012.01.006

Koleva, S., Selterman, D., Kang, H., Graham, J. (w druku). Beyond Kohlberg vs. Gilligan: empathy and disgust mediate gender differences in moral judgment.

Park, J. H., Isherwood, E. (2011). Effects of concerns about pathogens on conservatism and anti-fat prejudice: are they mediated by moral intuitions? The Journal of Social Psychology, 151(4), 391–394. http://doi.org/10.1080/00224545.2010.481692

Schnall, S., Haidt, J., Clore, G. L., Jordan, A. H. (2008). Disgust as Embodied Moral Judgment. Personality and Social Psychology Bulletin, 34(8), 1096–1109. http://doi.org/10.1177/0146167208317771

Van Leeuwen, F., & Park, J. H. (2009). Perceptions of social dangers, moral foundations, and political orientation. Personality and Individual Differences, 47(3), 169–173. http://doi.org/10.1016/j.paid.2009.02.017

Kolokwium - warunkiem zaliczenia jest uzyskanie minimum 50% punktów.

Kurs koncentruje się na psychicznych mechanizmach ludzkiej moralności. Zorganizowany wokół pięciu pytań, na które stara się odpowiedzieć współczesna psychologia moralności:

1. Czy jesteśmy predysponowani do przestrzegania jednej uniwersalnej reguły moralnej czy też istnieje więcej niż jeden mentalnych systemów moralnych?

2. W jaki sposób dokonujemy oceny moralnej? Jaka jest rola emocji i świadomości w tym procesie?

3. Jakie są źródła i funkcja ludzkiej moralności?

4. Jakie czynniki decydują o tym, że ludzie postępują zgodnie lub niezgodnie z daną regułą moralną?

5. Jakie są konsekwencje różnic w zakresie moralności dla indywidualnych decyzji i życia społecznego?

1. Co to jest ocena moralna? Czym różni się od innych ocen jakich dokonujemy?

2. Podstawy ludzkiej moralności - jakie działania uznajemy za moralne/niemoralne? Czy istnieje jedna moralność?

- koncepcja L. Kohlberga i jej rozwiniecie Turiela;

- koncepcja R. Shwedera i jej rozwiniecie przez J. Haidta.

3. Jak dokonujemy oceny moralnej: procesy poznawcze vs. emocje. Model Racjonalistyczny vs. Model Społeczno- Intuicjonistyczny.

4. Emocje moralne i ich wpływ na ocenę moralną. Ocena moralna jako przykład „oceny ucieleśnionej”. Rola racjonalnego myślenia w ocenie moralnej.

5. Źródła naszej moralności: uwarunkowania ewolucyjne; procesy socjalizacyjne i wychowawcze; racjonalizm w rozumieniu J. Piageta.

- poglądy Piageta i ich rozwinięcie przez Kohlberga;

- koncepcja Fundamentów Moralnych Haidta;

- kształtowanie się indywidualnej moralności, czyli na czym polega rozwój moralny.

6. Specyfika poszczególnych kodów moralnych wg Haidta: ewolucyjna funkcja (wyzwanie adaptacyjne), pierwotne i wtórne włączniki poszczególnych kodów moralnych.

7. Różnice płciowe w zakresie kodów moralnych.

8. Czyja krzywda jest większa czyli dlaczego różnimy się w ocenie krzywdy w zależności od tego kto cierpi?

9. Oczywiste i nieoczywiste źródła naszej moralnej hipokryzji.

10. Moralność, a orientacja polityczna i poglądy społeczne – istota wojen kulturowych. Odmienne wzorce kodów moralnych konserwatystów, liberałów i libertarian.

11. Myślenie moralne, a postępowanie moralne. Na ile moralni ludzie postępują moralnie? Indywidualne i sytuacyjne wyznaczniki zachowania moralnego.

12. Rola empatii w zachowaniu prospołecznym? Czy trzeba odczuwać empatię aby pomagać?

13. Na ile racjonalne myślenie prowadzi do moralnego zachowania, a na ile do usprawiedliwiania zachowania niemoralnego.

14. Czy zwierzęta maja moralność? A jeśli tak, to czy taką samą jak ludzie?

Literatura podstawowa (dla wszystkich)

Haidt, J. (2014). Prawy umysł. Sopot: Smak Słowa

de Waal, F. (2013). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność? Kraków: Copernicus Center Press.

Zimbardo, Ph. (2008). Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Literatura dodatkowa (dla zainteresowanych danym zagadnieniem)

Ariely, D. (2009). Potęga irracjonalności. Wrocław: Wydawnictwo Dolnosląśkie.

Bersoff, D. (1999). Why Good People Sometimes Do Bad Things: Motivated Reasoning and Unethical Behavior. Personality and Social Psychology Bulletin 25,28–39.

Churchland, P.S. (2013). Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności. Kraków: Copernicus Center Press.

Feinberg, M., Willer, R., Antonenko, O., John, O. P. (2012). Liberating Reason From the Passions: Overriding Intuitionist Moral Judgments Through Emotion Reappraisal. Psychological Science, 23(7), 788–795. http://doi.org/10.1177/0956797611434747

Graham, J., Haidt, J., Koleva, S., Motyl, M., Iyer, R., Wojcik, S. P., Ditto, P. H. (2013). Moral Foundations Theory. W: Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 47, pp. 55–130). Elsevier.

Graham, J., Haidt, J., Nosek, B. A. (2009). Liberals and conservatives rely on different sets of moral foundations. Journal of Personality and Social Psychology, 96(5), 1029–1046. http://doi.org/10.1037/a0015141

Graham, J., Nosek, B. A., Haidt, J., Iyer, R., Koleva, S., Ditto, P. H. (2011). Mapping the moral domain. Journal of Personality and Social Psychology, 101(2), 366–385. http://doi.org/10.1037/a0021847

Greene, J. D. (2001). An fMRI Investigation of Emotional Engagement in Moral Judgment. Science, 293(5537), 2105–2108. http://doi.org/10.1126/science.1062872

Greene, J.D. (2014). The cognitive neuroscience of moral judgment and decision-making. The Cognitive Neurosciences V MIT Press, Cambridge, MA.

Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment. Psychological Review, 108(4), 814–834. http://doi.org/10.1037/0033-295X.108.4.814

Haidt, J., S. Koller, Dias. M. (1993). Affect, culture, and morality, or is it wrong to eat your dog?” Journal of Personality and Social Psychology, 65, 613–28.

Haidt, J., Graham, J. (2009). Planet of the Durkheimians, Where Community, Authority, and Sacredness are Foundations of Morality. In J. T. Jost, A. C. Kay, H. Thorisdottir, Social and Psychological Bases of Ideology and System Justification (371–401). Oxford University Press.

Haidt, J., Joseph, C. (2008). The moral mind: How five sets of innate intuitions guide the development of many culture-specific virtues, and perhaps even modules. W: P. Carruthers, S. Laurence, S. Stich (red.). The Innate Mind, (Vol. 3). Oxford University Press.

Hofmann, W., Wisneski, D. C., Brandt, M. J., & Skitka, L. J. (2014). Morality in everyday life. Science, 345(6202), 1340–1343. https://doi.org/10.1126/science.1251560

Hoffman, M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP

Iyer, R., Koleva, S., Graham, J., Ditto, P., & Haidt, J. (2012). Understanding Libertarian Morality: The Psychological Dispositions of Self-Identified Libertarians. PLoS ONE, 7(8), e42366. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0042366

Kesebir, S., Haidt, J. (2010). Morality. W: S., Fiske, D., Gilbert (red.). Handbook of Social Psychology, 3-22.

Koleva, S. P., Graham, J., Iyer, R., Ditto, P. H., Haidt, J. (2012). Tracing the threads: How five moral concerns (especially Purity) help explain culture war attitudes. Journal of Research in Personality, 46(2), 184–194. http://doi.org/10.1016/j.jrp.2012.01.006

Koleva, S., Selterman, D., Kang, H., Graham, J. (w druku). Beyond Kohlberg vs. Gilligan: empathy and disgust mediate gender differences in moral judgment.

Park, J. H., Isherwood, E. (2011). Effects of concerns about pathogens on conservatism and anti-fat prejudice: are they mediated by moral intuitions? The Journal of Social Psychology, 151(4), 391–394. http://doi.org/10.1080/00224545.2010.481692

Schnall, S., Haidt, J., Clore, G. L., Jordan, A. H. (2008). Disgust as Embodied Moral Judgment. Personality and Social Psychology Bulletin, 34(8), 1096–1109. http://doi.org/10.1177/0146167208317771

Van Leeuwen, F., & Park, J. H. (2009). Perceptions of social dangers, moral foundations, and political orientation. Personality and Individual Differences, 47(3), 169–173. http://doi.org/10.1016/j.paid.2009.02.017

Kurs koncentruje się na psychicznych mechanizmach ludzkiej moralności. Zorganizowany wokół pięciu pytań, na które stara się odpowiedzieć współczesna psychologia moralności:

1. Czy jesteśmy predysponowani do przestrzegania jednej uniwersalnej reguły moralnej czy też istnieje więcej niż jeden mentalnych systemów moralnych?

2. W jaki sposób dokonujemy oceny moralnej? Jaka jest rola emocji i świadomości w tym procesie?

3. Jakie są źródła i funkcja ludzkiej moralności?

4. Jakie czynniki decydują o tym, że ludzie postępują zgodnie lub niezgodnie z daną regułą moralną?

5. Jakie są konsekwencje różnic w zakresie moralności dla indywidualnych decyzji i życia społecznego?

1. Co to jest ocena moralna? Czym różni się od innych ocen jakich dokonujemy?

2. Podstawy ludzkiej moralności - jakie działania uznajemy za moralne/niemoralne? Czy istnieje jedna moralność?

- koncepcja L. Kohlberga i jej rozwiniecie Turiela;

- koncepcja R. Shwedera i jej rozwiniecie przez J. Haidta.

3. Jak dokonujemy oceny moralnej: procesy poznawcze vs. emocje. Model Racjonalistyczny vs. Model Społeczno- Intuicjonistyczny.

4. Emocje moralne i ich wpływ na ocenę moralną. Ocena moralna jako przykład „oceny ucieleśnionej”. Rola racjonalnego myślenia w ocenie moralnej.

5. Źródła naszej moralności: uwarunkowania ewolucyjne; procesy socjalizacyjne i wychowawcze; racjonalizm w rozumieniu J. Piageta.

- poglądy Piageta i ich rozwinięcie przez Kohlberga;

- koncepcja Fundamentów Moralnych Haidta;

- kształtowanie się indywidualnej moralności, czyli na czym polega rozwój moralny.

6. Specyfika poszczególnych kodów moralnych wg Haidta: ewolucyjna funkcja (wyzwanie adaptacyjne), pierwotne i wtórne włączniki poszczególnych kodów moralnych.

7. Różnice płciowe w zakresie kodów moralnych.

8. Czyja krzywda jest większa czyli dlaczego różnimy się w ocenie krzywdy w zależności od tego kto cierpi?

9. Oczywiste i nieoczywiste źródła naszej moralnej hipokryzji.

10. Moralność, a orientacja polityczna i poglądy społeczne – istota wojen kulturowych. Odmienne wzorce kodów moralnych konserwatystów, liberałów i libertarian.

11. Myślenie moralne, a postępowanie moralne. Na ile moralni ludzie postępują moralnie? Indywidualne i sytuacyjne wyznaczniki zachowania moralnego.

12. Rola empatii w zachowaniu prospołecznym? Czy trzeba odczuwać empatię aby pomagać?

13. Na ile racjonalne myślenie prowadzi do moralnego zachowania, a na ile do usprawiedliwiania zachowania niemoralnego.

14. Czy zwierzęta maja moralność? A jeśli tak, to czy taką samą jak ludzie?

Literatura podstawowa (dla wszystkich)

Haidt, J. (2014). Prawy umysł. Sopot: Smak Słowa

de Waal, F. (2013). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność? Kraków: Copernicus Center Press.

Zimbardo, Ph. (2008). Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Literatura dodatkowa (dla zainteresowanych danym zagadnieniem)

Ariely, D. (2009). Potęga irracjonalności. Wrocław: Wydawnictwo Dolnosląśkie.

Bersoff, D. (1999). Why Good People Sometimes Do Bad Things: Motivated Reasoning and Unethical Behavior. Personality and Social Psychology Bulletin 25,28–39.

Churchland, P.S. (2013). Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności. Kraków: Copernicus Center Press.

Feinberg, M., Willer, R., Antonenko, O., John, O. P. (2012). Liberating Reason From the Passions: Overriding Intuitionist Moral Judgments Through Emotion Reappraisal. Psychological Science, 23(7), 788–795. http://doi.org/10.1177/0956797611434747

Graham, J., Haidt, J., Koleva, S., Motyl, M., Iyer, R., Wojcik, S. P., Ditto, P. H. (2013). Moral Foundations Theory. W: Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 47, pp. 55–130). Elsevier.

Graham, J., Haidt, J., Nosek, B. A. (2009). Liberals and conservatives rely on different sets of moral foundations. Journal of Personality and Social Psychology, 96(5), 1029–1046. http://doi.org/10.1037/a0015141

Graham, J., Nosek, B. A., Haidt, J., Iyer, R., Koleva, S., Ditto, P. H. (2011). Mapping the moral domain. Journal of Personality and Social Psychology, 101(2), 366–385. http://doi.org/10.1037/a0021847

Greene, J. D. (2001). An fMRI Investigation of Emotional Engagement in Moral Judgment. Science, 293(5537), 2105–2108. http://doi.org/10.1126/science.1062872

Greene, J.D. (2014). The cognitive neuroscience of moral judgment and decision-making. The Cognitive Neurosciences V MIT Press, Cambridge, MA.

Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment. Psychological Review, 108(4), 814–834. http://doi.org/10.1037/0033-295X.108.4.814

Haidt, J., S. Koller, Dias. M. (1993). Affect, culture, and morality, or is it wrong to eat your dog?” Journal of Personality and Social Psychology, 65, 613–28.

Haidt, J., Graham, J. (2009). Planet of the Durkheimians, Where Community, Authority, and Sacredness are Foundations of Morality. In J. T. Jost, A. C. Kay, H. Thorisdottir, Social and Psychological Bases of Ideology and System Justification (371–401). Oxford University Press.

Haidt, J., Joseph, C. (2008). The moral mind: How five sets of innate intuitions guide the development of many culture-specific virtues, and perhaps even modules. W: P. Carruthers, S. Laurence, S. Stich (red.). The Innate Mind, (Vol. 3). Oxford University Press.

Hofmann, W., Wisneski, D. C., Brandt, M. J., & Skitka, L. J. (2014). Morality in everyday life. Science, 345(6202), 1340–1343. https://doi.org/10.1126/science.1251560

Hoffman, M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP

Iyer, R., Koleva, S., Graham, J., Ditto, P., & Haidt, J. (2012). Understanding Libertarian Morality: The Psychological Dispositions of Self-Identified Libertarians. PLoS ONE, 7(8), e42366. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0042366

Kesebir, S., Haidt, J. (2010). Morality. W: S., Fiske, D., Gilbert (red.). Handbook of Social Psychology, 3-22.

Koleva, S. P., Graham, J., Iyer, R., Ditto, P. H., Haidt, J. (2012). Tracing the threads: How five moral concerns (especially Purity) help explain culture war attitudes. Journal of Research in Personality, 46(2), 184–194. http://doi.org/10.1016/j.jrp.2012.01.006

Koleva, S., Selterman, D., Kang, H., Graham, J. (w druku). Beyond Kohlberg vs. Gilligan: empathy and disgust mediate gender differences in moral judgment.

Park, J. H., Isherwood, E. (2011). Effects of concerns about pathogens on conservatism and anti-fat prejudice: are they mediated by moral intuitions? The Journal of Social Psychology, 151(4), 391–394. http://doi.org/10.1080/00224545.2010.481692

Schnall, S., Haidt, J., Clore, G. L., Jordan, A. H. (2008). Disgust as Embodied Moral Judgment. Personality and Social Psychology Bulletin, 34(8), 1096–1109. http://doi.org/10.1177/0146167208317771

Van Leeuwen, F., & Park, J. H. (2009). Perceptions of social dangers, moral foundations, and political orientation. Personality and Individual Differences, 47(3), 169–173. http://doi.org/10.1016/j.paid.2009.02.017

Kurs koncentruje się na psychicznych mechanizmach ludzkiej moralności. Zorganizowany wokół pięciu pytań, na które stara się odpowiedzieć współczesna psychologia moralności:

1. Czy jesteśmy predysponowani do przestrzegania jednej uniwersalnej reguły moralnej czy też istnieje więcej niż jeden mentalnych systemów moralnych?

2. W jaki sposób dokonujemy oceny moralnej? Jaka jest rola emocji i świadomości w tym procesie?

3. Jakie są źródła i funkcja ludzkiej moralności?

4. Jakie czynniki decydują o tym, że ludzie postępują zgodnie lub niezgodnie z daną regułą moralną?

5. Jakie są konsekwencje różnic w zakresie moralności dla indywidualnych decyzji i życia społecznego?

1. Co to jest ocena moralna? Czym różni się od innych ocen jakich dokonujemy?

2. Podstawy ludzkiej moralności - jakie działania uznajemy za moralne/niemoralne? Czy istnieje jedna moralność?

- koncepcja L. Kohlberga i jej rozwiniecie Turiela;

- koncepcja R. Shwedera i jej rozwiniecie przez J. Haidta.

3. Jak dokonujemy oceny moralnej: procesy poznawcze vs. emocje. Model Racjonalistyczny vs. Model Społeczno- Intuicjonistyczny.

4. Emocje moralne i ich wpływ na ocenę moralną. Ocena moralna jako przykład „oceny ucieleśnionej”. Rola racjonalnego myślenia w ocenie moralnej.

5. Źródła naszej moralności: uwarunkowania ewolucyjne; procesy socjalizacyjne i wychowawcze; racjonalizm w rozumieniu J. Piageta.

- poglądy Piageta i ich rozwinięcie przez Kohlberga;

- koncepcja Fundamentów Moralnych Haidta;

- kształtowanie się indywidualnej moralności, czyli na czym polega rozwój moralny.

6. Specyfika poszczególnych kodów moralnych wg Haidta: ewolucyjna funkcja (wyzwanie adaptacyjne), pierwotne i wtórne włączniki poszczególnych kodów moralnych.

7. Różnice płciowe w zakresie kodów moralnych.

8. Czyja krzywda jest większa czyli dlaczego różnimy się w ocenie krzywdy w zależności od tego kto cierpi?

9. Oczywiste i nieoczywiste źródła naszej moralnej hipokryzji.

10. Moralność, a orientacja polityczna i poglądy społeczne – istota wojen kulturowych. Odmienne wzorce kodów moralnych konserwatystów, liberałów i libertarian.

11. Myślenie moralne, a postępowanie moralne. Na ile moralni ludzie postępują moralnie? Indywidualne i sytuacyjne wyznaczniki zachowania moralnego.

12. Rola empatii w zachowaniu prospołecznym? Czy trzeba odczuwać empatię aby pomagać?

13. Na ile racjonalne myślenie prowadzi do moralnego zachowania, a na ile do usprawiedliwiania zachowania niemoralnego.

14. Czy zwierzęta maja moralność? A jeśli tak, to czy taką samą jak ludzie?

Literatura podstawowa (dla wszystkich)

Haidt, J. (2014). Prawy umysł. Sopot: Smak Słowa

de Waal, F. (2013). Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność? Kraków: Copernicus Center Press.

Zimbardo, Ph. (2008). Efekt Lucyfera. Dlaczego dobrzy ludzie czynią zło? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Literatura dodatkowa (dla zainteresowanych danym zagadnieniem)

Ariely, D. (2009). Potęga irracjonalności. Wrocław: Wydawnictwo Dolnosląśkie.

Bersoff, D. (1999). Why Good People Sometimes Do Bad Things: Motivated Reasoning and Unethical Behavior. Personality and Social Psychology Bulletin 25,28–39.

Churchland, P.S. (2013). Moralność mózgu. Co neuronauka mówi o moralności. Kraków: Copernicus Center Press.

Feinberg, M., Willer, R., Antonenko, O., John, O. P. (2012). Liberating Reason From the Passions: Overriding Intuitionist Moral Judgments Through Emotion Reappraisal. Psychological Science, 23(7), 788–795. http://doi.org/10.1177/0956797611434747

Graham, J., Haidt, J., Koleva, S., Motyl, M., Iyer, R., Wojcik, S. P., Ditto, P. H. (2013). Moral Foundations Theory. W: Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 47, pp. 55–130). Elsevier.

Graham, J., Haidt, J., Nosek, B. A. (2009). Liberals and conservatives rely on different sets of moral foundations. Journal of Personality and Social Psychology, 96(5), 1029–1046. http://doi.org/10.1037/a0015141

Graham, J., Nosek, B. A., Haidt, J., Iyer, R., Koleva, S., Ditto, P. H. (2011). Mapping the moral domain. Journal of Personality and Social Psychology, 101(2), 366–385. http://doi.org/10.1037/a0021847

Greene, J. D. (2001). An fMRI Investigation of Emotional Engagement in Moral Judgment. Science, 293(5537), 2105–2108. http://doi.org/10.1126/science.1062872

Greene, J.D. (2014). The cognitive neuroscience of moral judgment and decision-making. The Cognitive Neurosciences V MIT Press, Cambridge, MA.

Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: A social intuitionist approach to moral judgment. Psychological Review, 108(4), 814–834. http://doi.org/10.1037/0033-295X.108.4.814

Haidt, J., S. Koller, Dias. M. (1993). Affect, culture, and morality, or is it wrong to eat your dog?” Journal of Personality and Social Psychology, 65, 613–28.

Haidt, J., Graham, J. (2009). Planet of the Durkheimians, Where Community, Authority, and Sacredness are Foundations of Morality. In J. T. Jost, A. C. Kay, H. Thorisdottir, Social and Psychological Bases of Ideology and System Justification (371–401). Oxford University Press.

Haidt, J., Joseph, C. (2008). The moral mind: How five sets of innate intuitions guide the development of many culture-specific virtues, and perhaps even modules. W: P. Carruthers, S. Laurence, S. Stich (red.). The Innate Mind, (Vol. 3). Oxford University Press.

Hofmann, W., Wisneski, D. C., Brandt, M. J., & Skitka, L. J. (2014). Morality in everyday life. Science, 345(6202), 1340–1343. https://doi.org/10.1126/science.1251560

Hoffman, M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP

Iyer, R., Koleva, S., Graham, J., Ditto, P., & Haidt, J. (2012). Understanding Libertarian Morality: The Psychological Dispositions of Self-Identified Libertarians. PLoS ONE, 7(8), e42366. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0042366

Kesebir, S., Haidt, J. (2010). Morality. W: S., Fiske, D., Gilbert (red.). Handbook of Social Psychology, 3-22.

Koleva, S. P., Graham, J., Iyer, R., Ditto, P. H., Haidt, J. (2012). Tracing the threads: How five moral concerns (especially Purity) help explain culture war attitudes. Journal of Research in Personality, 46(2), 184–194. http://doi.org/10.1016/j.jrp.2012.01.006

Koleva, S., Selterman, D., Kang, H., Graham, J. (w druku). Beyond Kohlberg vs. Gilligan: empathy and disgust mediate gender differences in moral judgment.

Park, J. H., Isherwood, E. (2011). Effects of concerns about pathogens on conservatism and anti-fat prejudice: are they mediated by moral intuitions? The Journal of Social Psychology, 151(4), 391–394. http://doi.org/10.1080/00224545.2010.481692

Schnall, S., Haidt, J., Clore, G. L., Jordan, A. H. (2008). Disgust as Embodied Moral Judgment. Personality and Social Psychology Bulletin, 34(8), 1096–1109. http://doi.org/10.1177/0146167208317771

Van Leeuwen, F., & Park, J. H. (2009). Perceptions of social dangers, moral foundations, and political orientation. Personality and Individual Differences, 47(3), 169–173. http://doi.org/10.1016/j.paid.2009.02.017