Zaburzenia osobowości

Przedmiot obowiązkowy dla specjalności psychologia kliniczna

• Zaliczony przedmiot: Psychologia osobowości

• Zaliczony przedmiot: Diagnoza psychologiczna

• Zaliczony przedmiot: Psychopatologia

• Zaliczony przedmiot: Psychiatria

• Wskazane (ale nieobowiązkowe): Zaliczony przedmiot: Diagnoza psychologiczna w praktyce klinicznej

przedmiot obligatoryjny

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: godziny kontaktowe przewidziane w planie studiów dla danego przedmiotu: 30h

2. Czas poświęcony na pracę indywidualną/zespołową studenta potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu, tj. przygotowanie i uzupełnienie notatek; czytanie literatury: 30h

3. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania (np. wykonywanie zadania zespołowego, przygotowanie się do indywidualnego kolokwium pisemnego): 40h

4. Konsultacje indywidualne: 5h

W sumie: 105h- 4 ECTS

Efekty kierunkowe: K_W12, K_W13, K_W14, K_W18, K_W18, K_W19, K_W20, K_W21, K_W22, K_W26

Efekty przedmiotowe:

W1. Zna kryteria diagnostyczne najważniejszych zaburzeń osobowości (K_W12, K_W14, K_W19).

W2. Zna hipotezy dotyczące genezy najważniejszych zaburzeń osobowości (K_W13, K_W18, K_W20, K_W26).

W3. Zna strategie terapii najważniejszych zaburzeń osobowości (K_W21, K_W22).

Efekty kierunkowe: K_U13, K_U14, K_U15, K_U17

Efekty przedmiotowe:

U1. Potrafi odróżnić zachowania normalne od zachowań wynikających z zaburzeń osobowości (K_U13, K_U14).

U2. Potrafi rozpoznać rodzaj zaburzenia osobowości po opisie zachowania (K_U13, K_U14, K_U17).

U3. Potrafi zaplanować formy pomocy psychologicznej dedykowanej osobom z różnymi zaburzeniami osobowości (K_U15).

Efekty kierunkowe: K_K03, K_K10, K_K12,

K1. Jest wrażliwy na konsekwencje interpersonalne różnych zaburzeń osobowości (K_K03, K_K12)

K2. Potrafi świadomie nawiązywać kontakt psychologiczny z osobami u których podejrzewa zaburzenia osobowości (K_K03, K_K10)

K3. Projektuje oddziaływania mające na celu popularyzację wiedzy na temat zaburzeń osobowości i zapobieganie stygmatyzacji (K_K12, K_K10).

- opis
- pogadanka
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- biograficzna
- ćwiczeniowa
- giełda pomysłów
- klasyczna metoda problemowa
- obserwacji
- referatu
- seminaryjna
- studium przypadku

- gry i symulacje
- metody ewaluacyjne
- metody oparte na współpracy
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z wyróżnianymi współcześnie zaburzeniami osobowości - ich genezą, kryteriami diagnostycznymi oraz zasadami terapii. Szczególnie akcentowane będą: specyfika funkcjonowania osób z zaburzeniami osobowości oraz strategie i kierunki pomocy psychologicznej, za także rozwijanie kompetencji „odnalezienia się” młodego magistra psychologii w specyficznym kontakcie z osobami z zaburzeniami osobowości.

A. Kryteria ogólne zaburzeń osobowości.

B. Specyficzne zaburzenia osobowości w najnowszych ujęciach klasyfikacji ICD 10 i 11 oraz DSM 5 (geneza; kryteria diagnostyczne; przejawy na poziomie behawioralnym, emocjonalnym, poznawczym, społecznym; terapia):

- Osobowość paranoiczna

-Osobowość schizoidalna

- Osobowość schizotypowa

-Osobowość dyssocjalna / antyspołeczna

-Osobowość chwiejna emocjonalnie

-Osobowość histrioniczna

-Osobowość anankastyczna / obsesyjno-kompulsywna

-Osobowość lękliwa (unikająca) / unikowa

-Osobowość zależna

-Osobowość narcystyczna

• Inne zaburzenia osobowości

C. Kwestie związane z występowaniem zaburzeń osobowości u dzieci i młodzieży

D. Zagadnienie osobowości mnogiej

E. Zaburzenia osobowości w świetle prawa

* APA (2019). Kryteria diagnostyczne zaburzeń psychicznych DSM-5®.

Wrocław: Edra Urban & Partner.

* Beck, A.T., Freeman, A., Davis, D.D. (2005). Terapie poznawcza zaburzeń osobowości. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

* Butcher, J.N., Hooley, J.M., Mineka, S. (2020). Psychologia zaburzeń. Gdańsk: GWP (Rozdział 10: Zaburzenia Osobowości, s. 409-456).

* Cierpiałkowska, L., Soroko, E. (red.) (2014). Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

* First, M. (2018). DSM-5® podręcznik diagnostyki różnicowej. Wrocław: Edra Urban & Partner.

* Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. (2000). Kraków–Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii.

* Krawczyk, P., Święcicki, Ł. (2020). ICD-11 vs. ICD-10 – przegląd aktualizacji i nowości wprowadzonych w najnowszej wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób WHO, Psychiatria, 54,1, 7-20.

* Millon, Th., Davis, R. (2005). Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia.

* Popiel, A. Keegan, E. (2017). Zaburzenia osobowości: krótkie wprowadzenie historyczne. Roczniki psychologiczne, XX, 2, 247-264.

* Rowiński, T., Kowalska-Dąbrowska, M., Strus, W., Cieciuch, J., Czuma, I., * * * *Żechwoski, C., Markon, K.E, Krueger, R.F. (2018). Pomiar patologicznych cech osobowości według DSM-5: polska adaptacja Inwentarza Osobowości PID-5. Część I – podstawy teoretyczne. Psychiatria Polska, 98: 1–16.

+ literatura faktu:

Keyes, D. Człowiek o 24 twarzach.

Oxnam, R. 11 x ja. Moje życie z osobowością mnogą.

+ najnowsze artykuły empiryczne nt. zaburzeń osobowości, wyszukiwane, studiowane i opracowywane samodzielnie przez studentów

+ filmy (dokumentalne i fabularne) na temat zaburzeń osobowości

Obecność (dopuszczalne dwie nieobecności)

Aktywny udział w zajęciach,

Wywiązywanie z zadań,

Kolokwium pisemne.

Nie dotyczy.