Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Wyobraźnia - cechy, funkcje i metody badania

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2404-P-MF-WCFMB-Sj
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0313) Psychologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Wyobraźnia - cechy, funkcje i metody badania
Jednostka: Instytut Psychologii
Grupy: Kognitywistyka s1,s2 - zajęcia do wyboru
Psychologia - zajęcia fakultatywne
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

przedmiot fakultatywny

Całkowity nakład pracy studenta:

1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: godziny kontaktowe przewidziane w planie studiów dla danego przedmiotu : 15 godz.


2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta/słuchacza/uczestnika kursu potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu, tj. wcześniejsze przygotowanie i uzupełnienie notatek; zebranie i wybór odpowiednich materiałów do zajęć, wymagane powtórzenie materiału, czytanie literatury – 20 godz.


3. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania (egzamin) – 15 godz.


Łącznie 50 godz. – 2 ECTS

Efekty uczenia się - wiedza:

W1: ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu wyobraźni wzrokowej (K_W01)

W2: ma szczegółową znajomość funkcji układu nerwowego człowieka w kontekście porównania jego aktywności w percepcji i wyobraźni (K_W06)

W3: ma szczegółową wiedzę o narzędziach badania wyobraźni wzrokowej


Efekty uczenia się - umiejętności:

U1: umie krytycznie analizować publikacje z zakresu wyobraźni wzrokowej, a także oddzielać poglądy oparte na wiedzy potocznej od danych naukowych (K_U05)

U2: posiada pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące zdobywanie wiedzy, analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów. Potrafi dobrać narzędzia badawcze do rozwiązanie problemów naukowych z zakresu wyobraźni wzrokowej (K_U06)


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1: potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności z zakresu wyobraźni wzrokowej i innych procesów poznawczych; potrafi prowadzić dyskusje naukowe (K_K02)

Metody dydaktyczne:

Metody podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- wykład konwersatoryjny

Metody poszukujące:

- dyskusja,

- prezentacja


Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące:

- pomiaru w terenie
- projektu

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody rozwijające refleksyjne myślenie

Skrócony opis:

Na zajęciach przedstawione zostaną definicje i najważniejsze koncepcje wyobraźni. Studenci poznają operacje wyobrażeniowe i metody badania wyobraźni.

Pełny opis:

Tematyka zajęć:

1. Charakterystyka wyobraźni i wyobrażeń

2. Podobieństwo percepcja-wyobraźnia

3. Wybrane operacje wyobrażeniowe

4. Skaning umysłowy (Czynniki modyfikujące czasy skaningu)

5. Rotacja wyobrażeniowa (Interpretacje funkcji czasów reakcji i kąta rotacji; czynniki różnicujące przebieg zadań rotacji wyobrażeniowej)

6. Ruchy oczu w badaniach wyobraźni (Teoria ścieżek skanowania Notona i Starka; czynniki modyfikujące ruchy oczu; ruchy oczu w skaningu umysłowym; zastosowanie teorii ścieżek w badaniach wyobraźni)

7. Funkcjonalność ruchów oczu podczas tworzenia wizualizacji

8. Wskaźniki okulomotoryczne w rotacji wyobrażeniowej

9. Prekursorzy analiz ruchów oczu w zadaniach rotacji wyobrażeniowej

10. Analizy ruchów oczu we współczesnych badaniach rotacji wyobrażeniowej

11. Ruchy oczu w wyobrażeniach poruszających się obiektów

12. Badania własne

Literatura:

LITERATURA PODSTAWOWA:

! Nęcka, E, Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN. (R2)

! Maruszewski, T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. (R7)

! Młodkowski, J. (1998). Aktywność wizualna człowieka. Warszawa: PWN.(R13)

Nowak, A. (1991). Wyobrażeniowe mechanizmy przetwarzania informacji. Myślenie przestrzenne. Wrocław: Ossolineum.

Brandt, S. A., Stark, L. W. (1997). Spontaneous eye movements during visual imagery reflect the content of the visual scene. Journal of Cognitive Neuroscience, 9, 27–38.

Carpenter, P. A., Just, M. A. (1978). Eye fixations during mental rotation. W: J. W. Senders, D. F. Fisher, R. A. Monty (red.), Eye Movements and the higher psychological functions (s. 115-133). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.

Cooper, L. A., Shepard, R. N. (1973). The time required to prepare for a rotated stimulus. Memory and Cognition, 1, 246-250.

de’Sperati, C. (2003). Precise Oculomotor Correlates of Visuospatial Mental Rotation and Circular Motion Imagery. Journal of Cognitive Neuroscience, 15, 1244–1259.

Denis, M., Kosslyn, S. M. (1999a). Scanning visual images: A window on the mind. Current Psychology of Cognition, 18, 409-465.

Johansson, R., Holsanova, J., & Holmqvist, K. (2006). Pictures and spoken descriptions elicit similar eye movements during mental imagery, both in light and in complete darkness. Cognitive Science, 30(6), 1053–1079. https://doi.org/10.1207/s15516709cog0000_86

Szubielska, M., Bałaj, B. (2018). Mental Size Scaling of Three-dimensional Objects Perceived Visually or Tactilely. Advances in Cognitive Psychology (accepted).

Literatura polsko-języczna:

Bałaj, B. (2012). Analizy ilościowe i jakościowe danych okoruchowych w psychologii poznawczej. W: Zastosowania statystyki i data mining w badaniach naukowych. Kraków: StatSoft Polska. s. 43-58. ISBN 978-83-88724-63-3.

Bałaj, B., Francuz, P. (2012). Siła podobieństwa w ruchach oczu wykonywanych podczas oglądania i wyobrażania sobie obiektów – czynniki modyfikujące. Polski Przegląd Medycyny i Psychologii Lotniczej, 2(18), 63-76.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

Alexander, G. M., Evardone, M. (2008). Blocks and bodies: Sex differences in a novel version of the Mental Rotations Test. Hormones and Behavior, 53, 177-184.

Baddeley A. D.,Andrade J. (2000). Working Memory and the Vividness of Imagery. Journal of Experimental Psychology: General, 1,126-145.

Bethell-Fox, C. E., Shepard, R. N. (1988). Mental rotation: Effects of stimulus complexity and familiarity. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 14, 12-23.

Borst, G., Kosslyn, S. M. (2008). Visual mental imagery and visual perception: structural equivalence revealed by scanning processes. Memory and Cognition, 36, 849-862.

Laeng, B., Teodorescu, D. S. (2002). Eye scanpaths during visual imagery reenact those of perception of the same visual scene. Cognitive Science 26, 207-231.

Mariwa, H.P., Xu, Y., Pomplun, M. (w druku). Piecewise mental rotation. Submitted to Quarterly Journal of Experimental Psychology.

Mast, F. W., Kosslyn, S. M. (2002). Eye movements during visual mental imagery. Trends in Cognitive Sciences, 7, 271-272.

Nakatani, C., Pollatsek, A. (2004). An eye movement analysis of “mental rotation” of simple scenes. Perception and Psychophysics, 66, 1227-1245.

Noton, D. (1970). A Theory of Visual Pattern Perception. Transactions on Systems Science and Cybernetics IEEE, 6, 349-57.

Noton, D., Stark, L. W. (1971a). Scan paths in eye movements during pattern perception. Science, 171, 308-311.

Chlewiński, Z. (1997). Podstawowe problemy teoretyczno-metodologiczne w badaniach nad wyobraźnią. Kolokwia Psychologiczne, 6, 27-57.

Finke, R.A., Kurtzman, H. (1981). Mapping the Visual Field in Mental Imagery. Journal of Experimental Psychology: General, 110, 501-517.

Francuz, P., Oleś, M., Chumak, M. (2008). Umysłowa rotacja obiektów semantycznych i asemantycznych umieszczonych w naturalnym kontekście. Przegląd Psychologiczny, 2, 235-260.

Humprey, K., Underwood, G. (2009). Domain knowledge moderates the influence of visual saliency in scene recognition. British Journal of Psychology, 100, 377–398.

Itti, L., Koch, C. (2000). A saliency-based search mechanism for overt and covert shifts of visual attention. Vision Research, 40, 1489-1506.

Johansson, R. (2004). Eye movements during visualizations of pictures and verbal descriptions. Master’s Thesis. Cognitive Science, Lund University.

Kosslyn, S. M. (1975). Information representation in visual images. Cognitive Psychology, 7, 341-370.

Pylyshyn, Z. W. (1981). The Imagery Debate: Analogue Media Versus Tacit Knowledge. Psychological Review (88) 16-45.

Smith, W., Dror, I. E. (2001). The role of meaning and familiarity in mental transformations. Psychonomic Bulletin and Review, 4, 732-741.

Spivey, M. J., Geng, J. J. (2001). Oculomotor mechanisms activated by imagery and memory: eye movements to absent objects. Psychological Research, 65, 235-241.

Tatler, B. W., Baddeley, R. J., Vincent, B.T. (2006). The long and the short of it: Spatial statistics at fixation vary with saccade amplitude and task. Vision Research, 46, 1857-1862.

Zangemeister, W. H., Liman, T. (2007). Foveal versus parafoveal scanpaths of visual imagery in virtual hemianopic subjects. Computers in Biology and Medicine, 37, 975 – 982.

Zangemeister, W. H., Sherman, K., Stark, L. W. (1995). Evidence for Global Scanpath Strategy in Viewing Abstract Compared with Realistic Images. Neuropsychologia, 8, 1009-1025.

Metody i kryteria oceniania:

egzamin pisemny testowy

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Bibianna Bałaj
Prowadzący grup: Bibianna Bałaj
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Bibianna Bałaj
Prowadzący grup: Bibianna Bałaj
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Bibianna Bałaj
Prowadzący grup: Bibianna Bałaj
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)