Bilingualism and its faces

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z problematyką dwujęzyczności, zarówno w jej wymiarze strukturalnym (zjawiska językowe, jak np. zapożyczenia, kalki), jak i społecznym (znaczenie bilingwizmu dla jednostki i grupy w życiu codziennym).

Na podstawie przykładów z badań społeczności dwujęzycznych w kraju i na świecie, a także badań terenowych prowadzonych w Katedrze Filologii Słowiańskiej, zostaną omówione następujące kwestie szczegółowe:

- Czym jest dwujęzyczność. Opis zjawiska i podstawowa terminologia.

- Dwujęzyczność we współczesnym świecie. Przykłady.

- Bilingwizm jednostki i grupy.

- Interferencja - przyczyny i przykłady.

- Zjawiska językowe związane z dwujęzycznością: zapożyczenia i kalki.

- Społeczne aspekty bilingwizmu.

- Dyglosja.

- Różne perspektywy badawcze.

- Interdyscyplinarne badania dwujęzyczności.

- Wzajemne relacje języka, kultury i religii - dwujęzyczność i dwukulturowość

- Język i władza - polityka językowa w społeczeństwach dwujęzycznych.

- Dwujęzyczne społeczności w Polsce - przykłady.

Literatura podstawowa:

Cieszyńska Jagoda,2006, Dwujęzyczność, dwukulturowość - przekleństwo czy bogactwo? o poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków.

Głuszkowski Michał 2011, Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego, Toruń.

Głuszkowski Michał, 2013. Socjologia w badaniach dwujęzyczności, Toruń.

Golachowska Ewa, Zielińska Anna (red.) 2011, Konstrukcje i destrukcje tożsamości t. 1. Wokół religii i jej języka, Warszawa: SOW

Smułkowa Elżbieta, 2000, Dwujęzyczność po białorusku: bilingwizm, dyglosja, czy coś innego?, [w:] Język a tożsamość na pograniczu kultur, red. A. Engelking, E. Smułkowa, Białystok, s. 90-100.

Grek-Pabisowa Iryda, 1999 (1983), Typy zapożyczeń i sposoby przyswajania wyrazów polskich, [w:] Staroobrzędowcy. Szkice z historii, języka, obyczajów, Warszawa, 211-227.

Literatura uzupełniająca:

Brzezina Maria 1999, Łemkowski w Polsce w aspekcie socjolingwistycznym, „Socjolingwistyka” 16/1999, s. 51-84

Dubisz Stanisław (red.) 1997, Język polski poza granicami kraju, Opole: Uniwersytet Opolski

Engelking Anna, Golachowska Ewa, Zielińska Anna (red.) 2008, Tożsamość-Język-Rodzina. Z badań na pograniczu słowiańsko-bałtyckim, Warszawa: SOW

Ferguson Charles A. 1959, Diglossia, “Word” 15/1959, s. 325-340.

Fishman Joshua A. (red.) 1968, Readings in the Sociology of Language. The Hague: Mouton & Co.

Fishman Joshua A. 1985, Bilingualism and Biculturism as Individual and as Societal Phenomena, w: Fishman Joshua et al.. The Rise and the Fall of Ethnic Revival. Berlin-New York: Walter de Gruyter, s. 39-56

Głuszkowski Michał 2009, Dyglosja w społeczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego, „Socjolingwistyka” XXII-XXIII/2009, s. 115-131

Grek-Pabisowa Iryda 1968, Rosyjska gwara staroobrzędowców w województwach olsztyńskim i białostockim, Wrocław: Ossolineum.

Greń Zbigniew 2000, Śląsk cieszyński. Dziedzictwo językowe, Warszawa : SOW.

Krasowska Helena 2003, Górale polscy na Bukowinie Karpackiej. Studium socjolingwistyczne i leksykalne, Warszawa: SOW

Губогло Михаил Н. 1984, Современные этноязыковые процессы в СССР. Основные факторы и тенденции развития национально-русского двуязычия, Москва: Наука.

Жлуктенко Юрий О. 1966, Mовнi контакти. Проблеми iнтерлiнгвiстикi, Київ: Видавництво Київского Унiверситету

Земская Елена Я. (red.) 2001, Язык русского зарубежья. Общие процессы и речевые портреты, Москва-Вена: Языки славянской культуры-Wiener Slawistischer Almanach

Крысин Леонид П. (ред.) 2003, Современный русский язык. Социальная и функциональная дифференциация. Москва: Языки славянской культуры

Вайнрайх Урьель 2000 (1953), Языковые контакты. Состояние и проблемы исследования, Благовещенск: БГК им. Бодуэна де Куртенэ. lub Weinreich Uriel 1963 (1953), Languages in contact. Findings and problems. The Hague: Mouton

Хауген Эйнар 1972, Языковой контакт, „Новое в лингвистике” Вып. 6. 1972, Языковые контакты. Москва: Прогресс. s. 61-80.

Zaliczenie z oceną na podstawie a) obecności na zajęciach oraz b) końcowego ustnego kolokwium zaliczeniowego lub eseju na temat wybrany przez studenta i zatwierdzony przez prowadzącego.

Skala ocen: wymagany próg na ocenę dostateczną - 60%, 68% - dostateczny plus, 77% - dobry, 85% - dobry plus, 92% - bardzo dobry.

Kolokwium (lub esej) sprawdza stopień realizacji następujących efektów kształcenia: K_W06; K_W08; K_W09; K_U06; K_U10; K_U13; K_K01

Kryteria oceniania:

ndst – poniżej 30 pkt (poniżej 60 %)

dst- 30 pkt (60%)

dst plus- 34 pkt (68%)

db- 38,5 pkt (77 %)

db plus- 42,5 pkt (85 %)

bdb- 46 pkt (92 %)

nie dotyczy