Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Historia literatury rzymskiej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2500-OG-K-HLR
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia literatury rzymskiej
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Nie ma/

Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

- godziny kontaktowe (wynikające z planu studiów: 30 h i konsultacje: 25 h) - 2 ECTS

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- praca własna studenta (w tym przygotowanie do zajęć: 50 h) - 2 ECTS

Łącznie: 105 godz. (4 pkt. ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza:

W 1 - ma zaawansowaną wiedzę o literaturze starożytnego Rzymu okresu archaicznego, o genologii czyli o powstawaniu i rozwoju na gruncie rzymskim gatunków literackich takich jak komedia, tragedia, satyra, epos historyczny i filozoficzny, monografia historyczna, epylion, dialog filozoficzny i retoryczny, mowy rodzaju sądowego, doradczego i pokazowego. Posiada również podstawową wiedzę o najwybitniejszych twórcach epoki archaicznej oraz o najważniejszych dziełach tego okresu zachowanych w całości lub fragmentarycznie (K - WO4).

W 2 - ma zaawansowaną wiedzę o głównych i aktualnych kierunkach badań nad literaturą rzymską okresu archaicznego oraz o najważniejszych osiągnięciach w dziedzinie literaturoznawstwa (K - WO7).


Efekty uczenia się - umiejętności:

U 1 - umie umiejscowić poznawane utwory w ogólnym kontekście historyczno - kulturowym. To znaczy zna odnośnie do epoki archaicznej początki powstania Rzymu, okres królewski w jego dziejach oraz początki i rozwój systemu republikańskiego, a także przemiany społeczne i kulturowe towarzyszące tym przemianom politycznym. Potrafi także poprzez taki pryzmat odczytywać i interpretować utwory literackie pochodzące z tej epoki. (K - U08).

U 2 - umie rozpoznać rodzaj literacki i gatunkową konwencję poznawanych utworów. To znaczy umie odróżnić komedię od satyry, epos historyczny od eposu filozoficznego, prozaiczny traktat fachowy od traktatu filozoficznego, krótkie formy literackie od epopei (K - U09).


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K 1 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności. Tzn. potrafi zakwalifikować autorów i ich dorobek literacki do jednej z dwóch omawianych epok oraz umie rozróżnić poszczególne gatunki literackie i przypisać je właściwemu autorowi. Potrafi również czytać i interpretować dzieła wykorzystując kontekst społeczno-polityczny epoki, w której one powstawały (K - KO1).

K 2 - docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe ludzkości oraz ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego, szczególnie grecko - rzymskiego antyku (K - KO4).


Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Skrócony opis:

Wykład obejmuje dwa okresy literatury rzymskiej będącej punktem wyjścia i odniesienia dla większości literatur europejskich: 1. archaiczny (początki piśmiennictwa łacińskiego, początki literatury rzymskiej przed i po roku 240 przed Chr., następnie rozwój w II poł. III i w II w. przed Chr., szczególnie twórczość Plauta, Terencjusza i Katona Starszego) i 2. cyceroński (okres w literaturze rzymskiej od debiutu M. Tuliusza Cycerona między 86 a 83 r. p.n.e. do jego śmierci w 43 r. p.n.e.), w którym poza tym wybitnym mówcą i wszechstronnym pisarzem tworzyli także poeci (Katullus, Lukrecjusz) i inni znaczący prozaicy (Cezar, Nepos, Salustiusz i Warron).

Pełny opis:

Cel zajęć:

Ukazanie dziejów literatury rzymskiej, która kształtowała się pod wpływem literatury greckiej i z jej inspiracji powstawała, najpierw poprzez tłumaczenie na język łaciński niektórych dzieł, zwłaszcza komedii, a potem jak poprzez wykorzystanie rodzimych zarodków, zwłaszcza poezji ludowej, rozwijała się, aby osiągnąć poziom dorównujący swojej poprzedniczce i wydać w pełni ukształtowanych twórców rodzimych, jak: Plaut, Terencjusz, Enniusz, Katon i inni.

Następnie poznanie przez studentów roli, jaką Cyceron i, w mniejszym stopniu, inni współcześni mu prozaicy (Cezar, Korneliusz Nepos, Salustiusz, Warron) oraz wybitni poeci: Katullus i Lukrecjusz odegrali w historii literatury I w. p.n.e. oraz recepcji jego dzieł w epokach późniejszych; ukazanie oddziaływania literatury okresu cycerońskiego na późniejszą literaturę, sztukę i edukację.

Treści:

- początki piśmiennictwa. Literatura rodzima do 241 roku przed Chr.;

- początki poezji; wiersz saturnijski. Początki prozy: Appiusz Klaudiusz Caecus - najstarszy pisarz rzymski. Przenikanie wpływów greckich do literatury rzymskiej;

- poezja: Liwiusz Andronikus i Gnejusz Newiusz. Plaut i jego komedie. Kwintus Enniusz, Pakuwiusz i Cecyliusz Stacjusz;

- proza: początki historiografii, Marek Porcjusz Katon i jego dzieło;

- literatura w latach 160 - 80 przed Chr. Poezja: Lucjusz Akcjusz. Publiusz Terencjusz Afer i jego komedie. Fabula togata. Fabula Atellana. Satyra rzymska. Twórczość satyryczna Lucyliusza. Inne rodzaje poezji. Proza: historiografia, wymowa, pierwsi gramatycy i narodziny filologii;

- przemiany w życiu politycznym i kulturalnym w I wieku przed Chr.

- neoterycy i poezja Katullusa,

- Lukrecjusz i jego dzieło De rerum natura,

- Historiografia i biografistyka okresu cycerońskiego: Cezar, Nepos, Salustiusz,

- Warron i jego wszechstronny dorobek naukowy,

- Marek Tulliusz Cyceron i jego twórczość: mowy z lat 81 - 66; z lat 66 - 59; z lat 57 - 52; z lat 46 - 43. Pisma retoryczne: De inventione, De oratore, Brutus, Orator, De optimo genere oratorum, Topica. Pisma filozoficzne. I okres działalności filozoficznej ( 54 - 51 ): De re publica, De legibus. II okres działalności filozoficznej: Paradoxa Stoicorum, Consolatio, Hortensius, Academici libri priores, De finibus bonorum et malorum, Tuscullanarum disputationum libri V, Cato Maior de senectute, Leliusz de amicitia. Korespondencja; czas wydania listów i ich adresaci.

Literatura:

Teksty źródłowe:

- Plaut, Komedie: Zołnierz samochwał, Osły. Przekład E. Skwara, Warszawa 2002 – 2004;

- Terencjusz, Komedie; Bracia, Eunuch,Przekład E. Skwara, Warszawa 2006;

- Katon, O gospodarstwie rolnym, przeł. I. Mikołajczyk, Toruń 2009.

- Nepos Żywoty sławnych mężów, przekład zbiorowy, Warszawa 1974.

- Cezar, Wojna galijska,ks. 1 w: Corpus Caesarianum, tłumaczenie i oprac. E. Konik i W. Nowosielska, Wrocław 2003.

- Salustiusz, Sprzysiężenie Katyliny, przekład K. Kumaniecki, Warszawa 1947.

- Katullus, Poezje wszystkie. Przekład G. Franczak,A. Klęczar, Kraków 2013.

- Lukrecjusz, O naturze wszechrzeczy, przekład E. Szymański, Warszawa 1957.

- Cyceron, Brutus, przeł. M. Nowak, Warszawa 2008.

- Cyceron, Katon o starości, przeł. W. Klimas, Kraków 1995.

- Cyceron, Mowy, przeł. St. Kołodziejczyk, J. Mrówkówna, T. Turkowska, Kęty 1998 (s. 5-41 i 117-129).

- Cyceron, O mówcy, przeł. B. Awianowicz, Kęty 2010 (wstęp: s. 10-27, ks. I 1-23: s. 43-57, II 1-11: s. 233-239, II 216-290: a. 401-469, ks. III 1-16: s. 525-535).

- Warron, O gospodarstwie rolnym, przeł. I. Mikołajczyk, Wrocław 1991 (jedna księga do wyboru).

Opracowania:

- E. R. Curtius: Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tł. I oprac. A. Borowski, Kraków 1997, s. 22-114, 154-190 i 252-276;

- M. Cytowska, H. Szelest, L. Rychlewska, Literatura rzymska. Okres archaiczy, Warszawa 1999;

- S. Greenblatt: Zwrot. Jak zaczął się renesans, przeł. M. Słysz, Warszawa 2012;

- K. Kumaniecki, Historia literatury rzymskiej. Okres cyceroński, Warszawa 1977;

- K. Kumaniecki, Cyceron i jego współcześni, Warszawa 1989;

- K. Marciniak, Cicero vortit barbare, Gdańsk 2008;

- L. D. Reynolds, N. G. Wilson: Skrybowie i uczeni, przeł. P. Majewski, Warszawa 2008, s. 69-272.

- E. Skwara, Historia komedii rzymskiej, Warszawa 2001;

- E. Skwara, Komedia według Terencjusza, Warszawa-Toruń 2016.

Metody i kryteria oceniania:

Podstawą zaliczenia semestru letniego jest zdanie egzaminu ustnego, obejmującego literaturę okresu archaicznego. Na egzaminie sprawdzana jest znajomość lektur w przekładzie przypisanych do każdej z tych dwóch epok literackich. Jedno pytanie dotyczy znajomości jakiegoś dzieła dowolnego autora wybranego przez egzaminatora z zaprezentowanej powyżej listy. Następnie zadawane są trzy pytania, które mają sprawdzić efekty kształcenia; wiedza W 1 i W 2; umiejętności U 1 i U 2; kompetencje społeczne K 1 i K 2.

Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)