Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Odpukać w niemalowane. Świat i człowiek w wyobrażeniach ludowych

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2500-OG-OWN
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Odpukać w niemalowane. Świat i człowiek w wyobrażeniach ludowych
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Otwartość umysłu i ciekawość kulturowej różnorodności świata.

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot fakultatywny

Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: 30 h (udział w wykładzie)

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: 30 h

- indywidualna praca studenta (przygotowanie do wykładu, czytanie literatury) oraz przygotowanie do kolokwium : 25 h

- konsultacje i praca z nauczycielem akademickim: 5 h

Łącznie: 60 godz. (2 punkty ECTS)


Efekty uczenia się - wiedza:

K_W08 ma podstawową wiedzę o wybranych zagadnieniach historycznych, społecznych, religijnych, filozoficznych i politycznych warunkujących rozwój kultury ludowej Słowian wschodnich, także w wymiarze międzykulturowym – K_W12

Efekty uczenia się - umiejętności:

K_U13 potrafi rozpoznać różne typy pozaliterackich wytworów kultury

K_U20 rozumie odmienne postrzeganie życia społecznego przez osoby pochodzące z rożnych środowisk i kultur


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K_K01 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju

K_K05 docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe wschodniosłowiańskiego obszaru kulturowego i ma świadomość odpowiedzialności za ich zachowanie


Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Skrócony opis:

Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy o sposobach doświadczania i porządkowania świata w kulturze tradycyjnej, określanej często mianem kultury typu magicznego. Omawiane będą zarówno ogólne, ponadetniczne zasady rządzące rzeczywistością, jak i pewne zjawiska charakterystyczne dla rosyjskiej oraz szerzej: słowiańskiej, kultury ludowej.

Pełny opis:

Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy o sposobach doświadczania i porządkowania świata w kulturze ludowej, w szczególności zaś w rosyjskiej i szerzej: słowiańskiej kulturze tradycyjnej. Często określa się ją mianem kultury typu magicznego, przeciwstawiając w ten sposób współczesnej, zracjonalizowanej wyobraźni. Tymczasem kategorie myślenia magiczno-religijnego, jasne zasady porządkujące świat, nie należą wyłącznie do przeszłości. Wciąż jeszcze określają naszą codzienność, zwłaszcza tzw. myślenie potoczne, a niektórzy badacze wręcz uważają, że nie uwolniliśmy się od demonów naszej pogańskiej przeszłości.

Ponadto w ostatnich czasach rośnie zainteresowanie kulturami typu magicznego, następuje zwrot w stronę myślenia kategoriami magii, co można tłumaczyć zagubieniem człowieka w stechnicyzowanym świecie, zmęczeniem cywilizacyjnym postępem.

Nie mniej ważnym powodem, by rozmawiać o kulturze tradycyjnej, jest ciągłe nawiązywanie do niej sztuki, literatury. Obok Biblii, folklor jest najczęstszym i najważniejszym źródłem inspiracji dla pisarzy i artystów, przestrzenią, w której szuka się źródeł własnej tożsamości.

Ponadto struktury myślenia magicznego są kluczem do rozumienia kultury w ogóle, jej historii, obecnej w tej kulturze postawy wobec świata i swoistej mentalności.

Literatura:

1. ELIADE M., Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, Warszawa 1966.

2. GOŁĘBIOWSKA-SUCHORSKA A., Dziewczę przędzie, Pan Bóg nitki daje. O spójności ludowej wizji świata, Bydgoszcz 2011.

3. KOWALSKI P., Leksykon: znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Wrocław 1998.

4. ŁUGOWSKA J., Obrazy diabła w różnych gatunkach opowieści ludowych, [w:] Diabeł w literaturze polskiej, red. Błażejewski T., Łódź 1998, s. 5-16.

5. MIANECKI A., Stworzenie świata w folklorze polskim XIX i początku XX wieku, Toruń 2010.

6. E. MIELETINSKI, Poetyka mitu, przeł. D. Dancygier, Warszawa 1981.

7. PEŁKA L., Polska demonologia ludowa, Warszawa 1987.

8. TOMICKI R., Religijność ludowa, w: w: Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. II, M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka (red.), Wrocław 1981, s. 29-67.

UZUPEŁNIAJĄCA:

1. ADAMOWSKI J., Kategoria przestrzeni w folklorze: studium etnolingwistyczne, Lublin 1999.

2. BARTMIŃSKI J., Formy obecności sacrum w folklorze, [w:] J. Bartmiński I M. J. Wojtkowska (red), Folklor - sacrum – religia, Lublin 1995.

3. KALNIUK T., Mityczni obcy. Dzieci i starcy w polskiej kulturze ludowej przełomu XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014.

4. Kowalska-Lewicka A., Ludowe wyobrażenia śmierci, „Polska Sztuka Ludowa” 1986, z. 1-2, s. 23-30.

5. LASOTA P., Ludowa wizja postrzegania rzeczywistości w świetle historii mówionej, http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/Content/20444/Lasota_Piotr_Ludowa_wizja_postrzegania_rzeczywistosci_zsp.pdf (07.08.2019).

6. MOSZYŃSKI K., Kultura ludowa Słowian, t. II, Kultura duchowa, cz. 1, Warszawa 1967.

7. Slavianskiye drevnosti. Etnolingvisticheskiy slovar', red. N. Tołstoj, t. 1-5, Moskva 1995-2012.

8. Kuzniecova V. S., Dualisticheskiye legendy o sotvorenii mira v vostochnoslavyanskoy fol'klornoy tradicii, http://www.ruthenia.ru/folklore/kuznetsovacont.htm (dostęp: 15.05.2019).

Metody i kryteria oceniania:

Metody oceniania: kolokwium.

Przedmiot kończy się zaliczeniem z oceną.

Zaliczenie przedmiotu odbywa się na podstawie kolokwium pisemnego obejmującego materiał przewidziany programem zajęć.

Wymagany próg na ocenę dostateczną wynosi 60%.

70% dst plus, 80% db, 90% db plus, 95-100% bdb.

Na kolokwium sprawdzony zostanie stopień realizacji następujących efektów kształcenia:K_W08, K_W12, K_U013, K_U20, K_K01, K_K05.

Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)