Odpukać w niemalowane. Świat i człowiek w wyobrażeniach ludowych
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2500-OG-OWN |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0232) Literatura i językoznawstwo
|
Nazwa przedmiotu: | Odpukać w niemalowane. Świat i człowiek w wyobrażeniach ludowych |
Jednostka: | Wydział Humanistyczny |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Otwartość umysłu i ciekawość kulturowej różnorodności świata. |
Rodzaj przedmiotu: | przedmiot fakultatywny |
Całkowity nakład pracy studenta: | Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: 30 h (udział w wykładzie) Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: 30 h - indywidualna praca studenta (przygotowanie do wykładu, czytanie literatury) oraz przygotowanie do kolokwium : 25 h - konsultacje i praca z nauczycielem akademickim: 5 h Łącznie: 60 godz. (2 punkty ECTS) |
Efekty uczenia się - wiedza: | K_W08 ma podstawową wiedzę o wybranych zagadnieniach historycznych, społecznych, religijnych, filozoficznych i politycznych warunkujących rozwój kultury ludowej Słowian wschodnich, także w wymiarze międzykulturowym – K_W12 |
Efekty uczenia się - umiejętności: | K_U13 potrafi rozpoznać różne typy pozaliterackich wytworów kultury K_U20 rozumie odmienne postrzeganie życia społecznego przez osoby pochodzące z rożnych środowisk i kultur |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | K_K01 ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju K_K05 docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe wschodniosłowiańskiego obszaru kulturowego i ma świadomość odpowiedzialności za ich zachowanie |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy o sposobach doświadczania i porządkowania świata w kulturze tradycyjnej, określanej często mianem kultury typu magicznego. Omawiane będą zarówno ogólne, ponadetniczne zasady rządzące rzeczywistością, jak i pewne zjawiska charakterystyczne dla rosyjskiej oraz szerzej: słowiańskiej, kultury ludowej. |
Pełny opis: |
Celem zajęć jest przekazanie studentom wiedzy o sposobach doświadczania i porządkowania świata w kulturze ludowej, w szczególności zaś w rosyjskiej i szerzej: słowiańskiej kulturze tradycyjnej. Często określa się ją mianem kultury typu magicznego, przeciwstawiając w ten sposób współczesnej, zracjonalizowanej wyobraźni. Tymczasem kategorie myślenia magiczno-religijnego, jasne zasady porządkujące świat, nie należą wyłącznie do przeszłości. Wciąż jeszcze określają naszą codzienność, zwłaszcza tzw. myślenie potoczne, a niektórzy badacze wręcz uważają, że nie uwolniliśmy się od demonów naszej pogańskiej przeszłości. Ponadto w ostatnich czasach rośnie zainteresowanie kulturami typu magicznego, następuje zwrot w stronę myślenia kategoriami magii, co można tłumaczyć zagubieniem człowieka w stechnicyzowanym świecie, zmęczeniem cywilizacyjnym postępem. Nie mniej ważnym powodem, by rozmawiać o kulturze tradycyjnej, jest ciągłe nawiązywanie do niej sztuki, literatury. Obok Biblii, folklor jest najczęstszym i najważniejszym źródłem inspiracji dla pisarzy i artystów, przestrzenią, w której szuka się źródeł własnej tożsamości. Ponadto struktury myślenia magicznego są kluczem do rozumienia kultury w ogóle, jej historii, obecnej w tej kulturze postawy wobec świata i swoistej mentalności. |
Literatura: |
1. ELIADE M., Traktat o historii religii, przeł. J. Wierusz-Kowalski, Warszawa 1966. 2. GOŁĘBIOWSKA-SUCHORSKA A., Dziewczę przędzie, Pan Bóg nitki daje. O spójności ludowej wizji świata, Bydgoszcz 2011. 3. KOWALSKI P., Leksykon: znaki świata. Omen, przesąd, znaczenie, Wrocław 1998. 4. ŁUGOWSKA J., Obrazy diabła w różnych gatunkach opowieści ludowych, [w:] Diabeł w literaturze polskiej, red. Błażejewski T., Łódź 1998, s. 5-16. 5. MIANECKI A., Stworzenie świata w folklorze polskim XIX i początku XX wieku, Toruń 2010. 6. E. MIELETINSKI, Poetyka mitu, przeł. D. Dancygier, Warszawa 1981. 7. PEŁKA L., Polska demonologia ludowa, Warszawa 1987. 8. TOMICKI R., Religijność ludowa, w: w: Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. II, M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka (red.), Wrocław 1981, s. 29-67. UZUPEŁNIAJĄCA: 1. ADAMOWSKI J., Kategoria przestrzeni w folklorze: studium etnolingwistyczne, Lublin 1999. 2. BARTMIŃSKI J., Formy obecności sacrum w folklorze, [w:] J. Bartmiński I M. J. Wojtkowska (red), Folklor - sacrum – religia, Lublin 1995. 3. KALNIUK T., Mityczni obcy. Dzieci i starcy w polskiej kulturze ludowej przełomu XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014. 4. Kowalska-Lewicka A., Ludowe wyobrażenia śmierci, „Polska Sztuka Ludowa” 1986, z. 1-2, s. 23-30. 5. LASOTA P., Ludowa wizja postrzegania rzeczywistości w świetle historii mówionej, http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/Content/20444/Lasota_Piotr_Ludowa_wizja_postrzegania_rzeczywistosci_zsp.pdf (07.08.2019). 6. MOSZYŃSKI K., Kultura ludowa Słowian, t. II, Kultura duchowa, cz. 1, Warszawa 1967. 7. Slavianskiye drevnosti. Etnolingvisticheskiy slovar', red. N. Tołstoj, t. 1-5, Moskva 1995-2012. 8. Kuzniecova V. S., Dualisticheskiye legendy o sotvorenii mira v vostochnoslavyanskoy fol'klornoy tradicii, http://www.ruthenia.ru/folklore/kuznetsovacont.htm (dostęp: 15.05.2019). |
Metody i kryteria oceniania: |
Metody oceniania: kolokwium. Przedmiot kończy się zaliczeniem z oceną. Zaliczenie przedmiotu odbywa się na podstawie kolokwium pisemnego obejmującego materiał przewidziany programem zajęć. Wymagany próg na ocenę dostateczną wynosi 60%. 70% dst plus, 80% db, 90% db plus, 95-100% bdb. Na kolokwium sprawdzony zostanie stopień realizacji następujących efektów kształcenia:K_W08, K_W12, K_U013, K_U20, K_K01, K_K05. |
Praktyki zawodowe: |
Nie dotyczy. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.