Sarmatyzm w kulturze polskiej po 1989 roku

Brak

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela ( godz.):

- udział w wykładach – 30

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- przygotowanie do wykładów - 5

- przygotowanie do zaliczenia wykładu - 15

- konsultacje i praca z nauczycielem akademickim - 5

Łącznie: 50 godz. (2 ECTS)

Wprowadzenie do jednej z najważniejszej debat tożsamościowych w Polsce po 1989 roku.

Wykład został pomyślany jako wprowadzenie w zjawisko kolejnego powrotu tzw. "sarmatyzmu" w kulturze polskiej. Coraz wyraźniej okazuje się on zarówno pozytywną, jak i negatywną tradycją kluczową dla trzech grup ideologicznych, które współtworzą obszar polskiej debaty tożsamościowej: prawicy (reprezentowanej przez Krzysztofa Koehlera, Jacka Kowalskiego, publicystów „Frondy”, „Arcanów”) oraz lewicy i liberałów (Andrzej Leder, Jan Sowa, środowisko „Krytyki Politycznej” i „Gazety Wyborczej”). Na marginesie debat intelektualnych prowadzonych przez te środowiska pozostaje bardzo ciekawe zjawisko neosarmatyzmu anarchistycznego, które nie weszło jednak nigdy do głównego obiegu idei, a reprezentowane jest jednoosobowo, przez gdańskiego historyka, Janusza Waluszkę.

Oprócz kwestii światopoglądowych, omawianych w publicystyce i eseistyce, ważne dla omawianego zjawiska są także teksty artystyczne, które zostaną wprowadzone podczas wykładu poświęconego powieściopisarstwu takich autorów, jak Jacek Komuda, Maciej Liziniewicz oraz Jacek Piekara.

Nie zostanie też pominięte milczeniem zjawisko celnie określone ostatnio jako „zwrot plebejski”, a więc alternatywny i konkurencyjny względem zwrotu sarmackiego zwrot tożsamościowy charakterystyczny dla lewicy.

P. Bohuszewicz, Hermeneutyki sarmatyzmu, Tradycje szlacheckie we współczesnej kulturze polskiej. Przybliżenia i perspektywy badawcze, red. M. Lutomierski, Toruń 2014

P. Bohuszewicz, Kategoria sarmatyzmu w dyskursie "Gazety Wyborczej", „Teksty Drugie” 2015/1.

P. Bohuszewicz, Pożytki z prawicowego neosarmatyzmu : (nieprawicowa) obrona Krzysztofa Koehlera, w: Przeszłość we współczesnej narracji kulturowej : studia i szkice kulturoznawcze. T. 2, red. P. Plichta, Kraków 2011

P. Czapliński, Resztki nowoczesności. Dwa studia o literaturze i życiu, Kraków 2011.

A. Kobus, Sarmatopie. Formacja sarmacka w twórczości Jacka Komudy, „Teksty Drugie” 2015/1.

K. Koehler, Palus sarmatica, Warszawa 2016.

K. Koehler, W rytmie godzinek, na rosyjskim trupie, „Fronda” 1995, nr 4/5.

J. Kowalski, Sarmacja. Obalanie mitów. Podręcznik bojowy, Warszawa 2016

A. Leder, Prześniona rewolucja : ćwiczenie z logiki historycznej , Warszawa 2014

P. W. Ryś, „Zwrot plebejski” we współczesnej polskiej humanistyce i debacie publicznej, [w:] Historia. Interpretacja. Reprezentacja, t. III, red. L. Mokrzecki, M. Brodnicki, J. Taraszkiewicz, Gdańsk 2015.

J. Sowa, Fantomowe ciało króla : peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków 2011.

E. Thompson, Sarmatyzm i postkolonializm, „Europa. Dziennik” 18 listopada 2016, nr 137.

T. Ulewicz, Sarmacja. Studium z problematyki słowiańskiej XV i XVI w., Kraków 2006.

T. Walas, Zrozumieć swój czas. Kultura polska po komunizmie: rekonesans, Kraków 2003.

J. P. Waluszko, Rzecz o Sarmacyi - ukształtowaniu, miejscu w Europie i szansach jej rozwoju przez powrót do korzeni, http://www.taraka.pl/rzecz_sarmacyi

J. P. Waluszko, Sarmacka próba urzeczywistnienia utopii suwerenności ludu, http://www.taraka.pl/sarmacka_proba_urzeczywistnienia_utopii

A. Waśko, Romantyczny sarmatyzm : tradycja szlachecka w literaturze polskiej lat 1831-1863, Kraków 1995.

Test końcowy.

Nie dotyczy