Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

W kręgu literatury i sztuki modernizmu. Poezja i biografia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2500-OG-WKLSM
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: W kręgu literatury i sztuki modernizmu. Poezja i biografia
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Brak.

Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela ( godz.):

- udział w wykładach – 30


Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- przygotowanie do wykładów - 5

- przygotowanie do zaliczenia wykładu - 15

- konsultacje i praca z nauczycielem akademickim - 5


Łącznie: 55 godz. (2 ECTS)


Efekty uczenia się - wiedza:

1.Student/ka zna podstawową terminologię literaturoznawczą rozumie jej źródła, jak również potrafi się nią posługiwać (K_W01).

2.Ma uporządkowaną wiedzę na temat twórczości poetek Młodej Polski zjawisk z historii literatury tej epoki (K_W03).

3.Posiada wiedzę na temat periodyzacji epoki, jej głównych tendencjach rozwojowych, związkach z literaturą i sztuką europejską(zjawisko syntezy sztuk) oraz "nowymi mediami" (np. rozwój kina, X Muza) (K_W04).

4. Potrafi wymienić nazwiska także innych twórców związanych z głównymi ośrodkami artystycznymi, scharakteryzować specyfikę tych ośrodków (K_W07).

5.Ma uporządkowaną wiedzę o literackich, filozoficznych i artystycznych kontekstach literatury polskiej okresu modernizmu (K_W06).

6.Posiada wiedzę dotyczącą biografii artystek Młodej Polski oraz odbioru ich dzieł (rola krytyki w kształtowaniu odbioru literatury (K_W05).


Efekty uczenia się - umiejętności:

1.Potrafi rozpoznać i interpretować zjawiska literackie i społeczne (np. postawy dekadenta cygana i dandysa) (K_U01).

2.Posiada elementarne umiejętności analizy i interpretacji dzieł artystek młodopolskich, przywołuje konteksty literackie i pozaliterackie (K_U02).

3.Posiada umiejętność pisania tekstów poświęconych literaturze (interpretacja utworu literackiego z elementami analizy), formułowania krytycznych wypowiedzi ustnych i pisemnych z wykorzystaniem bogatego słownictwa i pojęć istotnych dla epoki, robi to z wykazaniem samodzielnego myślenia, umiejętności argumentowania i wyrażania sądów w mowie i piśmie (K_U10). 4.Potrafi zabierać głos w dyskusji, używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny (K_U18).


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

1.Student/ka ma świadomość rozmiarów i rangi twórczości poetek Młodej Polski, jej miejsca w kulturze polskiej i europejskiej (K_K01). 2.Wykazuje rozumienie dotyczące przemian kulturalnych, przełomów estetycznych i komunikacyjnych; ma świadomość, że literatura i język je współtworzą i odzwierciedlają (K_K02).

3.Wykazuje aktywność, odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych (K_K07).

4.Ma przekonanie o wadze zachowania działań profesjonalnych, jest zdolny/a do refleksji na tematy etyczne i dotyczące przestrzegania zasad etyki zawodowej (K_K08).


Metody dydaktyczne:

- wykład problemowy, informacyjny z uwzględnieniem multimediów,


- elementy pokazu, prezentacji


Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- biograficzna
- obserwacji
- seminaryjna

Skrócony opis:

Młoda Polska jest epoką, w której ożywają dyskursy o sztuce i literaturze (m.in. za sprawą filozoficznych: F. Nietzschego i A. Schopenhauera, S. Kierkegaarda i dzieł artystów.Wśród nich istotną rolę odgrywa Maria Komornicka. Jej twórczość, skomplikowana biografia wpływają znacząco na rozwój postaw emancypacyjnych, stają się punktem odniesienia dla młodszych artystek, które chcą zdobyć „Parnas literacki” (Maryla Czerkawska, Ewa Łuskina, Wanda Markowska, Eleonora Kalkowska). Artyści Młodej Polski realizują dwa wzorce twórczości: rodzimy (nawiązanie do tradycji, wierzeń, por. np. M. Wolska, F. Arnsztajnowa) oraz europejski (orientalizm, parnasizm, m.in. K. Zawistowska, B. Ostrowska). Twórczość kobiet rozwija się na tle działalności poetów takich jak: Jan Kasprowicz, Tadeusz Miciński, Kazimierz Przerwa – Tetmajer, Leopold Staff, Ludwik Maria Staff, Jerzy Żuławski, Antoni Lange, Józef Jedlicz, Stanisław Miłaszewski.

Pełny opis:

Refleksja o poetach Młodej Polski obejmuje szereg zagadnień dotyczących podstaw i źródeł twórczości kobiecej, miejsca kobiet w życiu społecznym, kulturowym. U schyłku XIX wieku zmienia się rola kobiet, niektóre spośród nich zajmują ważne miejsca w hierarchii społecznej, są znanymi aktorkami (por. H. Modrzejewska), tancerkami (Isadora Duncan), muzami artystów (por. Alma Mahler, Dagny Przybyszewska), badaczkami i pisarkami (Lou Salome, G. Zapolska), uosabiają sztukę, tradycję Orientu (np. Sada Yakko). Refleksja o zadaniach i roli kobiet rozwija się w zainicjowanym już w poprzedniej epoce dyskursie emancypacyjnym. Poetki Młodej Polski stworzyły indywidualny, naznaczony intymizmem, nurt poezji przełomu wieków. Podejmowane przez nie tematy nie ograniczały się jednak wyłącznie do kręgu obowiązujących od pokoleń w poezji kobiet motywów, pojawiły się nowe, niezwykle śmiałe refleksje o miłości (por. M. Komornicka), rozważania aksjologiczne i estetyczne (np. M. Grossek – Korycka). Niektóre z poetek podejmowały także zagadnienia religioznawcze, historiozoficzne, oryginalnie interpretowały idee prasłowiańszczyzny, wprowadzały do utworów symbolikę solarną, wątki orientalne, religijne, filozoficzne. Na tle różnorodnych wystąpień artystycznych rola Marii Komornickiej jest niezwykle istotna, jej wczesny debiut może być porównywany z debiutem Artura Rimbauda. Wyjazd do Anglii, powrót i działalność w Forpocztach przysporzyły jej sławy, która rozkwitała w cieniu skandalu. Komornicka pozostawiła po sobie interesujące Szkice, poemat Biesy, Baśnie i Psalmodie oraz poezję (Czarne płomienie) oraz pisaną w izolacji, zapomnieniu Xięgę poezji idylliczej. Twórczość Komornickiej publikowana pod męskim pseudonimem zostanie omówiona w zestawieniu z działalnością publicystyczną, przekładową, artystyczną innych poetek takich jak: Bronisława Ostrowska, Kazimiera Zawistowska, Maryla Czerkawska, Eleonora Kalkowska, Ewa Łuskina, Maryla Wolska, Maria Grossek – Korycka oraz Wanda Markowska i Franciszka Arnsztajnowa. Działalność poetek rozwijała się na tle działań artystycznych znakomitych poetów Młodej Polskich, twórców nowoczesnych koncepcji estetycznych. Wśród nich wyróżnić należy m.in. Jana Kasprowicza, Tadeusza Micińskiego, Kazimierza Przerwę – Tetmajera, Leopolda Staffa, Ludwika Marię Staffa, Jerzego Żuławskiego, Antoniego Langego, Józefa Jedlicza, Stanisława Miłaszewskiego.

Literatura:

M. Komornicka, Andronice, Bunt Anioła, Czarne płomienie, Biesy, Xięga poezji idyllicznej, St. Przybyszewski, Requiem aeternam, L. Staff, Adam, Ja - wyśniony, Sen o morzu,Citta dolente, T. Miciński, Colosseum, Lucifer, widma, Templariusz, J. Żuławski, Dies irae, L. Rydel, Dies irae, B. Ostrowska, Hewa, Eloe i Magdalena, K. Zawistowska, cykle Święte i Kurtyzany, M Czerkawska, Poezje (wybór), M. Wolska, Dzbanek malin, E. Łuskina, Chińskim tuszem, F. Arnsztajnowa, Poezje, W. Markowska, Poezje (wybór). J. Kasprowicz, Hymny, S. Miłaszewski, Poezje wybrane, L. M. Staff, Zgrzebna kantyczka, J. Jedlicz, Parki.

Wybrane artykuły:

M. Głowiński, Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997.

M. Wyka, Światopoglądy młodopolskie, Kraków 1996.

W. Gutowski, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, Kraków 1997

R. Padoł, Filozofia religii polskiego modernizmu, Kraków 1982

R. Nycz, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliteracki, Wrocław 1997

Programy i dyskusje literackie epoki Młodej Polski, po red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Wrocław 1977.

Wybrane fragmenty:

F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, A. Schopenhauer, Świat jako wola i wyobrażenie, S. Kierkegaard, Dziennik uwodziciela (fragmenty z Życia krakowskiego), H. Bergson, Ewolucja twórcza.

Metody i kryteria oceniania:

Kolokwium.

Kryteria oceniania:

ndst - 40 pkt (40%)

dst- 55 pkt (55%)

dst plus- 65 pkt (65%)

db- 75 pkt (75%)

db plus- 85pkt (85%)

bdb- 95 pkt (95%)

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)