W kręgu literatury i sztuki modernizmu. Poezja i biografia
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2500-OG-WKLSM |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0232) Literatura i językoznawstwo
|
Nazwa przedmiotu: | W kręgu literatury i sztuki modernizmu. Poezja i biografia |
Jednostka: | Wydział Humanistyczny |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Brak. |
Całkowity nakład pracy studenta: | Godziny realizowane z udziałem nauczyciela ( godz.): - udział w wykładach – 30 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - przygotowanie do wykładów - 5 - przygotowanie do zaliczenia wykładu - 15 - konsultacje i praca z nauczycielem akademickim - 5 Łącznie: 55 godz. (2 ECTS) |
Efekty uczenia się - wiedza: | 1.Student/ka zna podstawową terminologię literaturoznawczą rozumie jej źródła, jak również potrafi się nią posługiwać (K_W01). 2.Ma uporządkowaną wiedzę na temat twórczości poetek Młodej Polski zjawisk z historii literatury tej epoki (K_W03). 3.Posiada wiedzę na temat periodyzacji epoki, jej głównych tendencjach rozwojowych, związkach z literaturą i sztuką europejską(zjawisko syntezy sztuk) oraz "nowymi mediami" (np. rozwój kina, X Muza) (K_W04). 4. Potrafi wymienić nazwiska także innych twórców związanych z głównymi ośrodkami artystycznymi, scharakteryzować specyfikę tych ośrodków (K_W07). 5.Ma uporządkowaną wiedzę o literackich, filozoficznych i artystycznych kontekstach literatury polskiej okresu modernizmu (K_W06). 6.Posiada wiedzę dotyczącą biografii artystek Młodej Polski oraz odbioru ich dzieł (rola krytyki w kształtowaniu odbioru literatury (K_W05). |
Efekty uczenia się - umiejętności: | 1.Potrafi rozpoznać i interpretować zjawiska literackie i społeczne (np. postawy dekadenta cygana i dandysa) (K_U01). 2.Posiada elementarne umiejętności analizy i interpretacji dzieł artystek młodopolskich, przywołuje konteksty literackie i pozaliterackie (K_U02). 3.Posiada umiejętność pisania tekstów poświęconych literaturze (interpretacja utworu literackiego z elementami analizy), formułowania krytycznych wypowiedzi ustnych i pisemnych z wykorzystaniem bogatego słownictwa i pojęć istotnych dla epoki, robi to z wykazaniem samodzielnego myślenia, umiejętności argumentowania i wyrażania sądów w mowie i piśmie (K_U10). 4.Potrafi zabierać głos w dyskusji, używać języka specjalistycznego i porozumiewać się w sposób precyzyjny (K_U18). |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | 1.Student/ka ma świadomość rozmiarów i rangi twórczości poetek Młodej Polski, jej miejsca w kulturze polskiej i europejskiej (K_K01). 2.Wykazuje rozumienie dotyczące przemian kulturalnych, przełomów estetycznych i komunikacyjnych; ma świadomość, że literatura i język je współtworzą i odzwierciedlają (K_K02). 3.Wykazuje aktywność, odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych (K_K07). 4.Ma przekonanie o wadze zachowania działań profesjonalnych, jest zdolny/a do refleksji na tematy etyczne i dotyczące przestrzegania zasad etyki zawodowej (K_K08). |
Metody dydaktyczne: | - wykład problemowy, informacyjny z uwzględnieniem multimediów, - elementy pokazu, prezentacji |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład problemowy |
Metody dydaktyczne poszukujące: | - biograficzna |
Skrócony opis: |
Młoda Polska jest epoką, w której ożywają dyskursy o sztuce i literaturze (m.in. za sprawą filozoficznych: F. Nietzschego i A. Schopenhauera, S. Kierkegaarda i dzieł artystów.Wśród nich istotną rolę odgrywa Maria Komornicka. Jej twórczość, skomplikowana biografia wpływają znacząco na rozwój postaw emancypacyjnych, stają się punktem odniesienia dla młodszych artystek, które chcą zdobyć „Parnas literacki” (Maryla Czerkawska, Ewa Łuskina, Wanda Markowska, Eleonora Kalkowska). Artyści Młodej Polski realizują dwa wzorce twórczości: rodzimy (nawiązanie do tradycji, wierzeń, por. np. M. Wolska, F. Arnsztajnowa) oraz europejski (orientalizm, parnasizm, m.in. K. Zawistowska, B. Ostrowska). Twórczość kobiet rozwija się na tle działalności poetów takich jak: Jan Kasprowicz, Tadeusz Miciński, Kazimierz Przerwa – Tetmajer, Leopold Staff, Ludwik Maria Staff, Jerzy Żuławski, Antoni Lange, Józef Jedlicz, Stanisław Miłaszewski. |
Pełny opis: |
Refleksja o poetach Młodej Polski obejmuje szereg zagadnień dotyczących podstaw i źródeł twórczości kobiecej, miejsca kobiet w życiu społecznym, kulturowym. U schyłku XIX wieku zmienia się rola kobiet, niektóre spośród nich zajmują ważne miejsca w hierarchii społecznej, są znanymi aktorkami (por. H. Modrzejewska), tancerkami (Isadora Duncan), muzami artystów (por. Alma Mahler, Dagny Przybyszewska), badaczkami i pisarkami (Lou Salome, G. Zapolska), uosabiają sztukę, tradycję Orientu (np. Sada Yakko). Refleksja o zadaniach i roli kobiet rozwija się w zainicjowanym już w poprzedniej epoce dyskursie emancypacyjnym. Poetki Młodej Polski stworzyły indywidualny, naznaczony intymizmem, nurt poezji przełomu wieków. Podejmowane przez nie tematy nie ograniczały się jednak wyłącznie do kręgu obowiązujących od pokoleń w poezji kobiet motywów, pojawiły się nowe, niezwykle śmiałe refleksje o miłości (por. M. Komornicka), rozważania aksjologiczne i estetyczne (np. M. Grossek – Korycka). Niektóre z poetek podejmowały także zagadnienia religioznawcze, historiozoficzne, oryginalnie interpretowały idee prasłowiańszczyzny, wprowadzały do utworów symbolikę solarną, wątki orientalne, religijne, filozoficzne. Na tle różnorodnych wystąpień artystycznych rola Marii Komornickiej jest niezwykle istotna, jej wczesny debiut może być porównywany z debiutem Artura Rimbauda. Wyjazd do Anglii, powrót i działalność w Forpocztach przysporzyły jej sławy, która rozkwitała w cieniu skandalu. Komornicka pozostawiła po sobie interesujące Szkice, poemat Biesy, Baśnie i Psalmodie oraz poezję (Czarne płomienie) oraz pisaną w izolacji, zapomnieniu Xięgę poezji idylliczej. Twórczość Komornickiej publikowana pod męskim pseudonimem zostanie omówiona w zestawieniu z działalnością publicystyczną, przekładową, artystyczną innych poetek takich jak: Bronisława Ostrowska, Kazimiera Zawistowska, Maryla Czerkawska, Eleonora Kalkowska, Ewa Łuskina, Maryla Wolska, Maria Grossek – Korycka oraz Wanda Markowska i Franciszka Arnsztajnowa. Działalność poetek rozwijała się na tle działań artystycznych znakomitych poetów Młodej Polskich, twórców nowoczesnych koncepcji estetycznych. Wśród nich wyróżnić należy m.in. Jana Kasprowicza, Tadeusza Micińskiego, Kazimierza Przerwę – Tetmajera, Leopolda Staffa, Ludwika Marię Staffa, Jerzego Żuławskiego, Antoniego Langego, Józefa Jedlicza, Stanisława Miłaszewskiego. |
Literatura: |
M. Komornicka, Andronice, Bunt Anioła, Czarne płomienie, Biesy, Xięga poezji idyllicznej, St. Przybyszewski, Requiem aeternam, L. Staff, Adam, Ja - wyśniony, Sen o morzu,Citta dolente, T. Miciński, Colosseum, Lucifer, widma, Templariusz, J. Żuławski, Dies irae, L. Rydel, Dies irae, B. Ostrowska, Hewa, Eloe i Magdalena, K. Zawistowska, cykle Święte i Kurtyzany, M Czerkawska, Poezje (wybór), M. Wolska, Dzbanek malin, E. Łuskina, Chińskim tuszem, F. Arnsztajnowa, Poezje, W. Markowska, Poezje (wybór). J. Kasprowicz, Hymny, S. Miłaszewski, Poezje wybrane, L. M. Staff, Zgrzebna kantyczka, J. Jedlicz, Parki. Wybrane artykuły: M. Głowiński, Ekspresja i empatia. Studia o młodopolskiej krytyce literackiej, Kraków 1997. M. Wyka, Światopoglądy młodopolskie, Kraków 1996. W. Gutowski, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, Kraków 1997 R. Padoł, Filozofia religii polskiego modernizmu, Kraków 1982 R. Nycz, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliteracki, Wrocław 1997 Programy i dyskusje literackie epoki Młodej Polski, po red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Wrocław 1977. Wybrane fragmenty: F. Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra, A. Schopenhauer, Świat jako wola i wyobrażenie, S. Kierkegaard, Dziennik uwodziciela (fragmenty z Życia krakowskiego), H. Bergson, Ewolucja twórcza. |
Metody i kryteria oceniania: |
Kolokwium. Kryteria oceniania: ndst - 40 pkt (40%) dst- 55 pkt (55%) dst plus- 65 pkt (65%) db- 75 pkt (75%) db plus- 85pkt (85%) bdb- 95 pkt (95%) |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.