Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Gramatyka historyczna języka polskiego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2506-s1POL1L-GHJP
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Gramatyka historyczna języka polskiego
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy: Przedmioty kierunkowe - 12 - filologia polska s1
Strona przedmiotu: https://moodle.umk.pl/WHUM/course/view.php?id=1434
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Warunkiem uczestnictwa jest zaliczenie wykładu ze Wstępu do językoznawstwa diachronicznego.
Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy
Całkowity nakład pracy studenta:

Konwersatorium obejmuje 30 godzin zajęć przewidzianych na jeden semestr kształcenia, tj. część kursu gramatyki historycznej języka polskiego przewidzianego na studiach polonistycznych (całość - 60 godzin). Za zaliczenie przedmiotu student otrzymuje 4 pkt ECTS:

1) godziny realizowane przy bezpośrednim udziale nauczyciela akademickiego - 30 godzin konwersatorium, przeliczane na 1,5 punkty ECTS;

2) godziny realizowane przy bezpośrednim udziale nauczyciela akademickiego w ramach konsultacji indywidualnych - 5 godzin (0,5 ECTS)

3) godziny przeznaczone na pracę własną studenta, tj. przygotowanie się do zajęć i do zaliczenia końcowego - 40 godzin (2 ECTS)
Efekty uczenia się - wiedza:

Po zakończeniu kursu student/ka:

W1 zna podstawową terminologię językoznawczą z zakresu przedmiotów historycznojęzykowych, potrafi się nią posługiwać K_W01

W2 ma pogłębioną, uporządkowaną i szczegółową wiedzę na temat pewnej liczby ważnych autorów, tekstów i zjawisk z historii języków słowiańskich, w tym języka polskiego: K_W03
Efekty uczenia się - umiejętności:

U1 student umie analizować język i grafię tekstów staropolskich K_U09;

U2 słuchacz potrafi opisać ewolucję systemu fonologicznego języka polskiego; wskazać tendencje i prawa językowe kierujące zmianami języka; rozpoznać ślady dawnych procesów fonetycznych we współczesnych formach językowych; rekonstruuje prasłowiańskie postaci wyrażeń współczesnych; porównuje język polski z innymi językami słowiańskimi K_U09, K_U15

U3 student potrafi w sposób klarowny, spójny i precyzyjny wypowiadać się w mowie i na piśmie, posiada umiejętność konstruowania ustnych i pisemnych uzasadnień na tematy dotyczące zagadnień historycznojęzykowych: K_U11
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1 student ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia: K_K02

K2 student odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania w sposób sumienny i rzetelny, samodzielnie planuje i organizuje swój warsztat pracy: K_K05

K3 słuchacz samodzielnie stosuje metody i procedury badawcze do uzasadniania hipotez i wyjaśniania twierdzeń językoznawczych: K_K07

K4 student dostrzega i rozumie wpływ czynnika historycznego na stan współczesnej polszczyzny, dostrzega relacje między polszczyzną dawną i współczesną; ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego, podejmuje działania w tym zakresie: K_K12
Metody dydaktyczne:

Prowadzący łączy metody dydaktyczne podające i eksponujące z metodami poszukującymi, a szczególnie problemowymi i ćwiczeniowymi.
Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz
Metody dydaktyczne podające:

- opis
- pogadanka
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy
Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- referatu
Skrócony opis:

Gramatyka historyczna (diachroniczna) języka polskiego zajmuje się opisem języka polskiego w jego rozwoju. Na podstawie analizy dawnych tekstów oraz danych pochodzących z innych języków słowiańskich student poznaje polszczyznę historyczną i dowiaduje się jak historyczne procesy wpłynęły na kształt współczesnego języka. Na zajęciach student poznaje rozwój języka polskiego z lat 900 - 1939 oraz zapoznaje się z grafią tekstów staropolskich.

fakty. Pierwszy semestr zajęć gramatyki historycznej języka polskiego poświęcony jest pochodzeniu języka polskiego i fonetyce historycznej.
Pełny opis:

Cel zajęć: poznawczy: Pogłębienie wiadomości na temat pochodzenia języka polskiego (wspólnota pie., wspólnota psł. i ich podziały); kształcenie umiejętności czytania tekstów staropolskich (m.in. Bulla Gnieźnieńska, Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii); zapoznanie studentów z procesami fonetycznymi dokonującymi się w języku polskim w epoce przedpiśmiennej, odnajdywanie rezultatów tych procesów w języku staropolskim (na podstawie tekstów) i nowopolskim.

Treści:Pochodzenie języka polskiego; wiadomości na temat wybranych zabytków doby staropolskiej i grafii; czytanie tekstów (Bulla Gnieźnieńska, Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii); omówienie wybranych procesów fonetycznych: przegłosy, wokalizacja jerów, wokalizacja sonantów, metatezy, palatalizacje prasłowiańskie i polskie, iloczas, rozwój nosówek.

Treści szczegółowe:

1. Genetyczne zróżnicowanie języków świata.

2. Prasłowiańska wspólnota językowa i różnice gwarowe w języku prasłowiańskim. Ewolucja systemu fonologicznego (w szczególności porównanie wczesnoprasłowiańskiego i późnoprasłowiańskiego systemu fonetycznego). Języki słowiańskie i ich miejsce wśród innych języków indoeuropejskich. Miejsce języka polskiego w grupie słowiańskiej.

3. Geneza języka polskiego, periodyzacja jego dziejów. Najdawniejsze zabytki języka polskiego. Grafia tekstów staropolskich. Transliteracja i transkrypcja.

4. Rozwój systemu wokalicznego w języku polskim

4.1. Metateza w grupach nagłosowych i śródgłosowych;

4.2. Rozwój prasłowiańskich samogłosek [e] oraz [ě] w języku polskim (przegłos polski i przegłos lechicki);

4.3. Ewolucja prasłowiańskich jerów;

4.4. Pochodzenie samogłosek długich w języku polskim;

4.5. Wzdłużenie zastępcze;

4.6. Iloczas w języku polskim;

4.7. Samogłoski pochylone w języku polskim;

4.8. Rozwój samogłosek nosowych w języku polskim;

4.9. Realizacja sonantów w języku polskim.

5. Rozwój systemu konsonantycznego w języku polskim

5.1. Ewolucja systemu konsonantycznego

5.1.1. Rozwój spółgłosek wargowych miękkich i spółgłosek palatalnych;

5.1.2. Dyspalatalizacja spółgłosek funkcjonalnie miękkich;

5.1.3. Powstanie spółgłoski [f] i spółgłosek funkcjonalnie twardych;

5.1.4. Rozwój spółgłosek [ž] oraz [ł] i [ṷ] w dziejach języka polskiego.

5.2. Spółgłoski protetyczne;

5.3. Zmiany w grupach spółgłoskowych.

6. Analiza językowa wybranych tekstów staropolskich.

7. Analiza historyczno-językowa wybranych tekstów współczesnych.

8. Rekonstrukcja procesów fonetycznych i analiza ich konsekwencji we współczesnej polszczyźnie.
Literatura:

Podręczniki do wyboru

1. K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Podręcznik dla studentów polonistyki, Warszawa 1998 (lub wydania następne).

2. Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, Gramatyka historyczna języka polskiego, wyd.III, Warszawa 1965.

3. S. Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1979 (lub wydania następne, nie: wyd. z 2000).

4. W. Kuraszkiewicz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Podstawowe wiadomości z wyborem tekstów staropolskich do ćwiczeń, wyd.2, Warszawa 1972.

5. J. Strutyński, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Kraków 1982 (lub wyd. nast.).

Wybór tekstów - obowiązkowy:

S. Vrtel-Wierczyński, Wybór tekstów staropolskich, Warszawa 1977.

Literatura uzupełniająca

I. Bajerowa, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław 1964.

I. Bajerowa, O zaniku samogłosek pochylonych. Pokłosie dyskusji, Katowice 1978.

I. Bajerowa, Polski język ogólny XIX w. Stan i ewolucja, t. I: Ortografia, fonologia z fonetyka, morfonologia, Katowice 1986, t. II: Fleksja, Katowice 1992.

L. Bednarczuk, Języki indoeuropejskie, Warszawa 1986/88.

W. Decyk-Zięba, S. Dubisz (red.), Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, Warszawa, 2003.

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Słowotwórstwo, Warszawa 1999.

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego w testach, ćwiczeniach i tematach egzaminacyjnych, Gdańsk 1999 (lub wydania następne).

S. Dubisz, Rozwój polskiego systemu fonologicznego [w:] Studia z historii języka polskiego, pod red. W. Kupiszewskiego, Warszawa 1994, s. 9-19.

B. Dunaj, Język polski najstarszej doby piśmiennej (XII-XIII wiek), Kraków 1975.

B. Dunaj, Ogólne zasady rozwoju fleksji rzeczowników w języku polskim, Prace Filologiczne 1985, XXXII, s. 109-114. B. Dunaj, Wzdłużenie zastępcze w języku polskim, Kraków 1966.

Encyklopedia języka polskiego, pod red. S. Urbańczyka i M. Kucały, Wrocław-Kraków 1999 (wybrane hasła).

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polanskiego, Wrocław-Kraków 1999 (wybrane hasła).

Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. I, Warszawa 1986, t. II, Warszawa 1988.

Z. Kempf, Rola pełni głosowej w rozwoju polskiej deklinacji rzeczownikowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego”, Seria A, nr V, 1957, s. 149-175.

B. Klebanowska, Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim, Warszawa 1990.

H. Koneczna, Charakterystyka fonetyczna języka polskiego na tle innych języków słowiańskich, Warszawa 1965.

H. Koneczna, Wzdłużenie zaszepcze [w:] Księga referatów II

Międzynarodowego Zjazdu Slawistów, sekcja I: Językoznawstwo 1934.

A. Kowalska, Ewolucja analitycznych form czasownikowych na –ł w języku polskim, Katowice 1976.

A. Książek-Bryłowa, Wariantywność fleksji w historii i gwarach języka polskiego, Lublin 1994.

M. Kucała, Rodzaj gramatyczny w historii polszczyzny, Wrocław 1978

W. Kuraszkiewicz, Polski język literacki. Studia nad historia i struktura, Warszawa – Poznań 1986.

A. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.

W. Mańczak, Polska fonetyka i morfologia historyczna, Warszawa 1975.

H. Popowska-Taborska, Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka, Warszawa 1993.

P. Sobotka, J. Zbrzeżny, Litania do Najświętszej Maryi Panny przyjęta przez Zakon [Kaznodziejów], „Prace Filologiczne” LII, Warszawa 2007, s. 301-338.

W. Śmiech, Rozwój historyczny polskich grup spółgłoskowych *sr’, *zr”, *žr’, Łódź 1953.

W. Śmiech, Rozwój form czasu teraźniejszego czasownika w języku polskim, Łódź 1967.

S. Stieber, Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, Warszawa 1966.

H. Turska, Mianownik l. mn. typu „chłopy”, „draby” w języku polskim, Język Polski, R. XXXIII, 1953, s. 129-155.

H. Turska, Zagadnienie miejsca akcentu w języku polskim, Pamiętnik Literacki, R. XLI, 1950, z. 2.

S. Urbańczyk, Jaką polszczyzna mówił Jan Kochanowski i jego rówieśnicy?, Język Polski, R. XXXIII, 1953, s. 214-224.

B. Wieczorkiewicz, R. Sinielnikoff, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Warszawa 1959.

Ch. Zaremba, Éléments de grammaire historique du polonais, Paris 2009.

Wybory tekstów (fakultatywnie)

S. Borowski, A. Furdal, Wybór tekstów do historii języka polskiego, Warszawa 1980.

W. Taszycki, Najdawniejsze zabytki języka polskiego, Wrocław 1967, wyd. IV (lub wyd. nast.).

W. Taszycki, Wybór tekstów staropolskich XVI-XVIII, wyd. III, Warszawa 1969.

W. Wydra, W. R. Rzepka, Chrestomatia staropolska, Wrocław 1975.

http://www.ijp-pan.krakow.pl/polski/polski/00/01/teksty.php

Słowniki etymologiczne

F. Miklosich, Etymologisches Wörterbuch der Slawischen Sprachen, Wien 1886.

A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1957 (lub wyd. nast.).

F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I-V, Kraków 1952-1992.

Этимологический словарь славяньских языков, ред. О.Н. Трубачев, Москва 1974 и след.

A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I-II, Warszawa 2000 .

K. Długosz-Kurczabowa, Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.

W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.

Słowniki ogólne

S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. I-VI, wyd. II, Lwów 1854-1860, wyd. III, Warszawa 1951 (lub wyd. nast.).

S. Reczek, Podręczny słownik dawnej polszczyzny, Wrocław 1968 (lub wyd. nast.).

Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. I-X (z. 65: Wronka – Wszytek), Warszawa 1953 i tomy następne.

Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, t. I-XXI (Ofarbować – Oposyłać), Wrocław 1966 i tomy następne.

Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, [w:] http://xvii_wiek.ijp-pan.no-ip.org/pan_klient/index.php?strona=haslo&id_hasla=3136
Metody i kryteria oceniania:

Obecność na zajęciach, bieżące przygotowanie do zajęć i aktywne w nich uczestnictwo; Końcowe zaliczenie pisemne w formie sprawdzianu/ testu. W1, W2, U1, U2, U3
Praktyki zawodowe:

Możliwe są praktyczne zajęcia w Pracowni Słownika Polszczyzny XVI wieku.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Joanna Kamper-Warejko, Joanna Kulwicka-Kamińska
Prowadzący grup: Joanna Kamper-Warejko, Joanna Kulwicka-Kamińska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Gramatyka historyczna (diachroniczna) języka polskiego zajmuje się opisem języka polskiego w jego rozwoju. Na podstawie analizy dawnych tekstów oraz danych pochodzących z innych języków słowiańskich student poznaje polszczyznę historyczną i dowiaduje się jak historyczne procesy wpłynęły na kształt współczesnego języka. Na zajęciach student poznaje rozwój języka polskiego z lat 900 - 1939 oraz zapoznaje się z grafią tekstów staropolskich.

fakty. Pierwszy semestr zajęć gramatyki historycznej języka polskiego poświęcony jest pochodzeniu języka polskiego i fonetyce historycznej.
Pełny opis:

Cel zajęć: poznawczy: Pogłębienie wiadomości na temat pochodzenia języka polskiego (wspólnota pie., wspólnota psł. i ich podziały); kształcenie umiejętności czytania tekstów staropolskich (m.in. Bulla Gnieźnieńska, Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii); zapoznanie studentów z procesami fonetycznymi dokonującymi się w języku polskim w epoce przedpiśmiennej, odnajdywanie rezultatów tych procesów w języku staropolskim (na podstawie tekstów) i nowopolskim.

Treści:Pochodzenie języka polskiego; wiadomości na temat wybranych zabytków doby staropolskiej i grafii; czytanie tekstów (Bulla Gnieźnieńska, Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii); omówienie wybranych procesów fonetycznych: przegłosy, wokalizacja jerów, wokalizacja sonantów, metatezy, palatalizacje prasłowiańskie i polskie, iloczas, rozwój nosówek.

Treści szczegółowe:

1. Genetyczne zróżnicowanie języków świata.

2. Prasłowiańska wspólnota językowa i różnice gwarowe w języku prasłowiańskim. Ewolucja systemu fonologicznego (w szczególności porównanie wczesnoprasłowiańskiego i późnoprasłowiańskiego systemu fonetycznego). Języki słowiańskie i ich miejsce wśród innych języków indoeuropejskich. Miejsce języka polskiego w grupie słowiańskiej.

3. Geneza języka polskiego, periodyzacja jego dziejów. Najdawniejsze zabytki języka polskiego. Grafia tekstów staropolskich. Transliteracja i transkrypcja.

4. Rozwój systemu wokalicznego w języku polskim

4.1. Metateza w grupach nagłosowych i śródgłosowych;

4.2. Rozwój prasłowiańskich samogłosek [e] oraz [ě] w języku polskim (przegłos polski i przegłos lechicki);

4.3. Ewolucja prasłowiańskich jerów;

4.4. Pochodzenie samogłosek długich w języku polskim;

4.5. Wzdłużenie zastępcze;

4.6. Iloczas w języku polskim;

4.7. Samogłoski pochylone w języku polskim;

4.8. Rozwój samogłosek nosowych w języku polskim;

4.9. Realizacja sonantów w języku polskim.

5. Rozwój systemu konsonantycznego w języku polskim

5.1. Ewolucja systemu konsonantycznego

5.1.1. Rozwój spółgłosek wargowych miękkich i spółgłosek palatalnych;

5.1.2. Dyspalatalizacja spółgłosek funkcjonalnie miękkich;

5.1.3. Powstanie spółgłoski [f] i spółgłosek funkcjonalnie twardych;

5.1.4. Rozwój spółgłosek [ž] oraz [ł] i [ṷ] w dziejach języka polskiego.

5.2. Spółgłoski protetyczne;

5.3. Zmiany w grupach spółgłoskowych.

6. Analiza językowa wybranych tekstów staropolskich.

7. Analiza historyczno-językowa wybranych tekstów współczesnych.

8. Rekonstrukcja procesów fonetycznych i analiza ich konsekwencji we współczesnej polszczyźnie.

Zajęcia w tym cyklu będą odbywać się stacjonarnie, w razie potrzeby - zdalnie (synchronicznie na platformie Microsoft Teams i asynchronicznie na platformie Moodle).

Egzamin - stacjonarnie (w wyjątkowym przypadku - zdalnie na Moodle'u).
Literatura:

Podręczniki (wybór):

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Podręcznik dla studentów polonistyki, Warszawa 1998 (lub wydania następne).

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Słowotwórstwo, Warszawa 1999.

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego w testach, ćwiczeniach i tematach egzaminacyjnych, Gdańsk 1999 (lub wydania następne).

Encyklopedia języka polskiego, pod red. S. Urbańczyka i M. Kucały, Wrocław-Kraków 1999 (wybrane hasła).

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polanskiego, Wrocław-Kraków 1999 (wybrane hasła).

Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, Gramatyka historyczna języka polskiego, wyd.III, Warszawa 1965.

H. Koneczna, Charakterystyka fonetyczna języka polskiego na tle innych języków słowiańskich, Warszawa 1965.

W. Kuraszkiewicz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Podstawowe wiadomości z wyborem tekstów staropolskich do ćwiczeń, wyd.2, Warszawa 1972.

W. Mańczak, Polska fonetyka i morfologia historyczna, Warszawa 1975.

S. Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1979 (lub wydania następne, nie: wyd. z 2000).

Z. Stieber, Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, Warszawa 1966.

J. Strutyński, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Kraków 1982 (lub wyd. nast.).

B. Wieczorkiewicz, R. Sinielnikoff, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Warszawa 1959.

Literatura uzupełniająca (wybór dla chętnych)

I. Bajerowa, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław 1964.

I. Bajerowa, O zaniku samogłosek pochylonych. Pokłosie dyskusji, Katowice 1978.

I. Bajerowa, Polski język ogólny XIX w. Stan i ewolucja, t. I: Ortografia, fonologia z fonetyka, morfonologia, Katowice 1986, t. II: Fleksja, Katowice 1992.

L. Bednarczuk, Języki indoeuropejskie, Warszawa 1986/88.

W. Decyk-Zięba, S. Dubisz (red.), Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, Warszawa, 2003.

S. Dubisz, Rozwój polskiego systemu fonologicznego [w:] Studia z historii języka polskiego, pod red. W. Kupiszewskiego, Warszawa 1994, s. 9-19.

B. Dunaj, Język polski najstarszej doby piśmiennej (XII-XIII wiek), Kraków 1975.

B. Dunaj, Ogólne zasady rozwoju fleksji rzeczowników w języku polskim, Prace Filologiczne 1985, XXXII, s. 109-114. B. Dunaj, Wzdłużenie zastępcze w języku polskim, Kraków 1966.

Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. I, Warszawa 1986, t. II, Warszawa 1988.

Z. Kempf, Rola pełni głosowej w rozwoju polskiej deklinacji rzeczownikowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego”, Seria A, nr V, 1957, s. 149-175.

B. Klebanowska, Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim, Warszawa 1990.

H. Koneczna, Wzdłużenie zaszepcze [w:] Księga referatów II Międzynarodowego Zjazdu Slawistów, sekcja I: Językoznawstwo 1934.

A. Kowalska, Ewolucja analitycznych form czasownikowych na –ł w języku polskim, Katowice 1976.

A. Książek-Bryłowa, Wariantywność fleksji w historii i gwarach języka polskiego, Lublin 1994.

M. Kucała, Rodzaj gramatyczny w historii polszczyzny, Wrocław 1978

W. Kuraszkiewicz, Polski język literacki. Studia nad historia i struktura, Warszawa – Poznań 1986.

A. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.

H. Popowska-Taborska, Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka, Warszawa 1993.

W. Śmiech, Rozwój historyczny polskich grup spółgłoskowych *sr’, *zr”, *žr’, Łódź 1953.

W. Śmiech, Rozwój form czasu teraźniejszego czasownika w języku polskim, Łódź 1967.

H. Turska, Mianownik l. mn. typu „chłopy”, „draby” w języku polskim, Język Polski, R. XXXIII, 1953, s. 129-155.

H. Turska, Zagadnienie miejsca akcentu w języku polskim, Pamiętnik Literacki, R. XLI, 1950, z. 2.

S. Urbańczyk, Jaką polszczyzna mówił Jan Kochanowski i jego rówieśnicy?, Język Polski, R. XXXIII, 1953, s. 214-224.

Wybory tekstów

S. Borowski, A. Furdal, Wybór tekstów do historii języka polskiego, Warszawa 1980.

W. Taszycki, Najdawniejsze zabytki języka polskiego, Wrocław 1967, wyd. IV (lub wyd. nast.).

W. Taszycki, Wybór tekstów staropolskich XVI-XVIII, wyd. III, Warszawa 1969.

S. Vrtel-Wierczyński, Wybór tekstów staropolskich, Warszawa 1977.

W. Wydra, W. R. Rzepka, Chrestomatia staropolska, Wrocław 1975.

http://www.ijp-pan.krakow.pl/polski/polski/00/01/teksty.php

Słowniki etymologiczne

A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1957 (lub wyd. nast.).

F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I-V, Kraków 1952-1992.

A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I-II, Warszawa 2000 .

K. Długosz-Kurczabowa, Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.

W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.

F. Miklosich, Etymologisches Wörterbuch der Slawischen Sprachen, Wien 1886.

Słowniki ogólne

S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. I-VI, wyd. II, Lwów 1854-1860, wyd. III, Warszawa 1951 (lub wyd. nast.).

S. Reczek, Podręczny słownik dawnej polszczyzny, Wrocław 1968 (lub wyd. nast.).

Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. I-X (z. 65: Wronka – Wszytek), Warszawa 1953 i tomy następne.

Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, t. I-XXI (Ofarbować – Oposyłać), Wrocław 1966 i tomy następne.

Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, [w:] http://xvii_wiek.ijp-pan.no-ip.org/pan_klient/index.php?strona=haslo&id_hasla=3136

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-20 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Joanna Kamper-Warejko, Joanna Kulwicka-Kamińska
Prowadzący grup: Joanna Kulwicka-Kamińska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Gramatyka historyczna (diachroniczna) języka polskiego zajmuje się opisem języka polskiego w jego rozwoju. Na podstawie analizy dawnych tekstów oraz danych pochodzących z innych języków słowiańskich student poznaje polszczyznę historyczną i dowiaduje się jak historyczne procesy wpłynęły na kształt współczesnego języka. Na zajęciach student poznaje rozwój języka polskiego z lat 900 - 1939 oraz zapoznaje się z grafią tekstów staropolskich.

fakty. Pierwszy semestr zajęć gramatyki historycznej języka polskiego poświęcony jest pochodzeniu języka polskiego i fonetyce historycznej.
Pełny opis:

Cel zajęć: poznawczy: Pogłębienie wiadomości na temat pochodzenia języka polskiego (wspólnota pie., wspólnota psł. i ich podziały); kształcenie umiejętności czytania tekstów staropolskich (m.in. Bulla Gnieźnieńska, Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii); zapoznanie studentów z procesami fonetycznymi dokonującymi się w języku polskim w epoce przedpiśmiennej, odnajdywanie rezultatów tych procesów w języku staropolskim (na podstawie tekstów) i nowopolskim.

Treści:Pochodzenie języka polskiego; wiadomości na temat wybranych zabytków doby staropolskiej i grafii; czytanie tekstów (Bulla Gnieźnieńska, Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii); omówienie wybranych procesów fonetycznych: przegłosy, wokalizacja jerów, wokalizacja sonantów, metatezy, palatalizacje prasłowiańskie i polskie, iloczas, rozwój nosówek.

Treści szczegółowe:

1. Genetyczne zróżnicowanie języków świata.

2. Prasłowiańska wspólnota językowa i różnice gwarowe w języku prasłowiańskim. Ewolucja systemu fonologicznego (w szczególności porównanie wczesnoprasłowiańskiego i późnoprasłowiańskiego systemu fonetycznego). Języki słowiańskie i ich miejsce wśród innych języków indoeuropejskich. Miejsce języka polskiego w grupie słowiańskiej.

3. Geneza języka polskiego, periodyzacja jego dziejów. Najdawniejsze zabytki języka polskiego. Grafia tekstów staropolskich. Transliteracja i transkrypcja.

4. Rozwój systemu wokalicznego w języku polskim

4.1. Metateza w grupach nagłosowych i śródgłosowych;

4.2. Rozwój prasłowiańskich samogłosek [e] oraz [ě] w języku polskim (przegłos polski i przegłos lechicki);

4.3. Ewolucja prasłowiańskich jerów;

4.4. Pochodzenie samogłosek długich w języku polskim;

4.5. Wzdłużenie zastępcze;

4.6. Iloczas w języku polskim;

4.7. Samogłoski pochylone w języku polskim;

4.8. Rozwój samogłosek nosowych w języku polskim;

4.9. Realizacja sonantów w języku polskim.

5. Rozwój systemu konsonantycznego w języku polskim

5.1. Ewolucja systemu konsonantycznego

5.1.1. Rozwój spółgłosek wargowych miękkich i spółgłosek palatalnych;

5.1.2. Dyspalatalizacja spółgłosek funkcjonalnie miękkich;

5.1.3. Powstanie spółgłoski [f] i spółgłosek funkcjonalnie twardych;

5.1.4. Rozwój spółgłosek [ž] oraz [ł] i [ṷ] w dziejach języka polskiego.

5.2. Spółgłoski protetyczne;

5.3. Zmiany w grupach spółgłoskowych.

6. Analiza językowa wybranych tekstów staropolskich.

7. Analiza historyczno-językowa wybranych tekstów współczesnych.

8. Rekonstrukcja procesów fonetycznych i analiza ich konsekwencji we współczesnej polszczyźnie.

Zajęcia w tym cyklu będą odbywać się stacjonarnie, w razie potrzeby - zdalnie (synchronicznie na platformie Microsoft Teams i asynchronicznie na platformie Moodle).

Egzamin - stacjonarnie (w wyjątkowym przypadku - zdalnie na Moodle'u).
Literatura:

Podręczniki (wybór):

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Podręcznik dla studentów polonistyki, Warszawa 1998 (lub wydania następne).

Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, Gramatyka historyczna języka polskiego, wyd.III, Warszawa 1965.

W. Kuraszkiewicz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Podstawowe wiadomości z wyborem tekstów staropolskich do ćwiczeń, wyd.2, Warszawa 1972.

S. Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1979 (lub wydania następne, nie: wyd. z 2000).

J. Strutyński, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Kraków 1982 (lub wyd. nast.).

B. Wieczorkiewicz, R. Sinielnikoff, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Warszawa 1959.

Wybór tekstów - obowiązkowy:

S. Vrtel-Wierczyński, Wybór tekstów staropolskich, Warszawa 1977.

Literatura uzupełniająca (wybór dla chętnych):

I. Bajerowa, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław 1964.

I. Bajerowa, O zaniku samogłosek pochylonych. Pokłosie dyskusji, Katowice 1978.

I. Bajerowa, Polski język ogólny XIX w. Stan i ewolucja, t. I: Ortografia, fonologia z fonetyka, morfonologia, Katowice 1986, t. II: Fleksja, Katowice 1992.

L. Bednarczuk, Języki indoeuropejskie, Warszawa 1986/88.

W. Decyk-Zięba, S. Dubisz (red.), Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, Warszawa, 2003.

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Słowotwórstwo, Warszawa 1999.K.

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego w testach, ćwiczeniach i tematach egzaminacyjnych, Gdańsk 1999 (lub wydania następne).

S. Dubisz, Rozwój polskiego systemu fonologicznego [w:] Studia z historii języka polskiego, pod red. W. Kupiszewskiego, Warszawa 1994, s. 9-19.

B. Dunaj, Język polski najstarszej doby piśmiennej (XII-XIII wiek), Kraków 1975.

B. Dunaj, Ogólne zasady rozwoju fleksji rzeczowników w języku polskim, Prace Filologiczne 1985, XXXII, s. 109-114. B. Dunaj, Wzdłużenie zastępcze w języku polskim, Kraków 1966.

Encyklopedia języka polskiego, pod red. S. Urbańczyka i M. Kucały, Wrocław-Kraków 1999 (wybrane hasła).

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polanskiego, Wrocław-Kraków 1999 (wybrane hasła).

Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. I, Warszawa 1986, t. II, Warszawa 1988.

Z. Kempf, Rola pełni głosowej w rozwoju polskiej deklinacji rzeczownikowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego”, Seria A, nr V, 1957, s. 149-175.

B. Klebanowska, Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim, Warszawa 1990.

H. Koneczna, Charakterystyka fonetyczna języka polskiego na tle innych języków słowiańskich, Warszawa 1965.

H. Koneczna, Wzdłużenie zaszepcze [w:] Księga referatów II Międzynarodowego Zjazdu Slawistów, sekcja I: Językoznawstwo 1934.

A. Kowalska, Ewolucja analitycznych form czasownikowych na –ł w języku polskim, Katowice 1976.

A. Książek-Bryłowa, Wariantywność fleksji w historii i gwarach języka polskiego, Lublin 1994.

M. Kucała, Rodzaj gramatyczny w historii polszczyzny, Wrocław 1978

W. Kuraszkiewicz, Polski język literacki. Studia nad historia i struktura, Warszawa – Poznań 1986.

A. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.

W. Mańczak, Polska fonetyka i morfologia historyczna, Warszawa 1975.

H. Popowska-Taborska, Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka, Warszawa 1993.

Z. Stieber, Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, Warszawa 1966.

W. Śmiech, Rozwój historyczny polskich grup spółgłoskowych *sr’, *zr”, *žr’, Łódź 1953.

W. Śmiech, Rozwój form czasu teraźniejszego czasownika w języku polskim, Łódź 1967.

H. Turska, Mianownik l. mn. typu „chłopy”, „draby” w języku polskim, Język Polski, R. XXXIII, 1953, s. 129-155.

H. Turska, Zagadnienie miejsca akcentu w języku polskim, Pamiętnik Literacki, R. XLI, 1950, z. 2.

S. Urbańczyk, Jaką polszczyzna mówił Jan Kochanowski i jego rówieśnicy?, Język Polski, R. XXXIII, 1953, s. 214-224.

Wybory tekstów:

S. Borowski, A. Furdal, Wybór tekstów do historii języka polskiego, Warszawa 1980.

W. Taszycki, Najdawniejsze zabytki języka polskiego, Wrocław 1967, wyd. IV (lub wyd. nast.).

W. Taszycki, Wybór tekstów staropolskich XVI-XVIII, wyd. III, Warszawa 1969.

W. Wydra, W. R. Rzepka, Chrestomatia staropolska, Wrocław 1975.

http://www.ijp-pan.krakow.pl/polski/polski/00/01/teksty.php

Słowniki etymologiczne:

A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1957 (lub wyd. nast.).

F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I-V, Kraków 1952-1992.

A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I-II, Warszawa 2000 .

K. Długosz-Kurczabowa, Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.

W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.

F. Miklosich, Etymologisches Wörterbuch der Slawischen Sprachen, Wien 1886.

Słowniki ogólne:

S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. I-VI, wyd. II, Lwów 1854-1860, wyd. III, Warszawa 1951 (lub wyd. nast.).

S. Reczek, Podręczny słownik dawnej polszczyzny, Wrocław 1968 (lub wyd. nast.).

Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. I-X (z. 65: Wronka – Wszytek), Warszawa 1953 i tomy następne.

Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, t. I-XXI (Ofarbować – Oposyłać), Wrocław 1966 i tomy następne.

Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, [w:] http://xvii_wiek.ijp-pan.no-ip.org/pan_klient/index.php?strona=haslo&id_hasla=3136

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-20 - 2024-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Joanna Kamper-Warejko, Joanna Kulwicka-Kamińska
Prowadzący grup: Joanna Kulwicka-Kamińska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Gramatyka historyczna (diachroniczna) języka polskiego zajmuje się opisem języka polskiego w jego rozwoju. Na podstawie analizy dawnych tekstów oraz danych pochodzących z innych języków słowiańskich student poznaje polszczyznę historyczną i dowiaduje się jak historyczne procesy wpłynęły na kształt współczesnego języka. Na zajęciach student poznaje rozwój języka polskiego z lat 900 - 1939 oraz zapoznaje się z grafią tekstów staropolskich.

fakty. Pierwszy semestr zajęć gramatyki historycznej języka polskiego poświęcony jest pochodzeniu języka polskiego i fonetyce historycznej.
Pełny opis:

Cel zajęć: poznawczy: Pogłębienie wiadomości na temat pochodzenia języka polskiego (wspólnota pie., wspólnota psł. i ich podziały); kształcenie umiejętności czytania tekstów staropolskich (m.in. Bulla Gnieźnieńska, Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii); zapoznanie studentów z procesami fonetycznymi dokonującymi się w języku polskim w epoce przedpiśmiennej, odnajdywanie rezultatów tych procesów w języku staropolskim (na podstawie tekstów) i nowopolskim.

Treści:Pochodzenie języka polskiego; wiadomości na temat wybranych zabytków doby staropolskiej i grafii; czytanie tekstów (Bulla Gnieźnieńska, Kazania Świętokrzyskie, Psałterz Floriański, Biblia Królowej Zofii); omówienie wybranych procesów fonetycznych: przegłosy, wokalizacja jerów, wokalizacja sonantów, metatezy, palatalizacje prasłowiańskie i polskie, iloczas, rozwój nosówek.

Treści szczegółowe:

1. Genetyczne zróżnicowanie języków świata.

2. Prasłowiańska wspólnota językowa i różnice gwarowe w języku prasłowiańskim. Ewolucja systemu fonologicznego (w szczególności porównanie wczesnoprasłowiańskiego i późnoprasłowiańskiego systemu fonetycznego). Języki słowiańskie i ich miejsce wśród innych języków indoeuropejskich. Miejsce języka polskiego w grupie słowiańskiej.

3. Geneza języka polskiego, periodyzacja jego dziejów. Najdawniejsze zabytki języka polskiego. Grafia tekstów staropolskich. Transliteracja i transkrypcja.

4. Rozwój systemu wokalicznego w języku polskim

4.1. Metateza w grupach nagłosowych i śródgłosowych;

4.2. Rozwój prasłowiańskich samogłosek [e] oraz [ě] w języku polskim (przegłos polski i przegłos lechicki);

4.3. Ewolucja prasłowiańskich jerów;

4.4. Pochodzenie samogłosek długich w języku polskim;

4.5. Wzdłużenie zastępcze;

4.6. Iloczas w języku polskim;

4.7. Samogłoski pochylone w języku polskim;

4.8. Rozwój samogłosek nosowych w języku polskim;

4.9. Realizacja sonantów w języku polskim.

5. Rozwój systemu konsonantycznego w języku polskim

5.1. Ewolucja systemu konsonantycznego

5.1.1. Rozwój spółgłosek wargowych miękkich i spółgłosek palatalnych;

5.1.2. Dyspalatalizacja spółgłosek funkcjonalnie miękkich;

5.1.3. Powstanie spółgłoski [f] i spółgłosek funkcjonalnie twardych;

5.1.4. Rozwój spółgłosek [ž] oraz [ł] i [ṷ] w dziejach języka polskiego.

5.2. Spółgłoski protetyczne;

5.3. Zmiany w grupach spółgłoskowych.

6. Analiza językowa wybranych tekstów staropolskich.

7. Analiza historyczno-językowa wybranych tekstów współczesnych.

8. Rekonstrukcja procesów fonetycznych i analiza ich konsekwencji we współczesnej polszczyźnie.

Zajęcia w tym cyklu będą odbywać się stacjonarnie, w razie potrzeby - zdalnie (synchronicznie na platformie Microsoft Teams i asynchronicznie na platformie Moodle).

Egzamin - stacjonarnie (w wyjątkowym przypadku - zdalnie na Moodle'u).
Literatura:

Podręczniki (wybór):

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Podręcznik dla studentów polonistyki, Warszawa 1998 (lub wydania następne).

Z. Klemensiewicz, T. Lehr-Spławiński, S. Urbańczyk, Gramatyka historyczna języka polskiego, wyd.III, Warszawa 1965.

W. Kuraszkiewicz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Podstawowe wiadomości z wyborem tekstów staropolskich do ćwiczeń, wyd.2, Warszawa 1972.

S. Rospond, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1979 (lub wydania następne, nie: wyd. z 2000).

J. Strutyński, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Kraków 1982 (lub wyd. nast.).

B. Wieczorkiewicz, R. Sinielnikoff, Elementy gramatyki historycznej języka polskiego, Warszawa 1959.

Wybór tekstów - obowiązkowy:

S. Vrtel-Wierczyński, Wybór tekstów staropolskich, Warszawa 1977.

Literatura uzupełniająca (wybór dla chętnych):

I. Bajerowa, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław 1964.

I. Bajerowa, O zaniku samogłosek pochylonych. Pokłosie dyskusji, Katowice 1978.

I. Bajerowa, Polski język ogólny XIX w. Stan i ewolucja, t. I: Ortografia, fonologia z fonetyka, morfonologia, Katowice 1986, t. II: Fleksja, Katowice 1992.

L. Bednarczuk, Języki indoeuropejskie, Warszawa 1986/88.

W. Decyk-Zięba, S. Dubisz (red.), Teksty staropolskie. Analizy i interpretacje, Warszawa, 2003.

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego. Słowotwórstwo, Warszawa 1999.K.

K. Długosz-Kurczabowa, S. Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego w testach, ćwiczeniach i tematach egzaminacyjnych, Gdańsk 1999 (lub wydania następne).

S. Dubisz, Rozwój polskiego systemu fonologicznego [w:] Studia z historii języka polskiego, pod red. W. Kupiszewskiego, Warszawa 1994, s. 9-19.

B. Dunaj, Język polski najstarszej doby piśmiennej (XII-XIII wiek), Kraków 1975.

B. Dunaj, Ogólne zasady rozwoju fleksji rzeczowników w języku polskim, Prace Filologiczne 1985, XXXII, s. 109-114. B. Dunaj, Wzdłużenie zastępcze w języku polskim, Kraków 1966.

Encyklopedia języka polskiego, pod red. S. Urbańczyka i M. Kucały, Wrocław-Kraków 1999 (wybrane hasła).

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. K. Polanskiego, Wrocław-Kraków 1999 (wybrane hasła).

Języki indoeuropejskie, pod red. L. Bednarczuka, t. I, Warszawa 1986, t. II, Warszawa 1988.

Z. Kempf, Rola pełni głosowej w rozwoju polskiej deklinacji rzeczownikowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego”, Seria A, nr V, 1957, s. 149-175.

B. Klebanowska, Interpretacja fonologiczna zjawisk fonetycznych w języku polskim, Warszawa 1990.

H. Koneczna, Charakterystyka fonetyczna języka polskiego na tle innych języków słowiańskich, Warszawa 1965.

H. Koneczna, Wzdłużenie zaszepcze [w:] Księga referatów II Międzynarodowego Zjazdu Slawistów, sekcja I: Językoznawstwo 1934.

A. Kowalska, Ewolucja analitycznych form czasownikowych na –ł w języku polskim, Katowice 1976.

A. Książek-Bryłowa, Wariantywność fleksji w historii i gwarach języka polskiego, Lublin 1994.

M. Kucała, Rodzaj gramatyczny w historii polszczyzny, Wrocław 1978

W. Kuraszkiewicz, Polski język literacki. Studia nad historia i struktura, Warszawa – Poznań 1986.

A. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.

W. Mańczak, Polska fonetyka i morfologia historyczna, Warszawa 1975.

H. Popowska-Taborska, Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka, Warszawa 1993.

Z. Stieber, Historyczna i współczesna fonologia języka polskiego, Warszawa 1966.

W. Śmiech, Rozwój historyczny polskich grup spółgłoskowych *sr’, *zr”, *žr’, Łódź 1953.

W. Śmiech, Rozwój form czasu teraźniejszego czasownika w języku polskim, Łódź 1967.

H. Turska, Mianownik l. mn. typu „chłopy”, „draby” w języku polskim, Język Polski, R. XXXIII, 1953, s. 129-155.

H. Turska, Zagadnienie miejsca akcentu w języku polskim, Pamiętnik Literacki, R. XLI, 1950, z. 2.

S. Urbańczyk, Jaką polszczyzna mówił Jan Kochanowski i jego rówieśnicy?, Język Polski, R. XXXIII, 1953, s. 214-224.

Wybory tekstów:

S. Borowski, A. Furdal, Wybór tekstów do historii języka polskiego, Warszawa 1980.

W. Taszycki, Najdawniejsze zabytki języka polskiego, Wrocław 1967, wyd. IV (lub wyd. nast.).

W. Taszycki, Wybór tekstów staropolskich XVI-XVIII, wyd. III, Warszawa 1969.

W. Wydra, W. R. Rzepka, Chrestomatia staropolska, Wrocław 1975.

http://www.ijp-pan.krakow.pl/polski/polski/00/01/teksty.php

Słowniki etymologiczne:

A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1957 (lub wyd. nast.).

F. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I-V, Kraków 1952-1992.

A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I-II, Warszawa 2000 .

K. Długosz-Kurczabowa, Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.

W. Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 2005.

F. Miklosich, Etymologisches Wörterbuch der Slawischen Sprachen, Wien 1886.

Słowniki ogólne:

S.B. Linde, Słownik języka polskiego, t. I-VI, wyd. II, Lwów 1854-1860, wyd. III, Warszawa 1951 (lub wyd. nast.).

S. Reczek, Podręczny słownik dawnej polszczyzny, Wrocław 1968 (lub wyd. nast.).

Słownik staropolski, red. S. Urbańczyk, t. I-X (z. 65: Wronka – Wszytek), Warszawa 1953 i tomy następne.

Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M.R. Mayenowa, t. I-XXI (Ofarbować – Oposyłać), Wrocław 1966 i tomy następne.

Słownik języka polskiego XVII i 1. połowy XVIII wieku, [w:] http://xvii_wiek.ijp-pan.no-ip.org/pan_klient/index.php?strona=haslo&id_hasla=3136
Uwagi:

Brak
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-1 (2024-04-02)