Gramatyka opisowa języka polskiego
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2506-s1POL1L-GOJP-K |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0232) Literatura i językoznawstwo
|
Nazwa przedmiotu: | Gramatyka opisowa języka polskiego |
Jednostka: | Wydział Humanistyczny |
Grupy: |
Przedmioty kierunkowe - 12 - filologia polska s1 |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Warunkiem uczestnictwa jest zaliczenie konwersatorium z gramatyki opisowej języka polskiego, semestr I (fonetyka i fonologia). |
Rodzaj przedmiotu: | kanon |
Całkowity nakład pracy studenta: | 1) Godziny realizowane przy bezpośrednim udziale nauczyciela akademickiego - 45 godzin (15 godz. - wykład, 30 godz. - konwersatorium); 2) Godziny realizowane przy bezpośrednim udziale nauczyciela akademickiego w ramach indywidualnych konsultacji - 4 godziny; 3) Godziny realizowane samodzielnie przez studenta w ramach przygotowywania się do zajęć oraz do zaliczenia wykładu i konwersatorium - 40 godzin. |
Efekty uczenia się - wiedza: | Student: W1: posługuje się terminologią z zakresu morfologii - K_W01; W2: zna morfologiczne procedury analityczne - K_W14; W3: charakteryzuje budowę i sposób powstawania derywatów - K_W13, K_W15. |
Efekty uczenia się - umiejętności: | Student: U1: objaśnia zmiany morfonologiczne - K_W15, K_U04; U2: przeprowadza pełną analizę słowotwórczą - K_W14, K_U05; U3: odtwarza strukturę gniazd słowotwórczych z zadanej listy jednostek - K_U04; U4: rozpoznaje produktywne modele słowotwórcze - K_W13. |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | Student: K1: stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania problemów językowych - K_K06 |
Metody dydaktyczne: | Zajęcia prowadzone są w ramach wykładu powiązanego z konwersatorium. Typ stosowanej metody zależy wiec od formy zajęć. Wykład wykorzystuje zasadniczo podające i eksponujące metody dydaktyczne, w sposób szczególny stosowany jest pokaz multimedialny oraz sproblematyzowana charakterystyka przedmiotu opisu. W ramach konwersatorium stosowane są zasadniczo metody poszukujące, a w szczególności metody studium przypadku i ćwiczeniowa. |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Metody dydaktyczne poszukujące: | - ćwiczeniowa |
Metody dydaktyczne w kształceniu online: | - metody oparte na współpracy |
Skrócony opis: |
Proponowany w drugim semestrze studiów kurs słowotwórstwa polskiego kontynuuje rozważania nad językiem. Całość modułu jest realizowana przez dwie formy dydaktyczne. W ramach wykładu studenci poznają teoretyczne podstawy morfologii i morfonologii współczesnego języka polskiego. Konwersatorium stanowi uzupełnienie rozważań teoretycznych i prowadzi do nabycia umiejętności praktycznej analizy zjawisk słowotwórczych. |
Pełny opis: |
Rozważania drugiego semestru kursu gramatyki opisowej zmierzają do wyrobienia w studentach zrozumienia zasad funkcjonowania systemu morfologicznego polszczyzny, a w sposób szczególny jego podsystemu słowotwórczego. Na zajęcia z tego zakresu składa się wykład ściśle powiązany z cyklem konwersatoriów. Wykład ma za zadanie przekazanie studentom wiedzy o systemie słowotwórczym współczesnej polszczyzny, przy czym nacisk położony jest na teoretyczną stronę zagadnienia: zaznajomienie z podstawowymi pojęciami i metodami stosowanymi w słowotwórstwie klasycznym i gniazdowym. W tym zakresie poruszane są następujące bloki problemowe: 1. Pojęcie morfologii i jej miejsce w obrębie nauki o języku; procedury analizy morfemowej; pojęcie morfemu i morfu; rodzaje morfemów; morfonologia i sposoby jej interpretacji. 2. Słowotwórstwo w relacji od innych działów gramatyki; synchroniczne i diachroniczne podejście do opisu derywatów; główne pojęcia słowotwórstwa synchronicznego: derywat i podstawa, temat słowotwórczy i formant, motywacja; interpretacja podzielności słowotwórczej. 3. Procedury analizy słowotwórczej; znaczenie strukturalne i kategorialne. Kategorie i typy słowotwórcze; funkcje formantów i klasy derywatów; słowotwórstwo gniazdowe. Celem konwersatorium jest z kolei wyrobienie umiejętności przeprowadzania analizy słowotwórczej i konstruowania gniazd słowotwórczych. W tym zakresie omawia się m.in. 1. Procedury analizy morfemowej i słowotwórczej; podział wyrazu na morfy; rodzaje morfów; podział na temat słowotwórczy i formant; określanie typów formantów oraz wskazywanie współformantów. 2. Definiowanie typów derywacji; opis funkcji formantów; określanie typów derywacyjnych; charakterystyka derywacji rzeczownikowej, przymiotnikowej i czasownikowej. 3. Charakterystyka paradygmatów słowotwórczych; identyfikacja wartości kategorialnej, kategorii słowotwórczej i typu słowotwórczego. 4. Gniazda słowotwórcze - sposób ich konstruowania i zasady opisu; nowe zjawiska słowotwórcze; tendencje w słowotwórstwie synchronicznym. 5. Problem produktywności modelu, regularne zjawiska słowotwórcze. |
Literatura: |
LITERATURA PODSTAWOWA: 1. Grzegorczykowa R., Puzynina J., Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Warszawa 1979. 2. Grzegorczykowa R., Puzynina J., Problemy ogólne słowotwórstwa, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego, Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa 1998 lub 1999, s. 361-388. 3. Grzegorczykowa R., Zarys słowotwórstwa polskiego, Warszawa 1982 lub 1984. 4. Jadacka H., Rzeczownik polski jako baza derywacyjna. Opis gniazdowy, Warszawa 1995. 5. Kallas K., Przymiotnik, [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego, Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa 1998 lub 1999, s.469-523. 6. Nagórko A., Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 1998, rozdział Słowotwórstwo, s.157-237. 7. Słownik gniazd słowotwórczych współczesnego języka ogólnopolskiego. T. 1-3. Kraków 2001, 2004. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Bogusławski A., O zasadach analizy morfologicznej, "Biuletyn PTJ" 1959, nr 18, s. 87-95. 2. Encyklopedia języka polskiego (EJP), red. S. Urbańczyk, Wrocław 1994 (wybrane hasła z morfologii). 3. Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Pod red. K. Polańskiego. Wyd. 2. poprawione i uzupełnione. Wrocław 1999 (wybrane hasła z morfologii). 4. Heinz A., Fleksja a derywacja, Język Polski 1961, s. 342-354. 5. Jadacka H., Zagadnienie motywacji słowotwórczej w opisie gniazdowym, "Poradnik Językowy" 1987, z. 8, s. 576-584. 6. Jadacka H., Teoretyczne podstawy słowotwórstwa normatywnego, "Poradnik Językowy" 1992, z. 8, s. 549-561. 7. Jadacka H., System słowotwórczy polszczyzny (1945-2000), Warszawa 2001. 8. Jadackiej H., Czy istnieje słowotwórstwo normatywne?, Poradnik Językowy 2004, z. 2, s. 91-100. 9. Jadacka H., Kultura języka polskiego. Fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa 2005. 10. Kaproń-Charzyńska I, Derywacja ujemna we współczesnym języku polskim. Rzeczowniki i przymiotniki, Toruń 2005. 11. Kowalik K., Morfotaktyka [w:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa, 1999, cz. 2, s. 585-618. 12. Puzynina J., Jak ustalamy funkcje formantów? Język Polski 1976, z.2, s. 92-99. 13. Puzynina J., Transpozycja, mutacja, modyfikacja, Poradnik Językowy 1978, s. 193-199. 14. Satkiewicz H., Innowacje słowotwórcze w powojennym trzydziestoleciu [w:] Współczesna polszczyzna, red. H. Kurkowska, Warszawa 1981, s. 130-155. 15. Waszakowa K., Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki z formantami paradygmatycznymi. Warszawa 1996. 16. Waszakowa K., Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne obce. Warszawa 1994. 17. Waszakowa K., System słowotwórczy [w:] Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole 2001. |
Metody i kryteria oceniania: |
Zaliczenie modułu jest realizowane komplementarnie dla wykładu oraz równoległego konwersatorium. Dodatkowo wiedza z tego zakresu wchodzi również do egzaminu z gramatyki opisowej, zdawanego przez studentów po II roku studiów. Zakładane efekty kształcenia są weryfikowane w następujący sposób: Końcowe zaliczenie wykładu w formie testu - W1, W2, W3, U1; Końcowe zaliczenie konwersatorium w formie sprawdzianu praktycznego - W2, U2, U3, U4. Aktywne uczestnictwo w zajęciach - K1. |
Praktyki zawodowe: |
Brak |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2022-02-21 - 2022-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT KON
ŚR KON
CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Krystyna Bojałkowska, Iwona Kaproń-Charzyńska | |
Prowadzący grup: | Krystyna Bojałkowska, Iwona Kaproń-Charzyńska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
|
Uwagi: |
W wypadku konieczności przejścia na tryb zdalny zajęcia będą się odbywały z wykorzystaniem kursu na platformie Moodle oraz platformy Microsoft Teams. |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2023-02-20 - 2023-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT KON
ŚR KON
CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Krystyna Bojałkowska, Iwona Kaproń-Charzyńska, Marek Wiśniewski | |
Prowadzący grup: | Krystyna Bojałkowska, Iwona Kaproń-Charzyńska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-20 - 2024-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ KON
KON
PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Krystyna Bojałkowska, Marek Wiśniewski | |
Prowadzący grup: | Krystyna Bojałkowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.