Językoznawstwo ogólne

Szczegółowy program konwersatorium - tematy zajęć i literatura:

1. Wprowadzenie: informacja o programie zajęć, wykazie lektur, zasadach zaliczeń i zakresie egzaminu.

2. Strukturalna koncepcja języka i jej konsekwencje metodologiczne. Podstawowe typy opozycji wprowadzone do lingwistyki przez F. de Saussure'a. Analiza fragmentów Kursu...

*Ferdinand de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1991 (wyd. 2): Wprowadzenie K. Polańskiego (s.10-22); Wstęp (r. 3, 4, 5 - s.35-50), Część I (r.1, 2, 3 - s.89-122), Część III (r. 4 - s.189-195).

3. Wprowadzenie do teorii i metodologii badań językoznawczych w ujęciu L.Hjelmsleva (postulat teorii dedukcyjnej; klasyfikacja funkcji).

*Louis Hjelmslev, Prolegomena do teorii języka, [w:] Językoznawstwo strukturalne. Wybór tekstów, red. H. Kurkowska, A. Weinsberg, Warszawa: PWN 1979; par. 1-11; s.44-70.

4. Relacje semantyczne między wyrażeniami językowymi (na tle relacji logicznych: sprzeczności i implikacji). Opozycja zdań analitycznych i syntetycznych z punktu widzenia logiki i semantyki językoznawczej.

*Barbara Stanosz, Adam Nowaczyk, Logiczne podstawy języka, Wrocław 1976: część III, r. I, par. 1, 2 (s.99-110);

*Adam Bednarek, Maciej Grochowski, Zadania..., r.III, V (s.17-22, 27-32);

*M.Grochowski, Konwencje semantyczne a definiowanie wyrażeń językowych, Warszawa 1993, par. 1.4. (s.24-33).

5. Struktura predykatowo-argumentowa jako logiczno-syntaktyczna organizacja zdania (propozycji). Struktura tematyczno-rematyczna jako uporządkowanie treści wypowiedzenia.

*A.Bednarek, M.Grochowski, Zadania..., r.VII (s.41-48).

*Magdalena Danielewiczowa, O pewnym ważnym typie informacji leksykograficznej nieobecnej w słownikach [wydruk komputerowy].

6. Odniesienie przedmiotowe wypowiedzeń, jego podstawowe składniki. Odniesienie w akcie mowy (deixis) - informacja na podstawie artykułu B.Lenartowicz (zob. pkt. 9).

*Andrzej Bogusławski, O interpretacji zdań z wyrażeniami okazjonalnymi, Przegląd Humanistyczny 1977, 2, s.39-56.

7. Kwantyfikacja, jej typy i podstawowe wykładniki. Kwantyfikatory logiczne a operatory kwantyfikujące. Zdania analityczne i syntetyczne z punktu widzenia operatorów kwantyfikujących.

*Renata Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2001 (wyd. III), część II, r.III (s.110-120).

*A.Bednarek, M.Grochowski, Zadania..., r.VIII (s.49-53).

8. Klasyczne teorie z zakresu pragmatyki językoznawczej: teoria performatywów, teoria illokucji.

*John Langshaw Austin, Performatywy i konstatacje, [w:] Michał Hempoliński, Brytyjska filozofia analityczna, Warszawa 1974, s.235-244.

*Dorota Zdunkiewicz, Akty mowy, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t.II: Współczesny język polski, red. J.Bartmiński, Wrocław 1993, s.259-270, a także [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin: UMCS 2001, s.269-280).

9. Presupozycja a implikatura. Teoria implikatury konwersacyjnej H.P.Grice'a (zasada kooperacji, jej maksymy, pragmatyczne konsekwencje ich naruszania). Teoria relewancji D.Sperbera i D.Wilson.

*H.P.Grice, Logika a konwersacja, Przegląd Humanistyczny 1977, 6, s.85-99.

*Ewa Mioduszewska, Teoria relewancji, [w:] Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, red. P. Stalmaszczyk, Łódź 2006, s.155-173.

10. Wstęp do językoznawstwa kognitywnego - założenia i kierunki badań. Kognitywizm a językoznawstwo strukturalne i generatywne. Językoznawstwo a poetyka z punktu widzenia kognitywizmu. Przemiany w metodologii językoznawstwa w świetle paradygmatu postmodernistycznego.

*Elżbieta Tabakowska, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków 1995; rozdz. 1, 2, 4; s.3-22, 38-55.

*Elżbieta Tabakowska, Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków 2001; Wstęp i rozdział 1: s.7-35.

*Henryk Kardela, Gramatyka kognitywna jako globalna teoria języka, [w:] Język a kultura 8, Wrocław 1992, s.9-22

*Dorota Szumska, Znaczenie: enfant terrible semantyki i leksykografii [w:] Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego LIV, 1998, s.45-61.

Szczegółowy program konwersatorium - tematy zajęć i literatura:

1. Wprowadzenie: informacja o programie zajęć, wykazie lektur, zasadach zaliczeń i zakresie egzaminu.

2. Strukturalna koncepcja języka i jej konsekwencje metodologiczne. Podstawowe typy opozycji wprowadzone do lingwistyki przez F. de Saussure'a. Analiza fragmentów Kursu...

*Ferdinand de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1991 (wyd. 2): Wprowadzenie K. Polańskiego (s.10-22); Wstęp (r. 3, 4, 5 - s.35-50), Część I (r.1, 2, 3 - s.89-122), Część III (r. 4 - s.189-195).

3. Wprowadzenie do teorii i metodologii badań językoznawczych w ujęciu L.Hjelmsleva (postulat teorii dedukcyjnej; klasyfikacja funkcji).

*Louis Hjelmslev, Prolegomena do teorii języka, [w:] Językoznawstwo strukturalne. Wybór tekstów, red. H. Kurkowska, A. Weinsberg, Warszawa: PWN 1979; par. 1-11; s.44-70.

4. Relacje semantyczne między wyrażeniami językowymi (na tle relacji logicznych: sprzeczności i implikacji). Opozycja zdań analitycznych i syntetycznych z punktu widzenia logiki i semantyki językoznawczej.

*Barbara Stanosz, Adam Nowaczyk, Logiczne podstawy języka, Wrocław 1976: część III, r. I, par. 1, 2 (s.99-110);

*Adam Bednarek, Maciej Grochowski, Zadania..., r.III, V (s.17-22, 27-32);

*M.Grochowski, Konwencje semantyczne a definiowanie wyrażeń językowych, Warszawa 1993, par. 1.4. (s.24-33).

5. Struktura predykatowo-argumentowa jako logiczno-syntaktyczna organizacja zdania (propozycji). Struktura tematyczno-rematyczna jako uporządkowanie treści wypowiedzenia.

*A.Bednarek, M.Grochowski, Zadania..., r.VII (s.41-48).

*Magdalena Danielewiczowa, O pewnym ważnym typie informacji leksykograficznej nieobecnej w słownikach [wydruk komputerowy].

6. Odniesienie przedmiotowe wypowiedzeń, jego podstawowe składniki. Odniesienie w akcie mowy (deixis) - informacja na podstawie artykułu B.Lenartowicz (zob. pkt. 9).

*Andrzej Bogusławski, O interpretacji zdań z wyrażeniami okazjonalnymi, Przegląd Humanistyczny 1977, 2, s.39-56.

7. Kwantyfikacja, jej typy i podstawowe wykładniki. Kwantyfikatory logiczne a operatory kwantyfikujące. Zdania analityczne i syntetyczne z punktu widzenia operatorów kwantyfikujących.

*Renata Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2001 (wyd. III), część II, r.III (s.110-120).

*A.Bednarek, M.Grochowski, Zadania..., r.VIII (s.49-53).

8. Klasyczne teorie z zakresu pragmatyki językoznawczej: teoria performatywów, teoria illokucji.

*John Langshaw Austin, Performatywy i konstatacje, [w:] Michał Hempoliński, Brytyjska filozofia analityczna, Warszawa 1974, s.235-244.

*Dorota Zdunkiewicz, Akty mowy, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t.II: Współczesny język polski, red. J.Bartmiński, Wrocław 1993, s.259-270, a także [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin: UMCS 2001, s.269-280).

9. Presupozycja a implikatura. Teoria implikatury konwersacyjnej H.P.Grice'a (zasada kooperacji, jej maksymy, pragmatyczne konsekwencje ich naruszania). Teoria relewancji D.Sperbera i D.Wilson.

*H.P.Grice, Logika a konwersacja, Przegląd Humanistyczny 1977, 6, s.85-99.

*Ewa Mioduszewska, Teoria relewancji, [w:] Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, red. P. Stalmaszczyk, Łódź 2006, s.155-173.

10. Wstęp do językoznawstwa kognitywnego - założenia i kierunki badań. Kognitywizm a językoznawstwo strukturalne i generatywne. Językoznawstwo a poetyka z punktu widzenia kognitywizmu. Przemiany w metodologii językoznawstwa w świetle paradygmatu postmodernistycznego.

*Elżbieta Tabakowska, Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków 1995; rozdz. 1, 2, 4; s.3-22, 38-55.

*Elżbieta Tabakowska, Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, Kraków 2001; Wstęp i rozdział 1: s.7-35.

*Henryk Kardela, Gramatyka kognitywna jako globalna teoria języka, [w:] Język a kultura 8, Wrocław 1992, s.9-22

*Dorota Szumska, Znaczenie: enfant terrible semantyki i leksykografii [w:] Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego LIV, 1998, s.45-61.

Jak w sekcji ogólnej

TEMATYKA I LEKTURY:

1. Organizacja zajęć i wprowadzenie historyczne do językoznawstwa strukturalnego. Kazańska szkoła polskiej lingwistyki. Kurs językoznawstwa ogólnego i Szkice z językoznawstwa ogólnego Ferdinanda de Saussure’a.

1) Saussure de, Ferdinand, 2002: Kurs językoznawstwa ogólnego. [Wprowadzenie K. Polańskiego.]

2. Podstawowe założenia i pojęcia lingwistyki strukturalnej: langue−parole−langage; typ i okaz znaku; synchroniczne vs diachroniczne badanie języka; opozycja signifiant i signifié a koncepcja „trójkąta semiotycznego” (bilateralne vs unilateralne ujęcie znaku językowego); opozycja w systemie; wartość znaku językowego. Pojęcie pola semantycznego i jego wykorzystanie w badaniach semantycznych. Strukturalizm w innych dziedzinach humanistyki.

1) F. de Saussure, 2002: Kurs językoznawstwa ogólnego. [Wstęp, rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa; rozdz. 4: Językoznawstwo języka i językoznawstwo mówienia; cz. I, rozdz. 1: Istota znaku językowego; rozdz. 2: Zmienność i niezmienność znaku; rozdz. 3: Językoznawstwo statyczne i ewolucyjne, par.1-4; Cz. II, rozdz. 3: Tożsamości, rzeczywistości, wartości; rozdz. 4: Wartość językowa; cz. III, rozdz. 4: Analogia]. Warszawa.

2) K. Polański (red.), 1999: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Hasło: Pole semantyczne.

3) D. Buttler, 1967: Koncepcje pola znaczeniowego, „Przegląd Humanistyczny” 2.

Uzupełniające:

1) F. de Saussure, 2004: Szkice z językoznawstwa ogólnego. Przeł. M. Danielewiczowa. Warszawa.

2) W. Miodunka, 1980: Teoria pól językowych. Społeczne i indywidualne ich uwarunkowania. Kraków.

3) V. Propp, 1968: Morfologia bajki, „Pamiętnik literacki” 59(4).

4) E. Janus, M.R. Mayenowa (red.), 1977: Semiotyka kultury. Warszawa [zwłaszcza tekst J. Łotmana i B. Uspienskiego „O semiotycznym mechanizmie kultury”]

3. Strukturalizm par excellence: Louis Hjemslev i szkoła kopenhaska (glossematyka). Jednostki segmentalne i operacyjne w ujęciu A. Bogusławskiego. Rola testów podstawiania. Proporcje i wyznaczanie „jednostek konkretnych” języka (entités concrètes).

1) L. Hjemslev, 1979: Prolegomena do teorii języka. W: Językoznawstwo strukturalne, red. H. Kurkowska i A. Weinsberg. Warszawa.

2) F. de Saussure, 2002: Kurs językoznawstwa ogólnego. [Cz. III, rozdz. 4: Analogia]. Warszawa.

3) Bogusławski A., 1976: O zasadach rejestracji jednostek języka, „Poradnik Językowy” 8, 356-364.

4) A. Bednarek, M. Grochowski, 1993: Zadania z semantyki językoznawczej, r. II (s. 13-16).

Uzupełniające:

1) L. Hjemslev, 1979: Langue i parole. W: Językoznawstwo strukturalne, red. H. Kurkowska i A. Weinsberg. Warszawa.

2) Bogusławski A., 1978a: Jednostki językowe a produkty językowe. Problem tzw. orzeczeń peryfrastycznych, [w:] M. Szymczak (red.), Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, Prace Językoznawcze 91. Wrocław: Ossolineum, 17-30.

3) Bogusławski A., 1978b: Towards an operational grammar, „Studia Semiotyczne” 8. Wrocław − Warszawa – Kraków, 29-90.

4) Bogusławski A., 1987: Obiekty leksykograficzne i jednostki języka, [w:] Z. Saloni (red.), Studia z polskiej leksykografii współczesnej III. Białystok: Wyd. Filii UW, 13-34.

4. Logiczne, behawioralne i operacyjne koncepcje znaczenia. Zdania analityczne vs syntetyczne, definiowanie wyrażeń językowych. Definicje translacyjne pełne, cząstkowe; definicje ostensywne, metajęzykowe; pojęcie parafrazy semantycznej, paralokucji, postulatu znaczeniowego. Semantyka−pragmatyka; zakres semantyki w świetle kontrowersji wokół zdań analitycznych języka. Rola testów sprzecznościowych. Intuicja w badaniach semantycznych.

1) Bogusławski A., 1993: „Znaczenie” a „językowa konwencja poznawcza”, [w:] J. Bartmiński, R. Tokarski (red.), O definicjach i definiowaniu. Lublin: Wyd. UMCS, 83-100.

2) M. Grochowski, 1993: Konwencje semantyczne a definiowanie wyrażeń językowych, par. 1.4. (s. 24-33). Warszawa.

3) R. Grzegorczykowa, 2001: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. [Cz. I. Rozdz. 1.: Problem definicji znaczenia.]

4) A. Bednarek, M. Grochowski, 1993: Zadania z semantyki językoznawczej, r. III (s. 17-22);

Uzupełniające

1) I. Duraj-Nowosielska, 2013: O teście negacji, kontekstach interpretacyjnych i zdaniach „wyratowanych”, „Linguistica Copernicana” 2(10), 161-191.

2) E. Grodziński, 1964: Znaczenie słowa w języku naturalnym. Warszawa.

3) W.O. Quine 1996: Dwa dogmaty empiryzmu, [w:] idem, Z punktu widzenia logiki. Dziewięć esejów logiczno-filozoficznych, przeł. B. Stanosz, Warszawa, Aletheia, s. 49-75.

4) H. P. Grice, P. Strawson, 1956: In defense of a dogma, „The Philosophical Review” 65(2), 141-158.

5. Elementarne jednostki języka (słowa „proste i uniwersalne”), cz. I – podstawy teoretyczne; „alfabet myśli” G.W. Leibniza; NSM („Natural Semantic Metalanguage”) Anny Wierzbickiej a sztuczne „znaczniki semantyczne” w innych teoriach semantyki składnikowej.

1) A. Wierzbicka, 1991: Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach. W: Etnolingwistyka t. 4.

2) A. Wierzbicka, 1975: W poszukiwaniu tradycji. Idee semantyczne Leibniza. W: Pamiętnik Literacki LXVI.

3) M. Bierwisch, 1986: Semantyka składnikowa, „Przegląd. Humanistyczny” 11–12.

Uzupełniające

1) G. W. Leibniz, 1975: Tabulae definitiorum. Tłum. M. Kamińska, A. Werpachowska. W: Słownik i semantyka. Definicje semantyczne, red. E. Janus. Wrocław.

6. Rachunek zdań i rachunek predykatów w opisie języków naturalnych. Rola negacji w języku. Określanie relacji logiczno-semantycznych między wyrażeniami językowymi: implikacja, niezależność, równoważność, dopełnianie się, wykluczanie się a sprzeczność.

1) A. Bednarek, M. Grochowski, 1993: Zadania z semantyki językoznawczej, r. III (s.17-22);

2) B. Stanosz, A. Nowaczyk, 1976, Logiczne podstawy języka [część III, r. I, par. 1, 2 (s.99-110)]. Wrocław.

3) T. Hołówka, 2003: Kultura logiczna w ćwiczeniach, z. II. Warszawa.

Uzupełniające

1) H. Reichenbach, [1948] 1967: Elementy logiki formalnej. W: Logika i język. Studia z semiotyki logicznej, red. J. Pelc. Warszawa, s. 47-68.

7. Struktura predykatowo-argumentowa (SPA) wyrażeń językowych; argumenty i modyfikatory – kontrowersje; role semantyczne argumentów. Inne elementy semantycznej struktury zdania.

1) 1) R. Grzegorczykowa, 1995: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. [Cz. II. Rozdz. 1.: Ogólna charakterystyka struktury semantycznej zdania, s. 90-103, Rozdz. IV Problemy modalności, 134-153; Rozdz. V, Charakterystyka temporalna wypowiedzi, 154-163].

2) J. Apresjan, 1995 [1974]: semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka. R. Walencje semantyczne wyrazu, Model rekcji wyrazu s. 120-152. Warszawa.

Uzupełniające

1) A. Przepiórkowski, 2017: Argumenty modyfikatory w gramatyce i słowniku. Warszawa.

2) M. Danielewiczowa, 2017: Argumenty i modyfikatory – głos w dyskusji, „Linguistica Copernicana” 14, 55-70.

8. Język ojczysty jako „pierwotny system semiotyczny” człowieka. Znaki językowe na tle innych typów znaków w perspektywie semiotycznej i ontologicznej.

1) A. Bogusławski, 1994: Język i świat znaków. W: idem, Sprawy słowa. Warszawa.

2) T. Milewski, 2005: Stosunek języka do innych rodzajów znaków. W: idem, Językoznawstwo. Warszawa, s. 8-20

9. Struktura tematyczno-rematyczna (komunikacyjna) wypowiedzenia (STR). Praska szkoła strukturalistyczna i początki badań nad „aktualnym rozczłonkowaniem zdania”. STR jako organizacja wypowiedzenia w kontekście i jako inherentna własność semantyczna wyrażeń; STR definicji semantycznej. Zjawisko presupozycji.

1) V. Mathesius, 1971: O tak zwanym aktualnym rozczłonkowaniu zdania. W: O spójności tekstu, red. M. R. Mayenowa. Wrocław.

2) A. Bednarek, M. Grochowski, 1993: Zadania z semantyki językoznawczej, r.VII (s.41-48).

3) R. Grzegorczykowa, 2001: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. [Cz. II, r. VI. Informacje niejawne przekazywane systemowo (problem presupozycji), s. 164-171]

4) M. Danielewiczowa, 2012: O pewnym ważnym typie informacji leksykograficznej

nieobecnej w słownikach, [w:] A. M. Lewicki (red.), Problemy frazeologii europejskiej

IX, Lublin, s. 51–62.

Uzupełniające

1) F. Daneš, 1974: Semantyczna i tematyczna struktura zdania i tekstu. W: Tekst i język. Problemy semantyczne, red. M. R. Mayenowa. Wrocław.

2) J. Firbas, 1974: O pojęciu dynamiczności wypowiedzeniowej w teorii funkcjonalnej perspektywy zdania. W: Tekst i język. Problemy semantyczne, red. M.R. Mayenowa. Wrocław.

10. Odniesienie wypowiedzi do rzeczywistości (problematyka referencji i kwantyfikacji).

1) R. Grzegorczykowa, 2001: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. [Cz. II, r. III Problemy referencji, s.120-133).

2) A. Bednarek, M.Grochowski, 2001: Zadania z semantyki językoznawczej. [r. VIII, s.49-53].

3) G. Frege, 1977: Sens i znaczenie. W: idem, Pisma semantyczne, red. B. Wolniewicz. Warszawa, s. 60-88.

Uzupełniające

1) Topolińska Z., 1984, Składnia grupy imiennej, [w:] M. Grochowski, S. Karolak, Z. Topolińska (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia. Warszawa, s. 301-386.

2) A. Bogusławski, 1977: O interpretacji zdań z wyrażeniami okazjonalnymi, „Przegląd Humanistyczny” 2, 39-56.

3) E. Padučeva, 1992: Wypowiedź i jej odniesienie do rzeczywistości (referencyjne aspekty znaczenia zaimków). Przeł. Z. Kozłowska. Warszawa: PWN.

11. Język w roli „interpretatora świata”: średniowieczny spór o uniwersalia, neokantyści i marburska szkoła filozoficzna, Sprachliches Weltbild Wilhelma von Humboldta. Początki badań etnolingwistycznych (Edward Sapir, Benjamin Lee Whorf). Elementarne jednostki języka, cz. II: kombinacje elementariów w różnych językach i kulturach (na podstawie wybranych eksplikacji Anny Wierzbickiej); problem uniwersalizmu i relatywizmu językowego.

1) A. Wierzbicka, 1986: Analiza lingwistyczna aktów mowy jako potencjalny klucz do kultury. W: Problemy wiedzy o kulturze., red. Alina Brodzka. Wrocław.

2) A. Wierzbicka, 1999: Różne kultury, różne języki, różne akty mowy. Akty i gatunki mowy w różnych językach i kulturach. W: eadem, Język, umysł, kultura [dla zainteresowanych inne dowolnie wybrane rozdziały]. Warszawa.

3) E. Sapir, [1949] 1978: Kultura, język, osobowość [Wstęp Anny Wierzbickiej]. Warszawa.

Uzupełniające

1) H. G. Gadamer, 1979: Człowiek i język. W: Rozum, słowo, dzieje. Szkice wybrane, przeł. M. Łukasiewicz i K. Michalski, Warszawa, s. 47-56.

2) W. Tatarkiewicz, 1999: Historia filozofii, t. 1. [Rozdz.: Abelard i spór o uniwersalia.] Warszawa, s. 231-238.

3) E. Sapir, [1949] 1978: Kultura, język, osobowość [eseje do wyboru]. Warszawa.

4) B. L. Whorf, 1982: Język, myśl, rzeczywistość. [Eseje do wyboru, np. „Język i logika”, „Język, umysł, rzeczywistość”.] Warszawa.

12. Nurty strukturalne i postrukturalne w lingwistyce: amerykański deskryptywizm i jego renesans w XXI w.; składnia generatywna, semantyka generatywna. Model Sens-Tekst.

1) G. Helbig,, 1982: Dzieje językoznawstwa nowożytnego. [Rozdz.: Deskryptywizm. Gramatyka transformacyjno-generatywna.] Wrocław.

2) K. Polański (red.), 1999: Encyklopedia Językoznawstwa Ogólnego. Hasła: Gramatyka frazowa. Gramatyka transformacyjno-generatywna. Insercja leksykalna. Reguła rekurencyjna. Reguła selekcyjna. Transformacja. Reguły frazowe. Reguły substytucji. Semantyka generatywna. Teoria theta.

3) R. Grzegorczykowa, 2001: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. [Cz. I. Rozdz. 4: Współczesne teorie semantyczne, p. 1-4, s. 64-83.] Warszawa.

Uzupełniające

1) Z. Harris, 1979: Założenia metodologiczne językoznawstwa strukturalnego, [w:] Językoznawstwo strukturalne, red. H. Kurkowska, A. Weinsberg. Warszawa.

2) R. Wells, 1979: Składniki bezpośrednie, [w:] Językoznawstwo strukturalne, red. Kurkowska, Weinsberg. Warszawa.

13. Od idealnego języka logiki do filozofii języka potocznego („ordinary language philosophy”) w filozofii Ludwiga Wittgensteina. Teoria prototypów w semantyce. Nurt antystrukturalny w lingwistyce – językoznawstwo kognitywne. Kognitywizm amerykański (Lakoff, Fillmore, Langacker); kognitywizm w Polsce (ośrodek lubelski, wrocławski) i badania nad „językowym obrazem świata”.

1) H. Kardela, 1992: Gramatyka kognitywna jako globalna teoria znaczenia. W: Język a kultura, t. 8: Podstawy metodologiczne semantyki współczesnej, red. I. Nowakowska-Kempna. Wrocław, s. 9-22.

2) E. Tabakowska, 1995: Gramatyka i obrazowanie. Wprowadzenie do językoznawstwa kognitywnego, Kraków; rozdz. 1, 2, 4; s.3-22, 38-55.

3) R. Tokarski, 1987: Konotacja jako składnik treści słowa. W: idem, Znaczenie słowa i jego modyfikacje w tekście. Lublin, s. 81-108.

4) J. Bartmiński, R. Tokarski, 1986: Językowy obraz świata a spójność tekstu. W: Teoria tekstu, red. T. Dobrzyńska. Wrocław.

Uzupełniające

1) G. Lakoff George, M. Johnson, [1980] 1988: Metafory w naszym życiu. Warszawa.

2) G. Lakoff, [1987] 2011: Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle. Warszawa.

3) R. Langacker, 1993: Wykłady z gramatyki kognitywnej, red. H. Kardela. Lublin.

14. Początki badań pragmatycznych. Praska szkoła strukturalistyczna, funkcje mowy (K. Bühler, R. Jakobson). Funkcjonalizm antropologiczny Bronisława Malinowskiego; londyńska szkoła kontekstualno-prozodyczna; brytyjska filozofia analityczna. How to Do Things With Words Johna Austina: koncepcja performatywów i konstatacji vs. teoria czynności mowy. „Moce illokucyjne” J. Austina i J. Searle’a. Akty mowy bezpośrednie i pośrednie, jawne i ukryte.

1) J. L. Austin, 1993: Mówienie i poznawanie. [Rozdz. X „Wypowiedzi performatywne”. Rozdz. VIII i XII z „Jak działać słowami”: Czynności lokucyjne, illokucyjne i perlokucyjne. Klasy mocy illokucyjnej.] Warszawa.

2) J. Searle, 1980: Czym jest akt mowy?, „Pamiętnik Literacki” 71(22).

3) A. Wierzbicka, 1973: Akty mowy, [w:] Semiotyka i struktura teksu. Studia poświęcone VII Międzynarodowemu Kongresowi Slawistów, red. Renata Mayenowa. Wrocław.

4) K. Bühler, 2004: Model języka jako organonu, [w:] idem, Teoria języka. Kraków, s. 25-34.

5) R. Jakobson, 1984: Poetyka w świetle językoznawstwa, [w:] idem, W poszukiwaniu istoty języka, t. 2. Warszawa, s.77-88.

Uzupełniające

1) G. Ryle, 1970: Czym jest umysł? Warszawa.

2) J. Searle, John, [1969] 1987: Czynności mowy. Warszawa.

3) A. Wierzbicka, 1983: Genry mowy, [w:] Tekst i zdanie, red. T. Dobrzyńska, E. Janus. Wrocław.

15. Jak odgadnąć intencje nadawcy − „logika konwersacyjna” Paula Grice’a, maksymy konwersacyjne. Wstęp do teorii relewancji.

1) H. P.Grice, 1977: Logika a konwersacja, „Przegląd Humanistyczny” 6, 85-99.

2) E. Mioduszewska, Teoria relewancji, [w:] Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne, red. P. Stalmaszczyk, Łódź 2006, s.155-173.

Uzupełniające

1) D. Sperber, D. Wilson, 2011 [1995]: Relewancja: komunikacja i poznanie, przeł. zespół tłumaczy. Kraków.

Test końcowy.

Wyszczególniona w opisie.

Zajęcia stacjonarne.

Materiały do zajęć udostępniane na platformie Teams:

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3AdNwfsk8hi5J-se3jzursCyuEhLPK-a8636V3yJyFgcA1%40thread.tacv2/conversations?groupId=00ba763e-0707-4ca9-b93c-8f19748f773e&tenantId=e80a627f-ef94-4aa9-82d6-c7ec9cfca324

Kod zostanie udostępniony studentom zapisanym na zajęcia.

W razie konieczności przeprowadzenia zajęć online spotkania również będą się odbywały na kanale Teams.

Dyżur: poniedziałki g. 16.30-17.30, s. 408 Collegium Maius. W tym czasie jest też możliwość dołączenia do konsultacji online (jednak w przypadku większej liczby osób studenci, którzy przyjdą osobiście, będą mieli pierwszeństwo):

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a6exKnW3Dp5DX9VJBrRbpeiUUD_uOAiA59Lhluv7e5fk1%40thread.tacv2/conversations?groupId=1abf66f5-252f-41af-9be8-6db18a50a3de&tenantId=e80a627f-ef94-4aa9-82d6-c7ec9cfca324

zespół otwarty, bez kodu dostępu