Historia lit. pol.: lit. Dwudziestolecia międzywojennego

Zaliczenie zajęć z epok poprzednich i zdanie z nich egzaminów (chyba że tryb studiów tego nie zakłada).

przedmiot obowiązkowy

Student/ka za zaliczenie przedmiotu uzyskuje 4 punkty ECTS, odpowiadające nakładowi 100 godzin pracy, z tego:

1,2 punkta ECTS za udział w zajęciach (30 godzin) i za ewentualne konsultacje z osobą prowadzącą, 2,8 punkta ECTS za pracę własną: przygotowanie się do testu (zaliczenie wykładu) oraz przygotowanie się do egzaminu.

Student/ka po ukończeniu zajęć:

zna podstawową terminologię literaturoznawczą epoki, rozumie jej źródła, jak również potrafi się nią posługiwać (K_W01); ma uporządkowaną wiedzę na temat znaczącej liczby ważnych autorów, tekstów i zjawisk z historii literatury polskiej (dwudziestolecie międzywojenne) (K_W03); ma elementarną wiedzę o periodyzacji literatury polskiej i jej głównych tendencjach rozwojowych, związkach z literaturą powszechną (K_W04), ma świadomość roli krytyki literackiej w kształtowaniu odbioru literatury (K_W05); 5. ma uporządkowaną wiedzę o literackich i pozaliterackich (np. historycznych, filozoficznych, społecznych, ideologicznych, kulturowych) kontekstach literatury polskiej kształtujących procesy jej tworzenia i odbioru (właściwych dla dwudziestolecia międzywojennego) (K_W06); zna najważniejsze zjawiska i ośrodki życia literackiego i kulturalnego omawianego okresu (K_W07).

Student/ka po ukończeniu zajęć:

ma świadomość rozmiarów i rangi literatury polskiej, jej miejsca w kulturze polskiej i europejskiej (K_K01); wykazuje rozumienie dotyczące przemian kulturalnych, przełomów estetycznych i komunikacyjnych; (K_K02); (wykazuje aktywność, odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie filologii polskiej (K_K07).

- pokaz

- opowiadanie
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Zajęcia z literatury dwudziestolecia międzywojennego są kontynuacją zajęć z literatury poprzednich epok w kursie historycznoliterackim. Ich zadaniem jest ukazanie najważniejszych zjawisk i tendencji literackich i kulturowych lat 1918–1939, składających się z jednej strony na odrębność tej epoki, z drugiej zaś sytuujących ją w znacznie szerszym procesie polskiego modernizmu. W trybie konwersatoryjnym prezentowane są wybrane aspekty literatury międzywojnia, np. programy i grupy literackie czy liryka awangardowa. Ogólne cechy epoki, jej historyczna specyfika, zarówno w stosunku do epok poprzedzających, jak i późniejszych, najważniejsze zjawiska kulturowe, a przede wszystkim literackie, omówione zostaną na wykładzie. Jako kolejny z przedmiotów historycznoliterackich literatura dwudziestolecia międzywojennego zakłada znajomość epok poprzednich, zwłaszcza Młodej Polski, oraz podstawową wiedzę z zakresu poetyki.

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z literaturą dwudziestolecie międzywojennego w jej kontekście historyczno-politycznym, kulturowym i społecznym. Podstawowa wiedza z literatury tej epoki obejmuje więc znajomość najważniejszych dzieł, twórczości najwybitniejszych pisarzy i najistotniejszych zjawisk literackich oraz szeroko rozumianej kultury tej epoki w jej historycznym przebiegu.

ZAGADNIENIA SZCZEGÓŁOWE

POJĘCIA OGÓLNE

– znaczenie terminów: awangarda, pierwsza awangarda (krakowska), druga awangarda, futuryzm, dadaizm, (neo)symbolizm, neoklasycyzm, metafizyka codzienności, autentyzm, witalizm, kubizm, katastrofizm, ekspresjonizm, groteska

RYS HISTORYCZNY

– pierwsza wojna światowa: nurty ideowe i orientacje polityczne w społeczeństwie polskim w latach 1914–1918: pasywiści, aktywiści, kierunek niepodległościowy, Piłsudski i legiony, lewica PPS i SDKPiL („wojna wojnie”);

– obraz wojny w literaturze; poezja okolicznościowa;

– powstanie niepodległej Polski, ustalenie granic odrodzonej Rzeczypospolitej.

– najważniejsze procesy, zjawiska i wydarzenia okresu;

– wybitne osobistości życia politycznego (Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderewski, Gabriel Narutowicz, Władysław Grabski, Wincenty Witos)

– integracja narodowa i problem mniejszości etnicznych; rozwój oświaty, rola uniwersytetów;

– osiągnięcia gospodarcze (Gdynia, COP), kulturalne i artystyczne.

KULTURA DWUDZIESTOLECIA

– główne ośrodki życia kulturalnego; rola środowisk regionalnych;

– Instytucjonalizacja życia literackiego (Zw. Zaw. Literatów Polskich, Pen-Club, Polska Akademia Literatury, Fundusz Kultury Narodowej; nagrody literackie);

– grupy literackie; prasa II Rzeczypospolitej; najważniejsze czasopisma literackie: „Zdrój”, „Skamander”, „Zwrotnica”, „Czartak”, „Linia”, „Reflektor”, „Wiadomości Literackie”, „Żagary”;

– X muza – film; radio.

PRZEMIANY SPOŁECZNEJ FUNKCJI LITERATURY

– rewizje tradycji; autonomia twórcy, klerkizm, zaangażowanie społeczne i polityczne;

– demokratyzacja składu osobowego literatury – pisarze pochodzenia chłopskiego i robotni-czego, pisarstwo kobiet;

– pisarze pochodzenia żydowskiego;

– wobec nacjonalizmu i totalitaryzmu (faszyzm, komunizm); tendencje pacyfistyczne;

– lewica literacka, literatura proletariacka; pisarze katoliccy.

PRĄDY UMYSŁOWE W EUROPIE I ICH RECEPCJA W POLSCE

– prądy filozoficzne: intuicjonizm Henryka Bergsona, fenomenologia Edmunda Husserla i Romana Ingardena (teoria literatury), personalizm chrześcijański Jakuba Maritaina, katastrofizm cywilizacyjny Oswalda Spenglera i „nowe średniowiecze” Mikołaja Bierdiajewa;

– kierunki w psychologii: behawioryzm Johna Watsona, psychoanaliza Zygmunta Freuda, psychologia głębi Carla Gustawa Junga.

DWUDZIESTOLECIA A MŁODA POLSKA

– Karol Irzykowski, Jan Kasprowicz, Stanisław Przybyszewski, Leopold Staff, Karol Hubert Rostworowski, Tadeusz Boy Żeleński.

– trzecie pokolenie modernistów: Jerzy Szaniawski, Bruno Schulz, Stanisław Ignacy Witkiewicz;

– neosymbolizm;

– tendencje realistyczno-naturalistyczne w prozie.

POEZJA

– stosunek do rodzimej tradycji poetyckiej;

– recepcja poezji obcej;

– najważniejsze grupy poetyckie, nurty ideowe i kierunki artystyczne;

– poezja „Skamandra”, ekspresjonizm, futuryzm, awangarda krakowska, druga awangarda, żagaryści, katastrofizm, poezja proletariacka;

– twórczość najwybitniejszych poetów okresu.

PROZA

– psychologizm, autentyzm i neorealizm;

– powieść psychologiczna, polityczna, środowiskowa, powieść o dojrzewaniu, epicka panorama; autobiografizm w powieści;

– wątki utopijno-katastroficzne; proza fantastyczna i fantastyczno-naukowa; literatura grozy; – przemiany formalne prozy, eksperymenty z narracją; techniki „filmowe”;

– twórczość najwybitniejszych powieściopisarzy i nowelistów.

DRAMAT I TEATR

– najważniejsze ośrodki życia teatralnego; Teatr „Reduta“; Juliusz Osterwa, Leon Schiller;

– groteska, dramat poetycki, kontynuacje dramatu naturalistycznego;

– Witold Gombrowicz, Karol Huber Rostworowski, Jerzy Szaniawski, Stanisław Ignacy Witkiewicz.

KRYTYKA LITERACKA, FORMY PARALITERACKIE, POGRANICZA SZTUK

– krytyka literacka: Ignacy Fik, Ludwik Fryde, Karol Irzykowski (literatura i film), Stefan Kołaczkowski, Karol Wiktor Zawodziński.

– publicystyka: felieton (Antoni Słonimski, Tadeusz Boy Żeleński); reportaż (Melchior Wańkowicz); esej (Bolesław Miciński, T. Boy Żeleński).

– literatura popularna; pieśń, piosenka, kabaret;

– literatura wobec sztuki (malarstwa, muzyki, filmu).

Spis lektur do egzaminu dostępny jest na stronie Zakładu Literatury Młodej Polski i Dwudziestolecia Międzywojennego:

https://www.human.umk.pl/panel/wp-content/uploads/Dwudziestolecie-miedzywojenne.pdf

Student powinien zaliczyć wykład oraz ćwiczenia a także zdać egzamin końcowy z przedmiotu. Warunkiem koniecznym przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z wykładu i konwersatorium. Wykład zaliczany jest na podstawie wyników testu e-learningowego, zajęcia konwersatoryjne natomiast na podstawie obecności, aktywności na ćwiczeniach, pracy pisemnej i, ewentualnie, ustnego lub pisemnego kolokwium.

Forma egzaminu - pisemna lub ustny - zależy od osoby egzaminującej.