Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Dydaktyka przedmiotu na II, III, IV etapie edukacyjnym

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2506-s2POL2L-DydP-SN
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0114) Kształcenie nauczycieli ze specjalizacją tematyczną Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Dydaktyka przedmiotu na II, III, IV etapie edukacyjnym
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Student uczestniczący w zajęciach musi posiadać wiedzę z zakresu historii literatury polskiej, teorii literatury, gramatyki opisowej języka polskiego, historii języka polskiego oraz językoznawstwa ogólnego.

Całkowity nakład pracy studenta:

Przez 4 semestry, na I oraz II roku studiów 2-go stopnia:

godziny kontaktowe - praca na zajęciach - 120 godzin = 4, 8 pkt ECTS;

godziny kontaktowe - konsultacje - 20 godzin = 0, 8 pkt ECTS;

praca własna studenta - szacowany czas potrzebny na lektury, przygotowanie do zajęć, do prowadzenia lekcji - 60 godzin = 2, 4 pkt ECTS.


Razem: 200 godzin = 8 pkt ECTS


Efekty uczenia się - wiedza:

Student ma uporządkowaną wiedzę w zakresie tematyki związanej ze specjalizacją, którą wybrał – zna na poziomie rozszerzonym jej terminologię i metody w niej wykorzystywane, rozumie, jakie jest miejsce danej dyscypliny wśród innych dziedzin działalności ludzkiej, zna relacje, jakie zachodzą między tą dyscypliną a filologią polską

(K_W12).

Efekty uczenia się - umiejętności:

Student posiada umiejętności analityczno-badawcze dotyczące tematyki związanej z wybraną specjalizacją, potrafi stosować w praktyce wiedzę i narzędzia, które poznał w procesie edukacyjnym

(K_U13).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia (K_K02),

odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania w sposób sumienny i rzetelny, samodzielnie planuje i organizuje swój warsztat pracy (K_K05),

jest przekonany o konieczności i doniosłości zachowania się w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej; dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą pracą (K_K09).


Metody dydaktyczne eksponujące:

- drama
- inscenizacja
- pokaz
- wystawa

Metody dydaktyczne podające:

- opis
- opowiadanie
- pogadanka
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- biograficzna
- ćwiczeniowa
- doświadczeń
- giełda pomysłów
- klasyczna metoda problemowa
- laboratoryjna
- obserwacji
- okrągłego stołu
- oxfordzka
- panelowa
- referatu

Skrócony opis:

Zajęcia z dydaktyki przedmiotowej mają na celu przygotowanie studentów do zawodu nauczyciela polonisty w szkole podstawowej, gimnazjalnej oraz ponadgimnazjalnej.

Problematyka zajęć skupia się głównie na metodach kształcenia literacko-kulturowego w szkole, sposobach konstruowania lekcji, na rozwiązywaniu problemów dydaktycznych zaistniałych na hospitowanych lekcjach, badaniu uczniowskiego odbioru dzieł literackich oraz sprawdzeniu poziomu osiągnięć uczniów. Omawiane są także aktualnie obowiązujące dokumenty oświatowe, tj. podstawa programowa i wybrane programy nauczania. Zajęcia mają charakter audytoryjny i praktyczny.

Efektem końcowym zajęć jest przygotowanie studentów do samodzielnego prowadzenia lekcji języka polskiego.

Pełny opis:

Na zajęciach (hospitacje lekcji, lekcje próbne) rozważane są – w oparciu o analizę wybranych programów nauczania, lekturę, bezpośrednią obserwację procesu dydaktycznego i własne działania dydaktyczne studentów – zagadnienia różnych koncepcji kształcenia w szkole podstawowej, w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej oraz preferowanych współcześnie celów kształcenia i sposobów ich przekładu na sytuacje dydaktyczne. W zakres podejmowanych na ćwiczeniach zagadnień wchodzą m.in.: problemy kształcenia kompetencji kulturowej, językowej i komunikatywnej uczniów, inspirowanie różnych form ekspresji werbalnej uczniów, uwarunkowanie doboru metod, opis struktury i typu lekcji, kontrola i ocena osiągnięć uczniów.

Celem ćwiczeń z dydaktyki przedmiotowej jest przygotowanie studentów do pracy nauczyciela polonisty. Realizacja tego zadania następuje poprzez zapoznanie studentów z treściami kształcenia, metodami nauczania i środkami dydaktycznymi. Omawianie hospitowanych lekcji odbywa się w kontekście zawartych w programie szkolnym treści programowych oraz teoretycznych prac metodycznych.

Warunkiem zaliczenia zajęć jest samodzielne przeprowadzenie w szkołach co najmniej czterech lekcji języka polskiego, po jednej w każdym semestrze.

Tematyka:

Badawczy i normatywny charakter metodyki. Programy nauczania. Charakterystyka podręczników. Lekcja jako podstawowa jednostka procesu dydaktycznego. Ogólne zasady i metody nauczania. Metodyka ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Metodyka nauki o języku polskim. Ortografia jako system wiedzy o charakterze normatywno - praktycznym. Praca z dłuższą lekturą. Metody pracy z tekstem poetyckim. Kształcenie kulturalne. Osobowość nauczyciela polonisty. Organizacja pracy nauczyciela. Praca domowa ucznia. Zeszyt przedmiotowy. Zasady i formy kontroli i oceny.

Ćwiczenia praktyczne – hospitacje lekcji, przygotowanie i przeprowadzenie lekcji.

Literatura:

Obowiązuje znajomość artykułów i książek z listy lektur na egzamin z dydaktyki przedmiotu - dostępnej na stronie Zakładu Antropologii Literatury i Edukacji Polonistycznej ILP UMK.

Literatura fakultatywna:

Uwaga!

Poniższa lista zawiera niektóre prace z listy lektur do egzaminu.

Czasopismo „Polonistyka” – bieżące oraz archiwalne numery.

1. E. Balcerzan, W stronę genologii multimedialnej, [w:] Genologia dzisiaj, pod red. W. Boleckiego i I. Opackiego, Warszawa 2000, s. 86-101.

2. A. Baluch, Poezja współczesna w szkole podstawowej, Warszawa 1994.

3. J. Bar, Dydaktyka ćwiczeń w mówieniu i pisaniu, Opole 1982.

4. S. Bortnowski, Jak uczyć poezji?, Warszawa 1998.

5. S. Bortnowski, Nowe spory. Nowe scenariusze, Warszawa 2001.

6. S. Bortnowski, O dzisiejszych normach czytania uczniów, [w:] Dydaktyka literatury polskiej i języka polskiego, red. J. Kowalik, Kraków 1985, s. 47-63. Także w: Edukacja literacka w szkole. Antologia opracowań, wybór i opracowanie W. Dynak, M. Inglot, Wrocław 1986, s. 208-222.

7. S. Bortnowski, Scenariusze półwariackie, czyli poezja współczesna w szkole, Warszawa 1997.

8. S. Bortnowski, Warsztaty dziennikarskie, Warszawa 1999.

9. B. Chrząstowska (red.), Kompetencje szkolnego polonisty, cz. I i II, Warszawa 1995, 1997.

10. B. Chrząstowska, Lektura i poetyka. Zarys problematyki kształcenia pojęć literackich w szkole podstawowej, Warszawa 1987.

11. B. Chrząstowska, Między przymusem a wolnością, „Polonistyka” 2004, nr 3, s. 59-62.

12. Ł. Dawid, O komunikowaniu uczuć w kształceniu językowym, [w:] Z uczniem pośrodku. Podmiotowa dydaktyka literatury, języka, kultury, pod red. Z. Budrewicz, M. Jędrychowskiej, Kraków 1999, s. 321-327.

13. M.. Dudzik, T. Nowakowa, Dydaktyka języka polskiego – przedmiotu nauczania szkolnego, Wrocław 1987.

14. M. Dudzik (red.), Kształcenie językowe w szkole, Wrocław 1981–1996, t. I–IX.

15. A. Dyduchowi, Metody kształcenia sprawności językowej uczniów, Kraków 1988.

16. W. Dynak, Lektura w szkole. Z zagadnień komunikacji literackiej, Warszawa 1978.

17. A. Dziedzic, J. Pichalska, E. Świderska, Drama na lekcjach języka polskiego w szkole średniej, Warszawa 1992.

18. M. Głowiński, Świadectwa i style odbioru, [w:] idem, Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1977, s. 116-137.

19. M. Głowiński, Szkolna historia literatury: wprowadzenie w tradycję, [w:] Olimpiada literatury i języka polskiego: założenia, oceny, postulaty, pod red. B. Chrząstowskiej i T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1988.

20. P. Huget, Od dzieciństwa do młodości. Psychologiczno-pedagogiczne podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, Kraków 2007.

21. A. Hutnikiewicz, O powołaniu nauczyciela polonisty, „Pomorze” 1960, nr 22.

22. M. Inglot, Nauczyciel polonista wśród obiegów kultury, „Polonistyka” 1983, nr 3. Także w: Edukacja literacka w szkole. Antologia opracowań..., s. 155-166.

23. A. Janus–Sitarz, Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole. Konstatacje, oceny, propozycje, Kraków 2009.

24. A. Janus–Sitarz (red.), Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, Kraków 2005.

25. A. Janus–Sitarz (red.), Edukacja polonistyczna wobec trudnej współczesności, Kraków 2010.

26. A. Janus–Sitarz (red.), Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, Kraków 2004.

27. A. Janus–Sitarz (red.), Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, Kraków 2004.

28. A. Janus–Sitarz (red.), Szkolna lektura bliżej teraźniejszości, Kraków 2011.

29. A. Janus–Sitarz (red.), Szkolne spotkania z literaturą, Kraków 2007.

30. A. Janus–Sitarz (red.), Wartościowanie a edukacja polonistyczna, Kraków 2008.

31. A. Janus–Sitarz (red.), W trosce o dobrą edukację, Kraków 2009.

32. M. Jaworski, Zarys dziejów metodyki nauki o języku polskim, [w:] idem, Metodyka nauki o języku polskim, Warszawa 1991, s. 8-27.

33. M. Jaworski, Cele nauki o języku polskim w szkole, [w:] idem, Metodyka nauki..., s. 28-37.

34. M. Jędrychowska, Najpierw człowiek. Szkolna edukacja kulturowo-literacka a problem kształcenia dydaktycznego polonistów. Refleksja teleologiczna, Kraków 1998.

35. M. Karwatowska, M. Latoch-Zielińska, I. Morawska. (red.), Horyzonty polonistyki. W kręgu edukacji, języka i kultury. Księga dedykowana Profesor Barbarze Myrdzik, Lublin 2010.

36. Z. Klemensiewicz, Osobowość nauczyciela polonisty, [w:] Księga Referatów Zjazdu Naukowego im. I. Krasickiego, Lwów 1936, s. 255-267. Toż: „Pamiętnik Literacki” 1936, z. 2.

37. Z. A. Kłakówna, Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji, Kraków 2003.

38. J. Kowalikowa, Narodziny nauczyciela polonisty, Kraków 2006.

39. J. Kram, Zarys kultury żywego słowa, Warszawa 1995.

40. B. Kryda, Dziedzictwo – do przyjęcia czy odrzucenia? O uwarunkowaniach przejmowania wartości w szkolnej lekturze tekstów literackich, [w:] Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze, pod red. S. Sawickiego i A. Tyszczyka, Lublin 1992.

41. H. Kurczab, W kręgu integracji. Zarys problematyki, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria filologiczna, Dydaktyka 1, pod red. H. Kurczaba, J. Pasterskiej, Rzeszów 2002, s. 9-28.

42. M. Kwiatkowska-Ratajczak, Metodyka konkretu. O wybranych problemach zawodowego kształcenia nauczycieli polonistów, Poznań 2002.

43. E. i E. Wnuk–Lipińscy, Problematyka kształtowania się potrzeb czytelniczych, Warszawa 1975, s. 9-33.

44. K. Lausz, Koncepcje nauczania literatury, [w:] K. Lausz, Podstawowe problemy współczesnej metodyki literatury, Warszawa 1970, s. 204-219.

45. H. Machulska, A. Pruszkowska, J. Tatarowicz, Drama w szkole podstawowej. Lekcje języka polskiegow klasach 4-6, Warszawa 1997 (lub inne opracowanie dramy).

46. A. Marzec, Proza współczesna w szkole. Badania odbioru, Warszawa 1981.

47. B. Myrdzik, Rola hermeneutyki w edukacji polonistycznej, Lublin 1999.

48. B. Myrdzik, Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej, Lublin 2006.

49. B. Myrdzik (red.), Nowoczesność i tradycja w kształceniu literackim. Podręcznik do ćwiczeń z metodyki języka polskiego, Lublin 2000.

50. B. Myrdzik (red.), Wiersze poetów XX wieku na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej, Kielce 1998.

51. B. Myrdzik, E. Dunaj (red.), Oswajanie inności w edukacji polonistycznej, Lublin 2010.

52. B. Myrdzik, M. Karwatowska (red.), Dialog kultur w edukacji, Lublin 2009.

53. B. Myrdzik, M. Karwatowska (red.), Relacje między kulturą wysoką i popularną w literaturze, języku i edukacji, Lublin 2005.

54. B. Myrdzik, M. Karwatowska (red.), Twórczość w szkole. Rzeczywiste i możliwe aspekty zagadnienia, Lublin 2011.

55. B. Myrdzik, M. Latoch – Zielińska (red.), Kultura popularna w szkole: pobłażliwe przyzwolenie czy autentyczny dialog, Lublin 2006.

56. B. Myrdzik, I. Morawska (red.), Czytanie tekstów kultury. Metodologia. Badania. Metodyka, Lublin 2007.

57. B. Myrdzik, L. Tymiakin (red.), Teksty kultury w szkole, Lublin 2008.

58. M. Nagajowa, ABC nauki języka polskiego, Warszawa 1995.

59. W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1998. Stąd: zasady kształcenia, problemowe nauczanie-uczenie się, metody, środki dydaktyczne.

60. A. Okopień-Sławińska, Sztuka interpretacji jako przedmiot nauczania, [w:] Edukacja literacka w szkole. Antologia opracowań..., s. 99-105.

61. E. Polański, Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1987.

62. W. Sawrycki, Recytacja w szkole średniej, [w:] Z uczniem pośrodku. Podmiotowa dydaktyka literatury, języka, kultury, pod red. Z. Budrewicz, M. Jędrychowskiwj, Kraków 1999, s. 174-180.

63. W. Sawrycki, Współtwórcy szkolnej polonistyki dwudziestolecia międzvwojennego: Kazimierz Wóycicki, Konstanty Wojciechowski, Juliusz Kleiner, Konrad Górski, Warszawa 1984.

64. H. Sędziak (red.), Z problematyki kształcenia językowego, t. II Składnia - teoria a praktyka szkolna i akademicka, Białystok 2002.

65. B. Skowronek, O dialogu na lekcjach w szkole średniej, Kraków 1999.

66. J. Sławiński, O dzisiejszych normach czytania znawców, „Teksty” 1974, nr 3.

67. K. Szewczyk, Wychować człowieka mądrego. Zarys etyki nauczycielskiej, Łódź 1998.

68. M. Taraszkiewicz, Jak uczyć lepiej?, Warszawa 2000.

69. W. Tatarkiewicz, Przeżycie estetyczne: Dzieje pojęcia, [w:] idem, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1988, s. 361-392.

70. Z. Uryga, Funkcje dydaktyki literatury i języka w studiach polonistycznych, [w:] Dydaktyka literatury i języka w kształceniu nauczycieli, pod red. Z. Urygi, Kraków 1991, s. 11-45.

71. Z. Uryga, Godziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego, Warszawa – Kraków 1996.

72. A.Włodarczyk, Styl terapeutyczny w pracy nauczyciela polonisty, Kraków 2007.

73. Z. Włodarski, A. Matczak, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 1987.

74. M. Wróblewski, Między tradycją a współczesnością – propozycje modelu lektury w szkole, [w:] Edukacja polonistyczna i literatura, pod red. W. Sawryckiego, M. Wróblewskiego, Toruń 2000.

75. T. Zgółka, Kształtowanie świadomości językowej i językoznawczej w nauczaniu języka polskiego, [w:] Wiedza o literaturze i edukacja, pod red. T. Michałowskiej, Z. Golińskiego i Z. Jarosińskiego, Warszawa 1996, s. 876-888.

Metody i kryteria oceniania:

• Ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć, aktywność).

• Samodzielne prowadzenie przez studentów lekcji języka polskiego.

Egzamin w sesji letniej z zakresu dwóch lat.

Praktyki zawodowe:

Student jest zobowiązany do realizacji 75 godzin praktyk w szkole podstawowej lub w gimnazjum oraz 75 godzin w szkole średniej. Rozpoczęcie realizacji praktyk może mieć miejsce po ukończeniu II semestru studiów.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)