Historia Bałkanów

Od studenta wymagana jest znajomość historii na poziomie szkoły średniej.

Wykład - łącznie 6 punktów ECTS = ok. 150 godz. ( I sem. 3 pkt. ECTS, II sem. 3 pkt. ECTS).

Godziny kontaktowe: 60 godz. + konsultacje: 10 godz. = ok. 70 godz.

Praca własna studenta: przygotowanie do zajęć (przygotowanie do wykładu, czytanie zadanej literatury 20 godz., przygotowanie prac, projektów, referatów – 10 godz.) = ok. 30 godz.

Przygotowanie do zaliczenia częściowych kolokwiów z przedmiotu: ok. 10 godz.

Przygotowanie do zaliczenia po I semestrze - ok. 15 godz.

Przygotowanie do zaliczenia egzaminu po II semestrze: ok. 25 godz.

Student w I semestrze nauki przedmiotu realizuje efekty:

W06 ma zaawansowaną wiedzę o powiązaniach filologii z pokrewnymi naukami humanistycznymi (K_W06),

W09 - ma zaawansowaną wiedzę o szeroko pojętej kulturze bałkańskiego obszaru językowego (np. media, teatr, film) (K_W09).

Student po ukończeniu całego przedmiotu zdobywa wiedzę w zakresie:

W06 ma zaawansowaną wiedzę o powiązaniach filologii z pokrewnymi naukami humanistycznymi (K_W06)

W07 - ma wiedzę o terminologii i metodologii badań w dziedzinie filologii w stopniu zaawansowanym (K_W07)

W08 - ma zaawansowaną wiedzę o wybranych zagadnieniach historycznych, społecznych, religijnych, filozoficznych i politycznych, warunkujących rozwój bałkańskiego obszaru kulturowego (K_W08)

W09 - ma zaawansowaną wiedzę o szeroko pojętej kulturze bałkańskiego obszaru językowego (np. media, teatr, film) (K_W09)

W10 - ma zaawansowaną wiedzę o wybranych zagadnieniach historycznych, społecznych, religijnych, filozoficznych i politycznych w wymiarze międzykulturowym (K_W10)

Student w I semestrze nauki przedmiotu realizuje efekty:

U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje przy użyciu różnych źródeł, sposobów oraz narzędzi / technik informacyjno-komunikacyjnych (K_U01),

U03 - potrafi rozpoznać różne rodzaje tekstów kultury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem odpowiednich metod (K_U03)

U07 - potrafi pracować wedle celów i wskazówek formułowanych przez opiekuna naukowego (K_U07),

Student po ukończeniu całego przedmiotu zdobywa umiejętności w zakresie:

U01 potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje przy użyciu różnych źródeł, sposobów oraz narzędzi / technik informacyjno-komunikacyjnych (K_U01)

U03 - potrafi rozpoznać różne rodzaje tekstów kultury oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem odpowiednich metod (K_U03)

U05 - potrafi porozumiewać się przy użyciu różnych kanałów i technik komunikacyjnych na tematy z zakresu studiowanej dyscypliny w języku rodzimym i obcym (K_U05)

U07 - potrafi pracować wedle celów i wskazówek formułowanych przez opiekuna naukowego (K_U07)

U10 - umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje umiejętności badawcze (K_U10)

Student w I semestrze nauki przedmiotu realizuje efekty:

K_K01 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju

K_K03 - docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe bałkańskiego obszaru kulturowego i ma świadomość odpowiedzialności za ich zachowanie

Student po ukończeniu całego przedmiotu zdobywa kompetencje w zakresie:

K_K01 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju

K_K03 - docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe bałkańskiego obszaru kulturowego i ma świadomość odpowiedzialności za ich zachowanie

Zajęcia mają charakter wykładu informacyjnego, tj. konwencjonalnego, wykładu problemowego lub konwersatoryjnego.

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- biograficzna
- klasyczna metoda problemowa

- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z najważniejszymi wydarzeniami historycznymi na obszarze Bałkanów. Punktem wyjścia są historiografie narodowe, więc w centrum uwagi znajdą się przede wszystkim procesy historyczne, które doprowadziły do powstania współczesnych państw bałkańskich.

Wykład ma przede wszystkim na celu omówienie procesów, które wpłynęły na obecny kształt państw Półwyspu Bałkańskiego, z uwzględnieniem ich specyfiki na tle innych geograficznie obszernych i historycznie wyodrębnionych regionów Europy i Azji. Materiał omawiany podczas wykładów będzie obejmował następującą tematykę:

- Starożytność: Grecy i „barbarzyńcy”, Macedończycy i epoka hellenistyczna, Rzym, oraz ich dziedzictwo.

- Biznacjum, wędrówki ludów i przybycie Słowian na Bałkany, wpływ krucjat, Schizma z 1054 roku.

- Wzloty i upadki średniowiecznych państw bałkańskich: Bułgaria, Serbia, Bośnia oraz innych pomniejszych państw.

- Przybycie Osmanów i ukształtowanie nowego porządku politycznego na Bałkanach.

- Bałkany w Imperium Osmańskim do wojen austriacko-osmańskich na przełomie XVII i XVIII w.

- Powiew zmian – Bałkany w XVIII w., osłabienie Imperium Osmańskiego i pojawienie się nowych globalnych graczy: Monarchii Habsburgów i Carskiej Rosji.

- Serbskie i greckie powstania, reformy Tanzymatu w Imperium Osmańskim, pierwsze programy narodowe na Bałkanach.

- Idee i projekty federalistyczne, Ilirizm, Jugoslawizm.

- Księstwo Serbii i Królestwo Grecji – trudne początki.

- Rumunia i Bułgaria – droga do autonomii.

- Wojna rosyjsko-osmańska, Traktat z San Stefano, Kongres Berliński i nastanie nowej rzeczywistości na Bałkanach.

- Albański ruch narody.

- Wielkie Mocarstwa Europejskie – ich polityka na Bałkanach i zachowanie status quo.

- Turecki nacjonalizm – próba uratowania Imperium Osmańskiego.

- Kwestia macedońska.

- 1908 – przełom w Imperium Osmańskim i koniec złudzeń o zachowaniu status quo.

- Wojny bałkańskie i ich konsekwencje.

- Pierwsza wojna światowa na Bałkanach.

- Konferencja Pokojowa w Paryżu: nowy porządek polityczny na półwyspie.

- Pierwsza dekada dwudziestolecia międzywojennego – wojna grecko-turecka, kruchość demokratycznych rządów, słaba gospodarka i próby współpracy regionalnej.

- Druga dekada dwudziestolecia międzywojennego – kemalizm i dyktatury królów.

- Druga wojna światowa na Bałkanach.

- Powstanie demokracji ludowych i wojna domowa w Grecji

- Osobne drogi rządów komunistycznych na Bałkanach – Albania, Bułgaria, Jugosławia i Rumunia.

- Grecja – przezwyciężanie dziedzictwa wojny domowej w drodze do EWG/UE.

- Kryzys lat 80. i upadek reżimów komunistycznych – wspólne cechy i specyfika każdego kraju; polityczne, społeczne i gospodarcze konsekwencje w wymiarze lokalnym, regionalnym i międzynarodowym.

- Upadek Jugosławii – przyczyny, przebieg i konsekwencje.

- Meandry postkomunistycznej transformacji ustrojowej.

- Integracja europejska.

Literatura obowiązkowa:

1. B. Jelavich, Historia Bałkanów, Vol I i II, Kraków 2005.

2. M. Tanty, Bałkany w XX wieku. Dzieje polityczne, Warszawa 2003.

Literatura uzupełniająca:

1. W. Balcerak, Powstanie państw narodowych w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa 1974.

2. H. Batowski, Państwa bałkańskie 1800-1923, Kraków 1938.

3. H. Batowski, Rozpad Austro-Węgier 1914-1918, Wrocław 1965.

4. M. Bobrownicka, Narkotyk mitu. Szkice o świadomości narodowej i kulturowej Słowian zachodnich i południowych, Kraków 1995.

5. R. Clogg, Historia Grecji nowożytnej, Warszawa 2006.

6. A. Cetnarowicz, Odrodzenie narodowe w Dalmacji…, Kraków 2001.

7. J. Demel, Historia Rumunii, Wrocław 1986.

8. W. Felczak, T. Wasilewski, Historia Jugosławii, Wrocław 1986.

9.. J. Leśny, J. Hauziński, T. Czekalski, Historia Albanii, Wrocław 2009.

10. J. Rapacka, Godzina Herdera. O Serbach, Chorwatach i idei jugosłowiańskiej, Warszawa 1995.

11. K. Simiczejew, Pieśń hajducka Słowian Południowych, Wrocław 1985.

12. J. Skowronek, M. Tanty, T. Wasilewski T., Historia Słowian południowych i zachodnich, Warszawa 1977.

13. I. Stawowy-Kawka, Historia Macedonii, Wrocław 2000.

14. M. Tanty, Konflikty bałkańskie w latach 1878–1918, Warszawa 1968.

16. T. Wasilewski, Historia Bułgarii, Warszawa 1970.

17. M. J. Zacharias, Komunizm, federacja, nacjonalizmy: system władzy w Jugosławii 1943-1991: powstanie, przekształcenia, rozkład, Warszawa 2004.

Pozytywną ocenę na zaliczeniu (forma ustna) i egzaminie (forma ustna) studentowi zapewni wykazanie się wiedzą teoretyczną z zakresu realizowanych zagadnień.

Zarówno podczas zaliczenia, jak i egzaminu weryfikowane i oceniane będą efekty uczenia się, które student mógł osiągnąć dzięki uczestniczeniu w zajęciach: K_W06, K_W07, K_W08, K_W09, K_W10; K_U01, K_U03, K_U05, K_U07 K_U10; K_K01, K_K03.

brak