Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Historia języka czeskiego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2514-s1LS2L-HJC
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia języka czeskiego
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Zaliczone przedmioty: Początki piśmiennictwa Słowian lub Język staro-cerkiewno-słowiański oraz Gramatyka funkcjonalna języka czeskiego, Historia Czech.


Od 2020/2021:

Zaliczone przedmioty: Gramatyka funkcjonalna języka czeskiego, Historia Czech.

Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

- udział w ćwiczeniach – 30


Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- przygotowanie do ćwiczeń – 34

- przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego – 28

- konsultacje i praca z nauczycielem akademickim – 8


Łącznie: 100 godz. (4 ECTS)


Od 2020/2021:

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (30 godz.)

- udział w konwersatoriach – 30 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (20 godz.):

- przygotowanie do konwersatoriów – 10 godz.

- przygotowanie do kolokwiów – 6 godz.

- konsultacje i praca z nauczycielem akademickim – 4 godz.

Łącznie: 50 godz. (2 pkt. ECTS)



Efekty uczenia się - wiedza:

Student posiada podstawowe wiadomości z zakresu historii kształtowania się czeskiego systemu graficzno-fonetycznego, fleksyjno-składniowego i leksykalnego, z uwzględnieniem specyficznych cech gwarowych (K_W01, K_W02, K_W13); zna podstawową literaturę językoznawczą (słowniki, gramatyki, obrony języka) dotyczącą czeskiego obszaru kulturowego (K_W04), a także podstawową terminologię i metodologię badań językoznawstwa diachronicznego (K_W03, K_W07); dysponuje podstawową wiedzą na temat powiązań filologii z historią (K_W06); orientuje się w wybranych zagadnieniach historycznych, społecznych, religijnych, filozoficznych i politycznych warunkujących rozwój języka i piśmiennictwa czeskiego (K_W08) oraz w wybranych zagadnieniach historycznojęzykowych w wymiarze międzykulturowym – wpływy językowe na przestrzeni dziejów (K_W12).

Efekty uczenia się - umiejętności:

Student potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje przy użyciu różnych

źródeł i sposobów (K_U01); rozumie treści opracowań w języku czeskim, dotyczących omawianych na zajęciach zagadnień (K_U02); identyfikuje różne formy gramatyczne oraz ortografię i słownictwo języka czeskiego i na ich podstawie odnosi analizowane teksty do odpowiedniego czasu historycznego (K_U12); przygotowuje pisemne i ustne prezentacje/referaty na zadany temat (K_U14, K_U15); potrafi rozpoznać dialekty języka czeskiego i wskazać ich cechy charakterystyczne (K_U21).


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności,

rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju (K_K01); docenia tradycję i dziedzictwo kulturowe Czech, zdaje sobie sprawę z odpowiedzialności za ich zachowanie (K_K05).


Metody dydaktyczne:

Konwersacja z elementami wykładu/pokazu multimedialnego; czytanie i analiza wyselekcjonowanych form/fragmentów tekstu, pochodzących z zabytków z różnych okresów rozwoju języka czeskiego pod kątem odzwierciedlonych w nich zmian historycznojęzykowych.

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- referatu

Skrócony opis:

Celem kształcenia w ramach konwersatoriów z Historii języka czeskiego (II r. lingwistyki stosowanej: język rosyjski z językiem czeskim; studia dzienne 1. st.; 30 godz.) jest zdobycie przez studentów podstawowych wiadomości na temat społeczno-politycznych i religijnych uwarunkowań powstania i rozwoju piśmiennictwa czeskiego oraz historycznego formowania się czeskiego systemu graficzno-fonetycznego, morfologicznego, składniowego i leksykalnego (z uwzględnieniem wpływów na kształtującą się czeszczyznę literacką innych języków słowiańskich, oraz języków niesłowiańskich, głównie greki, łaciny, niemieckiego, kontaktów językowych czesko-polskich i polsko-czeskich, a także specyficznych cech gwarowych), a ponadto nabycie umiejętności praktycznej analizy w zakresie przemian językowych odzwierciedlonych w zabytkach piśmiennictwa czeskiego; przedmiot kończy się zaliczeniem z oceną po semestrze 4.

Pełny opis:

Wprowadzenie do historii języka czeskiego; przedmiot i zadania historii języka czeskiego; metodologia badań historyczno-językowych; genetyczna i typologiczna klasyfikacja języka czeskiego; problem periodyzacji historii języka czeskiego; język czeski wśród języków zachodniosłowiańskich – cechy wspólne zachodniosłowiańskie; specyficzne cechy czeskie.

Piśmiennictwo dawnych Czech (do XV w.); społeczno-polityczne i religijne początki piśmiennictwa; najstarsze zabytki języka czeskiego; czeskie „wtręty” w zabytkach łacińskich; pierwsze czeskie teksty ciągłe; teksty cerkiewnosłowiańskie redakcji czeskiej.

Elementy gramatyki historycznej języka czeskiego, cz.1 – ewolucja systemu fonetycznego i fonologicznego; prasłowiański a staroczeski wokalizm i konsonantyzm; zmiany historyczne w zakresie: jerów, samogłosek nosowych, jat’, sonantów, grup przestawkowych; przegłosy samogłosek; zmiany akcentowo-iloczasowe; jakościowe przekształcenia samogłosek długich; zmiany w zakresie spółgłosek: g ≥ h, ŕ ≥ ř, rozwój l i ĺ, dyspalatalizacja spółgłosek wargowych i przedniojęzykowych; rozwój połączeń šč, žǯ, št’, žd’; wybrane dialektyczne cechy fonetyczne.

Elementy gramatyki historycznej języka czeskiego, cz. 2 – ewolucja systemu fleksyjno-składniowego; przegląd głównych zmian w zakresie fleksji imiennej; przegląd głównych zmian w zakresie fleksji werbalnej; przykłady przekształceń w zakresie składni; wybrane dialektyczne cechy morfologiczne i składniowe

Dynamiczny rozwój czeszczyzny w okresie humanizmu; Jan Hus i jego zasługi dla języka czeskiego; złoty wiek Veleslavína – słowniki i gramatyki; rola Jana Blahoslava.

Piśmiennictwo czeskie okresu mroków po 1620 r. – ośrodki, twórcy, dzieła.

Odrodzenie czeskiego języka narodowego, 3. ćw. XVIII–XIX w.; I i II generacja czeskich budzicieli (F. Palacký, J. E. Purkyňe, J. Dobrovský, J. Jungmann); rozwarstwienie czeszczyzny, pochodzenie obecnej češtiny.

Język czeski XX i XXI w. – główne tendencje przemian; rozwój języka czeskiego po aksamitnej rewolucji 1989 r.

Rozwój czeskiej ortografii – graficzno-ortograficzna specyfika zabytków piśmiennictwa czeskiego na przestrzeni wieków (podsumowanie).

Rozwój czeskiego słownictwa – zapożyczenia różnych okresów, z uwzględnieniem czesko-polskich/polsko-czeskich wpływów leksykalnych na przestrzeni wieków (podsumowanie).

Literatura:

Akademická pravidla českého pravopisu. S Dodatkem Ministerstva školství, mládeže a tělovýchovy České republiky, Praha, Academia, 2003.

Balowski M., Kodyfikacja języka czeskiego po roku 1990, Bohemistyka 2001, nr 1, s. 27-51.

Basaj M., Siatkowski J., Bohemizmy w języku polskim. Słownik, Warszawa 2006.

Cuřín F., Vývoj spisovného jazyka českého, Praga 1979.

Fidlerová A. A., Dittmann R., Martínek F., Voleková K., Dějiny češtiny.pdf, 2013.

Hartmannová V., Pravidla českého pravopisu. Školní vydání, Praha 1994.

Klemensiewicz Z., Historia języka polskiego, I, Warszawa 1985 (wybrane fragmenty).

Komárek M., Dějiny českého jazyka, Brno 2012.

Kosek P., Historická mluvnice češtiny, I, Brno 2014.

Kosek P., Historická mluvnice češtiny – překlenovací seminář, Brno 2014.

Lamprecht A., Šlosar D., Bauer J., Historická mluvnice češtiny, Praha 1986.

Lehr-Spławiński T., Zarys gramatyki historycznej języka czeskiego, Łódź–Kraków 1957.

Lehr-Spławiński T., Kuraszkiewicz W., Sławski F., Przegląd i charakterystyka języków słowiańskich, Warszawa 1954.

Lehr-Spławiński T., Piwarski K., Wojciechowski Z., Polska – Czechy. 10 wieków sąsiedztwa, Katowice 1947.

Lehr-Spławiński T., Stieber T., Gramatyka historyczna języka czeskiego, I, Warszawa 1954.

Marešová H., Základy historické mluvnice češtiny s texty k rozboru, Olomouc 2008.

Matla M., Czechy. Seria: Początki Państw, Poznań 2014.

Orłoś T. Z., Polonizmy w czeskim języku literackim, Kraków 1987.

Orłoś T. Z., Studia bohemistyczne, I, Kraków 1992.

Orłoś T. Z., Tysiąc lat czesko-polskich związków językowych, Kraków 1993.

Orłoś T. Z., Czeskie odrodzenie narodowe i językowe, Kraków 2000.

Orłoś T. Z., Damborský J., Konsekwencje sąsiedztwa polsko-czeskiego dla języka i literatury, Wrocław 1997.

Siatkowska E., Rodzina języków zachodniosłowiańskich, Warszawa 1996.

Siatkowscy E. i J., Wybór tekstów staroczeskich, Warszawa 1988.

Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T., Słowianie południowi i zachodni . VI – XX wiek, Warszawa 2005.

Szczepańska E., Cechy czeszczyzny okresu baroku a obecná čeština, Kraków 2004.

http://vokabular.ujc.cas.cz/default.aspx

Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie z oceną. Na końcową ocenę składa się ocenianie ciągłe – przygotowanie się do zajęć i aktywność na zajęciach [K_W01, K_W02, K_W03, K_W04, K_W06, K_W07, K_W08, K_W12, K_W13; K_U01, K_U02, K_U12, K_U21], w tym przygotowanie i przedstawienie referatu na zadany temat [K_U14, K_U15], oraz ocena z jednego bądź dwóch kolokwiów [K_W01, K_W02, K_W03, K_W07, K_W08, K_W13; K_U01, K_U12, K_U21, K_K01] Kolokwium/kolokwia – wymagany próg na ocenę: dostateczną – 60%, dostateczną plus – 70 %, dobrą – 80 %, dobrą plus – 90 %, bardzo dobrą – 95-100%.

Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)