Konwersatorium z zakresu kulturoznawstwa japońskiego

Zajęcia będą poświęcone lekturze oraz dyskusji na temat wybranych utworów bądź też tekstów naukowych z zakresu literaturoznawstwa japońskiego - z naciskiem na literaturę popularną, gatunkową. Celem zajęć jest ćwiczenie zdolności do interpretowania treści utworów literackich w określonych kontekstach historycznych czy społecznych ich powstania.

W przypadku przejścia na tryb zdalny zajęcia będą odbywały się w formie wideokonferencji na platformie MSTeams w czasie rzeczywistym, w stałym przedziale czasowym (zgodnie z planem semestralnym). Ze względu na tematykę i formę zajęć każdy z uczestników musi posiadać dostęp do mikrofonu.

Zajęcia wymagają lektury wybranych materiałów w języku japońskim, polskim lub angielskim przed zajęciami, a następnie zdanie wypełnionego formularza z pytaniami na temat treści, najistotniejszych motywów lub też kontekstów ważnych w interpretacji lub zrozumieniu w przypadku tekstów literackich lub też wyszczególnienia głównych tez badawczych w przypadku prac naukowych.

Zajęcia podzielone są na część dyskusyjną na temat wybranego materiału oraz część poświęconą lekturze materiałów uzupełniających w języku japońskim, pozwalających na dokładniejsze zrozumienie cech charakterystycznych twórczości danego autora.

Wśród autorów literackich wyselekcjonowanych do lektury znajdują się:

1. Hisao Jūran - utwór humorystyczny, ironia społeczna

2. Hoshi Shin'ichi - literatura SF

3. Komatsu Sakyō - literatura SF

4. Tsutsui Yasutaka - literatura SF

5. Edogawa Ranpo - ero-guro nansensu

6. Enchi Fumiko - seksualność, starzenie się, kobiecość i tradycyjna pozycja kobiet w Japonii

7. Shimada Keizō - wczesny komiks japoński, gatunek przygodowy, imperializm oraz "orientalizm"

Materiały wskazane przez prowadzającego.

Zajęcia będą poświęcone omówieniu wczesnych kontaktów japońsko-europejskich (od XVI do XVIII w.). Poprzez lekturę i krytyczną analizę wybranych źródeł, zajęcia będą miały na celu poszukiwanie odpowiedzi na pytania, w jaki sposób ówcześni Europejczycy postrzegali Japończyków oraz w jaki sposób Japończycy postrzegali Europejczyków. Nacisk zostanie położony na zagadnienia kulturowe, religijne i literackie.

Lista zagadnień:

1. Wprowadzenie do historii kontaktów japońsko-europejskich.

2. Pierwsi Europejczycy na japońskiej ziemi w świetle dokumentów japońskich (Teppō-ki) oraz europejskich (Fernão Mendes Pinto „odkrywca Japonii”, Joao Rodriguez Tcuzu);

3. Wiedza Europejczyków o Japonii przed zainicjowaniem misji jezuickich przez Franciszka Ksawerego (przed 15.08.1549 r.).

4. Pierwsze w języku polskim informacje o Japonii (Piotr Skarga), sylwetka Wojciecha Męcińskiego – misjonarza i pierwszego Polaka w Japonii;

5. Najstarsze studium z zakresu kultury porównawczej: Luis Frois, „Tratado sobre las contradicciones y diferencias de costumbres entre los europeos y japoneses” (Traktat o przeciwieństwach i różnicach w zwyczajach Europejczyków i Japończyków…), Kazusa,1585;

6. Kontakty literackie (literatura piękna: „Bajki Ezopa”, „Heike monogatari”, literatura religijna: „Żywoty świętych” (Sanctos no Gosagveo));

7. Polemika międzywyznaniowa, debaty religijne (buddyjsko-chrześcijańskie);

8. Literatura antychrześcijańska (traktaty, beletrystyka)

9. Japońska kultura i obyczaje w opisach misjonarzy (Joao Rodriguez Tcuzu);

10. Japonia w opisach kupców europejskich (Avila Giron, Francesco Carletti)

11. Japonia w opisach kupców brytyjskich (William Adams, Richard Cocks); działalność faktorii handlowej Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej;

12. Deptanie obrazów (e-fumi): obraz literacki oraz spór o deptanie świętych wizerunków w relacjach angielskich i holenderskich;

13. Losy Japończyków mieszanej krwi (O-Haru z Dżakarty)

14. Kompendia wiedzy o Japonii (Arnoldus Montanus, Athanasius Kircher, Engelbert Kaempfer);

15. Siedemnastowieczne opisy Ajnów w oparciu o relacje misjonarzy, którzy dotarli na Hokkaidō (Jeronimo de Angelis, Diogo Carvalho);

16. Wymiana intelektualna z Holendrami, rangaku, wiedza Japończyków o Holendrach (np. Kōmō zatsuwa);

Materiały wskazane przez prowadzającego.

Literatura uzupełniająca:

Greń Jędrzej, Anglicy w Japonii (1600-1623): handel, realia działalności, relacje, Warszawa 2014.

Tazbir Janusz, Rzeczpospolita szlachecka wobec wielkich odkryć, Warszawa 1973.

Sobczyk Małgorzata, Jezuici wobec religii japońskich: prezentacja szesnastowiecznego dokumentu z zakresu polemiki międzywyznaniowej, w: Litteraria Copernicana (32), 2019.

Sobczyk Małgorzata, Raj odnaleziony: najstarsze jezuickie źródło o Japonii oraz jego recepcja na gruncie europejskim, w: Orient w Literaturze - Literatura w Oriencie, t. 4, 2016.

Warunki dopuszczenia do zaliczenia:

- obecność na zajęciach (dopuszcza się maksymalnie 2 nieusprawiedliwione nieobecności)

- aktywny udział w zajęciach, przygotowanie do zajęć

Zaliczenie i ocena na podstawie pisemnej pracy na koniec semestru (weryfikacja znajomości omówionego materiału). Praca na dowolny temat poruszony na zajęciach, objętość 4-5 stron znormalizowanego tekstu, interlinia 1.5. Praca musi zawierać cytaty z analizowanych dzieł, tytuł oraz bibliografię.