Fakultet antropologiczny: Antropologia ciała

Posiada uporządkowaną wiedzę z zakresu teorii kultury, historii kultury, historii sztuki, filozofii kultury (K_W08).

Zna powiązania tematyczne i metodologiczne etnologii i antropologii kulturowej z innymi naukami społecznymi i humanistycznymi (K_W09).

Potrafi zdobyte materiały oceniać, analizować, syntezować i wykorzystać w opracowaniu naukowym oraz dyskusji (K_U04).

Posiada umiejętności prowadzenia polemiki, argumentacji naukowej i przyjmowania krytyki własnych poglądów

Rozumie potrzebę popularyzacji idei dialogu międzykulturowego (etnicznego i religijnego) (K_K06).

Odczuwa potrzebę wykorzystywania posiadanej wiedzy w rozwiązywaniu problemów badawczych oraz korzystania z wiedzy eksperckiej (K_K07).

- pogadanka
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- klasyczna metoda problemowa
- referatu

Ciało jako obiekt zainteresowania antropologii kulturowej bierze udział w systemie komunikacji społecznej, jak również stanowi nieodzowny instrument wyrażania i kształtowania tożsamości – czy to w wymiarze indywidualnym, czy grupowym. Praktyki cielesne zróżnicowane są kulturowo, podporządkowane podzielanym społecznie normom i wartościom oraz podlegają przeobrażeniom cywilizacyjnym i rozwojowym. Na zajęciach prześledzimy teoretyczne ujęcia dotyczące funkcji ciała w kulturze manifestujące się w miejscu przecięcia sfery indywidualnej i grupowej.

Na zajęciach omówione będą zagadnienia związane z ciałem jako elementem kształtującym i kształtowanym przez społeczne struktury i praktyki, jak również rolą ciała w komunikacji społecznej. Należeć do nich będą: Ciało jako narzędzie i perspektywa organizacji kosmologicznej, świata przyrody i świata społecznego; ciało w kontekście polityki i biowładzy, jako narzędzie kontroli i manifest wolności; ciało jako wyraz przynależności grupowej oraz tożsamości indywidualnej; język ciała w systemie uwarunkowanych kulturowo znaków; kulturowe standardy piękna i cielesne modyfikacje; ciało w kulturze konsumpcyjnej; ciało ludzkie a ciało zwierzęce – perspektywa nieantropocentryczna. Na zajęciach wykorzystane zostaną m.in. elementy klasycznych teorii socjologicznych i antropologicznych oraz szereg współczesnych ujęć etno- i antropologicznych oraz interdyscyplinarnych.

Literatura podstawowa

Brocki Marcin, Rozdział „Gesty symboliczne”, w: tenże, „Język ciała w ujęciu antropologicznym”, Wrocław 2001, s. 245-294.

Elias Norbert, Przemiany w traktowaniu potrzeb naturalnych, w: Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, Warszawa 2008, s. 23-34.

Featherstone Mike, Ciało w kulturze konsumpcyjnej, w: Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, Warszawa 2008, s. 109-117.

Foucault Michelle, Nadzorować i karać : narodziny więzienia, tłum. T. Komendant, Warszawa 2020 (fragmenty); lub Ciało skazańca.

Ilnicki Rafał, O sposobach posługiwania się stechnicyzowanym ciałem, Studia Kulturoznawcze, nr 1 2012, s. 43-52.

Male Body Image; Boys and Body Image, The Body Project, Bradley University, https://www.bradley.edu/sites/bodyproject.

Mauss Marcel, Sposoby posługiwania się ciałem, w: Antropologia kulturowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. A. Menzwel, Warszawa 2005, s. 201-211.

Tuan Yi-Fu, Ciało, relacje międzyludzkie i wartości przestrzenne, w: Antropologia kulturowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. A. Menzwel, Warszawa 2005, s.158-168.

Wolf Naomi, Mit piękności, w: Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, Warszawa 2008, s. 103-108.

Wysokiński Paweł, Wdowiak Lilianna, Rytualne tuczenie panien, nadwaga i otyłość w Maghrebie w świetle muzułmańskich kanonów kobiecego piękna, w: Ciało, choroby i praktyki lecznicze w kulturach świata, Wrocław 2021, s. 71-82.

Literatura uzupełniająca

Bourdieu Pierre, Dystynkcja: społeczna krytyka władzy sądzenia, tłum. P. Biłos, Warszawa 2022 (fragmenty); Szkic teorii praktyki : poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów, przeł. W. Kroker, Kęty 2007.

DeMello Margo, Blurring the Divide: Human and Animal Body Modifications, w: A Companion to the Anthropology of the Body and Embodiment, ed. F.E. Mascia-Lees, Willey-Balckwell 2011, s. 338-352.

Hall T. Edward, „Bezgłośny język”, Warszawa 1987 (fragmenty).

Kowner Rotem, „Japanese body image: Structure and esteem scores in a cross-cultural perspective“, International Journal of Psychology, 2002, 37 (3), 149–159.

Miner Horace, Body ritual among the Nacirema, American Anthropologist, 1956, 58 (3), s. 503-507.