Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Dialektologia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2525-s1ETN2L-DI
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Dialektologia
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

brak (wystarczy podstawowa wiedza o języku polskim zdobyta w szkole średniej)

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

godziny kontaktowe: udział w zajęciach -1 ECTS; konsultacje z z prowadzącym - 0,5 ECTS

samodzielne przygotowanie do zajęć i sprawdzianu końcowego - 1 ECTS; przygotowanie referatu - 0,5 ECTS

Efekty uczenia się - wiedza:

W1: ma podstawową wiedzę o gwarach poskich i ich zróżnicowaniu

W2: zna podstawowe cechy fonetyczne i gramatyczne głównych grup dilakektów polskich oraz języka kaszubskiego

Efekty uczenia się - umiejętności:

U1: umie wskazać podstawowe różnice fonetyczne i gramatyczne pomiędzy grupami dialektów polskich;

U2: potrafi wskazać podstawowe cechy tekstu gwarowego i zaklasyfikować go do właściwego regionu dialektalnego

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1: ma świadomość zróżnicowania dialektalnego języka polskiego

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- referatu
- seminaryjna

Skrócony opis:

Dialektologia jako dział językoznawstwa; jej przedmiot i zadania. Zróżnicowanie gwar i dialektów polskich - na tle języka ogólnopolskiego i jego historii. Regiony dialektalne a etnograficzne. Gwary a odmiany regionalne polszczyzny. Podstawowe cechy (fonetyczne, gramatyczne i leksykalne) przykładowych gwar poszczególnych grup dialektów polskich: mazowieckich, wielkopolskich, małopolskich i śląskich; status kaszubszczyzny. Nowe sposoby funkcjonowania kultury ludowej w społeczeństwie współczesnym.

Pełny opis:

1. Dialektologia jako dział lingwistyki (językoznawstwa). Język a dialekt i gwara. Pojęcie etnolektu. Zróżnicowanie językowe świata i kryteria podziału języków.

2. Miejsce języka polskiego (dialektów polskich) wśród innych języków, w szczególności indoeuropejskich i słowiańskich.

3. Podstawowe cechy fonetyczne i gramatyczne współczesnego języka polskiego. Krótki przegląd zasobu głosek języka polskiego (wprowadzenie uproszczonego alfabetu fonetycznego).

4. Zróżnicowane dialektalne polszczyzny, główne kryteria podziału dialektów polskich (mazurzenie i udźwięcznianie międzywyrazowe). Gwary a odmiany regionalne polszczyzny ogólnej.

5. Ugrupowania dialektów polskich. Nowe dialekty mieszane. Regiony dialektalne a etnograficzne.

6. Podstawowe cechy gwar mazowieckich. Analiza wybranych tekstów gwarowych.

7. Podstawowe cechy gwar wielkopolskich. Analiza wybranych tekstów gwarowych.

8. Podstawowe cechy gwar małopolskich. Analiza wybranych tekstów gwarowych.

7. Podstawowe cechy gwar śląskich. Analiza wybranych tekstów gwarowych.

8. Status kaszubszczyzny jako języka. Podstawowe cechy języka kaszubskiego (na tle języka polskiego i gwar polskich). Analiza wybranych tekstów kaszubskich.

9. Gwary polskie za granicą. Tzw. polszczyzna kresowa.

Literatura:

Tadeusz Milewski, Językoznawstwo, PWN, Warszawa 2004 (rozdz. 9, 11, 13-16)

Alicja Nagórko, Zarys gramatyki polskiej, PWN, Warszawa 1997 (Wprowadzenie i rozdz. II)

Halina Karaś (red.), Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe [onlne] http://www.dialektologia.uw.edu.pl/

Stanisław Dubisz, Językoznawcze studia polonistyczne. I. Dialektologia i jej pogranicza, Wydawnictwa UW, Warszawa 2013 (rozdz. 4. Status polszczyzny kresów wschodnich)

Aldona Skudrzyk, Elżbieta Rudnicka-Fira, Dialektologia. Materiały pomocnicze. Konteksty socjolingwistyczne i etnolingwistyczne, Wydawnoctwo UŚ, Katowice 2010 (fragmenty)

Metody i kryteria oceniania:

Ocena ciągła (na podstawie udziału w zajęciach i przygotowanego referatu); ocena końcowa na podstawie sprawdzianu pisemnego.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)