Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Teoria kultury - etap I

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2525-s1ETN3Z-TK-E1
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0314) Socjologia i kulturoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Teoria kultury - etap I
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 4.00 (zmienne w czasie) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

-

Rodzaj przedmiotu:

kanon

Całkowity nakład pracy studenta:

Wykład

- uczestnictwo w wykładach (30 godz.)

- czytanie literatury i przygotowanie do zaliczenia (30 godz.)


Ćwiczenia

- uczestnictwo w ćwiczeniach (30 godz.)

- przygotowanie do zajęć, czytanie literatury do zajęć, prace pisemne, przygotowanie do zaliczenia (30 godz.)


Łącznie 120 godz. (4 ECTS)


Efekty uczenia się - wiedza:

K_W02 Rozumie odrębność etnologii i jej powiązania z innymi dyscyplinami nauki (historią, socjologią, historią sztuki, teorią kultury, folklorystyką) oraz pojmuje drogi i kierunki jej rozwoju (P6S_WG, P6S_WK).

K_W03 Zna podstawową terminologię z zakresu etnologii i antropologii kulturowej, antropologii społecznej, socjologii oraz innych nauk o kulturze (P6S_WG).

K_W04 Posiada podstawową wiedzę z zakresu terminologii i metodologii badań etnologii i antropologii kulturowej, w tym metodyki badań terenowych oraz metodologii innych dziedzin badań nad kulturą (P6S_WG).

K_W13 Ma świadomość złożoności i zmienności kultury oraz ciągłego rozwoju i zmienności metod jej interpretacji (P6S_WG).


Efekty uczenia się - umiejętności:

K_U02 Potrafi zdobyte materiały analizować, ocenić, zinterpretować i wykorzystać w opracowaniu naukowym i dyskusji (P6S_UW, P6S_UW).

K_U03 Potrafi formułować tezy i przeprowadzać analizę porównawczą źródeł w zakresie etnologii, muzealnictwa, folkloru (P6S_UW).

K_U05 Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę wykorzystując publikacje, konsultacje i źródła internetowe (P6S_UW, P6S_UO).

K_U08 Potrafi w zakresie podstawowym określić konsekwencje zastosowania w badaniach różnych sposobów interpretacji kultur (ewolucjonizm, funkcjonalizm, materializm, feminizm, strukturalizm, etnometodologia, teoria krytyczna, studia kulturowe, postmodernizm) (P6S_UW).


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K_K01 Umie ustalać priorytety dla prowadzonych działań, dobierając tematy badawcze pod względem ich wartości naukowej oraz własnych możliwości (P6S_KK).

K_K02 Identyfikuje i rozstrzyga problemy związane z doborem prób, technik i metod pracy terenowej (P6S_KK).

K_K04 Ma świadomość potrzeby i odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego w jego prawdziwej postaci. Odczuwa potrzebę ochrony dziedzictwa kulturowego wszystkich obszarów świata (P6S_KO).


Metody dydaktyczne:

Wykład

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- wykład konwersatoryjny

- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- klasyczna metoda problemowa

- studium przypadku


Ćwiczenia:

Metody dydaktyczne eksponujące:

- drama

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- opis

- pogadanka

- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa

- doświadczeń

- giełda pomysłów

- klasyczna metoda problemowa

- obserwacji

- okrągłego stołu

- oxfordzka

- panelowa

- referatu

- seminaryjna

- studium przypadku


Skrócony opis:

Przedmiot stanowi przegląd wybranych klasycznych i współczesnych teorii kultury. Studenci zostaną zapoznani z węzłowymi problemami i głównymi postaciami z zakresu teorii kultury. Przedmiotem zajęć będą w szczególności antropologiczne teorie kultury, a przedkładane treści będą wiązane z dorobkiem antropologicznym w zakresie wkładu do rozumienia i konceptualizowania teoretycznych ujęć kultury i ich praktycznych aplikacji. Wykład ma charakter w głównej mierze chronologiczny (pierwsza część kursu koncentrować się będzie na historycznych i klasycznych problemach i podejściach badawczych, druga na problematyce współczesnej), zaś ćwiczenia będą miały charakter problemowy.

Pełny opis:

Przedmiot stanowi przegląd wybranych klasycznych i współczesnych teorii kultury. Studenci zostaną zapoznani z węzłowymi problemami i głównymi postaciami z zakresu teorii kultury. Przedmiotem zajęć będą w szczególności antropologiczne teorie kultury, a przedkładane treści będą wiązane z dorobkiem antropologicznym w zakresie wkładu do rozumienia i konceptualizowania teoretycznych ujęć kultury i ich praktycznych aplikacji. Wykład ma charakter w głównej mierze chronologiczny (pierwsza część kursu koncentrować się będzie na historycznych i klasycznych problemach i podejściach badawczych, druga na problematyce współczesnej), zaś ćwiczenia będą miały w toku całych zajęć charakter problemowy.

Tematyka wykładów Teoria kultury – etap I, obejmie podstawowe problemy, szkoły, nurty i tendencje kulturowe, które miały wpływ na rozumienie kultury i zjawisk kulturowych, od początków refleksji nad kulturą po postmodernistyczny zwrot.

Będzie to problematyka dotycząca takich kwestii jak np.:

Model kultury greckiej (źródła racjonalnej myśli Zachodu, cechy określające nowe myślenie, mythos vs. logos, znaczenie greckiej polis, pierwsi mędrcy, greckie kosmogonie)

Sposoby myślenia w perspektywie kulturowej (podejście dualistyczne odmienność myśli zachodniej i myśli prymitywnej, Lucien Lévy-Bruhl)

Język i myślenie o świecie (pismo i jego implikacje poznawcze, Jack Goody, język jako kreujący rzeczywistość, hipoteza Sapira-Whorfa)

Społeczne tworzenie rzeczywistości (Berger, Luckmann)

Nowoczesność, modernizm, Oświecenie

Giambattista Vico

Proces odczarowania świata (Max Weber)

Przejście od społeczeństwo tradycyjnego do postradycyjnego

Tradycja krytyki kultury i kontrkultura

Postmodernizm w sztuce

Postmodernizm (Richard Rorty, Zygmunt Bauman, Jean Francois Lyotard, Odo Marquard)

Tematyka ćwiczeń Teoria kultury – etap I, obejmie podstawowe problemy, które będą dyskutowane i przygotowywane przez studentów na podstawie wskazanej literatury.

Będzie to problematyka dotycząca takich kwestii jak np.:

Status teorii

Pojęcie kultury

Kultura a przemoc

Kultura jako gorset, maska, teatr

Kultura a gra i zabawa

Kultura a śmiech i karnawał

Wynalazek kultury, tradycja wynaleziona

Determinizmy w kulturze. Między naturalizmem a relatywizmem

W każdym cyklu ćwiczeń zostaną przedstawione konkretne problemy wraz z doborem literatury (patrz „Informacje o zajęciach w cyklu…”)

Literatura:

Na literaturę składają się lektury podstawowe, jak i wybór literatury sekundarnej dotyczącej konkretnej problematyki zajęć

Lista lektur pomocniczych i uzupełniających (wybór):

Antropologia kultury, red. A. Mencwel, cz. I, Wiedza o kulturze. Zagadnienia i wybór tekstów, Warszawa 2000.

Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, wstęp i red. G. Godlewski, Warszawa 2003.

Aveni A. F., Imperia czasu. Kalendarz, zegary i kultury, Poznań 2001.

Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2005.

Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, red. M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2004.

Banaszak G., Kmita J., Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury, Warszawa 1994.

Barker Ch., Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków 2005.

Barth F., Gingrich A., Parkin R., Silverman S., Antropologia. Jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, Kraków 2007.

Bauman Z., Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2000.

Burszta W. J. i Piątkowski K., O czym opowiada antropologiczna opowieść, Warszawa 1994.

Burszta W.J., Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznań 1998.

Burszta W.J., Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Poznań 2004.

Clifford J., Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, Warszawa 2000.

Francuska antropologia kulturowa wobec problemów współczesnego świata, red. A. Chwieduk, A. Pomieciński, Warszawa 2008.

Gandhi L., Teoria postkolonialna: wprowadzenie krytyczne, Poznań 2008.

Geertz C., Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Kraków 2005.

Geertz C., Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej, Kraków 2005.

Geertz C., Zastane światło: antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne, Kraków 2003.

Gender. Perspektywa antropologiczna, red. R.E. Hryciuk, A. Kościańska, t. 1 i 2, Warszawa 2007.

Godlewski G., Słowo - pismo - sztuka słowa : perspektywy antropologiczne, Warszawa 2008.

Hall E.T., Poza kulturą, Warszawa 2001.

Hall E.T., Ukryty wymiar, Warszawa 2005.

Havelock E.A., Muza uczy się pisać: rozważania o oralności i piśmienności w kulturze Zachodu, Warszawa 2006.

Sapir E., Kultura, język, osobowość, Warszawa 1978.

Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, wybór i red. E. Nowicka i M. Głowcka-Grajper, Warszawa 2007.

Wallerstein I., Analiza systemów-światów: wprowadzenie, Warszawa 2007.

Whorf B.L., Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 2002.

Metody i kryteria oceniania:

WYKŁAD:

Test pisemny z treści wykładów oraz zaliczenie lektur - po jednej z listy A i listy B lub, alternatywnie zamiast dwóch tamtych, tylko jednej z listy C. (Pozycje na liście C są w języku angielskim, więc ich lektura będzie bardziej czasochłonna)

Zaliczenie lektur składa się z:

a. Krótkiego sprawozdania z lektury w formie tekstu ciągłego lub konspektu w punktach (maksymalnie 3 strony). Oba sprawozdania należy oddać najpóźniej w dniu testu przed jego rozpoczęciem.

b. Rozmowy na temat wybranych lektury, która odbędzie po teście.

Sposób oceniania:

Ostateczna ocena obejmie zaliczeni obu lektur oraz wynik testu.

ĆWICZENIA:

Zaliczenie na podstawie aktywnego udziału w ćwiczeniach, realizacji zadań domowych (w tym przygotowywaniu się z zadanych tekstów) oraz napisanie w czasie trwania semestru kolokwium z lektur omawianych na zajęciach. Przewidywany termin kolokwium to pierwsza połowa grudnia.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Krzysztof Abriszewski
Prowadzący grup: Krzysztof Abriszewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Literatura:

Lista Lektur A:

Augé, Marc, Nie-miejsca: wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tł. Roman Chymkowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.

Bauman Zygmunt, Życie na przemiał; przekł. Tomasz Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005.

Bauman Zygmunt, Płynna nowoczesność; przekł. Tomasz Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.

Bauman Zygmunt, Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy; przekł. Stanisław Obirek, Kraków : Wydawnictwo WAM, 2006.

Carr Nicholas, Płytki umysł: jak internet wpływa na nasz mózg, tł. Katarzyna Rojek, Gliwice : Wydawnictwo Helion, 2013.

Collins, Harry M., Czy wszyscy jesteśmy ekspertami?; przekład Ewa Bińczyk i Janusz Grygieńć, Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.

Collins, Harry M., Trevor Pinch, Golem czyli Co trzeba wiedzieć o nauce, tł. Anna Tanalska-Dulęba, Warszawa: "CiS", 1998.

Davis Mike, Planeta slumsów; przeł. Katarzyna Bielińska, Warszawa : Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009.

Eribon, Didier, Powrót do Reims; przełożyła Maryna Ochab, Kraków : Wydawnictwo Karakter, 2019.

Eriksen Thomas Hylland, Tyrania chwili : szybko i wolno płynący czas w erze informacji; przeł. Grzegorz Sokół, Warszawa : Państ. Instytut Wydawniczy, 2004.

Gladwell Malcolm, Poza schematem: sekrety ludzi sukcesu; przeł. Rafał Śmietana, Kraków : Wydawnictwo Znak, 2010.

Gladwell Malcolm, Dawid i Goliat: jak skazani na niepowodzenie mogą pokonać gigantów; tł. Agnieszka Sobolewska, Kraków: Znak Litera Nova, 2014.

Harari Yuval Noah, Homo deus : krótka historia jutra, przełożył Michał Romanek, Kraków : Wydawnictwo Literackie, 2019.

Leder Andrzej, Prześniona rewolucja: ćwiczenie z logiki historycznej, Warszawa : Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014.

Lévi-Strauss, Claude, Smutek tropików; przeł. Aniela Steinsberg, Łódź : Wydawnictwo Opus, 1992.

Harris Marvin, Krowy, świnie, wojny i czarownice: zagadki kultury; przeł. z ang. Krystyna Szerer, Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 2007.

Mason, Paul, Skąd ten bunt?: nowe światowe rewolucje, przekł. Michał Sutowski, Warszawa : Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013.

Mnookin, Seth, Wirus paniki : historia kontrowersji wokół szczepionek i autyzmu, przełożyła Hanna Pustuła-Lewicka, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2019.

Suchanow, Klementyna, To jest wojna: kobiety, fundamentaliści i nowe średniowiecze; Warszawa: Wydawnictwo Agora, 2020.

Urbański Jarosław, Prekariat i nowa walka klas: przeobrażenia współczesnej klasy pracowniczej i jej form walki, Warszawa : Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2014

Urbański Jarosław, Społeczeństwo bez mięsa: socjologiczne i ekonomiczne uwarunkowania wegetarianizmu, Poznań : Wydawnictwo A+, 2016.

Wacquant Loïc, Więzienia nędzy; przeł. i wstępem opatrzył Michał Kozłowski, Warszawa : Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009.

Lista lektur B:

Barthes Roland, Mitologie; przeł. Adam Dziadek, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2008.

Bauman Zygmunt, Kultura jako praxis; tł. Jacek Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.

Dunn Elizabeth, Prywatyzując Polskę: o bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy; przeł. Przemysław Sadura, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008.

Dyer-Witheford, Nick i Greig de Peuter, Gry imperium: globalny kapitalizm i gry wideo, tłum. K. Abriszewski, P. Gąska, A. Zabielski, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019.

Fisher Mark, Realizm kapitalistyczny: czy nie ma alternatywy?, tłum. Andrzej Karalus, Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2020.

Foucault, Michel, Nadzorować i karać : narodziny więzienia; przełożył Tadeusz Komendant, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2020.

Geertz, Clifford, Wiedza lokalna : dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej; przekład Dorota Wolska, Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.

Graeber David, Dług: pierwsze pięć tysięcy lat, tłumaczenie Bartosz Kuźniarz, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2018.

Graeber, David, Praca bez sensu: teoria, przełożył Mikołaj Denderski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2019.

Graeber David, Utopia regulaminów : o technologii, tępocie i ukrytych rozkoszach biurokracji, tłumaczenie Marek Jedliński, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016.

Illouz, Eva, Dlaczego miłość rani : studium socjologiczne, przełożył Michał Filipczuk, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2016.

Illouz, Eva, Uczucia w dobie kapitalizmu, przełożył Zygmunt Simbierowicz, Warszawa : Oficyna Naukowa, 2010.

Ingold, Tim, Splatać otwarty świat : architektura, antropologia, design, tłum. Ewa Klekot i Dorota Wąsik, Kraków : Instytut Architektury, 2018.

Juul Jesper, A Casual Revolution. Reinventing Video Games and Their Players, MIT Press, Cambridge Mass., 2010.

Kotsko Adam, Why We Love Sociopaths. A Guide to Late Capitalist Television, Zero Books, 2012.

Kultura i hegemonia: antologia tekstów szkoły z Birmingham / red. i wybór Michał Wróblewski, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.

Latour Bruno, Nadzieja Pandory: eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką, tł. Krzysztof Abriszewski et al., Toruń : Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2013.

Nagle Angela, Kill All Normies. Online Culture Wars from 4chan and Tumblr to Trum and the Alt-Right, Zero Books, 2017.

Nycz, Ryszard, Kultura jako czasownik : sondowanie nowej humanistyki, Warszawa : Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, 2017.

Rzeczy i ludzie: humanistyka wobec materialności / red. J. Kowalewski, W. Piasek, M. Śliwa, Olsztyn : Instytut Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2008.

Said, Edward W., Orientalizm, przekład Monika Wyrwas-Wiśniewska, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2018.

Tamaki Saito, Beautiful Fighting Girl, University of Minnesota Press, Minneapolis, London, 2011.

Wallerstein Immanuel, Analiza systemów-światów : wprowadzenie, przekł. Katarzyna Gawlicz i Marcin Starnawski, Warszawa: Dialog, 2007.

Wróblewski, Michał, Medykalizacja nadpobudliwości : od globalnego standardu do peryferyjnych praktyk, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas, 2018.

Žižek Slavoj, Przemoc: sześć spojrzeń z ukosa; przeł. Antoni Górny, Warszawa : Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza, 2010.

LISTA LEKTUR C:

Arluke Arnold, Just a Dog. Understanding Animal Cruelty and Ourselves, Temple University Press, Philadelphia, 2006.

Azuma Hiroki, Otaku. Japan’s Database Animals, University of Minnesota Press, Minneapolis, London, 2009.

Dean Jodi, Blog Theory. Feedback and Capture in the Circuits of Drive, Polity Press, Cambridge, 2010.

De Castro Eduardo Viveiros, Cannibal Metaphysics. For a Post-Structural Anthropology, Univocal, Minneapolis, 2014.

Fisher, Mark, Postcapitalist Desire: The Final Lectures (edited and with an introduction by Matt Colquhoun). London: Repeater Books, 2020.

Galloway R. Alexander, Gaming. Essays on Algorythmic Culture, University of Minnesota Press, Minneapolis, London, 2006.

Graeber David, Fragments of an Anarchist Anthropology, Prickly Paradigm Press, Chicago, 2004.

Holbraad Martin, Truth in Motion. The Recursive Anthropology of Cuban Divination, The University of Chicago Press, Chicago, London, 2012.

Kohn Eduardo, How Forests Think. Toward an Anthropology Beyond the Human, University of California Press, 2013.

McRobbie Angela, Be Creative. Making a Living in the New Culture Industries, Polity Press, Cambridge, 2016.

Patel Raj, Jason W. Moore, A History of the World in Seven Cheap Things. A Guide to Capitalism, Nature, and the Future of the Planet, University of California Press (2017).

Tsing Anna Lowenhaupt, An Ethnography of Global Connection, Princeton University Press, Princeton, Oxford, 2005.

Wark, McKenzie, Capital Is Dead: Is This Something Worse?, Verso, 2019.

Uwagi:

Z uwagi na wciąż istniejące zagrożenie pandemiczne oraz podjęte z tego powodu przez uniwersytet środki mające zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji wirusem COVID-19, zachodzi możliwość, że w którymś momencie przedmiot trzeba będzie realizować zdalnie. Jeśli do tego dojdzie, zostaną w takim wypadku wykorzystane platformy Moodle oraz MS Teams. Na tej ostatniej już jest powołany zespół obejmujący wszystkich studentów roku oraz w jego ramach kanał dedykowany dla niniejszego kursu. W takiej sytuacji, wykłady i ćwiczenia będą odbywały się synchronicznie online.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)