Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Komparatystyka

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2591-s1KOMP2Z-Kom
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Komparatystyka
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

nd.

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Efekty uczenia się - wiedza:

K_W02 ma podstawową wiedzę z zakresu literaturoznawstwa i kulturoznawstwa, ze szczególnym uwzględnieniem komparatystyki literackiej i kulturowej

K_W03 ma podstawową wiedzę o powiązaniach komparatystyki literackiej i kulturowej

z pokrewnymi naukami humanistycznymi i społecznymi

K_W04 ma wiedzę o podstawowej terminologii i metodologii badań w dziedzinie komparatystyki literackiej i kulturowej

K_W05 ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w obszarze komparatystyki literackiej i kulturowej

K_W06 zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury właściwe dla wybranych tradycji, teorii lub szkół badawczych w obrębie komparatystyki literackiej i kulturowej


Efekty uczenia się - umiejętności:

K_U02 potrafi czytać ze zrozumieniem teksty z zakresu studiowanej dyscypliny w języku polskim oraz języku/językach danego obszaru kulturowego/danych obszarów kulturowych

K_U04 potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla komparatystyki literackiej i kulturowej


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K_K04 identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu

K_K08 dzięki kompetencjom językowym jest przygotowany do poruszania się

w wybranych obszarach kulturowych


Metody dydaktyczne:

Elementy wykładu (w tym fakultatywnie multimedialnego).

Analiza i interpretacja tekstów literackich i tekstów kultury w perspektywie komparatystycznej, z użyciem prezentowanych na zajęcia perspektyw badawczych.

Prezentacje (w tym fakultatywnie multimedialne) i/lub referaty przygotowywane samodzielnie przez studentów.

Dyskusja.

Inne – wybrane przez poszczególnych prowadzących ćwiczenia np. kreślenie „mapy myśli” porządkującej informacje zawartych w pomocniczych tekstach teoretycznych.


Skrócony opis:

Celem zajęć jest poznanie różnych tradycji komparatystycznych w poszczególnych kręgach językowych i kulturowych, bądź też – ich dotyczących.

Pełny opis:

Celem zajęć jest poznanie przez studentów/ki różnych tradycji komparatystycznych w ramach poszczególnych kręgów językowych i kulturowych, bądź też takich, które ich dotyczących. Wychodzimy bowiem z założenia, że również teorie literaturo- i kulturoznawcze, zwłaszcza te komparatystyczne, mają swoje kulturowe, dyscyplinarne zakorzenienie i są zależne od wspólnot interpretacyjnych, itd. Przy czym jest to o tyle istotne, iż pozwoli pokazać narzędzie komparatystyczne na skali między tym, co uniwersalne (zgodnie z klasycznym przekonaniem, że teorie mają taki właśnie charakter), a tym, co kulturowo zależne. Teorie komparatystyczne (i ich użycia) staną się zatem na tych zajęciach de facto przedmiotem analogicznego namysłu jak sama literatura w ramach komparatystyki.

Istotnym elementem zajęć będzie – w odróżnieniu np. od Metodologii badań porównawczych – nie tylko poznanie poszczególnych koncepcji, ale także ich użyć, tzn. tekstów pokazujących zastosowanie poszczególnych teorii, ich wykorzystania, możliwości aplikacyjne w praktyce badawczej i analityczno-interpretacyjnej studentów/ek.

Teksty komparatystyczne będą analizowane i interpretowane pod kierunkiem nauczycieli akademickich specjalizujących się w danym obszarze językowym w ramach bloków zajęć. Zajęcia pozwolą na uchwycenie podobieństw i różnic między rozmaitymi kręgami językowymi i tradycjami, ale nade wszystko pozwolą na dostrzeżenie tzw. szkół narodowych w komparatystyce, specyficznych paradygmatów, sposobów uprawiania komparatystyki w poszczególnych kręgach językowych i kulturowych, czy też – w odniesieniu do nich.

Literatura:

W związku z powyższym również literatura przedmiotu zawiera opracowania ogólne i teoretyczne dot. komparatystyki, zaś wybrane przykłady poszczególnych tekstów i koncepcji zostaną zamieszczone w opisie cyklu.

Antologia zagranicznej komparatystyki…

1997 Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, red. Halina Janaszek-Ivaničková, Warszawa: Instytut Kultury.

Apter Emily

2006 The Translation Zone. A New Comparative Literature, Princeton: Princeton University Press.

Ashcroft B., Griffiths G., Tiffin H.

2002 The Empire Writes Back: Theory and Practice in Postcolonial Literatures, London.

Badania porównawcze…

1998 Badania porównawcze. Dyskusja o metodzie, red. Alina Nowicka-Jeżowa, Izabelin: Świat Literacki.

Bakuła Bogusław

2000 Historia i komparatystyka. Szkice o literaturze i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka.

Balcerzan Edward

2010 Tłumaczenia jako „wojna światów”. W kręgu translatoryki i komparatystyki, Poznań.

Banaszak Grzegorz, Kmita Jerzy

1994 Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury, Warszawa: Instytut Kultury.

Bielecki Marian

2010 Historia – Dialog – Literatura. Interakcyjna teoria procesu historycznoliterackiego, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Bilczewski Tomasz

2010 Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków: Universitas.

Burszta Wojciech J.

2005 Nauki o kulturze wobec literatury. Przypadek antropologii, [w:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. M. Czermińska i in., tom II, Kraków: Universitas, s. 85-98.

Burzyńska Anna, Markowski Michał Paweł

2006 Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków: Znak.

Cai Zhong-qu

2001 Configurations of Comparative Poetics. Three Perspective on Western and Chinese Literary Criticism, Honolulu.

Casanova Pascale

2004 The World Republic of Letters, trans. M.B. DeBevoise, Cambridge-London: Harvard University Press.

Chakrabarty Dipesh

2011 Prowincjonalizacja Europy. Myśl postkolonialna i różnica historyczna. Z nową przedmową autora, tłum. D. Kołodziejczyk, T. Dobrogoszcz, E. Domańska, Poznań.

Clifford James

2000 Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, tłum. różni, Warszawa: KR.

Cohen Jeffrey Jerome

2000 red., Postcolonial Middle Ages, New York: St. Martin’s Press.

Comparative Literature in an Age of Globalization…

2006 Comparative Literature in an Age of Globalization, red. H. Saussy, Baltimore.

Comparative Literature in the Age of Multiculturalism…

1995 Comparative Literature in the Age of Multiculturalism, red. Ch. Bernheimer, Baltimore-London.

Culler Jonathan

1998 Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. M. Basaj, Warszawa.

Damrosch David

2003 What is World Literature?, Princeton and Oxford: Princeton University Press.

2007 Scriptworlds: Writing Systems and the Formation of Word Literature, “Modern Language Quaterly”, 68:2, s. 195-219.

2009 How to Read World Literature, Chichester: Wiley-Blackwell 2009.

2010 Literatura światowa w dobie postkanonicznej i hiperkanonicznej, tłum. A. Tenczyńska, w: Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia, red. T. Bilczewski, Kraków, s. 367-380.

Dev Amiya

2000 “Comparative Literature in India”, Comparative Literature and Culture, Vol. 2 (December 2000), Issue 2.4, http://docs.lib.purdue.edu/clcweb/vol2/iss4/10/).

Dialog – Komparatystyka…

2002 Dialog – Komparatystyka – Literatura. Profesorowi Eugeniuszowi Czaplejewiczowi w czterdziestolecie pracy naukowej i dydaktycznej, red. E. Kasperski, D. Ulicka, Warszawa.

Ďurišin Dionýz

1968 Podstawowe typy związków i zależności literackich, przeł. Jacek Baluch, „Pamiętnik Literacki”, 3/1968, z. 59, s. 345-357.

1971 Problemy integracji narodowego i międzynarodowego literackiego procesu rozwojowego, przeł. Jacek Baluch, „Ruch Literacki”, 4/1971.

1972 Z problemów literackiej komparatystyki, [w:] Vzťahy slovenskej a polskej literatury: od klasicizmu po súčasnosť, Bratislava: VSAV, s. 17-25.

1973a Komunikacja literacka a komparatystyka, [in:] O współczesnej kulturze literackiej, Warszawa: Ossolineum, s. 155-173.

1997 Koncepcja literatury światowej, przeł. Halina Janaszek-Ivaničková, [w:] Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, /red./ Halina Janaszek-Ivaničková, Warszawa: Instytut Kultury 1997, s. 99-103.

Eco Umberto, Rorty Richard, Culler Jonathan, Brooke-Rose Christine

2008 Interpretacja i nadinterpretacja, red. S. Collini, przeł. T. Biroń, Kraków: Znak.

Fanon Franz

1985 Wyklęty lud ziemi, przeł. H. Tygielska, przedmowa E. Rekłatis, posł. J.P. Sartre, Warszawa.

Fish Stanley

2002 Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, red. A. Szahaj, wstęp do polskiego wydania R. Rorty, przedmowa A. Szahaj, tłumacze różni, Kraków: Univesitas.

Gandhi Leela

2008 Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, przeł. J. Serwański, posł. E. Domańska, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Gellner Ernest

1991 Narody i nacjonalizm, przeł. T. Hołówka, Warszawa: PIW.

Hejmej Andrzej

2007 Interdyscyplinarność i badania komparatystyczne, „Wielogłos. Pismo Wydziału Polonistyki UJ”, nr 1/2007, s. 35-53.

2008 Muzyka w literaturze. Perspektywy komparatystyki interdyscyplinarnej, Kraków: Universitas.

Janaszek-Ivaničková Halina

1980 O współczesnej komparatystyce literackiej, Warszawa: PWN.

Johnson Barbara

2010 Persons and Things, Cambridge-London: Harvard University Press.

Kola Adam F.

2008 Nie-klasyczna komparatystyka. W stronę nowego paradygmatu, „Teksty Drugie”, nr 1-2/2008, s. 56-74.

2010 Kulturoznawstwo a instytucjonalizacja komparatystyki, [w:] Komparatystyka dzisiaj, red. E. Kasperski, E. Szczęsna, t. 1, Kraków: Universitas, s. 81-95.

2010d Komparatystyka kulturoznawcza wobec wielokulturowego świata. W stronę metateorii krytycznej, w: Granice kultury, red. Andrzej Gwóźdź, Materiały I Zjazdu Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego, Katowice: Śląsk 2010, s. 213-224.

2012 Współczesne reinterpretacje ‘Weltliteratur’. ‘World Literature’ w poszukiwaniu teorii systemowo(-)światowej, „Tekstualia”, nr 4 (31), 2012.

Komparatystyka dla humanistów…

2011 Komparatystyka dla humanistów, red. M. Dąbrowski, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Komparatystyka dzisiaj…

2010 Komparatystyka dzisiaj, red. E. Kasperski, E. Szczęsna, t. 1, Kraków.

Konstruktywizm w badaniach…

2006 Konstruktywizm w badaniach literackich. Antologia, red. E. Kuźma, A. Skrendo, J. Madejski, Kraków: Universitas.

Kulturowa teoria…

2006 Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M.P. Markowski, R. Nycz, Kraków: Universitas.

Kuźma Erazm

1994 Między konstrukcją a destrukcją. Szkice z teorii i historii literatury, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Lalewicz Janusz

1985 Socjologia komunikacji literackiej. Problemy rozpowszechniania i odbioru literatury, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich; Wyd. PAN.

Literatura. Teoria…

1998 Literatura. Teoria. Metodologia, red. D. Ulicka, Warszawa.

Liu Lydia H.

1999 red., Tokens of Exchange. The Problem of Translation in Global Circulations, Durham-London: Duke University Press.

Menocal María Rosa

1994 Shards of Love. Exile and the Origins of the Lyric, Durham – London: Duke University Press.

2004 The Arabic Role in Medieval Literary History. A Forgotten Heritage, Philadelphia: University of Pennsylvania Press.

Mitosek Zofia

(różne) Teorie badań literackich, Warszawa (różne wydania).

Moretti Franco

1996 Modern Epic. The World System from Goethe to García Márquez, trans. Q. Hoare, London – New York: Verso.

2000 Conjectures on World Literature, “New Left Review” 1 (January/February), s. 54-68).

2005 Graphs, Maps, Trees. Abstract Models for Literary History, London: Verso.

2011 World-System Analysis, Evolutionary Theory, ‘Weltliteratur’, w: Immanuel Wallerstein and The Problem of The World. System, Scale, Culture, red. David Palumbo-Liu, Bruce Robbins, Nirvana Tanoukhi, Durham-London: Duke University Press, s. 67-77.

Niewspółmierność…

2010 Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia, red. T. Bilczewski, Kraków: WUJ.

Nowicka-Jeżowa Alina

2005 Komparatystyka i filologia. Uwagi o studiach porównawczych literatur epok dawnych, [w:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, /red./ Małgorzata Czermińska i in., tom II, Kraków: Universitas, 2005, s. 348-361.

Pollock, Sheldon

2003 red., Literary Cultures in History. Reconstructions from South Asia, Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press.

2009 The Language of the Gods in the World of Men. Sanskrit, Culture, and Power in Premodern India, Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press.

Polonistyka w przebudowie…

2005 Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, red. Małgorzata Czermińska i in., tom I i II, Kraków: Universitas.

Prendergast Ch.

2004 red., Debating World Literature, London-New York: Verso.

Problemy teorii…

1987-1998 Problemy teorii literatury, wybór H. Markiewicz, Wrocław: WYD.

Rzońca Wiesław

1998 Witkacy – Norwid. Projekt komparatystyki dekonstrukcjonistycznej, Warszawa: Semper.

Said Edward W.

1991 Orientalizm, przeł. W. Kalinowski, wstęp Z. Żygulski jun., Warszawa: PIW.

Saussy Haun

2010 „Wyborny trup” pozszywany ze świeżych koszmarów. O memach, pszczelich rojach i samolubnych genach, tłum. E. Rajewska, w: Niewspółmierność. Perspektywy nowoczesnej komparatystyki. Antologia, red. T. Bilczewski, Kraków.

Słownik terminów…

(różne) Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław-Warszawa (różne wydania).

Spivak Gayatri Chakravorty

2003 Death of Discipline, New York: Columbia University Press.

Szahaj Andrzej

1996 Ironia i miłość. Neopragmatyzm Richarda Rorty’ego w kontekście sporu o postmodernizm, Wrocław: Leopoldinum.

1997 Granice anarchizmu interpretacyjnego, „Teksty Drugie”, nr 6/1997, s. 5-33.

1998 Paninterpretacjonizm, czyli nie ma niczego w tekście, czego by pierwej nie było w kontekście, „Teksty Drugie”, nr 4/1998, s. 75-90.

2001 „Nie ma niczego poza interpretacją,” tako rzecze Stanley Fish, „Er(r)go. Teoria. Literatura. Kultura”, nr 1 (2)/2001.

2004 Zniewalająca moc kultury. Artykuły i szkice z filozofii kultury, poznania i polityki, Toruń: Wyd. UMK.

2004a E pluribus unum? Dylemat wielokulturowości i politycznej poprawności, Kraków: Universitas.

Teaching World Literature…

2009 Teaching World Literature, red. D. Damrosch, New York: MLA 2009.

Teoria badań…

1965-1986 Teoria badań literackich za granicą. Antologia, opracowała S. Skwarczyńska, Kraków.

Teorie literatury XX…

2006 Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M.P. Markowski, Kraków: Znak.

Thomsen Mads Rossendal

2010 Mapping World Literature: International Canonization and Transnational Literatures, London-New York: Continuum.

Tötösy de Zepetnek Steven

b.d. Comparative Cultural Studies and the Study of Central European Culture – Theory and Application, http://www.kakanien.ac.at/beitr/theorie/STotosy1.pdf

Ulicka Danuta

2007 Literaturoznawcze dyskursy możliwe. Studia z dziejów nowoczesnej teorii literatury w Europie Środkowo-Wschodniej, Kraków: Universitas.

W kręgu socjologii…

1977 W kręgu socjologii literatury: antologia tekstów zagranicznych, wstęp i red. A. Mencwel, t. 1, I. Stanowiska , t. 2, II. Zagadnienia, III. Interpretacje, Warszawa.

Walas Teresa

1993 Czy jest możliwa inna historia literatury?, Kraków: Universitas.

Wallerstein Immanuel

2001 Unthinking Social Science. The Limits of Nineteenth-Century Paradigms, 2nd ed. with a new preface, Philadelphia: Temple University Press.

2007 Analiza systemów-światów: wprowadzenie, przeł. K. Gawlicz, M. Starnawski, przedm. M. Starnawski, P. Wielgosz, Warszawa: Dialog.

White Hayden

2000 Poetyka pisarstwa historycznego, red. E. Domańska, M. Wilczyński, tłumacze różni, Kraków: Universitas.

Współczesna teoria badań…

1967-1996 Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, opracowanie H. Markiewicz, Wrocław/Kraków.

Zelenka Miloš

2002 Literární vĕda a slavistika, Praha: Academia.

Metody i kryteria oceniania:

Ocena aktywnego uczestnictwa studenta w zajęciach, znajomości obligatoryjnej literatury przedmiotu i bieżącego przygotowywania się do zajęć (np. prezentacji, udziału w dyskusji).

Zaliczenie na ocenę po III, IV i V sem.: praca pisemna, test lub inna forma wskazana przez prowadzącego.

Praktyki zawodowe:

nd.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)