Allelopatia i jej znaczenie w agrocenozach

wiedza z dziedziny morfologii, anatomii i fizjologii roślin.

przedmiot fakultatywny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (30 godz.):

- udział w ćwiczeniach laboratoryjnych - 30 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (32,5 godz.):

- przygotowanie do ćwiczeń - 10 godz.

- praca własna nad opracowaniem sprawozdania - 10 godz.

- przygotowanie do zaliczenia – 12,5 godz.

Łącznie: 62,5 godz. (2,5 ECTS)

W1 – zna podstawowe formy chemicznie mediowanych oddziaływań między organizmami, K_W01

W2 – rozumie chemicznie mediowaną równowagę w ekosystemach, K_W04

W3 – posiada wiedzę z zakresu wzajemnych interakcji pomiędzy roślinami i roślinami a mikroorganizmami, oraz zróżnicowania genotypowego w tolerancji oddziaływań allelopatycznych, K_W08

W4 – zna najważniejsze nowoczesne techniki analityczne stosowane w ocenie wpływu allelopatii na rośliny, K_W15, K_W17

U1 – posiada umiejętność postępowania z materiałem roślinnym, przygotowania i zabezpieczania próby do analizy, K_U11,

U2 – umie korzystać z literatury naukowej, K_U05, K_U14

U3 – umie zaplanować odpowiedni dobór gatunków/odmian roślin do uprawy w danych warunkach środowiska i przewidywać zakres zarówno pozytywnego jak i ujemnego, wpływu allelopatii na opłacalność produkcji roślinnej, K_U11

U4 – potrafi formułować hipotezy, opinie i wnioski, K_U06, K_U12

K1 – wykazuje dociekliwość poznawczą pozwalającą na pracę samodzielną i w zespole, w prowadzeniu obserwacji i pomiarów oraz dyskusji wyników, K_K03, K_K11

K2 – świadomie dba o bezpieczeństwo pracy oraz ochronę środowiska, prezentując postawę proekologiczną, K_K09

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczenia laboratoryjne mają charakter doświadczalny (studenci realizują zadania w parach). Zajęcia są prowadzone w grupie 8-12 osób, ponieważ wymaga tego metodyka doświadczeń: dostęp do sprzętu i urządzeń laboratoryjnych, a także praca z odczynnikami chemicznymi. Ćwiczenia laboratoryjne prowadzone są w salach o ograniczonej ilości stanowisk, realizowane zadania wymagają precyzji, wykonywane są na specjalistycznym sprzęcie.

Wykonywanie eksperymentów w oparciu o pisemne instrukcje.

- pokaz

- doświadczeń
- laboratoryjna

Celem zajęć jest uzyskanie przez studenta wiedzy na temat wpływu oddziaływań pomiędzy roślinami i wybranymi innymi organizmami występującymi w ekosystemach oraz wpływu takich oddziaływań na wzrost i rozwój oraz plonowanie roślin uprawnych

Na zajęciach studenci zapoznają się:

- ze zjawiskiem allelopatii, które jest powszechne w agrofitocenozach i ekosystemach naturalnych,

- substancjami allelopatycznymi oraz szlakami ich biosyntezy,

- sposobami uwalniania allelopatin do środowiska,

- z allelopatycznymi roślinami uprawnymi,

- z organowym zróżnicowaniem aktywności allelopatycznej roślin,

- z wpływem warunków stresowych na poziom oddziaływań allelopatycznych,

- możliwościami zastosowania allelopatii w produkcji roślinnej,

- możliwościami wykorzystania biotechnologii w kreatywnym wykorzystaniu zjawiska allelopatii

Ćwiczenia:

1. BHP w laboratorium badawczym. Omówienie warunków zaliczenia kursu. Zapoznanie z aparaturą wykorzystywaną w trakcie ćwiczeń.

2. Przygotowanie wodnych wyciągów różnych organów rośliny donora allelozwiązków. Porównanie wybranych parametrów, właściwości fizycznych wodnych wyciągów z liści donora (pH, EC, potencjał osmotyczny).

3. Zróżnicowanie genotypowe i organowe w aktywności allelopatycznej – założenie doświadczeń, obserwacje, pomiary.

4. Ocena aktywności allelozwiązków zawartych w wydzielinach korzeniowych - założenie doświadczenia, obserwacje, zliczenie, pomiary.

5. Ocena aktywności allelozwiązków zawartych w substancjach lotnych uwalnianych przez rośliny donora.

6. Autoallelopatia – założenie doświadczenia, obserwacje, zliczenie, pomiary.

7. Analiza i opracowanie uzyskanych wyników, wnioski

Literatura podstawowa

1. Wójcik-Wojtkowiak D., Politycka B., Weyman-Kaczmarkowa W.: Allelopatia, Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu;

2. Kopcewicz J., Lewak S.: Fizjologia roślin, PWN, Warszawa, 2005

3. Grzesiuk S, Koczowska I, Górecki RJ. Fizjologiczne podstawy odporności roślin na choroby. red. Wydawnictwo ART, Olsztyn, 1999.

Górecki RJ, Grzesiuk S. Fizjologia plonowania roślin red. Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2002.

4. P. Kafarski, P. Wieczorek, Ćwiczenia laboratoryjne z chemii bioorganicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 1996.

5. Kołodziejczyk A. Naturalne związki organiczne, PWN, 2011

Literatura uzupełniająca

1. J. B. Harborne, Introduction to Ecological Biochemistry, 2. Academic Press 1997

2. M. Goodman, F. Morehouse, Organic molecules in action, Gordon & Breach, 1973

3. L. Dzierzbicka, D. Witt; Chemia organiczna związków naturalnych L. Dzierzbicka, D. Witt; PG, 2000.

Ćwiczenia – aktywność na zajęciach i raporty końcowe – K_W01, K_W04, K_W08, K_W15, K_W17, K_U05, K_U06, K_U11, K_U12, K_U14

Aktywność (tylko kompetencje) – K_K03,K_K09 K_K11

Kryteria oceniania

zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych: pisemne opracowanie obejmujące tematykę realizowaną na zajęciach (70%), ocena ciągła (bieżące przygotowanie studentów do zajęć, zaangażowanie, aktywność) (30%); wymagany próg na ocenę dostateczną - 55-60%, dostateczny plus - 61-70%, dobry - 71-80%, dobry plus 81-90%, bardzo dobry - 91-100% .

-