Komunikacja wspomagająca i alternatywna
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2600-SIW-M3-KW-3-S1 |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0119) Pedagogika
|
Nazwa przedmiotu: | Komunikacja wspomagająca i alternatywna |
Jednostka: | Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
2.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Wprowadzenie do problematyki funkcjonowania osób niepełnosprawnych – szczególnie w odniesieniu do zaburzeń autystycznych (PDD) |
Rodzaj przedmiotu: | przedmiot obowiązkowy |
Całkowity nakład pracy studenta: | 1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (30 godz.): - udział w ćwiczeniach l – 30 godz.. 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: - praca własna studenta (czas potrzebny na lektury, przygotowanie do zajęć, przygotowanie do zaliczenia na ocenę - ( 20 godz.) Łączna liczba godzin: 50 godz. (2 ECTS) |
Efekty uczenia się - wiedza: | EUS_W01; EUS_W03 K_W10 ma elementarną wiedzę o różnych rodzajach struktur społecznych i instytucjach życia społecznego oraz zachodzących między nimi relacjach; zna mechanizmy i obszary społecznego wykluczenia; ma wiedzę na temat poradnictwa dla osób z zaburzeniami rozwoju oraz zaburzeniami psychofizycznego i/lub społecznego funkcjonowania K_W11 ma elementarną wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, ich prawidłowości i zakłóceń; zna specyfikę komunikowania się osób z różnymi formami i stopniami zaburzeń rozwoju oraz psychofizycznego i/lub społecznego funkcjonowania; zna podstawowe elementy diagnostyki istniejących nieprawidłowości rozwojowych i/lub funkcjonalnych(szczególnie w obszarze funkcjonowania psychofizycznego i/lub społecznego) K_W13 ma podstawową, uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących K_W14 zna najważniejsze tradycyjne i współczesne nurty i systemy pedagogiczne, rozumie ich historyczne i kulturowe uwarunkowania |
Efekty uczenia się - umiejętności: | EUS_U02; EUS_U03 K_U02 potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki specjalnej oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów życia osób z zaburzeniami w rozwoju oraz zaburzeniami psychofizycznego i/lub społecznego funkcjonowania, w tym problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, resocjalizacyjnych, kulturalnych i pomocowych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań K_U05 potrafi posługiwać się wiedzą psychologiczną w rozwiązywaniu problemów pedagogicznych, rozpoznaje różne przejawy zaburzeń psychicznych i społecznych; korzysta z diagnozy psychologicznej dla potrzeb nauczania, wychowania, terapii, rehabilitacji i resocjalizacji K_U11 posiada umiejętność prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | EUS_K01; EUS_K02; EUS_K03 K_K03 docenia znaczenie pedagogiki specjalnej dla uczenia się i prawidłowego funkcjonowania osoby z zaburzeniami rozwoju oraz zaburzeniami psychofizycznego i/lub społecznego funkcjonowania w społeczeństwie w okresie całego życia takiej osoby K_K04 ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie pedagogiki specjalnej K_K05 jest wrażliwy na potrzeby osób z zaburzeniami rozwoju oraz zaburzeniami psychofizycznego i/lub społecznego funkcjonowania, uznaje ich autonomię i podmiotowość; rozumie istotę i potrzebę integracji człowieka wykazującego odstępstwa od ogólnie przyjętych norm; prezentuje postawy pro integracyjne; docenia znacznie procesów normalizacyjnych w środowisku osób z zaburzeniami rozwoju oraz zaburzeniami psychofizycznego i/lub społecznego funkcjonowania K_K06 ma przekonanie o wadze zachowania się w sposób profesjonalny, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej; rozumie i respektuje dylematy etyczne i moralne związane z pracą pedagoga specjalnego K_K09 odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy; projektuje i wykonuje działania pedagogiczne |
Metody dydaktyczne: | pokaz, opowiadanie, pogadanka, wykład informacyjny i konwersatoryjny doświadczeń, obserwacji, studium przypadku |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - opis |
Skrócony opis: |
Zapoznanie studentów ze specyfiką języka, jako systemu przekazu i odbioru komunikatu oraz form niesienia pomocy osobom pozbawionych umiejętności wykorzystania kanału fonicznego do przekazu treści informacji. Kurs pozwolić ma na świadomy wybór drogi komunikacji, jak również wstępnej weryfikacji efektywności wykorzystania pozawerbalnego sposobu komunikacji. |
Pełny opis: |
1. Komunikacja – mowa – język Analiza terminologiczna i definiowanie podstawowych pojęć służących dalszemu prowadzeniu zajęć. Uzgodnienie podstawowych standardów prowadzenia zajęć i zaliczeń. 2. Warunki zastosowania komunikacji alternatywnej. Czynniki determinujące zastosowanie technik komunikacji alternatywnych, język a komunikacja. Proteza, a kształtowanie umiejętności komunikacyjnych. Istota przekazu treści technikami alternatywnymi. Komunikacja w ujęciu Karczmarka – przekaz i odbiór komunikatu. Podstawy neurolingwistyki w ujęciu prof. Bożydara Karczmarka. 3. Alternatywne sposoby komunikowania się z dzieckiem. Podziały na różne sposoby komunikowania się przy wykorzystaniu różnych form przekazu – wyjście od sygnałów. Komunikat, sygnał i wyższe formy przekazu w przyrodzie – w oparciu o książkę Aitchison L. (1991) Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, PWN, Warszawa. Czy potrzebne są alternatywne sposoby komunikacje i jakie powodują utrudnienia w rozwoju społecznym na przykładzie prowadzonych badań przez prof. T. Gałkowskiego z osobami niesłyszącymi. 4. Glottodydaktyka – elementy rozwoju języka. Ontogeneza mowy i języka. Podstawy rozwoju języka w ujęciu okresów mowy oraz powiązania rozwoju mowy z rozwojem słuchu fonematycznego i kształtowania struktur języka – kompetencji komunikacyjnych, językowych. Okresy i etapy w ujęciu prof. M. Zarębiny, prof. Karczmarka, J.B. De. Courtenay 5. Psycholingwistyka. Postawy psycholingwistyki – Chomsky i jego koncepcja kształtowania się mowy u człowieka. Logika języka oraz kształtowanie się języka rozwoju dziecka. 6. Pozawerbalne sposoby komunikacji Podziały i podstawowa terminologia w ujęciu Von Tetzchner S., Martinsen H. (2002) Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Stowarzyszenie Mówić bez słów, Warszawa. Czym są i do czego służą podstawowe formy komunikacji – komunikacja alternatywna i wspomagająca. Podziały i mankamenty języka wykorzystywanego do opisu komunikacji alternatywnych 7. Gest Podstawowa forma komunikatu. Gest jako znak, wspomaganie przekazu przy użyciu czyjejś części wspomaganie przekazu przy użyciu czyjejś części ciała, gestykulacja. Możliwości i ograniczenia wykorzystania gestu. Podstawowe gesty używane w przekazie ogólnym. Próby ich systematyzowania i uogólniania. Wykorzystanie Kwestionariusza Oceny Zachowań Komunikacyjnych. K. Krakowiak i Panasiuk. 8. Język migowy i język migany Podstawy języka migowego. Historia – M. Keller. Podstawowe znaki i ich zastosowanie w ramach minimum gestu. Podział na języki – gestowy i doliteroway przekaz informacji. Trudności z gramatyką, ortografia i czytelnictwem (doliterowym). Język migowy narodowy – słownik Kazimierza Hendzela 9. Fonogetyka Podstawy dotyczące wykorzystania fonogestów Bliska społeczeństwie. CD. 10. System Bliska Język, a symbol. Historia powstania komunikacji międzynarodowej – system Blissa. Pismo Bliska oraz odczytywanie znaków, a następnie struktur komunikacyjnych. Zastosowanie i ograniczenia w wykorzystaniu symboli Blissa. 11. Ułatwiona komunikacja Wielkie odkrycie Facilitate Communication – pierwsze określenia niediagnozowalności niektórych głębokich zaburzeń rozwojowych pod względem określenia ilorazu inteligencji i umiejętności komunikacyjnych. Ograniczenia w wykorzystaniu metody – McBurney D. (2002) Myśleć jak psycholog, GWP, Gdańsk (wybrany fragment). Podstawy w korzystaniu z UK jak również wyboru partnea wspomagającego przekaz. Ograniczenia i dyskusyjność w jej zastosowaniu. Flm VHS 12. Metodyka pracy z dzieckiem komunikującym się alternatywnymi sposobami komunikacji oraz wspomaganym, Podstawy pracy z dzieckiem niekomunikującym się – założenia i wg Von Tetzchner S., Martinsen H. (2002) Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Stowarzyszenie Mówić bez słów, Warszawa (s.135-360) 13. Inne sposoby komunikacji pozawerbalnej – wspieranie odbioru komunikacji na przykładzie aktywizacji polisensorycznej i terapii prowadzonej wg założeń Ch. Knilla Podstawowe wiadomości o zastosowaniu technik Knilla z dzieckiem o zaburzonej percepcji oraz wytwarzaniu komunikacji. Warsztat i film VHS Wspomaganie komunikacji interpersonalnej w rodzinie – metoda Ruchu Rozwijającego Podstawy z komunikacji metodą Ruchu Rozwijającego. Zastosowanie elementów R. Labana. Możliwości stosowania metody w pracy z dziećmi o różnych zaburzenia, a w szczególności do poprawiania komunikacji wewnątrzrodzinnej. Praca ze swoim ciałem. Warsztaty prowadzone w oparciu o dotyk i komunikację. Indywidualna i zespołowa terapia prowadzona w oparciu o Ruch Rozwijający Weroniki Sherborne |
Literatura: |
Aitchison L. (1991) Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, PWN, Warszawa Beerns C.W. (1984) Umysł, który sam siebie odnalazł, PTWP, Warszawa Błeszyński J. (1998) Mowa i język dzieci z autyzmem. Wybrane zagadnienia. WU WSP, Słupsk Błeszyński J. (1999) Metoda ułatwionej komunikacji, Dziecko Autystyczne, nr VII/1, s. 26- 35 Błeszyński J. p. red. (2006, 2009) Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, Impuls, Kraków Garman M. (1990) Psycholinguistics, UP, Cambridge Gaś Z. p.red. (1994) Wspomaganie rozwoju dziecka, PWF Masz Szansę, Lublin Grycman M., Kaniecka K. (1994) Porozmawiajmy, Publishing House, Bydgoszcz Hendzel J.K. (1995) Słownik polskiego języka migowego, W OFFER, Warszawa Jastrzębska G. (1998) Podstawyteorii i diagnozy logopedycznej, WUO, Opole, Jastrzębska G. (1999) Logopedia. Podręcznik akademicki, WUO, Opole Kaczmarek L. (1987) Nasze dziecko uczy się mowy, WL, Kraków Kurcz I (1976) Psycholingwistyka. Przegląd problemów badawczych, PWN, Warszawa Kurcz I. (1995) Pamięć, uczenie się, język PWN, Warszawa Materiały seminaryjne Centrum Rozwoju Komunikacji. Ośrodek Szkoleniowy BLISS (niedatowany) , Warszawa Ostrander O., Schroeder L. (1995) Superlearning 2000. Podręcznik. Nowa metoda szybkiego uczenia się i nauczania, Wyd. Medium, Warszawa Piszczek M. (1995) Wczesna interwencja i pomoc dzieciom niepełnosprawnym (materiały szkoleniowe), CMP PPMEN, Warszawa Piszczek M. (1999) Program aktywności M. i Ch. Knill, CMP PPMEN, Warszawa Rocławski B. (1993) Nauka czytania i pisania, W UG, Gdańsk Sack O. (1994) O mężczyźnie, który pomylił swoją żonę z kapeluszem, Warszawa Słownik symboli Blissa. Centrum Rozwoju Komunikacji. Ośrodek Szkoleniowy BLISS (niedatowany) , Warszawa Sołtys – Chmielowicz A., Tkaczyk G. (1993) Usprawnianie mowy u dzieci specjalnej troski, W UMCS, Lublin Zalewska M. (1998) Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychologiczne mechanizmy rozwoju tożsamości dziecka głuchego i dziecka opóźnionym rozwojem mowy, J.Santorski, Warszawa Zaorska M. (2005) Komunikacja alternatywna i głuchoniewidomych, Apkapit, Toruń. |
Metody i kryteria oceniania: |
Czynny udział i przygotowanie na poszczególne zajęcia. Wykonanie pracy praktycznej jako sprawdzenie wiedzy i umiejętności dobrania i zastosowania wybranej metody komunikacyjnej. Zaliczenie na ocenę. |
Praktyki zawodowe: |
Wyjazd studyjny co Chełmna. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-02-19 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ CW
PT |
Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Agnieszka Hamerlińska | |
Prowadzący grup: | Agnieszka Hamerlińska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: | Zaliczenie na ocenę | |
Skrócony opis: |
Zapoznanie studentów ze specyfiką języka, jako systemu przekazu i odbioru komunikatu oraz form niesienia pomocy osobom pozbawionych umiejętności wykorzystania kanału fonicznego do przekazu treści informacji. Kurs pozwolić ma na świadomy wybór drogi komunikacji, jak również wstępnej weryfikacji efektywności wykorzystania pozawerbalnego sposobu komunikacji. |
|
Pełny opis: |
1. Komunikacja – mowa – język Analiza terminologiczna i definiowanie podstawowych pojęć służących dalszemu prowadzeniu zajęć. Uzgodnienie podstawowych standardów prowadzenia zajęć i zaliczeń. 2. Warunki zastosowania komunikacji alternatywnej. Czynniki determinujące zastosowanie technik komunikacji alternatywnych, język a komunikacja. Proteza, a kształtowanie umiejętności komunikacyjnych. Istota przekazu treści technikami alternatywnymi. Komunikacja w ujęciu Karczmarka – przekaz i odbiór komunikatu. Podstawy neurolingwistyki w ujęciu prof. Bożydara Karczmarka. 3. Alternatywne sposoby komunikowania się z dzieckiem. Podziały na różne sposoby komunikowania się przy wykorzystaniu różnych form przekazu – wyjście od sygnałów. Komunikat, sygnał i wyższe formy przekazu w przyrodzie – w oparciu o książkę Aitchison L. (1991) Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, PWN, Warszawa. Czy potrzebne są alternatywne sposoby komunikacje i jakie powodują utrudnienia w rozwoju społecznym na przykładzie prowadzonych badań przez prof. T. Gałkowskiego z osobami niesłyszącymi. 4. Glottodydaktyka – elementy rozwoju języka. Ontogeneza mowy i języka. Podstawy rozwoju języka w ujęciu okresów mowy oraz powiązania rozwoju mowy z rozwojem słuchu fonematycznego i kształtowania struktur języka – kompetencji komunikacyjnych, językowych. Okresy i etapy w ujęciu prof. M. Zarębiny, prof. Karczmarka, J.B. De. Courtenay 5. Psycholingwistyka. Postawy psycholingwistyki – Chomsky i jego koncepcja kształtowania się mowy u człowieka. Logika języka oraz kształtowanie się języka rozwoju dziecka. 6. Pozawerbalne sposoby komunikacji Podziały i podstawowa terminologia w ujęciu Von Tetzchner S., Martinsen H. (2002) Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Stowarzyszenie Mówić bez słów, Warszawa. Czym są i do czego służą podstawowe formy komunikacji – komunikacja alternatywna i wspomagająca. Podziały i mankamenty języka wykorzystywanego do opisu komunikacji alternatywnych 7. Gest Podstawowa forma komunikatu. Gest jako znak, wspomaganie przekazu przy użyciu czyjejś części wspomaganie przekazu przy użyciu czyjejś części ciała, gestykulacja. Możliwości i ograniczenia wykorzystania gestu. Podstawowe gesty używane w przekazie ogólnym. Próby ich systematyzowania i uogólniania. Wykorzystanie Kwestionariusza Oceny Zachowań Komunikacyjnych. K. Krakowiak i Panasiuk. 8. Język migowy i język migany Podstawy języka migowego. Historia – M. Keller. Podstawowe znaki i ich zastosowanie w ramach minimum gestu. Podział na języki – gestowy i doliteroway przekaz informacji. Trudności z gramatyką, ortografia i czytelnictwem (doliterowym). Język migowy narodowy – słownik Kazimierza Hendzela 9. Fonogetyka Podstawy dotyczące wykorzystania fonogestów Bliska społeczeństwie. CD. 10. System Bliska Język, a symbol. Historia powstania komunikacji międzynarodowej – system Blissa. Pismo Bliska oraz odczytywanie znaków, a następnie struktur komunikacyjnych. Zastosowanie i ograniczenia w wykorzystaniu symboli Blissa. 11. Ułatwiona komunikacja Wielkie odkrycie Facilitate Communication – pierwsze określenia niediagnozowalności niektórych głębokich zaburzeń rozwojowych pod względem określenia ilorazu inteligencji i umiejętności komunikacyjnych. Ograniczenia w wykorzystaniu metody – McBurney D. (2002) Myśleć jak psycholog, GWP, Gdańsk (wybrany fragment). Podstawy w korzystaniu z UK jak również wyboru partnea wspomagającego przekaz. Ograniczenia i dyskusyjność w jej zastosowaniu. Flm VHS 12. Metodyka pracy z dzieckiem komunikującym się alternatywnymi sposobami komunikacji oraz wspomaganym, Podstawy pracy z dzieckiem niekomunikującym się – założenia i wg Von Tetzchner S., Martinsen H. (2002) Wprowadzenie do wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się, Stowarzyszenie Mówić bez słów, Warszawa (s.135-360) 13. Inne sposoby komunikacji pozawerbalnej – wspieranie odbioru komunikacji na przykładzie aktywizacji polisensorycznej i terapii prowadzonej wg założeń Ch. Knilla Podstawowe wiadomości o zastosowaniu technik Knilla z dzieckiem o zaburzonej percepcji oraz wytwarzaniu komunikacji. Warsztat i film VHS Wspomaganie komunikacji interpersonalnej w rodzinie – metoda Ruchu Rozwijającego Podstawy z komunikacji metodą Ruchu Rozwijającego. Zastosowanie elementów R. Labana. Możliwości stosowania metody w pracy z dziećmi o różnych zaburzenia, a w szczególności do poprawiania komunikacji wewnątrzrodzinnej. Praca ze swoim ciałem. Warsztaty prowadzone w oparciu o dotyk i komunikację. Indywidualna i zespołowa terapia prowadzona w oparciu o Ruch Rozwijający Weroniki Sherborne |
|
Literatura: |
Aitchison L. (1991) Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, PWN, Warszawa Beerns C.W. (1984) Umysł, który sam siebie odnalazł, PTWP, Warszawa Błeszyński J. (1998) Mowa i język dzieci z autyzmem. Wybrane zagadnienia. WU WSP, Słupsk Błeszyński J. (1999) Metoda ułatwionej komunikacji, Dziecko Autystyczne, nr VII/1, s. 26- 35 Błeszyński J. p. red. (2006, 2009) Alternatywne i wspomagające metody komunikacji, Impuls, Kraków Błeszyński J., Baczała D. (2014), Metody komunikacji alternatywnej i wspomagającej, UMK, Toruń Garman M. (1990) Psycholinguistics, UP, Cambridge Gaś Z. p.red. (1994) Wspomaganie rozwoju dziecka, PWF Masz Szansę, Lublin Grycman M., Kaniecka K. (1994) Porozmawiajmy, Publishing House, Bydgoszcz Hendzel J.K. (1995) Słownik polskiego języka migowego, W OFFER, Warszawa Jastrzębska G. (1998) Podstawyteorii i diagnozy logopedycznej, WUO, Opole, Jastrzębska G. (1999) Logopedia. Podręcznik akademicki, WUO, Opole Kaczmarek L. (1987) Nasze dziecko uczy się mowy, WL, Kraków Kurcz I (1976) Psycholingwistyka. Przegląd problemów badawczych, PWN, Warszawa Kurcz I. (1995) Pamięć, uczenie się, język PWN, Warszawa Materiały seminaryjne Centrum Rozwoju Komunikacji. Ośrodek Szkoleniowy BLISS (niedatowany) , Warszawa Ostrander O., Schroeder L. (1995) Superlearning 2000. Podręcznik. Nowa metoda szybkiego uczenia się i nauczania, Wyd. Medium, Warszawa Piszczek M. (1995) Wczesna interwencja i pomoc dzieciom niepełnosprawnym (materiały szkoleniowe), CMP PPMEN, Warszawa Piszczek M. (1999) Program aktywności M. i Ch. Knill, CMP PPMEN, Warszawa Rocławski B. (1993) Nauka czytania i pisania, W UG, Gdańsk Sack O. (1994) O mężczyźnie, który pomylił swoją żonę z kapeluszem, Warszawa Słownik symboli Blissa. Centrum Rozwoju Komunikacji. Ośrodek Szkoleniowy BLISS (niedatowany) , Warszawa Sołtys – Chmielowicz A., Tkaczyk G. (1993) Usprawnianie mowy u dzieci specjalnej troski, W UMCS, Lublin Zalewska M. (1998) Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychologiczne mechanizmy rozwoju tożsamości dziecka głuchego i dziecka opóźnionym rozwojem mowy, J.Santorski, Warszawa Zaorska M. (2005) Komunikacja alternatywna i głuchoniewidomych, Apkapit, Toruń. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.