Historia polityczna Polski XX i XXI w.

Znajomość historii Polski, w szczególności dziejów politycznych, na poziomie szkoły średniej.

przedmiot obowiązkowy

- 30 godzin zajęcia dydaktyczne – wykład (1 ECTS);

- 90 godzin indywidualna praca studenta, w szczególności studiowanie literatury zaleconej przez wykładowcę (3 ECTS).

Po ukończeniu przedmiotu student/studentka:

- zna wydarzenia najnowszej historii Polski XX i XXI w. ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu wydarzeń politycznych zachodzących w tym okresie;

- zna terminologię oraz podstawowe pojęcia w zakresie omawianej na wykładzie tematyki.

Po ukończeniu przedmiotu student/studentka:

- potrafi interpretować zjawiska polityczne zachodzące w historii Polski w XX i XXI w.;

- potrafi identyfikować charakterystyczne cechy funkcjonowania instytucji państwowych w reżimach totalitarnych i demokratycznych;

- potrafi stosować odpowiednie metody i narzędzia w rozwiązywaniu problemów z zakresu historii Polski w XX i XXI w.;

- potrafi analizować procesy i zjawiska polityczne zachodzące w historii Polski, w tym umiejętnie interpretuje ich konsekwencje.

Po ukończeniu przedmiotu student/studentka:

- jest gotowy do zdobywania wiedzy, informacji i danych z różnych źródeł;

- krytycznie ocenia posiadaną wiedzę z zakresu najnowszej historii politycznej Polski.

Wykład.

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Tematyka wykładu skoncentrowana jest na zagadnieniach związanych z historią Polski XX i XXI w. Szczególny nacisk został położony na ukazanie problemów politycznych zachodzących począwszy od odzyskania przez Polskę niepodległości, lata II RP, czas II wojny światowej, epokę PRL, aż po transformację ustrojową i budowę III RP. Wśród omawianych zagadnień znajdują się: sprawa odbudowy państwa polskiego podczas i po I wojnie światowej; problemy wewnętrzne i zewnętrzne Polski w okresie międzywojennym; sytuację podczas II wojny światowej; funkcjonowanie państwa w okresie rządów komunistycznych; okres transformacji ustrojowej po roku 1989, przeobrażenia społeczne i polityczne pod koniec XX oraz na początku XXI w. Omawiana tematyka będzie uwzględniała także problemy społeczne, gospodarcze, kulturalne, wyznaniowe państwa i narodu w omawianym okresie.

1/ Ziemie polskie i sytuacja ludności polskiej na progu XX w.

2/ Polskie orientacje polityczne przed i w czasie I wojny światowej.

3/ Odzyskanie niepodległości, dyplomatyczna i militarna walka o granice (1918–1923).

4/ Ewolucja systemu politycznego (od demokracji parlamentarnej do rządów autorytarnych).

5/ Problemy wewnętrzne Polski międzywojennej (społeczeństwo, gospodarka, kultura, wyznania).

6/ Polityka zagraniczna II RP w latach 1918–1939.

7/ Wybuch II wojny światowej i przebieg kampanii wrześniowej.

8/ Społeczeństwo polskie na terenach okupowanych przez III Rzeszę i Związek Sowiecki.

9/ Polityka polskich władz na emigracji podczas II wojny światowej.

10/ Działalność formacji wojskowych i podziemia zbrojnego w latach 1939–1945.

11/ Sprawa polska w polityce aliantów w końcowej fazie wojny (1943–1945).

12/ Kształtowanie się nowego systemu politycznego w Polsce w latach 1944–1947.

13/ Stalinizm w Polsce (1948–1955).

14/ Początki rządów Władysława Gomułki: odwilż październikowa i „mała stabilizacja”.

15/ Kryzysy polityczne w końcowej fazie rządów Władysława Gomułki.

16/ Dekada Edwarda Gierka (1970–1980).

17/ Powstanie opozycji demokratycznej i jej główne nurty (1976–1980).

18/ Narodziny „Solidarności” i 16 miesięcy legalnego działania (1980– 1981).

19/ Stan wojenny w Polsce, metody działania podziemnej „Solidarności”.

20/ Schyłek rządów Wojciecha Jaruzelskiego – upadek realnego socjalizmu i negocjacje Okrągłego Stołu.

21/ Przemiany społeczne i polityczne w Polsce po 1989 r.

22/ Elity polityczne po 1989 r.

23/ Polityka zagraniczna III RP po 1989 r.

24/ Rola Kościoła katolickiego w Polsce po 1945 r.

Literatura podstawowa (obowiązkowa):

1/ Roszkowski W., Historia Polski 1914–2000, 2005, 2015, Warszawa 2004, 2007, 2017.

2/ Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2003, 2006.

Literatura uzupełniająca:

1/ Brzoza Cz., Sowa A. L., Historia Polski 1918–1945, Kraków 2006.

2/ Chodkiewicz M. J., Po Zagładzie. Stosunki polsko-żydowskie 1944–1947, Warszawa 2008.

3/ Dudek A., Historia polityczna Polski 1989–2015, Kraków 2016.

4/ Dudek A., Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989–2001, Kraków 2002.

5/ Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2004.

6/ Eisler J., Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęło Polską. Historia polityczna PRL, Warszawa 2018.

7/ Eisler J., Grudzień 1970. Geneza – przebieg – konsekwencje, Warszawa 2000.

8/ Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006.

9/ Friszke A., Opozycja polityczna w PRL 1945–1980, Londyn 1994.

10/ Karski J., Wielkie mocarstwa wobec Polski 1919–1945. Od Wersalu do Jałty, Poznań 2014.

11/ Kersten K., Narodziny systemu władzy 1943–1948, Poznań 1990.

12/ Kochanowski J., Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-57, Kraków 2017.

13/ Korboński S., Polskie Państwo Podziemne, Paryż 1975.

14/ Kowalski L., Generał ze skazą. Biografia wojskowa gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego, Warszawa 2001.

15/ Krasuski J., Tragiczna niepodległość. Polityka zagraniczna Polski w latach 1919–1945, Poznań 2000.

16/ Materski W., Tarcza Europy. Stosunki polsko-sowieckie 1918–1939, Warszawa 1994.

17/ Nowak A., Polska i „trzy” Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), Kraków 2001.

18/ Paczkowski A., Pół wieku dziejów Polski 1939–1989, Warszawa 2000.

19/ Paczkowski A., Wojna polsko–jaruzelska. Stan wojenny w Polsce, Warszawa 2007.

20/ Pajewski J., Budowa II Rzeczpospolitej 1918–1926, Poznań 2007.

21/ Pajewski J., Odbudowa Państwa Polskiego 1914–1918, Poznań 2005.

22/ Skórzyński J., Rewolucja Okrągłego Stołu, Kraków 2009.

23/ Skórzyński J., Siła bezsilnych. Historia Komitetu Obrony Robotników, Warszawa 2012.

24/ Terlecki R., Solidarność 1980–1989. Polska droga do wolności, Kraków 2018.

25/ Terlecki R., Tarcza i miecz komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944–1990, Kraków 2007, 2013.

26/ Terlecki R., Uniwersytet Latający i Towarzystwo Kursów Naukowych 1977–1981, Kraków–Rzeszów 2000.

27/ Wieczorkiewicz P., Historia polityczna Polski 1935–1945, Warszawa 2010.

28/ Wrzosek M., Wojny o granice Polski Odrodzonej 1918–1921, Warszawa 1992.

29/ Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986-1989 w świetle dokumentów, t. 1, (Lipiec 1986 - maj 1989), wybór, wstęp i oprac. A. Dudek, Warszawa 2009.

30/ Zmierzch dyktatury. Polska lat 1986-1989 w świetle dokumentów, t. 2, (Czerwiec - grudzień 1989), wybór, wstęp i oprac. A. Dudek, Warszawa 2010.

31/ Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Warszawa 2003.

32/ Żerko S., Stosunki polsko-niemieckie 1938–1939, Poznań 1998.

Egzamin pisemny.

Nie dotyczy.