Socjologia bezpieczeństwa

-

przedmiot obligatoryjny

120-150 godzin

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Przedmiot "Socjologia bezpieczeństwa" zmierza do przekazania studentom kompetencji w zakresie socjologicznego spojrzenia na problematykę bezpieczeństwa oraz daje wiedzę odnośnie zasadniczych ustaleń socjologicznych na tematy z nią związaną.

Problematyka wykładów:

1. Socjologiczne podejście do problematyki bezpieczeństwa

a. Socjologia bezpieczeństwa jako szczególna forma socjologii ogólnej

b. Socjologiczne spojrzenie na świat społeczny i jego konsekwencje dla socjologicznego badania bezpieczeństwa

c. Specyfika socjologii na tle innych nauk społecznych i jej konsekwencje dla socjologicznego badania bezpieczeństwa

d. Obszary zainteresowania socjologii a problematyka bezpieczeństwa

e. Wielopoziomowość socjologicznej analizy problematyki bezpieczeństwa

f. Wielowymiarowość kategorii bezpieczeństwa w socjologii

2. Bezpieczeństwo jako kategoria socjologiczna

a. Przykładowe socjologiczne definicje bezpieczeństwa

b. Sposoby pojmowania bezpieczeństwa do II Wojny Światowej

c. Ewolucja pojmowania bezpieczeństwa po II Wojnie Światowej. Koncepcje human security i intermestic security

d. Bezpieczeństwo ontologiczne (A. Giddens)

3. Konflikt społeczny – zagadnienia ogólne

a. Konflikt społeczny a problematyka zainteresowania socjologii ogólnej

b. Istota konfliktu społecznego i warunki jego zaistnienia

c. Wymiary konfliktu społecznego

d. Typy konfliktów społecznych

e. Parametry i charakterystyki konfliktów społecznych

f. Przebieg konfliktu społecznego – procesy eskalacji i mechanizmy deeskalacji

g. Źródła konfliktu społecznego

4. Socjologiczne teorie konfliktu społecznego

a. Teoria konfliktu klasowego Karola Marksa

b. Teoria konfliktu Ralfa Dahrendorfa

c. Funkcjonalna teoria konfliktu Lewisa Cosera

d. Syntetyczna teoria konfliktu Jonathana Turnera

e. Konflikty w ujęciu teorii gier. Dylematy społeczne i pułapki społeczne

f. Nowe socjologiczne teorie konfliktów społecznych (N. Fraser, A. Honneth, R. Collins, R.L. Blumberg, C. Offe i in.)

g. Socjologiczne teorie rewolucji i transformacji. Nowe rewolucje społeczne (P. Mason)

5. Socjalizacja i kontrola społeczna jako procesy warunkujące bezpieczeństwo zbiorowości społecznych

a. Kultura a natura. Funkcje kultury w kontekście bezpieczeństwa porządku społecznego

b. Kontrola społeczna i jej środki. Jurydyzacja kontroli społecznej

c. System aksjonormatywny, konformizm i dewiacja

d. Istota, funkcje i zasady socjalizacji. Socjalizacja a kontrola społeczna

e. Agendy socjalizacji i ich współczesna specyfika

f. Resocjalizacja i jej warunki

6. Współczesne wyzwania cywilizacyjne

a. Wizje przyszłości w świadomości potocznej i socjologii

b. Socjologiczne koncepcje zmiany społecznej

c. Socjologiczna charakterystyka współczesności (J. Naisbitt, D. Bell, A. Giddens, Z. Bauman, M. Mead i in.). Koncepcja Trzeciej Fali Alvina i Heidi Tofflerów

d. Specyfika współczesnych zagrożeń

e. Społeczeństwo ryzyka i globalne społeczeństwo ryzyka(U. Beck)

f. Rola wiedzy i ekspertów w rozpoznawaniu i zwalczaniu zagrożeń

g. Współczesne konflikty cywilizacyjne (S. Huntington)

E. Hankiss, Pułapki społeczne, Wiedza Powszechna, Warszawa 1986.

H. Mamzer, Poczucie bezpieczeństwa ontologicznego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008.

J. Chodak, Teorie rewolucji w naukach społecznych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2012.

J. Reykowski, Konflikty polityczne, w: K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2002, s. 169-195.

J. Reykowski, Logika walki. Szkice z psychologii konfliktu społecznego w Polsce, Książka i Wiedza, Warszawa 1984.

L. Coser, Funkcje konfliktu społecznego, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2009.

M. Hirszowicz, Stąd, ale dokąd? Społeczeństwo u progu nowej ery, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.

M. K. Mlicki, Konflikty społeczne. Pułapki i dylematy działań zbiorowych, Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1992.

P. Mason, Skąd ten bunt? Nowe światowe rewolucje, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2013.

P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2010.

R. Dahrendorf, Klasy i konflikt klasowy w społeczeństwie przemysłowym, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków 2012.

R. Dahrendorf, Nowoczesny konflikt społeczny, Czytelnik, Warszawa 1993.

R. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004.

U. Beck, Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.

Z. Bauman, Socjologia, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 1996.

Egzamin pisemny: 3 pytania otwarte, odpowiedź na każde z nich punktowana w skali 0-10 pkt (maksymalna ilość punktów – łącznie 30 pkt)

Oceny:

0-14,5 pkt - niedostateczny (2)

15-18 pkt - dostateczny (3)

18,5-20,5 pkt – dostateczny plus (3,5)

21-24 pkt - dobry (4)

24,5-26,5 pkt – dobry plus (4,5)

27-30 pkt – bardzo dobry (5)

-