Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Telewizja jako narzędzie manipulacji

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2751-KON-TNM
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0388) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami społecznymi, dziennikarstwem i informacją Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Telewizja jako narzędzie manipulacji
Jednostka: Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie
Grupy: Konwersatoria do wyboru w języku polskim dla kierunków WNoPiB - stacjonarne
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Przedmiot dostępny dla wszystkich studentów.

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot fakultatywny

Całkowity nakład pracy studenta:

60 godzin, w tym:

- 30 godzin – aktywne uczestnictwo w zajęciach (1 ECTS)

- 20 godzin – indywidualna lektura materiałów źródłowych, przygotowania do zajęć (1 ECTS)

- 10 godzin - przygotowanie do kolokwium końcowego i udział w kolokwium (1 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza:

Student:

W_1 - zna podstawową terminologię naukową używaną przy omawianiu teoretycznych i praktycznych zagadnień dotyczących działania telewizji (politologiczną, medioznawczą, filozoficzną, psychologiczną)

W_2 - ma podstawową wiedzę o miejscu badań nad działaniem telewizji w systemie nauk humanistycznych i społecznych oraz o ich przedmiotowych i metodologicznych powiązaniach z innymi dyscyplinami naukowymi

W_3 - zna i rozumie metody analizy, interpretacji, wartościowania i problematyzacji wytworów działalności telewizji i ludzi mediów oraz rozumie ich wpływ ma człowieka w kontekście historycznym i społecznym

Efekty uczenia się - umiejętności:

Student:

U_1 - potrafi formułować krytyczne sądy dotyczące działalności telewizji w oparciu o samodzielnie pozyskane, przeanalizowane, zinterpretowane i wyselekcjonowane źródła i przykłady

U_2 - posiada umiejętność integrowania wiedzy dotyczącej działalności oraz wpływu telewizji zdobytej w oparciu o różne dyscypliny wiedzy a także wykorzystania jej w krytycznych analizach działania współczesnych mediów

U_3 - potrafi samodzielnie proponować zmiany w zakresie działania telewizji i rozstrzygać problemy związane z działalnością współczesnych mediów masowych

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student:

K_1 - rozumie potrzebę rozwijania swojej wiedzy i umiejętności w zakresie funkcjonowania telewizji w świecie współczesnym, samodzielnie tę wiedzę uzupełnia i poszerza w duchu interdyscyplinarności

K_2 - uczestniczy w życiu kulturalnym poprzez wykorzystywanie telewizji oraz innych współczesnych mediów masowych

K_3 - krytycznie ocenia efekty działalności telewizji, w zakresie przekazu werbalnego, wizualnego oraz filmowego

Metody dydaktyczne:

pogadanka, analiza SWOT, analiza tekstów źródłowych

Metody dydaktyczne podające:

- opowiadanie
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- panelowa
- seminaryjna
- studium przypadku
- SWOT

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody ewaluacyjne
- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści

Skrócony opis:

Celem zajęć jest wprowadzenie studentów w krytyczną analizę działalności współczesnej telewizji pod kątem: (1) charakterystyki współczesnych mechanizmów i narzędzi wpływu telewizji na odbiorcę, (2) wprowadzenia w zagadnienia krytycznego interpretowania przekazów telewizyjnych, (3) oceny roli telewizji w kształtowaniu światopoglądu odbiorcy oraz jego wizji rzeczywistości społeczno-politycznej, (4) konfrontacji jej działalności z zagadnieniami obiektywizmu dziennikarskiego oraz niezależności i apolityczności mediów. Wykład ma rozwinąć w studentach nie tylko znajomość mechanizmów działania telewizji oraz umiejętności analizy i interpretacji jej wytworów, ale przede wszystkim pobudzić do krytycznej postawy względem tego medium.

Pełny opis:

1. Historia i rozwój telewizji jako medium masowego.

Charakterystyka dziejów telewizji na świecie i w Polsce. Prezentacja rynku telewizyjnego na świecie i w Polsce. Ukazanie narastającego wpływu telewizji na życie współczesnego człowieka (polityka, rozrywka, konsumpcja, wychowywanie dzieci, wiedza o świecie). Telewizja w kontekście klasycznych funkcji mediów. Metodologia badań działania telewizji.

2. Obraz jako forma ujmowania rzeczywistości.

Telewizja i jej wpływ na wychowanie człowieka i kształtowanie w nim wizji świata. Koncepcja „videodziecka” Giovanniego Sartoriego oraz jego interpretacja wpływu telewizji na człowieka. Telewizja a „bierne patrzenie”. Interpretacja działania telewizji w kontekście psychologii ewolucyjnej. Telewizja jako zjawisko naturalne w interpretacji Krzysztofa Toeplitza.

3. Kształtowanie opinii publicznej przez telewizję.

Wskazanie poprzez koncepcję Giovanniego Sartoriego wpływu, jaki na opinię publiczną wywiera współczesne telewizja oraz inne media masowe. Nowy wymiar kształtowania i wychowywania społeczeństwa poprzez przekaz medialny. Zjawisko telesterowności opinii publicznej. Rola ekspertów w telewizyjnym uniwersum.

4. Przeobrażanie demokracji przez teleiwzję.

Zmiany w funkcjonowaniu współczesnej demokracji przez pryzmat wpływu telewizji na opinię publiczną i działanie instytucji demokratycznych. Kontrolna funkcja telewizji i innych mediów masowych. Misja mediów publicznych na przykładzie telewizji polskiej, niemieckiej i brytyjskiej. Propaganda w telewizji współczesnej a propaganda w reżimach totalitarnych i autorytarnych – podobieństwa i różnice. Obiektywność przekazów telewizyjnych. Telewizja publiczna a politycy.

5. Model obywatela kształtowany przez telewizję.

Wpływ mediów masowych i telewizji na sferę polityczną, w szczególności zaś na współczesny model obywatela i obywatelskości. Debaty polityczne w telewizji i ich interpretacja wg Pierre’a Bourdieu. Dychotomizacja w polityce i dyskursie publicznym. Koncepcja kozła ofiarnego Rene Girarda w odniesieniu do politycznego sporu. Polityczność w koncepcji Carla Schmitta w kontekście telewizyjnych debat politycznych. Polskie debaty wyborcze po 1990 r.

6. Przekaz wizualny jako forma manipulacji rzeczywistością - debata oksfordzka.

Rola telewizji w kreowaniu współczesnych poglądów i przekonań. Wpływ mediów masowych na kampanie wyborcze. Pierwsze amerykańskie kampanie wyborcze w telewizji. Polskie telewizyjne kampanie wyborcze. Funkcje marketingu politycznego. Rodzaje strategii wyborczych w kontekście telewizji. Formy spotów wyborczych. Polskie spoty wyborcze – case study

7. Współczesne formy cenzury w telewizji.

Porównanie otwartych form cenzury państwowej z współczesnymi formami cenzury de facto. Rola dziennikarzy jako współczesnych cenzorów w koncepcji Pierre’a Bourdieu. Negatywne konsekwencje zjawiska fast-thinking współczesnych mediów oraz ich wpływ na cenzurę treści przekazu. Niewidzialna cenzura w mediach współczesnych - omówienie przykładów. Rola ekspertów w telewizji. Przekazywanie prawdy czy kreowanie prawdy? Dyskurs w telewizji – koncepcja Michela Foucaulta.

8. Władza dziennikarzy nad społeczeństwem - przyczyny.

Dziennikarz telewizyjny – zawód czy profesja? Historia, funkcje i przemiany zawodu dziennikarza telewizyjnego. Dziennikarz telewizyjny a prezenter. Ethos współczesnego dziennikarza telewizyjnego. Prawne regulacje wokół ludzi mediów. Dylematy dziennikarstwa śledczego. Tajemnica źródeł informacji w pracy dziennikarza.

9. Władza dziennikarzy nad społeczeństwem - skutki.

Formy władzy współczesnych dziennikarzy nad odbiorcami. Normatywne regulacje w zakresie etyki dziennikarskiej jako forma ograniczania władzy i samowoli dziennikarzy. Charakterystyka Karty Etycznej Mediów i Kodeksu Etyki Dziennikarskiej SDP. Rola i funkcja Rady Etyki Mediów w Polsce. Model platoński i sokratejski dziennikarstwa wg Magdaleny Środy. Dziennikarstwo deontologiczne i teleologiczne wg Jana Pleszczyńskiego. Wartości mediów współczesnych. Paternalizm w telewizji.

10. Społeczeństwo i państwo pod rządami postprawdy - debata oksfordzka.

Zjawisko postprawdy we współczesnej kulturze i mediach. Fake newsy we współczesnym przekazie telewizyjnym i internetowym. Kultura obnażania w koncepcji Briana McNaira. Specyfika kultury obnażania i jej przemiany. Kultura obnażania a pornografizacja i erotyzacja sfery publicznej. Porno chic jako przejaw kultury obnażania we współczesnych mediach. Programy typu talk show i reality show w mediach światowych i polskich jako forma zniekształcania prawdy o człowieku. Kultura obnażania a kultura zwierzeń.

11. Telewizja jako zjawisko naturalne.

Naturalność i nienaturalność telewizji i innych mediów masowych. Postrzeganie roli telewizji we współczesnym świecie przez odbiorców. Zjawisko tabloidyzacji mediów współczesnych i jego wpływ na człowieka. Zjawisko dumbing down we współczesnej telewizji. „Strategia haraczu” jako przejaw walki o klienta. Funkcja rozrywkowa a funkcja informacyjna telewizji współczesnej. Sensacyjność przekazów w telewizji współczesnej. Telewizja jako produkt. Celebryci i ich rola w telewizji współczesnej. Fenomen wydarzeń medialnych.

12. Dyktatura sensacji i rozrywki.

Zubożenie treści przekazu medialnego. Zjawisko agresji i przemocy w mediach współczesnych. Przekazy telewizyjne wobec wydarzeń wojennych. Ethos korespondenta wojennego. Telewizja a zjawisko terroryzmu. Chrześcijańska krytyka przekazów agresywnych w telewizji. Atrakcyjność przemocy na przykładzie serialu „Dexter” – case study. Przemoc w programach typu reality show.

13. Telewizyjne formy populizmu.

Obecność populizmu w mediach, w szczególności w telewizji i internecie. Rola telewizji w działalności środowisk populistycznych. Serial telewizyjny jako format medialny – historia, specyfika, funkcje, przemiany. Populizm przekazu seriali telewizyjnych. Najpopularniejsze seriale telewizyjne w historii świata i w mediach polskich. Serial telewizyjny jako instrument budowania wspólnoty wartości. Przyczyny sukcesu wielkich hitów serialowych: „Z Archiwum X”, „Dynastia”, „Gra o tron”, „Przyjaciele” – case study. Populizm debat telewizyjnych.

14. Niebezpieczeństwa populizmu telewizyjnego - debata oksfordzka.

Zagrożenia powodowane przez populizm obecny w przekazie telewizyjnym. Populizm treści przekazywanych przez telewizję a wcielanie w życie zasady obiektywizmu dziennikarskiego i niezależności mediów w praktyce telewizji współczesnej. Modele systemów medialnych. Próba zarysowania modelu idealnego systemu medialnego. Krytyczna ocena działalności telewizji na przestrzeni dziesięcioleci, ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska populizmu telewizji.

15. Manipulacyjna siła telewizji - podsumowanie i kolokwium końcowe.

Podsumowanie zajęć. Omówienie form manipulacji odbiorcą przez telewizję przez pryzmat koncepcji Marshalla McLuhana "medium is the message". Koncepcja mediów zimnych i gorących McLuhana. Polskie serwisy informacyjne w telewizjach TVP, TVN, Polsat, Trwam, Republika. Serwisy informacyjne w telewizjach amerykańskich. Pozycjonowanie newsów w serwisach informacyjnych. Zjawisko infotainment.

Literatura:

Teksty obowiązkowe zajęć:

Zajęcia 1:

Brak tekstu do przeczytania. Omówienie zasad zaliczenia przedmiotu. Wykład wprowadzający w tematykę zajęć.

Zajęcia 2:

Sartori G., Prymat obrazu (rozdział 1), [w:] tegoż, Homo videns. Telewizja i postmyślenie, przeł. J. Uszyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 15-36.

Zajęcia 3:

Sartori G., Telesterowna opinia publiczna (rozdział 2), [w:] tegoż, Homo videns. Telewizja i postmyślenie, przeł. J. Uszyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 37-59.

Zajęcia 4:

Sartori G., A co z demokracją? (rozdział 3), [w:] tegoż, Homo videns. Telewizja i postmyślenie, przeł. J. Uszyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 60-90.

Zajęcia 5:

Sartori G., Aneks oraz Posłowie, [w:] tegoż, Homo videns. Telewizja i postmyślenie, przeł. J. Uszyński, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007, s. 91-122.

Zajęcia 6:

Barry A., Television, truth and democracy, "Media, Culture and Society" 1993, Vol. 15, s. 487-495. Źródło: https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/016344393015003010?journalCode=mcsa [17.08.2019].

Zajęcia 7:

Bourdieu P., Scena i jej kulisy (rozdział 1), [w:] tegoż, O telewizji panowanie dziennikarstwa, przeł. K. Sztandar-Sztanderska i A. Ziółkowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 37-67.

Zajęcia 8:

Bourdieu P., Niewidzialna struktura i jej efekty (rozdział 2), [w:] tegoż, O telewizji panowanie dziennikarstwa, przeł. K. Sztandar-Sztanderska i A. Ziółkowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s.

Zajęcia 9:

Bourdieu P., Aneks. Panowanie dziennikarstwa, [w:] tegoż, O telewizji panowanie dziennikarstwa, przeł. K. Sztandar-Sztanderska i A. Ziółkowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009, s. 103-117.

Zajęcia 10:

D'Ancona M., Post-Truth. The Nowe War on Truth and How to Fight Back, Ebury Press 2017.

Zajęcia 11:

Toeplitz K. T., Telewizja: "zjawisko naturalne" i natura zjawiska (rozdział 1) oraz: Telewizja: kto? dla kogo? (rozdział 2), [w:] tegoż, Szkice edynburskie, czyli system telewizji, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, s. 11-31.

Zajęcia 12:

Toeplitz K. T., Czego chce publiczność: obwód zamknięty (rozdział 3) oraz: Bezstronność i autorytet (rozdział 4), [w:] tegoż, Szkice edynburskie, czyli system telewizji, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, s. 32-57.

Zajęcia 13:

Toeplitz K. T., Królestwo populizmu (rozdział 5) oraz: Smutek rozrywki (rozdział 6), [w:] tegoż, Szkice edynburskie, czyli system telewizji, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1979, s. 58-85.

Zajęcia 14:

De La Torre C., The Promise and Perils of Populism. Global Perspectives, Lexington 2015.

Zajęcia 15:

Brak tekstu do przeczytania. Podsumowanie cyklu zajęć. Kolokwium końcowe w formie rozmowy na temat wybranej przez studenta lektury.

Literatura dodatkowa:

Barber B., Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli, przeł. H. Jankowska, Warszawa 2008.

Bertrand C.-J., Deontologia mediów, przeł. T. Szymański, Warszawa 2007.

Bobryk J., Spadkobiercy Teuta. Ludzie i media, Warszawa 2001.

Cucci G., Fascynacja złem. Wady główne, przeł. A. Wojnowski, Kraków 2008.

Czarnecki P., Etyka mediów, Warszawa 2008.

Dayan D., Katz E., Wydarzenia medialne. Historia transmitowana na żywo, przeł. A. Sawisz, Warszawa 2008.

Friedberg A., Wirtualne okno. Od Albertiego do Microsoftu, Warszawa 2012.

Godzic W., Znani z tego, że są znani. Celebryci w kulturze tabloidów, Warszawa 2007.

Iłowiecki M., Pilnowanie strażników. Etyka dziennikarska w praktyce, Warszawa 2012.

Karwat M., O karykaturze polityki, Warszawa 2012.

Korostelina K. V., Trump Effect, New York - London 2017.

Kubicka D., Kołodziejczyk A., Psychologia wpływu mediów. Wybrane teorie, metody, badania, Kraków 2007.

Levinson P., Miękkie ostrze, czyli historia i przyszłość rewolucji informacyjnej, przeł. H. Jankowska, Warszawa 2006.

Lindstrom M., Zakupologia. Prawda i kłamstwa o tym, dlaczego kupujemy, przeł. M. Zielińska, Kraków 2009.

Maigret E., Socjologia komunikacji i mediów, przeł. I. Piechnik, Warszawa 2012.

Martel F., MainStream. Co podoba się wszędzie na świecie, przeł. K. Sikorska, Warszawa 2011.

McLuhan M., Wybór pism, przeł. K. Jakubowicz, Warszawa 1975.

McLuhan M., Wybór tekstów, przeł. E. Różalska i J. M. Stokłosa, Poznań

McNair B., Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania, przeł. E. Klekot, Warszawa 2004.

Mroziewicz K., Dziennikarz w globalnej wiosce, Bydgoszcz – Warszawa 2006.

Olczyk T., Politrozrywka i popperswazja. Reklama telewizyjna w polskich kampaniach wyborczych XXI wieku, Warszawa 2009.

Ollivier B., Nauki o komunikowaniu, przeł. I. Piechnik, Warszawa 2011.

Pleszczyński J., Etyka dziennikarska, Warszawa 2007.

Polityczne i społeczne aspekty korzystania z nowych mediów, pod red. B. Brodzińskiej i Ł. Wojtkowskiego, Toruń 2013.

Ritzer G., Magiczny świat konsumpcji, przeł. L. Stawowy, Warszawa 2001.

Rutkiewicz I., Jak być przyzwoitym w mediach? Rady dla dziennikarzy telewizyjnych i nie tylko, Warszawa 2003.

Seklecka A., Polityka, media, manipulacja medialna: przypadek Polski po 1989 roku, Toruń 2011.

Szumlewicz P., Wielkie pranie mózgów. Rzecz o polskich mediach, Warszawa 2015.

Westphal K., TV-Free: The awful truth about television, www.TrashYourTV.com. Źródło: http://www.prokom.ch/malen/dokus/atatv.pdf [19.08.2019].

Zielinski S., Archeologia mediów. O głębokim czasie technicznie zapośredniczonego słuchania i mówienia, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2010.

Metody i kryteria oceniania:

Ocena końcowa z przedmiotu będzie wypadkową (średnią arytmetyczną) dwóch ocen cząstkowych:

1) oceny z aktywności podczas zajęć przez cały semestr trwania konwersatoriów - po każdych zajęciach studenci dokonują samooceny swojej pracy podczas zajęć, na jej podstawie wykładowca przyznaje plusy za aktywność;

2) oceny z ustnego kolokwium końcowego, które będzie obejmowało znajomość wybranej przez studenta lektury oraz umiejętną interpretację tez postawionych w niej przez autora - studenci podczas kolokwium odpowiedzą na pytanie problemowe z wybranej lektury oraz pytanie szczegółowe z wybranej lektury.

Wykaz lektur do kolokwium ustnego (każdy student wybiera jedną lekturę):

Barber B., Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli, przeł. H. Jankowska, Warszawa 2008.

Bertrand C.-J., Deontologia mediów, przeł. T. Szymański, Warszawa 2007.

Czarnecki P., Etyka mediów, Warszawa 2008.

Dayan D., Katz E., Wydarzenia medialne. Historia transmitowana na żywo, przeł. A. Sawisz, Warszawa 2008.

Friedberg A., Wirtualne okno. Od Albertiego do Microsoftu, Warszawa 2012.

Godzic W., Znani z tego, że są znani. Celebryci w kulturze tabloidów, Warszawa 2007.

Iłowiecki M., Pilnowanie strażników. Etyka dziennikarska w praktyce, Warszawa 2012.

Karwat M., O karykaturze polityki, Warszawa 2012.

Korostelina K. V., Trump Effect, New York - London 2017.

Kubicka D., Kołodziejczyk A., Psychologia wpływu mediów. Wybrane teorie, metody, badania, Kraków 2007.

Levinson P., Miękkie ostrze, czyli historia i przyszłość rewolucji informacyjnej, przeł. H. Jankowska, Warszawa 2006.

Lindstrom M., Zakupologia. Prawda i kłamstwa o tym, dlaczego kupujemy, przeł. M. Zielińska, Kraków 2009.

Maigret E., Socjologia komunikacji i mediów, przeł. I. Piechnik, Warszawa 2012.

Martel F., MainStream. Co podoba się wszędzie na świecie, przeł. K. Sikorska, Warszawa 2011.

McLuhan M., Wybór pism, przeł. K. Jakubowicz, Warszawa 1975.

McLuhan M., Wybór tekstów, przeł. E. Różalska i J. M. Stokłosa, Poznań

McNair B., Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania, przeł. E. Klekot, Warszawa 2004.

Olczyk T., Politrozrywka i popperswazja. Reklama telewizyjna w polskich kampaniach wyborczych XXI wieku, Warszawa 2009.

Pleszczyński J., Etyka dziennikarska, Warszawa 2007.

Ritzer G., Magiczny świat konsumpcji, przeł. L. Stawowy, Warszawa 2001.

Zielinski S., Archeologia mediów. O głębokim czasie technicznie zapośredniczonego słuchania i mówienia, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2010.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)