Failed states and assymetric conflicts in the XXth and XXIst century

Wykład poświęcony jest zagadnieniu konfliktów asymetrycznych i państw upadłych, jako nowej kategorii rozwijanej w stosunkach międzynarodowych. Na zajęciach przedmiotowych studenci uzyskują wiedzę na temat uwarunkowań, przebiegu i konsekwencji związanych z kształtowanymi w świecie konfliktami asymetrycznymi i państwami upadłymi. Nacisk zostanie położony na państwa upadłe, które w ogromnej mierze generują konflikty i zagrożenia asymetryczne. W ramach wykładu uwaga zostanie także poświęcona regulacjom międzynarodowo-prawnym zjawiska państw upadłych.

Na zajęciach wykładowych poruszane są następujące zagadnienia:

1. Pojęcie zagrożeń i konfliktów asymetrycznych.

2. Podmiotowość w prawie międzynarodowym (pojęcie i pierwotna podmiotowość państw, podmiotowość organizacji międzynarodowych);

3. Pozostałe podmioty prawa międzynarodowego;

4. Państwo jako podmiot prawa międzynarodowego (definicja państwa, suwerenność, trzy elementy pojęcia państwa;

5. Sposoby powstania i upadku państwa oraz uznanie za państwo;

6. Cechy charakterystyczne „państw upadłych” (zmieniająca się pozycja państwa, pojęcie „państwa upadłego”, indeks „państw upadłych” i kryteria jego sporządzania;

7. Przyczyny kryzysu „państw upadłych”;

8. Skutki stanu upadłości bądź kryzysu państwa;

9. Przykłady „państw upadłych” (np. Afganistan, Irak, Demokratyczna Republika Konga (DRK), Somalia);

10. Wyzwania stojące przed prawem międzynarodowym i społecznością międzynarodową ("państwo upadłe” zagrożeniem bezpieczeństwa międzynarodowego, rola społeczności międzynarodowej);

11. Kwestia podmiotowości „państw upadłych” (stosunki dyplomatyczne i traktatowe „państw upadłych” (w tym z zakresu prawa międzynarodowego praw człowieka), obowiązywanie międzynarodowego prawa humanitarnego, indywidualna odpowiedzialność karna sprawców zbrodni międzynarodowych); 12. Możliwe rozwiązania problemu „państw upadłych” (Rada Powiernicza ONZ i wspomaganie zarządzania przez ONZ; Komisja Budowania Pokoju; użycie „miękkiej siły” czyli transfer sprawnych instytucji i administracji; rozwiązanie problemu „państw upadłych” „własnymi siłami”; interwencja humanitarna i „odpowiedzialność za ochronę”; tymczasowa administracja ONZ; proponowane rozwiązanie).

Literatura podstawowa:

- Białocerkiewicz J., Prawo międzynarodowe publiczne. Zarys wykładu, TNOiK „Dom Organizatora”, Toruń 2007

- Fukuyama F., Budowanie państwa. Władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2005

- Gil G., Upadanie państwa w stosunkach międzynarodowych po zimnej wojnie, Lublin 2015

- Madej M., Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa 2007

- Michałowska G., Problemy ochrony praw człowieka w Afryce, Warszawa 2008

- Ndiaye B., Współczesna Afryka Subsaharyjska: wybrane zagadnienia, Olsztyn 2011

- Odziemkowski J., Konflikty międzynarodowe po 1945 roku, Warszawa 2011

- Państwa dysfunkcyjne i ich destabilizujący wpływ na stosunki międzynarodowe, red. R. Kłosowicz, Kraków 2013

- Państwa dysfunkcyjne i międzynarodowe wysiłki zmierzające do ich naprawy, red. R. Kłosowicz, Kraków 2014

- Problem upadku państw w stosunkach międzynarodowych, red. R. Kłosowicz, A. Mania, Kraków 2012

- Szpak A., Fenomen „państw upadłych” w świetle prawa międzynarodowego, Toruń 2014

- Zajadło J., Dylematy humanitarnej interwencji. Historia-etyka-polityka-prawo, Wydawnictwo Arche s.c., Gdańsk 2005.

Literatura obcojęzyczna:

- Chomsky N., Failed States: The Abuse of Power and the Assault on Democracy, Holt Paperbacks, 2007

Castillo del G., Rebuilding War-Torn States. The Challenge of Post-Conflict Economic Reconstruction, Oxford University Press, 2008;

Crawford J., The Creation of States In International Law, Clarendon Press, Oxford 1979;

Ghani A. i Lockhart C., Fixing Failed States. A Framework for Rebuilding

a Fractured World, Oxford University Press, Oxford, 2008;

Kreijen G., State Failure, Sovereignty and Effectiveness. Legal Lessons from the Decolonization of Sub-Saharan Africa, Martinus Nijhoff Publishers, Lejda-Boston 2004;

Muggah R. (red.), Security and Post-Conflict Reconstruction, Routledge, 2009;

Rotberg I. (red.), When States Fail: Causes and Consequences, Princeton University Press, Princeton/Oxford.

Wykład monograficzny - zaliczenie za obecność.