Stosunki państwo - Kościół w PRL w latach 1944-1989
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2751-MON-SPK |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0312) Politologia i wiedza o społeczeństwie
|
Nazwa przedmiotu: | Stosunki państwo - Kościół w PRL w latach 1944-1989 |
Jednostka: | Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wykłady monograficzne dla kierunków WNoPiB - stacjonarne |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Znajomość historii Polski na poziomie szkoły średniej. |
Rodzaj przedmiotu: | przedmiot fakultatywny |
Całkowity nakład pracy studenta: | 30 godzin zajęcia dydaktyczne (1 ECTS) 20 godzin studiowanie literatury zaleconej przez wykładowcę, 5 godzin ewentualnych konsultacji z prowadzącym wykład (1 ECTS) |
Efekty uczenia się - wiedza: | Po ukończeniu przedmiotu Student/Studentka: - posiada wiedzę na temat relacji pomiędzy państwem a Kościołem katolickim w okresie PRL; - zna cele polityki władz PRL wobec Kościoła katolickiego. |
Efekty uczenia się - umiejętności: | Po ukończeniu przedmiotu Student/Studentka: - potrafi dokonać charakterystyki różnych metod szykan, represji wobec Kościoła w latach 1944–1989; - potrafi określić sposoby przeciwdziałania Kościoła wrogiej polityce władzy ludowej; - potrafi dokonać analizy wpływu Kościoła na społeczeństwo. |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | Po ukończeniu przedmiotu Student/Studentka: - jest gotowy do zdobywania wiedzy, informacji i danych z różnych źródeł; - formułuje własne wnioski, oceny i opinie. |
Metody dydaktyczne: | Wykład |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład konwersatoryjny |
Skrócony opis: |
Wykład obejmuje zagadnienia dotyczące wzajemnych relacji pomiędzy państwem a Kościołem katolickim w okresie PRL. Analizowane będą cele polityki władz PRL wobec Kościoła katolickiego; prześladowania; represje administracyjne i szykany; naciski ideologiczne; okresy pozornej „odwilży” w relacjach z Kościołem; stanowisko Kościoła katolickiego wobec kryzysów społeczno-politycznych; wpływ Kościoła katolickiego na społeczeństwo; metody i techniki pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa Polski ludowej wobec Kościoła katolickiego; sposoby przeciwdziałania Kościoła katolickiego wrogiej polityce reżimu komunistycznego. |
Pełny opis: |
Tematyka konwersatorium oscyluje wokół następujących zagadnień szczegółowych: 1/ Kościół katolicki w okresie montowania systemu komunistycznego w Polsce (1944–1950). 2/ Apogeum prześladowań w czasach stalinowskich (1950–1956). 3/ Odwilż i pozorna „normalizacja” w początkach rządów Władysława Gomułki (1956–1957). 4/ Relacje państwo–Kościół katolicki w okresie Wielkiej Nowenny, Soboru Watykańskiego II oraz obchodów Milenium Chrztu Polski (1957–1967). 5/ Pomiędzy kryzysami społeczno-politycznymi PRL a staraniami o normalizację stosunków dyplomatycznych z Watykanem (1967–1978). 6/ Konsekwencje dla relacji państwo–Kościół katolicki wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Apostolską i I Pielgrzymki papieża do Ojczyzny (1978–1979). 7/ Kościół katolicki w okresie karnawału „Solidarności” (1980–1981). 8/ Kościół katolicki wobec stanu wojennego w Polsce (1981–1983). 9/ Rola polityczna i społeczna Kościoła katolickiego w schyłkowej fazie PRL (1983–1989). 10/ Kościół katolicki jako pośrednik w rokowaniach „Okrągłego Stołu” (1989). 11/ Polityka władz państwowych wobec obrządku greckokatolickiego i ormiańskiego. 12/ Ewolucja metod i technik pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa Polski ludowej wobec Kościoła katolickiego (1944–1989). |
Literatura: |
Literatura podstawowa (obowiązkowa): 1/ Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce 1945–1989, Kraków 2003, 2006. 2/ Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Warszawa 2003. Literatura uzupełniająca: 1/ Białkowski M., Protokoły konferencji polskich ojców soborowych. Zbiór dokumentów 1962–1965, Lublin 2019. 2/ Białkowski M., Sobór Watykański II. Polska historia, Warszawa 2022. 3/ Bułhak W., Wywiad PRL a Watykan 1962–1978, Warszawa 2019. 4/ Casaroli A., Pamiętniki męczeństwo cierpliwości. Stolica Święta i kraje komunistyczne (1963–1989), Warszawa 2001. 5/ Czaczkowska E. K., Kardynał Wyszyński. Biografia, Kraków 2013. 6/ Dudek A., Państwo i Kościół w Polsce 1945–1970, Kraków 1995. 7/ Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 1: 1944-1955, Olsztyn 1999. 8/ Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 1: 1956-1963, Olsztyn 2000. 9/ Fijałkowska B., Partia wobec religii i Kościoła w PRL, t. 2, cz. 2: 1964-1970, Olsztyn 2001. 10/ Gryz R., Pozwolić czy nie? Władze PRL wobec budownictwa katolickich obiektów sakralnych w latach 1971–1980, Kielce 2007. 11/ Isakowicz-Zaleski T., Księża wobec bezpieki na przykładzie archidiecezji krakowskiej, Kraków 2007. 12/ Kardynał Stefan Wyszyński. Droga życia i posługi pasterskiej, red. R. Czekalski, Warszawa 2021. 13/ Komunikaty Konferencji Episkopatu Polski 1945–2000, wstęp i oprac. J. Żaryn, Poznań–Warszawa 2006. 14/ Kucharski W., Komuniści i Watykan. Polityka komunistycznej Polski wobec Stolicy Apostolskiej 1945–1974, Warszawa 2019. 15/ Lasota M., Donos na Wojtyłę. Karol Wojtyła w teczkach bezpieki, Kraków 2006. 16/ Lasota M., Wojtyła na podsłuchu, Kraków 2014. 17/ Listy na czas przełomu, Jan Paweł II, kard. Stefan Wyszyński, Kraków 2021. 18/ Listy pasterskie Episkopatu Polski 1945–1974, Paris 1975. 19/ Listy pasterskie Prymasa Polski oraz Episkopatu 1975–1981, Paris 1988. 20/ Łatka R., Episkopat Polski wobec stosunków państwo–Kościół i rzeczywistości społeczno-politycznej PRL 1970–1989, Warszawa 2019. 21/ Marecki J., Łatka R., Kościół katolicki w Polsce rządzonej przez komunistów, Warszawa 2018. 22/ Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych 1945–1989, wstęp, wybór dokumentów, red. A. Dziurok; oprac. K. Banaś, Warszawa 2004. 23/ Noszczak B., Antymilenium. Konflikt państwa z Kościołem na tle obchodów tysiąclecia chrztu Polski (1956–1966/1967), Warszawa 2020. 24/ Noszczak B., Polityka państwa wobec Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w okresie internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego 1953– 1956, Warszawa 2008. 25/ Pietrzak J., Pełnia prymasostwa. Ostatnie lata prymasa Polski kardynała Augusta Hlonda 1945–1948, t. 1–2, Poznań 2009. 26/ Prymas i Papież. Studia poświęcone prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu i papieżowi Janowi Pawłowi II, r red. M. Białkowski, W. Rozynkowski, Toruń 2021. 27/ Raina P., Ks[iądz] Arcybiskup Dąbrowski w służbie Kościoła i narodu. Rozmowy z władzami PRL, t. 1: 1970-1981, Warszawa 1995. 28/ Raina P., Ks[iądz] Arcybiskup Dąbrowski w służbie Kościoła i narodu. Rozmowy z władzami PRL, t. 2: 1982-1989, Warszawa 1995. 29/ Raina P., Kardynał Wyszyński. Losy więzienne, Warszawa 1993. 30/ Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 1: Lata 1945–1959, Poznań 1994. 31/ Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 2: Lata 1960–1974, Poznań 1995. 32/ Raina P., Kościół w PRL. Kościół katolicki a państwo w świetle dokumentów 1945–1989, t. 3: Lata 1975–1989, Poznań 1996. 33/ Sikorski T., Węzeł gordyjski. Katolicy świeccy w PRL (1956-1989), Warszawa 2021. 34/ Skibiński P., Odnowa tej ziemi. I Pielgrzymka Jana Pawła II do Polski czerwiec 1979, Warszawa 2020. 35/ Stefan Wyszyński wobec oporu społecznego i opozycji 1945–1981, red. E. K. Czaczkowska, Warszawa 2018. 36/ Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944–2007, Poznań 2009. 37/ Żaryn J., Kościół a władza w Polsce (1945–1950), Warszawa 1997. 38/ Żaryn J., Kościół w Polsce w latach przełomu (1953–1958). Relacje ambasadora RP przy Stolicy Apostolskiej, Warszawa 2000. |
Efekty uczenia się: |
Po ukończeniu przedmiotu student: - określa relacje pomiędzy państwem a Kościołem katolickim w okresie PRL - określa cele polityki władz PRL wobec Kościoła katolickiego - wskazuje na różne metody szykan, represji wobec Kościoła w latach 1958 – 1970 - charakteryzuje sposoby przeciwdziałania Kościoła wrogiej polityce władzy ludowej - analizuje wpływ Kościoła na społeczeństwo |
Metody i kryteria oceniania: |
1/ Lektura literatury podstawowej (obowiązkowej). 2/ Pozytywna ocena z testu pisemnego (minimum 60% poprawnych odpowiedzi). |
Praktyki zawodowe: |
Nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2023-02-20 - 2023-09-30 |
Przejdź do planu
PN MON
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład monograficzny, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Michał Białkowski | |
Prowadzący grup: | Michał Białkowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie lub ocena
Wykład monograficzny - Zaliczenie lub ocena |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-20 - 2024-09-30 |
Przejdź do planu
PN MON
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład monograficzny, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Michał Białkowski | |
Prowadzący grup: | Michał Białkowski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie lub ocena
Wykład monograficzny - Zaliczenie lub ocena |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.