Geopolityka Bałkanów Euroazji (od Wschodnich Bałkanów po Azję Środkową)
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2751-OG-GBE |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0312) Politologia i wiedza o społeczeństwie
|
Nazwa przedmiotu: | Geopolityka Bałkanów Euroazji (od Wschodnich Bałkanów po Azję Środkową) |
Jednostka: | Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
2.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Wiedza na poziomie szkoły średniej w zakresie historii, geografii i wiedzy o społeczeństwie (zwłaszcza w tych wszystkich zakresach, które nachodzą na współczesne międzynarodowe stosunki polityczne). Pożądane zainteresowania współczesną polityką międzynarodową. |
Całkowity nakład pracy studenta: | Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w wykładach - 30 - konsultacje z nauczycielem akademickim - 5 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - przygotowanie do wykładu - 5 - czytanie literatury - 15 Łącznie: 55 godz. (2 ECTS) |
Efekty uczenia się - wiedza: | W 1: Student uzyskuje podstawową wiedzę na temat historii, systemów politycznych, gospodarek i kultur głównych omawianych państw i krajów oraz zróżnicowania etniczno-językowego omawianych regionów i podregionów: Bałkanów Zachodnich, północnej niearabskiej części Bliskiego Wschodu (Turcji, Iranu, Afganistanu), poradzieckiego Zakaukazia, poradzieckiej Azji Srodkowej). W 2: Student uzyskuje wiedzę na temat uwarunkowań, specyfiki, mechanizmów, instytucji oraz głównych problemów stosunków międzynarodowych w obrębie omawianych regionów i podregionów (Bałkanów Zachodnich, północnej, niearabskiej części Bliskiego Wschodu, poradzieckiego Zakaukazia, poradzieckiej Azji Srodkowej). W 3: Student pogłębia wiedzę na temat udziału i wkładu poszczególnych państw i podregionów w rozwój współczesnych stosunków międzynarodowych w wymiarze ponadregionalnym, globalnym, ze szczególnym uwzględnieniem ich związków z obszarem euroatlantyckim. |
Efekty uczenia się - umiejętności: | U1: Student potrafi dokonać prawidłowej prezentacji podstawowych problemów i wyzwań stojących przed poszczególnymi państwami omawianych regionów i podregionów (Bałkanów Zachodnich, północnej, niearabskiej części Bliskiego Wschodu, poradzieckiego Zakaukazia, poradzieckiej Azji Srodkowej). U 2: Student nabywa umiejętności wyszukiwania, porządkowania i analizowania informacji na temat omawianych państw, krajów i narodów regionów i podregionów. U 3: Student pozyskuje umiejętność rozumienia przyczyn, przebiegu oraz następstw procesów tożsamościowych i politycznych zachodzących na omawianych obszarach a także ich prognozowania. |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | K 1: Student potrafi pracować w grupie i ma świadomość znaczenia pracy zespołowej. K 2: Student rozumie potrzebę stałego poszerzania wiedzy oraz dążenia do zrozumienia odmienności cywilizacyjnych, kulturowych oraz mentalnościowych narodów i społeczeństw. K 3: Student uzyskuje umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w zakresie omawianych na zajęciach problematyki oraz jest przygotowanych do ewentualnego uczestnictwa w projektach jej dotyczących. |
Metody dydaktyczne: | równolegle wykład informacyjny (konwencjonalny) połączony z wykładem programowym z elementami wykładu konwersatoryjnego |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Skrócony opis: |
Pojęcie „Bałkanów Eurazji” i problemy definicyjne. Zróżnicowanie Bałkanów Eurazji (aspekt etniczno-językowy oraz wyznaniowy) oraz rola dziedzictwa historii: tradycje państwowe, obecność i ciążenie obcej dominacji. Bałkany Zachodnie; trzy państwa „podwyższonego politycznego ryzyka” pozostające poza strukturami euroatlantyckimi (UE i NATO): Serbia, Kosowo, Bośnia i Hercegowina. Turcja i jej otoczenie geopolityczne; polityka zagraniczna Turcji prez. Erdogana. Kwestia kurdyjska. Poradzieckie Zakaukazie: Gruzja, Armenia i problem Górskiego Karabachu oraz Azerbejdżan. Iran; podstawy irańskiej mocarstwowości regionalnej. Afganistan; cechy szczególne państwa i jego geopolitycznej pozycji. Poradziecka Azja Środkowa: zróżnicowanie wewnętrzne regionu, ewolucja społeczno-gospodarcza i polityczna poszczególnych państw oraz miejsce w porządku międzynarodowym. |
Pełny opis: |
Pojęcie „Bałkanów Eurazji” Problemy definicyjne: Bałkany Zachodnie, Bliski Wschód sensu stricto i sensu largo/w węższym i szerszym rozumieniu, MENA, północny niearabski podregion Bliskiego Wschodu (Turcja, Kurdystan, Iran, Afganistan), poradzieckie Zakaukazie/tzw. Kaukaz Południowy, poradziecka Azja Środkowa Zróżnicowanie Bałkanów Eurazji: aspekt etniczno-językowy: ludy indoeropejskie, turkskie/turkijskie, kaukaskie, afroazjatyckie aspekt wyznaniowy: ludy muzułmańskie (szyickie i sunnickie), chrześcijańskie (kościoły wschodnie i narodowe); judaizm aspekt historyczny: tradycje państwowe, obecność i ciążenie obcej dominacji Bałkany Zachodnie specyfika obszaru zachodniobałkańskiego na tle Bałkanów/Europy Południowo-Wschodniej i Europy w ogóle trzy państwa „podwyższonego politycznego ryzyka”: Serbia, Kosowo, Bośnia i Hercegowina ich pozostawaniaepoza strukturami euroatlantyckimi (UE i NATO) islam na Bałkanach Turcja i jej otoczenie geopolityczne potencjał narodowego państwa tureckiego i jego międzynarodowa pozycja Turcja jako mocarstwo regionalne Turcja wśród ludów turkskich/turkijskich reminiscencje osmańskie stanowczość tureckiej polityki zagranicznej prez. Erdogana: wobec Syrii/wojny domowej w Syrii wobec Grecji i wobec Cypru/ kwestii cypryjskiej wobec Libii wobec sytuacji w Iraku wobec konfliktu ormiańsko-azerskiego Turcja wobec UE, NATO i Stanów Zjednoczonych stosunki turecko-rosyjskie Kwestia kurdyjska Kurdowie i ich polityczne dążenia Autonomiczny Kurdystan iracki Kurdowie w Turcji Poradzieckie Zakaukazie/tzw. Kaukaz Południowy Gruzja i specyfika jej położenia Abchazja i Osetia Południowa aspiracje euroatlantyckie i stosunki z Rosją wojna 2008 r. Armenia i specyfika jej sytuacji stosunki z Rosją, Iranem i Turcją sprawa Górskiego Karabachu i konflikty ormiańsko-azerskie wojna 2020 r. Azerbejdżan stosunki z Rosją, Turcją i Iranem Iran podstawy irańskiej mocarstwowości regionalnej główne kierunki polityki zagranicznej Republiki Iranu ostry kurs antyzachodni, antyamerykański i antyizraelski Iran jako przywódca świata szyickiego polityki wobec Iraku, państw Zatoki Perskiej oraz Arabii Saudyjskiej program jądrowy Iranu porozumienia JCPOA oraz jego losy Afganistan cechy szczególne państwa i jego geopolitycznej pozycji Afganistan jako przedmiot rywalizacji mocarstw interwencja amerykańska/zachodnia w Afganistanie (od 2001 r.) Poradziecka Azja środkowa zróżnicowanie wewnętrzne regionu ewolucja społeczno-gospodarcza i polityczna poszczególnych państw obecność rosyjska i stosunki z Rosją penetracja chińska aspiracje prozachodnie sąsiedztwo chińskiego Sinkiangu (kwestia ujgurska) |
Literatura: |
Armour Rollin, Islam, chrześcijaństwo i Zachód. Burzliwe dzieje wzajemnych relacji, WAM, Kraków 2004, ss. 310. Arabska Wiosna. Kulturowy obraz przemian w świecie arabskim po 2010 roku, [red.] Górak-Sosnowska Katarzyna, Smak Słowa, Sopot 2016, ss. 312. Azja Centralna. Tożsamość, naród, polityka, red. Shukuralieva Nartsiss, Nomos, Bydgoszcz 2018, ss. 274. Bałkańska szachownica. Geopolityczne i geostrategiczne studia o Bałkanach w XX-XIX wieku, [red.] Gibas-Krzak Danuta, AM, Toruń 2019, ss. 277. Bliski Wschód coraz bliżej, [red.] Danecki Janusz, Sulowski Stanisław, Elipsa, Warszawa 2011, ss. 351. Bliski Wschód między konfliktem a stabilizacją, [red.] Marszałek-Kawa Joanna, Podgórzańska Renata, Piątek Jarosław, Wyd. AM, Toruń 2017, ss. 240. Bliski Wschód na rozdrożu, [red.] Marszałek-Kawa Joanna, Ali Jamsheer Hassan, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2016, ss. 223. Bliski Wschód w procesie przemian/The Middle East in a Process of Change, [red.] Bryc Agnieszka, Dahl Michał, Lewicka Magdalena, Wyd. UMK, T. 1-2, Toruń 2015, T. 1: ss. 331. Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych w XXI wieku, [red.] Lizak Wiesław, Solarz Anna M., Scholar, Warszawa 2016, ss. 283. Bezpieczeństwo międzynarodowe w XXI wieku, [red.] Zięba Ryszard, Wyd. Poltext, Warszawa 2018, ss. 501. Bodio Tadeusz, Załęski Piotr, Elity władzy w Azji centralnej. Tradycja, modernizacja, etnopolityka, Elipsa, Warszawa 2008, ss. 308 Bunton Martin, Konflikt palestyńsko-izraelski, Wyd. UŁ, Łódź 2017, ss. 158. Corm Georges, Bliski Wschód w ogniu. Oblicza konfliktu 1936-2003, Dialog, Warszawa 2003, ss. 600. Czulda Robert, Iran 1925-2014. Od Pahlawich do Rouhaniego, PWN, Warszawa 2014, ss. 259. Danecki Janusz, Arabowie, PIW, Warszawa 2001, ss. 432. Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010-2013, [red.] Potocki Robert, Piskorski Mateusz, Hładkiewicz Wiesław, Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, Warszawa 2014, ss. 461. Fiedler Radosław, Od przywództwa do hegemonii. Stany Zjednoczone wobec bliskowschodniego obszaru niestabilności w latach 1991-2009, Wyd. UAM, Poznań 2010, s. 415. Gebert Konstanty, Miejsce pod słońcem. Wojny Izraela, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008, ss. 478. Gelvin James L., Konflkt izraelsko-palestyński, Wyd. UJ, Kraków 2009, ss. 352. Grabowski Wojciech, Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie, Wyd. UG, Gdański 2013, ss. 185. Halliday Fred, Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych. Władza, polityka, ideologia, Wyd. UJ, Kraków 2009, s. 431. Historia Arabów, Pomocnik Historyczny „Polityki”. Hourani Albert, Historia Arabów, Marabut, [wyd. 2] Gdańsk 2002, ss. 547. Jamieson Alan G., Wiara i miecz. Historia konfliktu islamsko-chrześcijańskiego, WAM, Kraków 2009, ss. 319. Jureńczyk Łukasz, Wojna z talibami i Al-Kaidą. Afganistan w latach 1994-2012, Grado, Toruń 2013, ss. 359. Keddie Nikki R., Współczesny Iran. Zródła i konsekwencje rewolucji, Wyd. UJ, Kraków 2007, ss. 377. Kepel Gilles, Święta wojna. Ekspansja i upadek fundamentalizmu muzułmańskiego, Dialog, Warszawa 2003, ss. 391. Lewis Bernard, Arabowie w historii, PIW, Warszawa 1995, ss. 256. Lewis Bernard, Muzułmański Bliski Wschód. Narody i cywilizacje, Marabut, Gdańsk 2003, ss. 412. Madeyska Danuta, Historia współczesna świata arabskiego, Wyd. UW, Warszawa 2008, ss. 220. Niedziela Szymon, Konflikty i napięcia w świecie arabskim, Dialog, Warszawa 2012, ss. 300. Otłowski Tomasz, Cmentarzysko imperiów. Afganistan 2001-2014, Rambler, Warszawa 2012, ss. 101. Pappé Ilan, Współczesny Bliski Wschód, KiW, Warszawa 2013, ss. 470. Pogranicza cywilizacji. Wpływ dylematów tożsamościowych na politykę zagraniczną i bezpieczeństwa wybranych państw Europy środkowo-wschodniej, Elipsa, Warszawa 2019, ss. 268 (rozdz. II) Problemy bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie, [red.] Potyrała Anna, Raubo Jacek, Wyd. UAM, Poznań 2010, ss. 192. Rawski Tomasz, Boszniacki nacjonalizm. Strategie budowania narodu po 1995 r., Scholar, Warszawa 2019, ss. 257. Region Kaukazu w stosunkach międzynarodowych,[ red.] Iwańczuk Krzysztof, Kapuśniak Tomasz, Wyd. UMCS, Lublin 2008, ss. 374. Rocznik Strategiczny, Scholar, Warszawa , Scholar, odpowiednie rozdziały w kolejnych tomach od I: 1994/1995 do XV: 2019/20. Stosunki międzynarodowe w regionie Bliskiego Wschodu. Uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne, [red.] Osiewicz Przemysław, Warszawa 2016, ss. 460. Szymborski Wojciech, Dynamika biegunowości na Bliskim Wschodzie, Wers, Bydgoszcz 2015, ss. 161. Transformacja społeczeństwa i władzy w postradzieckiej Azji Centralnej, [red.] Bodio Tadeusz, Jakubowski Wojciech, Wierzbicki Andrzej, AH, Pułtusk 2008, ss. 302. Wojny Zachodu. Interwencje zbrojne państw zachodnich po zimnej wojnie, [red.] Madej Marek, Warszawa, Scholar, 2017, ss. 423. Współczesne oblicze Iranu, [red.] Chorośnicki Michał, AT Wydawnictwo, Kraków 2012, ss. 237. Zdanowski Jerzy, Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja?, Wyd. Krak. Akademia im. AFM, Kraków 2011, ss. 301. Zdanowski Jerzy, Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku, Ossolineum, Wrocław 2010, ss. 603. Zdanowski Jerzy, Historia społeczeństw muzułmańskiego Bliskiego Wschodu w XX wieku, Askon, Warszawa 2013, ss. 387. Zdanowski Jerzy, Państwo na muzułmańskim Bliskim Wschodzie. Procesy genezy i czynniki trwania, AFM, Kraków 2014, ss. 357. Zdanowski Jerzy, Stosunki międzynarodowe na Bliskim Wschodzie w XX wieku, Wyd. AFM, Kraków 2012, ss. 365. Zuercher Erik J., Turcja od sułtanatu do współczesności, Wyd. UJ, Kraków 2013, ss. 413. |
Metody i kryteria oceniania: |
zaliczenie wykładu (bez oceny) na podstawie aktywnej obecności na zajęciach w przypadku, gdy liczba nieobecności nie przekracza 3 (trzech) bez usprawiedliwienia lub 4 (czterech) w przypadku usprawiedliwienia co najmniej 1 (jednej) z nich; w przypadku nieobecności na więcej niż 4 (czterech) wykładach, ale nie więcej niż 8 (ośmiu), zaliczenie wykładu po uzyskaniu zaliczenia pracy pisemnej typu esej (ok. 10 stron) na temat uzgodniony z prowadzącym (najczęściej - omówienie z elementami recenzji wybranej/wskazanej pracy naukowej); w przypadku nieobecności na 9 (dziewięciu) lub więcej wykładach niezaliczenie zajęć |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-02-20 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR MON
CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład monograficzny, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Leszek Kuk | |
Prowadzący grup: | Leszek Kuk | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie lub ocena
Wykład monograficzny - Zaliczenie lub ocena |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.