Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Geopolityka Bałkanów Euroazji (od Wschodnich Bałkanów po Azję Środkową)

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2751-OG-GBE
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0312) Politologia i wiedza o społeczeństwie Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Geopolityka Bałkanów Euroazji (od Wschodnich Bałkanów po Azję Środkową)
Jednostka: Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Wiedza na poziomie szkoły średniej w zakresie historii, geografii i wiedzy o społeczeństwie (zwłaszcza w tych wszystkich zakresach, które nachodzą na współczesne międzynarodowe stosunki polityczne). Pożądane zainteresowania współczesną polityką międzynarodową.

Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

- udział w wykładach - 30

- konsultacje z nauczycielem akademickim - 5


Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- przygotowanie do wykładu - 5

- czytanie literatury - 15


Łącznie: 55 godz. (2 ECTS)


Efekty uczenia się - wiedza:

W 1: Student uzyskuje podstawową wiedzę na temat historii, systemów politycznych, gospodarek i kultur głównych omawianych państw i krajów oraz zróżnicowania etniczno-językowego omawianych regionów i podregionów: Bałkanów Zachodnich, północnej niearabskiej części Bliskiego Wschodu (Turcji, Iranu, Afganistanu), poradzieckiego Zakaukazia, poradzieckiej Azji Srodkowej).

W 2: Student uzyskuje wiedzę na temat uwarunkowań, specyfiki, mechanizmów, instytucji oraz głównych problemów stosunków międzynarodowych w obrębie omawianych regionów i podregionów (Bałkanów Zachodnich, północnej, niearabskiej części Bliskiego Wschodu, poradzieckiego Zakaukazia, poradzieckiej Azji Srodkowej).

W 3: Student pogłębia wiedzę na temat udziału i wkładu poszczególnych państw i podregionów w rozwój współczesnych stosunków międzynarodowych w wymiarze ponadregionalnym, globalnym, ze szczególnym uwzględnieniem ich związków z obszarem euroatlantyckim.


Efekty uczenia się - umiejętności:

U1: Student potrafi dokonać prawidłowej prezentacji podstawowych problemów i wyzwań stojących przed poszczególnymi państwami omawianych regionów i podregionów (Bałkanów Zachodnich, północnej, niearabskiej części Bliskiego Wschodu, poradzieckiego Zakaukazia, poradzieckiej Azji Srodkowej).

U 2: Student nabywa umiejętności wyszukiwania, porządkowania i analizowania informacji na temat omawianych państw, krajów i narodów regionów i podregionów.

U 3: Student pozyskuje umiejętność rozumienia przyczyn, przebiegu oraz następstw procesów tożsamościowych i politycznych zachodzących na omawianych obszarach a także ich prognozowania.


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K 1: Student potrafi pracować w grupie i ma świadomość znaczenia pracy zespołowej.

K 2: Student rozumie potrzebę stałego poszerzania wiedzy oraz dążenia do zrozumienia odmienności cywilizacyjnych, kulturowych oraz mentalnościowych narodów i społeczeństw.

K 3: Student uzyskuje umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w zakresie omawianych na zajęciach problematyki oraz jest przygotowanych do ewentualnego uczestnictwa w projektach jej dotyczących.


Metody dydaktyczne:

równolegle wykład informacyjny (konwencjonalny) połączony z wykładem programowym z elementami wykładu konwersatoryjnego

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Skrócony opis:

Pojęcie „Bałkanów Eurazji” i problemy definicyjne. Zróżnicowanie Bałkanów Eurazji (aspekt etniczno-językowy oraz wyznaniowy) oraz rola dziedzictwa historii: tradycje państwowe, obecność i ciążenie obcej dominacji. Bałkany Zachodnie; trzy państwa „podwyższonego politycznego ryzyka” pozostające poza strukturami euroatlantyckimi (UE i NATO): Serbia, Kosowo, Bośnia i Hercegowina. Turcja i jej otoczenie geopolityczne; polityka zagraniczna Turcji prez. Erdogana. Kwestia kurdyjska. Poradzieckie Zakaukazie: Gruzja, Armenia i problem Górskiego Karabachu oraz Azerbejdżan. Iran; podstawy irańskiej mocarstwowości regionalnej. Afganistan; cechy szczególne państwa i jego geopolitycznej pozycji. Poradziecka Azja Środkowa: zróżnicowanie wewnętrzne regionu, ewolucja społeczno-gospodarcza i polityczna poszczególnych państw oraz miejsce w porządku międzynarodowym.

Pełny opis:

Pojęcie „Bałkanów Eurazji”

Problemy definicyjne:

Bałkany Zachodnie, Bliski Wschód sensu stricto i sensu largo/w węższym i szerszym rozumieniu, MENA, północny niearabski podregion Bliskiego Wschodu (Turcja, Kurdystan, Iran, Afganistan), poradzieckie Zakaukazie/tzw. Kaukaz Południowy, poradziecka Azja Środkowa

Zróżnicowanie Bałkanów Eurazji:

aspekt etniczno-językowy:

ludy indoeropejskie, turkskie/turkijskie, kaukaskie, afroazjatyckie

aspekt wyznaniowy:

ludy muzułmańskie (szyickie i sunnickie), chrześcijańskie (kościoły wschodnie i narodowe); judaizm

aspekt historyczny:

tradycje państwowe, obecność i ciążenie obcej dominacji

Bałkany Zachodnie

specyfika obszaru zachodniobałkańskiego na tle Bałkanów/Europy Południowo-Wschodniej i Europy w ogóle

trzy państwa „podwyższonego politycznego ryzyka”: Serbia, Kosowo, Bośnia i Hercegowina

ich pozostawaniaepoza strukturami euroatlantyckimi (UE i NATO)

islam na Bałkanach

Turcja i jej otoczenie geopolityczne

potencjał narodowego państwa tureckiego i jego międzynarodowa pozycja

Turcja jako mocarstwo regionalne

Turcja wśród ludów turkskich/turkijskich

reminiscencje osmańskie

stanowczość tureckiej polityki zagranicznej prez. Erdogana:

wobec Syrii/wojny domowej w Syrii

wobec Grecji i wobec Cypru/ kwestii cypryjskiej

wobec Libii

wobec sytuacji w Iraku

wobec konfliktu ormiańsko-azerskiego

Turcja wobec UE, NATO i Stanów Zjednoczonych

stosunki turecko-rosyjskie

Kwestia kurdyjska

Kurdowie i ich polityczne dążenia

Autonomiczny Kurdystan iracki

Kurdowie w Turcji

Poradzieckie Zakaukazie/tzw. Kaukaz Południowy

Gruzja i specyfika jej położenia

Abchazja i Osetia Południowa

aspiracje euroatlantyckie i stosunki z Rosją

wojna 2008 r.

Armenia i specyfika jej sytuacji

stosunki z Rosją, Iranem i Turcją

sprawa Górskiego Karabachu i konflikty ormiańsko-azerskie

wojna 2020 r.

Azerbejdżan

stosunki z Rosją, Turcją i Iranem

Iran

podstawy irańskiej mocarstwowości regionalnej

główne kierunki polityki zagranicznej Republiki Iranu

ostry kurs antyzachodni, antyamerykański i antyizraelski

Iran jako przywódca świata szyickiego

polityki wobec Iraku, państw Zatoki Perskiej oraz Arabii Saudyjskiej

program jądrowy Iranu

porozumienia JCPOA oraz jego losy

Afganistan

cechy szczególne państwa i jego geopolitycznej pozycji

Afganistan jako przedmiot rywalizacji mocarstw

interwencja amerykańska/zachodnia w Afganistanie (od 2001 r.)

Poradziecka Azja środkowa

zróżnicowanie wewnętrzne regionu

ewolucja społeczno-gospodarcza i polityczna poszczególnych państw

obecność rosyjska i stosunki z Rosją

penetracja chińska

aspiracje prozachodnie

sąsiedztwo chińskiego Sinkiangu (kwestia ujgurska)

Literatura:

Armour Rollin, Islam, chrześcijaństwo i Zachód. Burzliwe dzieje wzajemnych relacji, WAM, Kraków 2004, ss. 310.

Arabska Wiosna. Kulturowy obraz przemian w świecie arabskim po 2010 roku, [red.] Górak-Sosnowska Katarzyna, Smak Słowa, Sopot 2016, ss. 312.

Azja Centralna. Tożsamość, naród, polityka, red. Shukuralieva Nartsiss, Nomos, Bydgoszcz 2018, ss. 274.

Bałkańska szachownica. Geopolityczne i geostrategiczne studia o Bałkanach w XX-XIX wieku, [red.] Gibas-Krzak Danuta, AM, Toruń 2019, ss. 277.

Bliski Wschód coraz bliżej, [red.] Danecki Janusz, Sulowski Stanisław, Elipsa, Warszawa 2011, ss. 351.

Bliski Wschód między konfliktem a stabilizacją, [red.] Marszałek-Kawa Joanna, Podgórzańska Renata, Piątek Jarosław, Wyd. AM, Toruń 2017, ss. 240.

Bliski Wschód na rozdrożu, [red.] Marszałek-Kawa Joanna, Ali Jamsheer Hassan, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2016, ss. 223.

Bliski Wschód w procesie przemian/The Middle East in a Process of Change, [red.] Bryc Agnieszka, Dahl Michał, Lewicka Magdalena, Wyd. UMK, T. 1-2, Toruń 2015, T. 1: ss. 331.

Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych w XXI wieku, [red.] Lizak Wiesław, Solarz Anna M., Scholar, Warszawa 2016, ss. 283.

Bezpieczeństwo międzynarodowe w XXI wieku, [red.] Zięba Ryszard, Wyd. Poltext, Warszawa 2018, ss. 501.

Bodio Tadeusz, Załęski Piotr, Elity władzy w Azji centralnej. Tradycja, modernizacja, etnopolityka, Elipsa, Warszawa 2008, ss. 308

Bunton Martin, Konflikt palestyńsko-izraelski, Wyd. UŁ, Łódź 2017, ss. 158.

Corm Georges, Bliski Wschód w ogniu. Oblicza konfliktu 1936-2003, Dialog, Warszawa 2003, ss. 600.

Czulda Robert, Iran 1925-2014. Od Pahlawich do Rouhaniego, PWN, Warszawa 2014, ss. 259.

Danecki Janusz, Arabowie, PIW, Warszawa 2001, ss. 432.

Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010-2013, [red.] Potocki Robert, Piskorski Mateusz, Hładkiewicz Wiesław, Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, Warszawa 2014, ss. 461.

Fiedler Radosław, Od przywództwa do hegemonii. Stany Zjednoczone wobec bliskowschodniego obszaru niestabilności w latach 1991-2009, Wyd. UAM, Poznań 2010, s. 415.

Gebert Konstanty, Miejsce pod słońcem. Wojny Izraela, Prószyński i S-ka, Warszawa 2008, ss. 478.

Gelvin James L., Konflkt izraelsko-palestyński, Wyd. UJ, Kraków 2009, ss. 352.

Grabowski Wojciech, Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie, Wyd. UG, Gdański 2013, ss. 185.

Halliday Fred, Bliski Wschód w stosunkach międzynarodowych. Władza, polityka, ideologia, Wyd. UJ, Kraków 2009, s. 431.

Historia Arabów, Pomocnik Historyczny „Polityki”.

Hourani Albert, Historia Arabów, Marabut, [wyd. 2] Gdańsk 2002, ss. 547.

Jamieson Alan G., Wiara i miecz. Historia konfliktu islamsko-chrześcijańskiego, WAM, Kraków 2009, ss. 319.

Jureńczyk Łukasz, Wojna z talibami i Al-Kaidą. Afganistan w latach 1994-2012, Grado, Toruń 2013, ss. 359.

Keddie Nikki R., Współczesny Iran. Zródła i konsekwencje rewolucji, Wyd. UJ, Kraków 2007, ss. 377.

Kepel Gilles, Święta wojna. Ekspansja i upadek fundamentalizmu muzułmańskiego, Dialog, Warszawa 2003, ss. 391.

Lewis Bernard, Arabowie w historii, PIW, Warszawa 1995, ss. 256.

Lewis Bernard, Muzułmański Bliski Wschód. Narody i cywilizacje, Marabut, Gdańsk 2003, ss. 412.

Madeyska Danuta, Historia współczesna świata arabskiego, Wyd. UW, Warszawa 2008, ss. 220.

Niedziela Szymon, Konflikty i napięcia w świecie arabskim, Dialog, Warszawa 2012, ss. 300.

Otłowski Tomasz, Cmentarzysko imperiów. Afganistan 2001-2014, Rambler, Warszawa 2012, ss. 101.

Pappé Ilan, Współczesny Bliski Wschód, KiW, Warszawa 2013, ss. 470.

Pogranicza cywilizacji. Wpływ dylematów tożsamościowych na politykę zagraniczną i bezpieczeństwa wybranych państw Europy środkowo-wschodniej, Elipsa, Warszawa 2019, ss. 268 (rozdz. II)

Problemy bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie, [red.] Potyrała Anna, Raubo Jacek, Wyd. UAM, Poznań 2010, ss. 192.

Rawski Tomasz, Boszniacki nacjonalizm. Strategie budowania narodu po 1995 r., Scholar, Warszawa 2019, ss. 257.

Region Kaukazu w stosunkach międzynarodowych,[ red.] Iwańczuk Krzysztof, Kapuśniak Tomasz, Wyd. UMCS, Lublin 2008, ss. 374.

Rocznik Strategiczny, Scholar, Warszawa , Scholar, odpowiednie rozdziały w kolejnych tomach od I: 1994/1995 do XV: 2019/20.

Stosunki międzynarodowe w regionie Bliskiego Wschodu. Uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne, [red.] Osiewicz Przemysław, Warszawa 2016, ss. 460.

Szymborski Wojciech, Dynamika biegunowości na Bliskim Wschodzie, Wers, Bydgoszcz 2015, ss. 161.

Transformacja społeczeństwa i władzy w postradzieckiej Azji Centralnej, [red.] Bodio Tadeusz, Jakubowski Wojciech, Wierzbicki Andrzej, AH, Pułtusk 2008, ss. 302.

Wojny Zachodu. Interwencje zbrojne państw zachodnich po zimnej wojnie, [red.] Madej Marek, Warszawa, Scholar, 2017, ss. 423.

Współczesne oblicze Iranu, [red.] Chorośnicki Michał, AT Wydawnictwo, Kraków 2012, ss. 237.

Zdanowski Jerzy, Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja?, Wyd. Krak. Akademia im. AFM, Kraków 2011, ss. 301.

Zdanowski Jerzy, Historia Bliskiego Wschodu w XX wieku, Ossolineum, Wrocław 2010, ss. 603.

Zdanowski Jerzy, Historia społeczeństw muzułmańskiego Bliskiego Wschodu w XX wieku, Askon, Warszawa 2013, ss. 387.

Zdanowski Jerzy, Państwo na muzułmańskim Bliskim Wschodzie. Procesy genezy i czynniki trwania, AFM, Kraków 2014, ss. 357.

Zdanowski Jerzy, Stosunki międzynarodowe na Bliskim Wschodzie w XX wieku, Wyd. AFM, Kraków 2012, ss. 365.

Zuercher Erik J., Turcja od sułtanatu do współczesności, Wyd. UJ, Kraków 2013, ss. 413.

Metody i kryteria oceniania:

zaliczenie wykładu (bez oceny) na podstawie aktywnej obecności na zajęciach w przypadku, gdy liczba nieobecności nie przekracza 3 (trzech) bez usprawiedliwienia lub 4 (czterech) w przypadku usprawiedliwienia co najmniej 1 (jednej) z nich;

w przypadku nieobecności na więcej niż 4 (czterech) wykładach, ale nie więcej niż 8 (ośmiu), zaliczenie wykładu po uzyskaniu zaliczenia pracy pisemnej typu esej (ok. 10 stron) na temat uzgodniony z prowadzącym (najczęściej - omówienie z elementami recenzji wybranej/wskazanej pracy naukowej);

w przypadku nieobecności na 9 (dziewięciu) lub więcej wykładach niezaliczenie zajęć

Praktyki zawodowe:

nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład monograficzny, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Leszek Kuk
Prowadzący grup: Leszek Kuk
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie lub ocena
Wykład monograficzny - Zaliczenie lub ocena
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)