Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Literatura a polityka XIX-XXI wiek

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2751-OG-LP
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Literatura a polityka XIX-XXI wiek
Jednostka: Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Brak wymagań wstępnych.

Efekty uczenia się - wiedza:

• student posługuje się pojęciami z zakresu nauk politycznych i literaturoznawstwa,

• zna i rozumie rolę literatury w komunikowaniu politycznym,

• zna chronologię głównych epok literackich w XIX- XXI wieku,

• sprawnie porusza się po rozległych zasobach wiedzy dotyczącej związków literatury i polityki,

• potrafi wymienić najważniejszych twórców i ich dzieła.


Efekty uczenia się - umiejętności:

• potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną do interpretacji dzieła literackiego,

• potrafi scharakteryzować i wykazać różnice podejść teoretycznych dotyczących związków literatury i polityki,

• potrafi porównać postawy twórców.


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

• potrafi zorganizować własną pracę i jednocześnie dokonać samooceny,

• dostrzega potrzebę ciągłego samorozwoju,

• ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego.


Skrócony opis:

: Celem wykładu jest ukazanie związków między literaturą a polityką w XIX -XXI wieku. Istotne będzie wskazanie na literaturę jako źródło myśli politycznej oraz rolę literatury w komunikowaniu politycznym. Uwzględnione zostaną teoretyczne aspekty relacji między sztuką a polityką poprzez odwołanie między innymi do koncepcji E. Fromma, A. Blomma, szkoły frankfurckiej czy P. Czaplińskiego (rozróżnienie polityczności w literaturze i polityczności literatury). Związki między literaturą a polityką zostaną zobrazowane na podstawie biografii twórców i ich uwikłań w politykę, jak i poprzez ukazanie znamion polityczności w utworze literackim. Zaprezentowane zostaną instrumenty wykorzystania sztuki do działania politycznego, a w szczególności sposoby budowania wizerunku wroga w literaturze pięknej. Także sposoby rozliczenia władzy i sposoby obnażania jej języka. Rola literatury w konstruowaniu tożsamości narodowej zostanie zaprezentowana w kontekście sporu o kanon lektur szkolnych.

Pełny opis:

Opis szczegółowy:

1. Literatura i polityka - wzajemne związki - przegląd koncepcji.

2. Polityka i filozofia w dziełach literackich do początków XIX wieku. Wybrane przykłady (Horacy, Dante, Szekspir, Niemcewicz).

3. Filozoficzny wymiar polityki w dziełach Dostojewskiego.

4. „Polska wieczny romans”. Relacje z polityką w twórczości wybranych pisarzy przełomu XX/XX wieku (Żeromski, Prus, Sienkiewicz, Brzozowski).

5. Twórcy jako „inżynierowie dusz”. Rola literatury w państwach totalitarnych.

6. Obraz wroga w literaturze pięknej XX wieku.

7. Nacjonalistyczna krytyka i twórczość literacka w XX wieku.

8. Obraz Polski i Polaków w twórczości literackiej Romana Dmowskiego.

9 -10. Współtwórcy, świadkowie, obojętni. Postawy twórców wobec reżimów politycznych.

11-12. Polityka i literatura w Polsce po 1989 roku

13. Literatura i polityka w prozie iberoamerykańskiej

14. Czy literatura nie organizuje już „współczesnej świadomości zbiorowej”. Spór o M. Houellebecqa i P. Handkego.

15. Spór o kanon lektur szkolnych w Polsce w XX – XXI wieku w kontekście sporu o model edukacji.

Literatura:

A. Kaliszewski, Główne nurty w kulturze XX i XXI wieku. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej, Warszawa 2012.

Polityka literatury. Przewodnik krytyki politycznej, Warszawa 2009.

M.P. Markowski, Wojny nowoczesnych plemion. Spór o rzeczywistość w epoce populizmu, Kraków 2019.

D. Gawin, Polska wieczny romans. O związkach literatury i polityki w XX wieku, Warszawa 2007.

Literatura i Polityka, w: „Dialogi Polityczne” 2009, ss. 215-420.

P. Czapliński, Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, Kraków 2009.

Literatura a polityka. Casus Pomorza i Kaszub, red. D. Kalinowski, Słupsk 2018.

Dwadzieścia lat literatury polskiej 1989-2009. Idee, ideologie, metodologie, red. A. Galant, I. Iwasiów, Szczecin 2010.

M. Poradecki, Władza w polskiej literaturze fantasy, Łódź 2009.

J. Klejnocki, Literatura w czasach zarazy. Szkice i polemiki, Warszawa 2006.

Szekspir i polityka, „Teologia Polityczna” 2009, s. 241-272.

Polityka historyczna w literaturze polskiej, red. M. Piechowska, R. Stępnik, Lublin 2011.

Literatura i polityka po 1989 roku, red. M. Urbanowski, Kraków 2017.

J. Siedlecka, Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów, Warszawa 2008.

J. Franczak, Jacques Ranciere: historia literatury i polityka, „Teksty Drugie” 2012, nr 3, s.187-196.

P.K. Rutkiewicz, „My, naród polski”. Literatura narodowa i globalizacja a perspektywy hermeneutycznej, „Teksty Drugie” 2017, nr 5, s.11-27.

Polityka, literatura, demokracja , „Refleksje” numer monograficzny 2013.

M. Shore, Kawior i popiół. Życie i śmierć pokolenia oczarowanego i rozczarowanego marksizmem, Warszawa 2008.

M. Stępień, Między literaturą a polityką. Rozprawy i szkice z życia literackiego XX wieku, Kraków 2012.

L. Donskis, Władza, wyobraźnia i pamięć: szkice o polityce i literaturze, Wojnowice 2015.

M. Szyszkowska, Filozofia polityki wobec wartości literackich, Warszawa 1996.

Metody i kryteria oceniania:

Warunkiem zaliczenia jest udział w zajęciach oraz przygotowanie eseju tematycznie związanego z problematyką wykładu.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)