Kanony literackie 2591-s1KOMP2Z-KL
Semestr zimowy 2021/22
Konwersatorium, grupa nr 1

Cz. I: Mistrzowie opowiadania (M. Radowska-Lisak)

Kanon gatunkowy: kryteria oceny tekstów, źródła popularności, tradycje literackie.

Prezentacja twórców, przegląd tematów, motywów i konwencji (francuski naturalizm, nowelistyka rosyjska XIX/XX w., baśniopisarstwo niemieckiego obszaru językowego, nowa proza czeska, kanadyjska literatura kobieca).

(Nie)kanonicznie o kanonie: nowe historie literatury.

Cz. II (M. Tokarzewska): Poszukiwanie kanonu jako klucza do samoświadomości własnej epoki (na przykładzie niemieckojęzycznej refleksji nad źródłami epiki, rozwijanej w obliczu I i II wojny światowej)

W centrum prowadzonej na seminarium dyskusji znajdować się będzie pojęcie kanonu wymykające się myśleniu w kategoriach polityki tożsamościowej. W aktualnych dyskusjach na temat kanonu i kanoniczności dominuje ujmowanie kanonów literackich i kulturowych jako ukształtowanych historycznie w sposób mniej lub bardziej świadomy (rozwój szkolnictwa, procesy ‚nation building‘, dyferencjacja społeczna i waga habitusu społecznego) narzędzi produkowania i podtrzymywania tożsamości narodowych i / lub grupowych. W takie myślenie wpisuje się również duża część prowadzonej w międzynarodowej komparatystyce refleksji nad dekonstrukcją kanonów narodowych i budową nowych, uwzględniających literatury i tożsamości dotąd ignorowane i dyskryminowane. Komparatystyka pragnąca sprostać temu zadaniu szybko napotyka na trudności: nikt nie jest w stanie opanować adekwatnego kanonu literatury światowej, zatem skazani jesteśmy na frustrującą doraźność. Na seminarium zastanowimy się, w oparciu o – nomen omen – kanoniczne teksty niemieckojęzycznej antropologii literatury, nad możliwością innego myślenia o kanonie, będącego wyjściem poza aporie myślenia tożsamościowego. Być może za kanoniczne można uznać te teksty literatury (i kultury), które są ‚żywe‘, ponieważ stanowią punkty odniesienia pozwalające nam zrozumieć lepiej samych siebie i własną epokę. Dlaczego np. Kafka, autor za życia niemal nieznany, stał się w dwudziestym wieku jednym z najistotniejszych punktów odniesienia w dyskusjach o tym, czym jest nasza współczesność? Dlaczego jest wielu autorów – dobrym przykładem są nagrody Nobla na przestrzeni ostatnich lat – których mimo odniesienia instytucjonalnego ‚sukcesu‘ po krótkim czasie nikt już nie pamięta? Teksty omawiane na seminarium będą dotyczyć głównie powieści i epickości. W oparciu o diagnozy zaproponowane przez Auerbacha, Lukacsa i Benjamina poszukamy odpowiedzi na pytania: jak wykształciły się kluczowe (kanoniczne) paradygmaty epickości w kulturze Zachodu, które z nich są dla nas wciąż aktualne i dlaczego; na ile powieść jako historyczny gatunek następujący po eposie potrzebna jest współczesnemu człowiekowi dla uchwycenia własnej, nowoczesnej kondycji; jacy (mało znani) autorzy (Leskow Benjamina jako przykład) mogą służyć nam za pomoc na drodze do osiągnięcia własnej historycznej samoświadomości. Podczas lektury będziemy zadawać sobie pytanie, dlaczego wymienieni autorzy sięgali po refleksję nad źródłami epickości właśnie w czasie obu wojen światowych.

Zajęcia będą odbywały się w trybie stacjonarnym.

W przypadku konieczności przejścia na tryb zdalny, odbywać się będą w trybie synchronicznym lub asynchronicznym przy wykorzystaniu platformy BBB lub/i Teams. Wspomagane będą asynchronicznymi zadaniami wykonywanymi przy wsparciu platformy Moodle.

Ocena ciągła: udział w dyskusji, obecność na zajęciach.

Ocena końcowa uwzględniać będzie cząstkowe wyniki uzyskane z obu bloków zajęciowych.

Cz. I (M. Radowska-Lisak): prezentacja "małej prozy" wybranego pisarza podczas zajęć; na koniec cyklu "Mistrzowie opowiadania" - krótka praca pisemna na temat wybranego utworu (dobór autorów i tekstów uzgodniony z prowadzącą)

Cz. II (M. Tokarzewska): udział w dyskusji podczas zajęć, lektura tekstów, przeprowadzenie jednej krótkiej samodzielnie przygotowanej prezentacji pogłębiającej omawianą problematykę w trakcie zajęć oraz na koniec semestru praca domowa - pisemna odpowiedź na zestaw pytań.