Historia filozofii średniowiecznej [2402-F-S1-1-HFSR] Semestr letni 2023/24
Ćwiczenia, grupa nr 1

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

- Augustyn św., O naturze dobra, przeł. Maria Maykowska, [w:] tegoż, Dialogi filozoficzne, przekład zbiorowy, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001

- Boecjusz, Przeciw Eutychesowi i Nestoriuszowi, w: Traktaty teologiczne, przeł. Agnieszka Kijewska i Rafał Bielak, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2007, s. 113-129.

- Jan Szkot Eriugena, Traktat o nicości, przeł. Agnieszka Kijewska, [w:] Agnieszka Kijewska, Eriugena, Wiedza Powszechna, Warszawa 2005

- Anzelm z Canterbury, Proslogion, [w:] tegoż, Monologion. Proslogion, przeł. Tadeusz Włodarczyk,

WN PWN, Warszawa 1992

- Piotr Abelard, Dialog między Filozofem, Żydem i Chrześcijaninem, przeł. Ryszard Palacz, [w:] Ryszard Palacz, Abelard, seria Myśli i Ludzie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1966

- Awicenna, Księga Wiedzy, przeł. Bogdan Składanek, PWN, Warszawa 1974, Metafizyka

- Piotr Hiszpan, Traktaty logiczne, przeł. Tadeusz Włodarczyk, PWN, Warszawa 1969

- Roger Bacon, Opus tertium, przeł. Tadeusz Włodarczyk, [w:] Krystyna Krauze-Błachowicz (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2002

- św. Bonawentura, O tajemnicy Trójcy, przeł. Mikołaj Olszewski, Hachette, Warszawa 2009

- św. Bonawentura, O stworzeniach świata, przeł. Mikołaj Olszewski, [w:] Krystyna Krauze-Błachowicz (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2002

- Albert Wielki, O wypływaniu bytów mających przyczynę w pierwszej przyczynie i o porządku przyczyn, przeł. Mikołaj Olszewski, [w:] Krystyna Krauze-Błachowicz (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2002

- Tomasz z Akwinu, O zasadach natury, przeł. Dariusz Gwis, Marek Gensler, Elżbieta Jung-Palczewska, [w:] Krystyna Krauze-Błachowicz (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2002

- Tomasz z Akwinu, Summa theologiae, q. 2, q. III, 4, Reader średniowieczny dr. hab. Zbigniewa Nerczuka

- Idzi Rzymianin, Twierdzenia o istnieniu i istocie, przeł. Jacek Surzyn, Wydawnictwo ANTYK, Kęty 2005

- Jan Duns Szkot, Czy substancja materialna ze swej natury jest substancją jednostkową i indywidualną, przeł. Martyna Koszkało, [w:] Elżbieta Jung-Palczewska (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIV wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2000

- Jan Duns Szkot, Traktat o Pierwszej Zasadzie, przeł. Tadeusz Włodarczyk, PWN, Warszawa 1988

- Wilhelm Ockham, Suma logiczna, przeł. Tadeusz Włodarczyk, WN PWN, Warszawa 2010

- Jan Eckhart, Kazania i traktaty, przeł. Jerzy Prokopiuk, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1998, Mowy pouczające.

LITERATURA PONADOBOWIĄZKOWA:

- Fernand Van Steenberghen, Filozofia w wieku XIII, przeł. Edward Iwo Zieliński, KUL JPII, Lublin 2005.

- Étienne Gilson, Duch filozofii średniowiecznej, przeł. Jan Rybałt, Pax, Warszawa 1958.

- Étienne Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej: od Justyna do Mikołaja Kuzańczyka, przeł. Stanisław Stomma, Pax, Warszawa 1962.

- Étienne Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, przeł. Sylwester Zalewski, Pax, Warszawa 1966.

- Frederick Copleston, Historia filozofii, t. 2: Od Augustyna do Szkota, przeł. Sylwester Zalewski, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2004.

- Frederick Copleston, Historia filozofii, t. 3: Od Ockhama do Suareza, przeł. Henryk Bednarek, Sylwester Zalewski, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2008.

- Stefan Swieżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

- Stefan Swieżawski, Studia z myśli późnego średniowiecza, Fundacja ALETHEIA, Warszawa 1998.

- Josef Pieper, Scholastyka: postacie i zagadnienia filozofii średniowiecznej, przeł. Tadeusz Brzostowski, Pax, Warszawa 2000.

- Richard Heinzmann, Filozofia średniowieczna, przeł. Piotr Domański, Wyd. ANTYK, Kęty 1999.

- Jan Legowicz, Historia filozofii średniowiecznej Europy zachodniej, PWN, Warszawa 1986.

- Zdzisław Kuksewicz, Zarys filozofii średniowiecznej: filozofia łacińskiego obszaru kulturowego, PWN, Warszawa 1986.

- Zdzisław Kuksewicz, Zarys filozofii średniowiecznej, PWN, Warszawa 1973.

- Kazimierz Twardowski, O filozofii średniowiecznej wykładów sześć, Lwów – Warszawa 1910.

- Władysław Seńko, Jak rozumieć filozofię średniowieczną, Wyd. ANTYK, Kęty 2001.

- Juliusz Domański, Zbigniew Ogonowski, Lech Szczucki, Zarys dziejów filozofii w Polsce: wieki XIII – XVII, PWN, Warszawa 1989.

- Filozofia polska, Wiedza Powszechna, Seria Myśli i Ludzie, Warszawa 1967.

- Ryszard Palacz, Filozofia polska wieków średnich, Wiedza Powszechna, Warszawa 1980.

- Agnieszka Kijewska, Boecjusz i patrystyczne źródła koncepcji osoby, "Biblioteka Teologii Fundamentalnej", 2008, t. 3, 21-52, szczeg. pkt 8, s. 47-51 (całość: s. 21-52).

OGÓLNY ROZKŁAD MATERIAŁU

1. Omówienie programu zajęć; wprowadzenie do historii filozofii średniowiecznej;

2. Między antykiem a średniowieczem. Protoscholastyczna filozofia Aureliusza Augustyna (354–430);

3. Boecjusza (Anicius Manlius Severinus Boethius), zwanego Sewerynem z Pawii (ok. 475–524) teoria pandeterminizmu (powszechnego determinizmu przyrody oraz wszelkich form możliwego działania i sprawstwa) wobec sporu o (nie)istnienie przypadkowości w świecie; Boecjuszowa klasyczna koncepcja osoby oraz jej patrystyczne źródła;

4. Wczesnośredniowieczna korekta Parmenidesowskiego nihilizmu metafizycznego: nihilizm apofatyczny Jana Szkota Eriugeny (ok. 810/820–po 877);

5. Anzelmiańska fundacja fideracjonalnej filozofii scholastycznej; proslogionowy, ontologiczny (aprioryczny) dowód na istnienie Boga

6. Dialektyczna korektura scholastyki w pismach Piotra Abelarda (1079–1142);

7. Neoarystotelesowska reorientacja metafizyki średniowiecznej w ujęciu Awicenny (980–1037);

8. Problematyka i niuanse średniowiecznej logiki z implikacjami i metafizyczną pointą – analiza fragmentów Traktatów logicznych Piotra Hiszpana (ur. między 1210–1220, zm. 20 V 1277);

9. Z annałów średniowiecznej filozoficznej szkoły franciszkańskiej: chrystocentryczna filozofia Bonawentury z Bagnoregio (ur. ok. 1217, zm. 15 VII 1274);

10. Eklektyczny neoarystotelizm Alberta Wielkiego (ur. ok. 1193–1200, zm. 15 XI 1280);

11. Przewodnik po pięciodrożu i filozofii pierwszej Tomasza Akwinaty (ur. ok. 1225/1226, zm. 7 III 1274);

12. Indywidualizm metafizyczny Jana Dunsa Szkota [Johannes Duns Scotus] (ur. ok. 1265/1266, zm. 8 XI 1308);

13. "Nowożytne średniowiecze": scjentyzm Rogera Bacona (ur. między 1214–1220, zm. 11 VI 1292);

14. Inauguracja średniowiecznej via moderna: epistemologiczny krytycyzm Williama Ockhama (ur. ok. 1287, zm. 1349);

15. Kolokwium końcowe (ostatni termin zajęć)

W rezerwie:

15. Mistycyzujący nurt filozofii średniowiecznej: antropologiczno-etyczne aspekty filozofii mistycznej Mistrza Jana Eckharta [Eckhart von Hochheim] (ur. ok. 1260, Hochheim (Turyngia) - zm. między 1327 a 1329, Awinion lub Kolonia).

SZCZEGÓŁOWY ROZKŁAD MATERIAŁU WRAZ ZE WSKAZANIAMI LITERATUROWYMI

Zajęcia 2. (3–4/30)

AURELIUSZ AUGUSTYN (354–430)

 Augustyn św., O naturze dobra, przeł. Maria Maykowska, [w:] tegoż, Dialogi filozoficzne, przekład zbiorowy, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001, rozdz. 1, s. 829–840.

Lekturaddenda (dodatki lekturowe)

- Étienne Gilson, Wprowadzenie do nauki św. Augustyna, przeł. Zygmunt Jakimiak, Pax, Warszawa 1953.

- Agnieszka Kijewska, Święty Augustyn, Wiedza Powszechna, Warszawa 2007.

Zajęcia 3. (5–6/30)

BOECJUSZ (Anicius Manlius Severinus Boethius) (ok. 475–524)

 Boejucsz, O pocieszeniu, jakie daje filozofia, przeł. Witold Olszewski, PWN, Warszawa 1962, Księga 5, s. 125–147.

 Boecjusz, Przeciw Eutychesowi i Nestoriuszowi, w: Traktaty teologiczne, przeł. Agnieszka Kijewska i Rafał Bielak, Wydawnictwo ANTYK, Kęty 2001, s. 66-84.

Lekturaddenda (dodatki lekturowe)

- Agnieszka Kijewska, Boecjusz i patrystyczne źródła koncepcji osoby, "Biblioteka Teologii Fundamentalnej", 2008, t. 3, 21-52, szczeg. pkt 8, s. 47-51 (całość: s. 21-52).

- Agnieszka Kijewska, Boecjusz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.

- Agnieszka Kijewska, Filozof i jego muzy. Antropologia Boecjusza – jej źródła i recepcja, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2011.

Zajęcia 4. (7–8/30)

JAN SZKOT ERIUGENA (ok. 810/820–po 877)

 Jan Szkot Eriugena, Czwórpodział natury, przeł. A. Kijewska, [w:] Agnieszka Kijewska, Eriugena, Wiedza Powszechna, Warszawa 2005, s. 150–155.

 Jan Szkot Eriugena, Traktat o nicości, przeł. A. Kijewska, [w:] Agnieszka Kijewska, Eriugena, Wiedza Powszechna, Warszawa 2005, s. 160–182.

Lekturaddenda (wyłącznie dla chętnych w trybie uzupełnienia, rozszerzenia, pogłębienia i utrwalenia materiału):

- Agnieszka Kijewska, Eriugena, Wiedza Powszechna, Warszawa 2005.

- Agnieszka Kijewska, Renesans karoliński: Alkuin, Eriugena, w: Przewodnik po filozofii średniowiecznej. Od św. Augustyna do Joachima z Fiore, red. Agnieszka Kijewska, Wydawnictwo WAM, Kraków 2012, s. 97-118 - w kontekście tematyki zajęć szczególnie strony: 104 (od pkt. 4: Nauka o naturze) - 110 (do końca pkt. 6: Dzieło stworzenia).

- Adam Grzegorzyca, Eriugeny ontologiczna koncepcja rzeczywistości, "Studia Philosophiae Christianae" UKSW, t. 52, 2016, nr 2, s. 53-69.

Zajęcia 5. (9–10/30)

ANZELM Z CANTERBURY (1033–1109)

 Anzelm z Canterbury, Proslogion, [w:] tegoż, Monologion. Proslogion, przeł. Tadeusz Włodarczyk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992, rozdz. 1–5, s. 141–148, rozdz. 12–16, s. 157–161, rozdz. 18–20, s. 162–165, rozdz. 22–26, s. 166–173.

(uwaga! istnieje nowszy przekład Leszka Kuczyńskiego, Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty 2007 - jest to edycja dwujęzykowa łacińsko-polska).

Lekturaddenda

- VIOLA Coloman Étienne, Anzelm z Aosty: wiara i szukanie zrozumienia, przeł. Edward Iwo Zieliński, KUL JP II, Lublin 2009.

- GRZESIK Tomasz, Anzelm z Canterbury, Wiedza Powszechna, Warszawa 2004.

- Dowody ontologiczne. W 900. rocznicę śmierci św. Anzelma, red. Stanisław Wszołek, Copernicus Center Press, Kraków 2011.

- JAROSZEWSKA Anna, Przejście od „Wierzę, abym zrozumiał” do wiary szukającej zrozumienia "Monologion" i "Proslogion" Anzelma z Canterbury, "Humaniora. Czasopismo Internetowe", nr 3 (7), 2014, s. 85–93. Dostęp on-line: http://humaniora.amu.edu.pl/sites/default/files/humaniora/Humaniora%20nr%207/Hum_3_2014_Jaroszewska.pdf

- MALMON Monika, Anzelm z Canterbury: natura, porządek, Bóg, "Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria", R. 29, 2020, nr 3 (115), s. 187-197. DOI: 10.24425/pfns.2020.133983. Dostęp on-line: https://journals.pan.pl/Content/117079/PDF/2020-03-PFIL-14-Malmon.pdf?handler=pdf

Zajęcia 6. (11–12/30)

PIOTR ABELARD (1079–1142)

 ABELARD Piotr, Dialog między filozofem, żydem i chrześcijaninem, przeł. Ryszard Palacz, [w:] Ryszard Palacz, Abelard, seria Myśli i Ludzie, Wiedza Powszechna, Warszawa 1966, Wybór tekstów, s. 162–180.

- ABELARD Piotr, Przedmowa do "Tak i nie", w: tegoż, Rozprawy, przeł. Leon Joachimowicz, De Agostini Polska we współpracy z Ediciones Altaya Polska na podstawie edycji Instytutu Wydawniczego Pax, Warszawa 2001, s. 265-287.

ABELARD Piotr, Rozprawa o pojęciach ogólnych, w: tegoż, Rozprawy, przeł. Leon Joachimowicz, De Agostini Polska we współpracy z Ediciones Altaya Polska na podstawie edycji Instytutu Wydawniczego Pax, Warszawa 2001, s. 629-644.

Lekturaddenda

- PALACZ Ryszard, Abelard, Wiedza Powszechna, Warszawa 1966.

- WĄSEK Damian, Rola dialektyki w koncepcji teologii Piotra Abelarda, w: Logika i teologia, red. Robert Piechowicz, Katowice 2011, s. 11-25.

Zajęcia 7. (13–14/30)

AWICENNA (980–1037)

 Awicenna, Księga Wiedzy, przeł. Bogdan Składanek, PWN, Warszawa 1974, Metafizyka, s. 101–105 (Znajomość stanu istoty ogółu i szczegółu); s. 120–128 (od Przedstawienie stanu istnienia tego, co konieczne i tego, co możliwe do O tym, że w bycie koniecznym nie może być wielości); s. 129–132 (od Dowodzenie, iż byt konieczny nie podlega zmianom i jest konieczny pod każdym względem do Dowodzenie, że byt konieczny nie jest ani substancją, ani przypadłością); s. 133–135 (od O tym, że byt konieczny jest rzeczywiście jeden i że wszystkie rzeczy biorą swój byt od niego do O tym, że byt konieczny jest wieczny i że wszystkie rzeczy zostały stworzone); s. 143–147 (Poznanie znaczenia woli bytu koniecznego); s. 150–160 (od Badanie tego, że dobro najwyższe, największe szczęście i pomyślność są związane z bytem koniecznym, choć większość ludzi wyobraża sobie, że inne rzeczy są bardziej przyjemne do Badanie sposobu, w jaki rzeczy wyłaniają się z bytu koniecznego); s. 192–193 (Badanie sposobu powstawania substancji rozumowej i duchowej oraz ciał pierwszych z bytu koniecznego).

- Ananiasz ZAJĄCZKOWSKI, Awicenna na tle epoki renesansu wschodniego, "Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego", t. 45, s. 63-73; dostęp on-line: http://mazowsze.hist.pl/35/Rocznik_Towarzystwa_Naukowego_Warszawskiego/758/1952/25080/

- Adrian Czermiński, Avicenna, Wiedza Powszechna, Warszawa 1953.

- Awicenna (Abu Ali Ibn Sina), praca zbiorowa pod redakcją Ananiasza Zajączkowskiego, PWN, Warszawa 1953 - tu proszę zwrócić uwagę zwłaszcza na rozdział Leszka KOŁAKOWSKIEGO pt. Awicenna jako filozof, s. 153-185. (udostępniam całość w formie pliku PDF)

- Artur ANDRZEJUK, skrypt internetowy: Średniowieczna filozofia arabska, szczeg. pkt 8: Filozofia Awicenny, a zwł.: Mieczysław GOGACZ, O konieczności studiowania Metafizyki Awicenny (zauważyłem tam, w dwóch miejscach, błąd w datacji śmierci tego najsłynniejszego medyka arabskiego; profesor Gogacz podaje bowiem rok 1057, gdy tymczasem Awicenna zmarł dwadzieścia lat wcześniej) oraz Streszczenie Metafizyki Muhammada ACHENA i Henriego MASSé: http://katedra.uksw.edu.pl/awicenna/filo_arabska.htm

Zajęcia 8. (15–16/30)

PIOTR HISZPAN [Petrus Juliani] (ur. między 1210–1220, zm. 20 V 1277)

 Piotr Hiszpan, Traktaty logiczne, przeł. Tadeusz Włodarczyk, PWN, Warszawa 1969, Traktat III, O kategoriach, s. 39–54.

Lekturaddenda

- Tadeusz Włodarczyk, Wstęp, w: Piotr Hiszpan, Traktaty logiczne, przeł. Tadeusz Włodarczyk, PWN, Warszawa 1969.

- Artykuły paryskie potępione przez Stefana Tempier 7 marca 1277 roku, przeł. Władysław Seńko, [w:] Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, wybór, oprac. i wstęp Krystyna Krauze-Błachowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.

- Magdalena PŁOTKA, Rozum i wolność. Potępienie z 1277 r. i jego konsekwencje dla filozofii, "Słupskie Studia Filozoficzne", 2010, nr 9, s. 33-41.

- Józef M. BREMER, Wprowadzenie do logiki, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006, rozdz. 1: Logika i jej rozumienie, pkt 1.1.2 Osiągnięcia logiki średniowiecznej, s. 19-20.

Zajęcia 9. (17–18/30)

BONAWENTURA z BAGNOREGIO [Jan Fidanza] (ur. ok. 1217, zm. 15 VII 1274)

 św. Bonawentura, O stworzeniach świata, przeł. Mikołaj Olszewski, [w:] Krystyna Krauze-Błachowicz (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2002, s. 103–125.

- Wprowadzenie do tekstu: Marek Gensler, Bonawentura (ok. 1217-1274), [w:] Krystyna Krauze-Błachowicz (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2002, s. 98–103.

Lekturaddenda

- Léon Veuthey OFMConv., Filozofia chrześcijańska św. Bonawentury, przeł. Edward Iwo Zieliński, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 1996.

- Étienne Henry GILSON, The Philosophy of St. Bonaventure, przeł. z franc. na ang. Dom I. Trethowan et al. St. Anthony Guild Press, Paterson, Nowy Jork 1965.

- Jerzy ŁOPAT OFMConv., Rozumienie Natury Boskiej u św. Bonawentury, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 2017, Wstęp, s. 9–20 oraz fragment rozdz. 3: Bonawenturiańskie rozumienie natury boskiej, s. 189–199.

Zajęcia 10. (19–20/30)

ALBERT z Lauingen, zwany WIELKIM (ur. ok. 1193–1200, zm. 15 XI 1280)

 Albert Wielki, O wypływaniu bytów mających przyczynę w pierwszej przyczynie i o porządku przyczyn, przeł. Mikołaj Olszewski, [w:] Krystyna Krauze-Błachowicz (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2002, s. 12–39.

Lekturaddenda

- Tomasz Pawlikowski, Zagadnienie pierwszych zasad dowodzenia w pismach Alberta Wielkiego, Wyd. MAG, Warszawa 2001.

- Marcin TREPCZYŃSKI, Ścieżki myślenia Alberta Wielkiego i Tomasza z Akwinu, Wydawnictwo Campidoglio, Warszawa 2013 (dostęp on-line: https://www.academia.edu/12015578/%C5%9Acie%C5%BCki_my%C5%9Blenia_Alberta_Wielkiego_i_Tomasza_z_Akwinu_The_paths_of_thinking_of_Albert_the_Great_and_Thomas_Aquinas_?auto=download).

- Marcin TREPCZYŃSKI, Autonomia filozofii w "O piętnastu problemach" Alberta Wielkiego, "Studia Antyczne i Mediewistyczne" 2010, nr 8 [43], s. 119-126 (dostęp on-line: https://www.academia.edu/38503142/Autonomia_filozofii_w_O_pi%C4%99tnastu_problemach_Alberta_Wielkiego_The_autonomy_of_philosophy_in_Albert_the_Greats_On_the_fifteen_problems_).

Zajęcia 11. (21–22/30)

TOMASZ z AKWINU (ur. ok. 1225/1226, zm. 7 III 1274)

 Tomasz z Akwinu, „Suma teologii”, Zagadnienie 2: O Bogu. Czy Bóg jest?, Artykuły 1–3, s. 44–50, w: św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 1: O Bogu, cz. 1 (1, 1–13), przeł. Pius Bełch OP, Nakładem Katolickiego Ośrodka Wydawniczego „Veritas”, Londyn, dostęp on-line: https://zwola-old.karmelicibosi.pl/p/z/formacja/summa/summa_01.pdf

Lekturaddenda

- Étienne Gilson, Tomizm: Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, przeł. Jan Rybałt, Pax, Warszawa 1960, 1998.

- Stefan Swieżawski, Święty Tomasz na nowo odczytany, W drodze, Poznań 1995.

- Mikołaj Olszewski, Tomasz z Akwinu, Wyd. WAM, Kraków 2003.

Zajęcia 12. (23–24/30)

JAN DUNS SZKOT (ur. ok. 1265/1266, zm. 8 XI 1308)

 Jan Duns Szkot, Czy substancja materialna ze swej natury jest substancją jednostkową i indywidualną, przeł. Martyna Koszkało, [w:] Elżbieta Jung-Palczewska (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIV wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2000, s. 51–61.

Lekturaddenda

- Martyna KOSZKAŁO, Jednostkowienie substancji, "Studia Systematica" 2012, nr 2, s. 31-53.

- Martyna KOSZKAŁO, Indywiduum i jednostkowienie: analiza wybranych tekstów Jana Dunsa Szkota, TN KUL, Lublin 2003.

- Edward Iwo ZIELIŃSKI, Nieskończoność bytu Bożego w filozofii Jana Dunsa Szkota: rozprawa doktorska, RW KUL, Lublin 1980.

- Edward Iwo ZIELIŃSKI, Jednoznaczność transcendentalna w metafizyce Jana Dunsa Szkota: rozprawa habilitacyjna, RW KUL, Lublin 1988.

Zajęcia 13. (25–26/30)

ROGER BACON (ur. między 1214–1220, zm. 11 VI 1292)

 Roger Bacon, Opus tertium, przeł. Tadeusz Włodarczyk, [w:] Krystyna Krauze-Błachowicz (wybór, opracowanie i wstęp), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, przekład zbiorowy, WN PWN, Warszawa 2002, s. 64–89.

 dodatkowo (pomocniczo i uzupełniająco) zob. także: Roger Bacon, Dzieło większe, przeł. Tadeusz Włodarczyk, Część VI tego Traktatu: O nauce eksperymentalnej, rozdz. 1 i 2, s. 550–556; Rozdział O drugiej prerogatywie nauki eksperymentalnej, s. 577–578; Rozdział O trzeciej prerogatywie, czyli doskonałości sztuki eksperymentalnej, s. 587–593.

Lekturaddenda

- Małgorzata Frankowska-Terlecka, „Scientia” w ujęciu Rogera Bacona, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1969.

- Tadeusz WŁODARCZYK, Roger Bacon (1214/1219-ok.1292), [w:] Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, wybór, opracowanie i wstęp Krystyna Krauze-Błachowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, s. 59-64.

- Stanisław BAFIA, BACON Roger, Powszechna Encyklopedia Filozofii (wersja internetowa): http://www.ptta.pl/pef/pdf/b/baconroger.pdf

Zajęcia 14. (27–28/30)

WILLIAM OCKHAM (ur. ok. 1287, zm. 1349)

 Wilhelm Ockham, Suma logiczna, przeł. Tadeusz Włodarczyk, WN PWN, Warszawa 2010, ks. I, pkt 12: Intencja pierwsza i druga, s. 59–62; ks. I, pkt 14: Powszechnik, s. 65–68; ks. I, pkt 15: Powszechnik nie jest rzeczą istniejącą poza umysłem, s. 68–73; ks. I, pkt 16: Przeciwko poglądom Szkota o powszechnikach, s. 73–76; ks. I, pkt 18: Ogólnie o pięciu powszechnikach, s. 83–87; ks. I, pkt 19: Jednostka, s. 87–89.

Lekturaddenda

- Ryszard Palacz, Ockham, Wiedza Powszechna, Warszawa 1982.

Preferowane metody dydaktyczne:

- metoda tekstu przewodniego,

- prezentacja zagadnień w formie mini wykładu informacyjnego,

- dyskusja punktowana / tenis słowny,

- wspólne tworzenie siatki pojęciowej.

Ćwiczenia kończą się ZALICZENIEM Z OCENĄ.

TERMIN zaliczenia: pokrywa się z terminem ostatnich zajęć w cyklu.

Zaliczenie zajęć wiąże się ze spełnieniem, traktowanych komplementarnie, kryteriów: obecności, aktywności i kompetencyjności.

- KRYTERIUM OBECNOŚCI

Uczestnik ćwiczeń obowiązany jest do systematycznej obecności na zajęciach. Dopuszcza się maksymalnie 1 (jedną) nieobecność, bez konieczności ich usprawiedliwiania i odpracowywania.

W przypadku przekroczenia tej liczby materiał ze wszystkich opuszczonych zajęć musi zostać zaliczony na dyżurze prowadzącego, według ustalonych przez niego kryteriów, stosowanych zawsze indywidualnie. Przekroczenie liczby (od) 5 nieusprawiedliwionych i nieodpracowanych nieobecności wiąże się z automatycznym samousunięciem z zajęć z oceną niedostateczną. Niezaliczenie nadmiarowych nieobecności do przedostatnich zajęć w cyklu skutkuje niedopuszczeniem do kolokwium z równoczesnym uzyskaniem oceny niedostatecznej. Narzędziem służącym do weryfikacji frekwencji będzie tradycyjna lista obecności.

- KRYTERIUM AKTYWNOŚCI

Elementem uprawniającym do zaliczenia kursu jest regularna aktywność na zajęciach, przez którą rozumie się:

 systematyczność w przygotowywaniu się do zajęć,

 inicjowanie lub/i udział w dyskusji na forum ćwiczeniowym.

Systematyczna aktywność, przy rozliczeniu końcowym, wpływa podwyższająco na ocenę o pół stopnia w górę (nie dotyczy to oceny niedostatecznej ani bardzo dobrej). Trzy osoby najaktywniejsze (ilościowo i jakościowo) mogą zostać zwolnione z kolokwium, uzyskując automatyczne zaliczenie przedmiotu ze stopniem bardzo dobrym lub dobrym, o ile zostaną wytypowane przez wykładowcę oraz wyrażą zgodę na sformułowaną propozycję.

- KRYTERIUM KOMPETENCYJNOŚCI

Warunkiem koniecznym do uzyskania zaliczenia kursu jest kolokwium, służące sprawdzeniu i ocenie wiedzy, uzyskanej podczas zajęć oraz samodzielnych studiów. Przewiduje się KOLOKWIUM (jak nazwa wskazuje) USTNE, chyba że uczestnicy zajęć gremialnie opowiedzą się z formą pisemną, wówczas zostanie zarządzony test jednokrotnego wyboru.

MATERIAŁ obowiązujący do zaliczenia przedmiotu:

- wszystkie teksty źródłowe przyporządkowane do kolejnych zajęć, niezależnie od tego, czy dane zajęcia fizycznie odbyły się, czy zostały z uzasadnionych powodów odwołane,

- zawartość merytoryczna wszystkich zrealizowanych zajęć dydaktycznych.

Filozofia - I stopnia - 1 rok - stacjonarne