Podstawy odnowy biologicznej [2403-WFiS-s2-TOB-20] Semestr zimowy 2023/24
Wykład, grupa nr 1

Literatura obowjązkowa:

1. Kasprzak Wojciech, Mańkowska Agata. Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA. Red. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2010, 419 s. ISBN 978-83-200-4187-3.

2. Mika Tadeusz, Kasprzak Wojciech. Fizykoterapia. Red. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2006, 448 s. ISBN 978-83-200-4663-2.

3. Podstawy rehabilitacji dla studentów medycyny. Red. Wrzosek Zdzisława. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2011, 368 s. ISBN 978-83-200-6320-2.

4. Zmęczenie i regeneracja sił. Odnowa biologiczna – K. Gieremek, L. Dec; HAS-MED, Katowice, 2000.

Literatura uzupełniająca:

1. Medycyna sportowa – A. Jegier, K. Nazar, A. Dziak; Polskie Towarzystwo Medycyny Sportowej, Warszawa, 2005.

2. Medycyna sportowa. Współczesne metody diagnostyki i leczenia. Red. Patrick J McMahon. PZWL 2010.

3. Fizjologia sportu – A. Ronikier; COS,Warszawa, 2001.

4. Żywienie w sporcie. Irena Celejowa, PZWL, 2014.

Wykład

Celem przedmiotu Podstawy odnowy biologicznej jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi podstawowych pojęć z zakresu odnowy biologicznej i regeneracji organizmu. Omawiane są zadania i systematyka środków odnowy biologicznej ze szczególnym uwzględnieniem środków fizykalnych. Na wykładach przedstawiane są fizjologiczne aspekty procesów zmęczenia i wypoczynku w sporcie z uwzględnieniem problemu przetrenowania u sportowców.

Wstęp 1

I. FIZYKOTERAPIA 3

1. Fizykoterapia – pojęcie i definicje 5

1.1. Mechanizmy oddziaływania bodźców fizykoterapeutycznych 5

2. Termoterapia 8

2.1. Podstawy fizjopatologiczne termoterapii 8

2.1.1. Człowiek a środowisko cieplne 9

2.1.2. Termoregulacja organizmu człowieka 10

2.1.3. Reakcja organizmu człowieka na zmiany temperatury 11

2.2. Leczenie ciepłem 12

2.2.1. Sauna fińska 12

2.2.2. Sauny parowe 16

2.2.3. Zabiegi z użyciem gorącej parafiny 17

2.3. Leczenie zimnem 18

2.3.1. Wpływ zimna na organizm człowieka 19

2.3.2. Zimno stosowane miejscowo 20

2.3.3. Terapia ekstremalnym zimnem całego ciała – kriokomora 22

3. Hydroterapia 24

3.1. Wpływ zabiegów wodoleczniczych na organizm człowieka 24

3.2. Wybrane zabiegi hydroterapeutyczne 29

3.2.1. Kąpiele 29

3.2.2. Półkąpiele 31

3.2.3. Natryski 32

3.2.4. Polewania 35

3.2.5. Zmywania 36

3.2.6. Nacierania 37

3.2.7. Zawijania 37

3.2.8. Okłady 37

3.2.9. Płukania 38

4. Światłolecznictwo 40

4.1. Światłolecznictwo – pojęcie i definicja 40

4.2. Promieniowanie podczerwone (IR) 42

4.2.1. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania promieniowania podczerwonego 43

4.2.2. Aparatura do terapii promieniowaniem podczerwonym 44

4.2.3. Kabiny do naświetlań całego ciała „daleką podczerwienią” 45

4.3. Światło widzialne 47

4.3.1. Wskazania do fototerapii światłem widzialnym 48

4.3.2. Aparatura do terapii światłem widzialnym 48

4.4. Promieniowanie nadfioletowe (UV) 49

4.4.1. Reakcja fotochemiczna na promieniowanie nadfioletowe 50

4.4.2. Promieniowanie nadfioletowe a pigmentacja skóry 51

4.4.3. Rola promieniowania nadfioletowego w metabolizmie witaminy D 52

4.4.4. Działanie bakteriobójcze promieniowania nadfioletowego 52

4.4.5. Zmienność reaktywności skóry na promieniowanie nadfioletowe 53

4.4.6. Reakcje patologiczne na naświetlania promieniami nadfioletowymi 54

4.4.7. Ogólny wpływ promieniowania nadfioletowego na organizm człowieka 55

4.4.8. Fizykoterapia sztucznymi promiennikami nadfioletu 56

4.4.9. Aparatura do fizykoterapii promieniowaniem nadfioletowym 57

4.4.10. Fototerapia promieniowaniem nadfioletowym w dermatologii 57

4.4.11. Metodyka naświetlań promieniowaniem nadfioletowym 59

4.4.12. Przeciwwskazania do naświetlań promieniowaniem nadfioletowym 63

5. Helioterapia 65

5.1. Ochrona skóry przed promieniowaniem nadfioletowym 67

6. Laseroterapia 70

6.1. Podstawy fizyczne 70

6.2. Klasyfikacja laserów 79

6.3. Zjawiska fizyczne zachodzące w tkance pod wpływem promieniowania laserowego 80

6.4. Biostymulacja laserowa (niskoenergetyczna) 83

6.4.1. Oddziaływanie promienia laserowego na poziomie komórki 85

6.4.2. Oddziaływanie promienia laserowego na poziomie tkanki 87

6.4.3. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania promieniowania laserowego biostymulacyjnego 87

6.4.4. Metodyka zabiegów laserem biostymulacyjnym 88

6.5. Biostymulacja laserowa termiczna 93

6.6. Terapia fotodynamiczna 94

6.7. Zasady bezpieczeństwa podczas pracy z laserem 95

7. Elektroterapia 98

7.1. Podstawy fizyczne 98

7.2. Wpływ prądu elektrycznego na tkanki 99

7.3. Reakcja mięśni i nerwów na prąd elektryczny 99

7.4. Działanie przeciwbólowe zabiegów elektroleczniczych 100

7.5. Wpływ elektroterapii na ukrwienie tkanki 102

7.6. Ogólne zasady wykonywania zabiegów elektroleczniczych 103

7.7. Prąd stały 113

7.7.1. Galwanizacja 114

7.7.2. Jonoforeza 116

7.7.3. Kąpiele elektryczno-wodne 118

7.8. Prądy małej częstotliwości 124

7.8.1. Kształty impulsów i modulacji 124

7.8.2. Prawidłowa i patologiczna reakcja mięśni na impulsy elektryczne 129

7.8.3. Elektrodiagnostyka 139

7.8.4. Pojęcie terminu „elektrostymulacja” 149

7.8.5. Elektrostymulacja nerwowo-mięśniowa 149

7.8.6. Prądy diadynamiczne 163

7.8.7. Prądy izodynamiczne 168

7.8.8. Prądy Tra¨berta (Ultra Reiz) 168

7.8.9. Przezskórna elektrostymulacja nerwów (TENS) 171

7.8.10. Prądy wysokonapięciowe (HV) 174

7.8.11. Prądy mikroamperowe (mikroamperowa elektrostymulacja) 176

7.9. Prądy średniej częstotliwości 178

7.9.1. Prądy interferencyjne (prądy Nemeca) 181

7.9.2. Terapia wysokotonowa (TWT) 186

7.9.3. Terapia energotonowa (HiToP) 187

7.10. Przeciwwskazania do stosowania elektroterapii 189

7.11. Aparaty stosowane do zabiegów prądem elektrycznym 190

7.11.1. Stałe natężenie i napięcie prądu w aparatach do elektroterapii 190

7.11.2. Aparaty wielofunkcyjne 191

8. Pole elektromagnetyczne 193

8.1. Podstawy fizyczne pola elektromagnetycznego 193

8.2. Zmienne pole magnetyczne małej częstotliwości 196

8.2.1. Działanie fizyczne pola magnetycznego na struktury tkankowe 196

8.2.2. Biofizyczne efekty oddziaływania zewnętrznego pola magnetycznego 197

8.2.3. Biologiczne oddziaływanie pola magnetycznego 198

8.2.4. Zabiegi fizykoterapeutyczne z wykorzystaniem zmiennego pola magnetycznego małej częstotliwości 201

8.2.5. Zastosowanie zmiennego pola magnetycznego małej częstotliwości razem z innymi formami fizykoterapii 206

8.3. Zmienne pole elektromagnetyczne wielkiej częstotliwości 209

8.3.1. Powstawanie ciepła w tkankach pod wpływem pola elektromagnetycznego wielkiej częstotliwości 210

8.3.2. Diatermia krótkofalowa 212

8.3.3. Terapia pulsującym polem magnetycznym wielkiej częstotliwości 224

8.3.4. Diatermia mikrofalowa 226

8.4. Bezpieczeństwo pracy z urządzeniami wytwarzającymi silne pola elektromagnetyczne 229

9. Ultradźwięki 232

9.1. Podstawy fizyczne 232

9.2. Działanie biologiczne ultradźwięków 239

9.2.1. Zmiany pierwotne 239

9.2.2. Reakcje wtórne 241

9.3. Wytwarzanie ultradźwięków w aparatach terapeutycznych 242

9.4. Metodyka zabiegów ultradźwiękowych 243

9.4.1. Substancje sprzęgające stosowane w terapii ultradźwiękowej 244

9.4.2. Sposoby prowadzenia głowicy 245

9.4.3. Metody leczniczego stosowania ultradźwięków 245

9.4.4. Dobór parametrów zabiegowych 247

9.4.5. Zasady wykonywania zabiegów ultradźwiękami 250

9.5. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania ultradźwięków 251

9.6. Terapie łączone, kojarzące ultradźwięki z innymi zabiegami 252

9.7. Ultrafonoforeza (fonoforeza) 254

9.7.1. Leki stosowane w zabiegach ultrafonoforezy 255

9.7.2. Wskazania i przeciwwskazania do stosowania ultrafonoforezy 256

9.8. Zabiegi wprowadzania substancji czynnych za pomocą prądu elektrycznego i ultradźwięków 257

10. Inhalacje 258

10.1. Podstawy fizyczne i fizjologiczne terapii wziewnej 258

10.2. Aparatura inhalacyjna 260

10.3. Wskazania i przeciwwskazania do inhalacji układu oddechowego 261

10.4. Leki stosowane w aerozoloterapii 261

11. Terapia falami uderzeniowymi 263

II. MEDYCYNA UZDROWISKOWA 265

1. Specyfika medycyny uzdrowiskowej 267

2. Wody lecznicze 271

2.1. Kąpiele w wodach leczniczych 273

2.1.1. Kąpiele solankowe 274

2.1.2. Kąpiele kwasowęglowe 275

2.1.3. Kąpiele gazowe w dwutlenku węgla 276

2.1.4. Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe 277

2.1.5. Ozonoterapia 278

2.1.6. Kąpiele radonowe 278

2.1.7. Kąpiele termalne 278

2.2. Kuracje pitne wodami zdrojowymi 279

2.2.1. Zastosowanie lecznicze kuracji pitnych 280

2.3. Aerozoloterapia wodami zdrojowymi 282

2.3.1. Terapia wziewna powietrzem w pobliżu tężni solnych 284

3. Subterranoterapia 285

4. Peloidoterapia 286

4.1. Torfy 286

4.1.1. Właściwości fizykochemiczne torfów 286

4.1.2. Działanie lecznicze borowin 288

4.1.3. Metodyka zabiegów borowinowych 289

4.1.4. Wskazania lecznicze do stosowania zabiegów borowinowych 290

4.5. Fango 291

5. Klimatoterapia 292

5.1. Specyficzne cechy klimatu 292

5.2. Bioklimat uzdrowiska 295

5.2.1. Walory lecznicze klimatu górskiego 295

5.2.2. Walory lecznicze klimatu nadmorskiego 296

5.2.3. Walory lecznicze klimatu nizinnego 297

6. Masaż 298

6.1. Masaż klasyczny 298

6.2. Masaże specjalistyczne 299

6.2.1. Masaż segmentarny 299

6.2.2. Masaż łącznotkankowy 299

6.2.3. Masaż okostnowy 300

6.2.4. Masaż izometryczny 300

6.2.5. Drenaż limfatyczny 301

6.2.6. Masaż z użyciem przyrządów 302

7. Fizykoterapia w uzdrowiskach 303

8. Inne formy terapii uzdrowiskowej 304

8.1. Kinezyterapia i terenoterapia 304

8.2. Dieta w terapii uzdrowiskowej 305

8.3. Psychoterapia w uzdrowisku 305

8.4. Wychowanie zdrowotne 306

8.5. Farmakoterapia w czasie leczenia uzdrowiskowego 306

9. Charakterystyka naturalnych walorów polskich uzdrowisk 307

10. Wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego 318

III. SPA 321

1. Idea – pojęcie SPA 323

1.1. Typy ośrodków SPA 326

1.2. Profile kuracjuszy SPA zgodnie z ich potrzebami zdrowotnymi 329

1.3. Formy terapii w SPA 330

2. Masaż 332

2.1. Metody masażu z użyciem przyrządów w terapii cellulitu i innych defektów tkanek miękkich 332

2.2. Masaże orientalne i inne 334

2.3. Masaż z użyciem preparatów kosmetycznych 338

3. Hydroterapia 340

4. Termoterapia 342

5. Peloidoterapia 345

6. Groty solne 347

7. Promieniowanie podczerwone, widzialne i nadfioletowe w kosmetyce 349

7.1. Łóżka do opalania (solaria) 350

8. Technika laserowa w kosmetologii i medycynie estetycznej 352

8.1. Lasery niskoenergetyczne (biostymulacyjne) 352

8.2. Lasery wysokoenergetyczne 353

8.2.1. Terapia laserowa zmian naczyniowych 353

8.2.2. Laserowe usuwanie owłosienia 354

8.2.3. Laserowe usuwanie zmian barwnikowych 356

8.2.4. Fotoodmładzanie skóry 356

8.2.5. Usuwanie tatuaży 357

8.2.6. IPL i technologia ELOS 358

8.2.7. Inne zastosowanie lasera CO2 359

9. Ultradźwięki w kosmetologii i medycynie estetycznej 360

10. Zabiegi z wykorzystaniem prądu stałego i impulsowego w kosmetyce i medycynie estetycznej 363

11. Zabiegi z wykorzystaniem pola elektromagnetycznego w kosmetyce i medycynie estetycznej 367

12. Inne zabiegi z zakresu kosmetyki i medycyny estetycznej 369

12.1. Peelingi i ich zastosowanie 369

12.2. Mikrodermabrazja 371

12.3. Zabiegi z użyciem toksyny botulinowej 372

12.4. Wypełnianie zmarszczek 373

12.5. Mezoterapia 373

12.6. Lipoliza iniekcyjna 375

12.7. Złote nici 375

13. Fitness 376

14. Aromaterapia 379

15. Chromoterapia 381

16. Muzykoterapia 383

17. Kapsuły fizjoterapeutyczne SPA 385

Piśmiennictwo 386

Skorowidz 392

Metody dydaktyczne:

Wykład konwersatoryjny i z prezentacją multimedialną.

Ćwiczenia audytoryjne: metoda projektów praktycznych, praca w grupach, analiza przypadków, dyskusja.

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- pogadanka

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa

- doświadczeń

- obserwacji

- studium przypadku

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- gry i symulacje

Wykłady - egzamin pisemny (rozwiązywanie problemów) - W02, W04, W06, W09, W11.

Ćwiczenia – zaliczenie na ocenę, kolokwia ustne, projekty praktyczne, wykonanie pracy praktycznej - U01, U02, U10, U16, K04.

K_K04 - Sprawdziany ustne i praktyczne w formie sprawozdań pisemnych, prezentacje opracowanego i przyswojonego materiału.

Egzamin testowy pisemny.

Podstawą zaliczenia przedmiotu jest:

- teoretyczne przygotowanie i odbycie seminariów, ocena w zakresie 2-5 punktów każde zajęcia. Opuszczenie zajęć wymaga indywidualnego odrobienia po uprzednim przedstawieniu zwolnienia lekarskiego lub urzędowego;

- przedstawienie prezentacji z wybranych wcześniej tematów, ocena w zakresie 2-5 pkt.);

- wykazanie opanowania wiedzy teoretycznej i praktycznej na sprawdzianach (kolokwiumach), ocena w zakresie 2-5 punktów.

O końcowej ocenie z przedmiotu decyduje średnia arytmetyczna ocena ze sprawdzianów (kolokwiumów), uzyskanych w czasie semestru, zaliczenie ustne z oceną.

Podstawą zaliczenia przedmiotu jest:

- teoretyczne przygotowanie i odbycie seminariów, ocena w zakresie 2-5 punktów każde zajęcia. Opuszczenie zajęć wymaga indywidualnego odrobienia po uprzednim przedstawieniu zwolnienia lekarskiego lub urzędowego;

- przedstawienie prezentacji z wybranych wcześniej tematów, ocena w zakresie 2-5 pkt.);

- wykazanie opanowania wiedzy teoretycznej i praktycznej na sprawdzianach (kolokwiumach), ocena w zakresie 2-5 punktów.

O końcowej ocenie z przedmiotu decyduje średnia arytmetyczna ocena ze sprawdzianów (kolokwiumów), uzyskanych w czasie semestru, zaliczenie ustne z oceną.

Co odpowiada

Wykład

Egzamin ustny z trzech losowanych zagadnień.

Określenie poziomu opanowania realizowanych efektów kształcenia odbywa się w formie oceniania podsumowującego semestralny cykl kształcenia w formie sprawdzianu ustnego.

Kryteria różnicujące oceny.

1. dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 55-60% - ocena dostateczna (3,0).

Bardzo ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

2. więcej niż dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 65-70% - ocena dostateczna plus (3,5).

Ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

3. dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 75-80% - ocena dobra (4,0).

Poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

4. więcej niż dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 85-90% - ocena dobra plus (4,5).

Bardzo poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

5. bardzo dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 95-100% - ocena bardzo dobra (5,0)

Bardzo poszerzony i pogłębiony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

II rok WFiS-s2- trener odnowy biologicznej