Zajęcia fakultatywne specjalistyczno-kierunkowe (nauki o obrazie) [1402-HS-ZF-NO-S2] Semestr letni 2023/24
Konwersatorium, grupa nr 1

Literatura ogólna (wybrane fragmenty):

1. Fossi Gloria, Sztuka romańska i gotycka, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN 2006.

2. Fuga Antonella, Techniki i materiały, przekł. Katarzyna A. Chmielewska, Warszawa: Arkady 2008.

3. Geese Uwe, Rzeźba romańska, [w:] Sztuka romańska: architektura, rzeźba, malarstwo, red. R. Toman, przekł. R. Wolski, Köln: Könemann, 2000, s. 256–323, 328–375.

4. Jarzewicz Jarosław, Kościoły romańskie w Polsce, zdj. Jerzy Andrzejewski, Kraków: Wydawnictwo M, 2014.

5. Sauerländer Willibald, Rzeźba średniowieczna, przekł. Anna Porębska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 66–149.

6. Sylwestrzak Hubert, Kachnic Jolanta, Kamienne tworzywo sztuki, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2010.

7. Świechowski Zygmunt, Romanizm, Sztuka polska, t. I (red. Jerzy Kowalczyk), Warszawa: Arkady 2006.

8. Świechowski Zygmunt, Nowak Lesław, Gumińska Bronisława, Sztuka romańska, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1976.

9. Żarnecki Jerzy, Sztuka romańska, Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego 2005, s. 49–94.

Literatura szczegółowa pomocna w przygotowaniu referatów i dyskusji, podana w szerszym wyborze (wybrane fragmenty):

1. Baltrušaitis Jurgis, Ornamental stylistic in Romanesque sculpture (1931), [w:] Art history: an anthology of modern criticism, red. W. Sypher, New York 1963, s. 117-131

2. Bernard z Clairvaux, Apologia do opata Wilhelma, [w:] Polemika kluniacko-cysterska z XII wieku, red. i wstęp Michał Tomasz Gronowski, przekł. Elwira Buszewicz, Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów 2010, s. 105–149.

3. Białłowicz-Krygierowa Zofia, Romańskie ciosy z płaskorzeźbionymi maskami z kościoła Panny Marii w Inowrocławiu. Przyczynek do historii zbiorów kórnickich Tytusa Działyńskiego, „Studia Muzealne”, 1977, t. 20, s. 11-22.

4. Bochnak Adam, Historia sztuki średniowiecznej. Warszawa–Kraków 1973.

5. Bohdziewicz P., Romański portal kolegiaty w Tumie pod Łęczycą na tle zagadnienia jego genezy, [w:] Pastori et magistro: praca zbiorowa, kom. red.: Andrzej Krupa et al., Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1966, s. 405-428.

6. Chmielewski Grzegorz, Kapitele z Kołbacza, Szadzka i Nowogardu, „Materiały Zachodnio-Pomorskie”, III:1957, s. 199-233.

7. Chorowska Małgorzata, Caban Mariusz, Kamienny detal architektoniczny z późnoromańskiej kaplicy św. św. Benedykta i Wawrzyńca na zamku w Legnicy; 2016, [w:] Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 2016, s. 313-337.

8. Ciećkiewicz Zofia, Liczba w koncepcji ideowej romańskich kolumn w Strzelnie: cztery żywioły, trzydzieści sześć dekanów, „Roczniki Humanistyczne”, t. 52, z. 4 (2004), s. 31-54, 2005.

9. Danielewski Marcin, Reliefy z murów kościoła Panny Marii w Inowrocławiu, „Roczniki Historyczne”, 2011, t. 77, s. 7-34.

10. Davy, M.-M., Symbolika romańska (XII w.), przekł. K. Wakar. Warszawa 2011.

11. Dębicki Jacek, Zachodni portal katedry świętego Łazarza w Autun: studium z historii sztuki i historii idei, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", cop. 2002.

12. Dobrowolski Tadeusz, Kościół św. Mikołaja w Wysocicach: ze studjów nad architekturą i rzeźbą romańską w Polsce, Warszawa: Wydaw. Zakładu Architektury Polskiej i Historji Sztuki Politechniki Warszawskiej, 37, [1] s.: il.; 31 cm., 1931 Odb.: Studia do Dziejów Sztuki w Polsce, t. 4: 1931, z. 1.

13. Dobrowolski Tadeusz, Posąg Matki Boskiej w Wysocicach: przyczynek do dziejów rzeźby romańskiej w Polsce, Kraków: PWN, S. 37-49: il.; 30 cm, 1974, Nadb.: „Folia Historiae Artium”, t. 10:1974, s. 37-49.

14. Dobrzeniecki Tadeusz, A Romanesque Statue of the Virgin and the Child in the National Museum in Warsaw, „Bulletin du Musée National de Varsovie", vol. VI, 1965, Nr 2/3, s. 33—41.

15. Dobrzeniecki Tadeusz, Maiestas Domini w zabytkach polskich i obcych z Polską związanych, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XVII, 1973, s. 5—86 (część I).

16. Dobrzeniecki Tadeusz, Maiestas Domini w zabytkach polskich i obcych z Polską związanych (część III), „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XIX, Warszawa 1975, s. 5—263.

17. Dobrzeniecki Tadeusz, Maiestas Domini w zabytkach polskich i obcych z Polską związanych (część II). Maiestas Crucis w ściennym malarstwie Nubii (Faras), „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XVIII, 1974, s. 213—306.

18. Dobrzeniecki Tadeusz, Romański posążek Marii z Dzieciątkiem w Muzeum Narodowym w Warszawie, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, X, 1966, s. 109—164.

19. Dobrzeniecki Tadeusz, U źródeł przedstawień Tron Łaski i Pietas Domini, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XV, 1, 1971, s. 221—310.

20. Furmankiewiczówna K., Rzeźba romańska w Polsce, / Prace Komisyi Historyi Sztuki. 1927.

21. Gadomski Jerzy, Znaki kamieniarskie w Polsce od roku 1100 do połowy XIII wieku, „Folia Historiae Artium”, 1966, t. 3, s. 23–67.

22. Hewner Katarzyna, Funkcja rzeźb i rytów na murach romańskiego kościoła pw. Imienia NMP w Inowrocławiu: głos w dyskusji, „Ziemia Kujawska”, 2004, T. XVII, s. 213-217.

23. Hewner Katarzyna, Kim był twórca romańskich rzeźb na murach kościoła Imienia Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu?, „Ziemia Kujawska”, 1998, T. XIII s. 151-157.

24. Hewner Katarzyna, Tympanon w Wysocicach. Próba interpretacji ikonologicznej, „Saeculum Christianum”, 15, (2008), nr 2, s. 109-125.

25. Janocha Michał, „Czarcia głowica” z Kołbacza – propozycja interpretacji ikonologicznej, [w:] Kościół i sztuka pobrzeża Bałtyku, red. Danuta Murawska, Toruń: Wydawnictwo UMK, 1998, s. 123-141.

26. Jarzewicz Jarosław, Co to jest architektura romańska, czyli problemy stylu, formy i chronologii, [w:] idem, Kościoły romańskie w Polsce. Kraków 2014.

27. Jurkowlaniec Grażyna, Czerwińsk romański w badaniach Teresy Mroczko, [w:] Dzieje klasztoru w Czerwińsku, Lublin: Lubelska Oficyna Wydawnicza 1997.

28. Jurkowlaniec Tadeusz, Nagrobki przedromańskie i romańskie w Polsce, „Rocznik Historii Sztuki”, 12.1981, s. 15-41.

29. Kalinowski Lech, Speculum artis: treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.

30. Kalinowski Lech, Zabytki rzeźby romańskiej w opactwie tynieckim, [w:] idem, Speculum artis: treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 83-119.

31. Knapiński Ryszard, Drzwi płockie na tle innych brązowych drzwi kościelnych w Europie, [w:] Romańskie Drzwi Płockie 1154-ok. 1430-1982, Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie: nakł. Instytutu Wydawniczego "Pax", 1983, s. 12-29.

32. Koziński W., Uwagi o portalu ołbińskim, „Ochrona Zabytków”, 11 (1958), nr 1-2, s. 177-191.

33. Kuczyńska Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, „Rocznik Historii Sztuki”, 14:1984, s. 5-79.

34. Kunkel Robert, „Leo vigilans” - lew czuwający w portalu kolegiaty pw. św. Michała Archanioła w Płocku, [w:] Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 2016, s. 401-409.

35. Lalik Tadeusz, rec. Teresa Mroczko, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, XXIII:1975, s. 636-639.

36. Laurence Cabrero-Ravel, Romańskie kapitele korynckie o dekoracji figuralnej: przykład Owernii: wstępne uwagi, „Prace Komisji Historii Sztuki”, T. 36 (2011), s. 205-217. [Referat z XXIX Seminarium Mediewistycznego im. Alicji Karłowskiej-Kamzowej: Tradycje antyczne w kulturze średniowiecza, 13-14 listopada 2008 r., Poznań].

37. Malik Barbara, Relikty przedromańskiej dekoracji plecionkowej na Wawelu, „Studia Waweliana”, IX/X (2000/2001), s. 195-204.

38. Markowska R. K., Ikonografia cnót i przywar na kolumnach w Strzelnie, „Studia Źródłoznawcze”, 26:1981, s. 79-111.

39. Mączewska-Pilch Krystyna, Tympanon fundacyjny z Ołbina na tle przedstawień o charakterze donacyjnym, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1973.

40. Morelowski Marian, Studia nad architektura i rzeźbą na wrocławskim Ołbinie XII wieku, Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, seria A, 7 (1952) wyd. 1956, dodatek 1, s. 1-51.

41. Mroczko Teresa, Czerwińsk romański, Warszawa: Auriga 1972.

42. Mroczko Teresa, Czerwiński uczeń Wiligelma, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXXIII (1971), s. 215-226.

43. Nogieć-Czepielowa, Pozostałości dekoracji rzeźbiarskiej I katedry wawelskiej, „Folia Historiae Artium”, X:1974, s. 5-36.

44. Obertyński Zdzisław, Uwagi o wyposażeniu wnętrza Tumu Łęczyckiego, „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury”, VIII:1946, s. 187-192.

45. Piątkiewicz-Dereniowa, Płytki posadzkowe z opactwa benedyktynów w Tyńcu, „Folia Historiae Artium”, 6/7:1971, s. 239-265.

46. Pilch Krystyna, Tympanon romański z Ołbina, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXV:1963, s. 53-56.

47. Próchniak Kinga, Romańska rzeźba Marii z Dzieciątkiem z Goźlic – zarys historyczno-stylistyczny, „Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia”, 25/2018, nr 1, s. 155-181.

48. Quirini-Popławski Rafał, Rzeźba przedromańska i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007.

49. Ratkowska Paulina, Atlanci chrześcijańscy w sztuce romańskiej, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XXXVI:1992, s. 89-103.

50. Rybak Damian, Strzelno: architektura i rzeźba romańska, Strzelno: Romański Ośrodek Kultury im. Ottona i Bolesława, Oddział PTTK im. Antoniego Słowińskiego Fundacja Cultura Animi. 2018.

51. Semkowicz Władysław, Krucyfiks z Sirolo i jego pochodzenie z kościoła św. Salwatora w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, 23:1932, s. 139-155.

52. Sikorski Czesław, Reliefy z murów kościoła Imienia Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu, „Ziemia Kujawska”, 1995, t. XI, s. 17-34.

53. Skubiszewski Piotr, Badania nad polską sztuką romańską w latach 1945-1964, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXVII (1965), s. 135-154.

54. Skubiszewski Piotr, Romańska płyta nagrobna w Trzemesznie i symbolika nagrobków z przedstawieniem krzyża procesyjnego, [w:] Ars una. Prace z historii sztuki, pod red. Eugeniusza Iwanoyki, Poznań: UAM 1976, s. 19-48.

55. Skubiszewski Piotr, Sztuka romańska w Czerwińsku nad Wisłą (rec. Teresa Mroczko, Czerwińsk romański), „Nowe Książki”, nr 2/550, 1973, s. 68-70.

56. Sokołowski Marian, Ornament sznurowy w katedrze romańskiej na Wawelu, „Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce”, VIII (1912), s. CCCCVII-CCCCCXVII.

57. Sroka Zbigniew, Romańskie kolumny figuralne w Strzelnie: (ikonografia), Gniezno: Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentium, 2000.

58. Sroka Zbigniew, Zagrożenia i lęki średniowiecznych inowrocławian (problematyka płaskorzeźb i rytów na kościele pod wezwaniem Imienia Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu), „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, 2001, z. 6, s. 106-122.

59. Sroka Zbigniew, Romańskie tympanony w strzeleńskiej bazylice i rotundzie: ikonografia, Bydgoszcz: Wydaw. "Koronis", 2003.

60. Szczęsna Joanna, Płyta z przedstawieniem Marii z Dzieciątkiem w kościele Świętej Trójcy w Strzelnie, „Roczniki Humanistyczne: Historia Sztuki”, tom 61:2013, zeszyt 4, s. 51-79.

61. Szczęsna Joanna, Tympanon portalu północnego ponorbertańskiego kościoła Świętej Trójcy w Strzelnie, „Roczniki Humanistyczne: Historia Sztuki”, 53:2005, s. 7-36,

62. Ścibor Józef, Wódz Bożena E., Romańska rzeźba portalowa ze Wzgórza św. Jakuba. Przyczynek do studiów nad układem przestrzennym wczesnośredniowiecznego Sandomierza, „Pamiętnik Sandomierski”, T. 3: 1997 s. 5-46.

63. Świechowski Zygmunt, A jednak Hildegarda, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, T. 36: 1992 s. 105-118.

64. Świechowski Zygmunt, Czy istnieją relacje pomiędzy rzeźbą romańską Wielkopolski i Śląska?, [w:] Związki artystyczne Wielkopolski i Śląska od XII do XX wieku. Materiały z konferencji naukowej 13-15 maja 1986 r. Cz. 1, „Rocznik Leszczyński”, T. 9: 1989 s. 153-210.

65. Świechowski Zygmunt, Drzewo życia w monumentalnej rzeźbie romańskiej Polski, [w:] Księga ku czci Władysława Podlachy, Wrocław 1957 = Wrocławskie Towarzystwo Naukowe. Rozprawy Komisji Historii Sztuki, t. 1), s. 113-116.

66. Świechowski Zygmunt, Dwie restauracje romańskiego portalu z opactwa św. Wincentego na Ołbinie we Wrocławiu i jego aktualna problematyka konserwatorska, „Ochrona Zabytków”, XXIII, 1970, nr 1, 88, s. 3-10.

67. Świechowski Zygmunt, Geneza ornamentu architektonicznego w architekturze cysterskiej Małopolski, [w:] Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowożytnym. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w Turawie w dniach 8-11 V 1996 przez Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego i Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, Red. Marek Derwich, Anna Pobóg-Lenartowicz, Opole-Wrocław: Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych; Inst. Hist. Uniw. Wrocławskiego 1996, s. 295-310.

68. Świechowski Zygmunt, Nieznane rzeźby romańskie w Strzelnie, „Acta Univ. N. Copernici. Nauki Humanist.-Społ”, Z. 184: Archeologia. [Nr] 13: Archeologia architektury, 1990, s. 41-62.

69. Świechowski Zygmunt, Portal północny Archikolegiaty w Tumie pod Łęczycą, [w:] [Osiemset pięćdziesiąt] 850 lat w służbie Bogu i ludziom. Archikolegiata Łęczycka w Tumie. Materiały sesji naukowej w Łęczycy dnia 21 maja 2011 roku, red. Maria Żemigała, Tum-Łęczyca: Tow. Nauk. Płockie. Oddz., 2011, s. 31-36.

70. Świechowski Zygmunt, Relacje południowofrancuskie dwu rzeźb romańskich z Wrocławia, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXIII :1961, s. 248-257.

71. Świechowski Zygmunt, Relikty pierwotnego wystroju archikolegiaty w Tumie, „Biuletyn Historii Sztuki”, R. 76, nr 1, 2014, s. 5–33.

72. Świechowski Zygmunt, Rzeźba Chrystusa Pantokratora z kolegiaty w Tumie pod Łęczycą, [w:] Budownictwo i budowniczowie w przeszłości. Studia dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Poklewskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. Andrzeja Abramowicza i Jerzego Maika, Łódź: IAiE PAN, 2002, s. 359-376.

73. Świechowski Zygmunt, Strzelno romańskie, Poznań: Patria Polonorum; Księgarnia Św. Wojciecha, 1998.

74. Świechowski Zygmunt, Strzelno, rzeźba romańska, Strzelno: Pol. Tow. Turyst.-Krajozn 1987.

75. Świechowski Zygmunt, Studia nad rzeźbą w Strzelnie, „Rocznik Historii Sztuki”, VIII, 1970, s. 71-116.

76. Świechowski Zygmunt, Wystrój rzeźbiarski kościoła klasztornego w Trzebnicy i jego związki z katedrą w Bambergu, „Rocznik Historii Sztuki”, T. 21: 1995, s. 5-20.

77. Świechowski Zygmunt, Znaczenie Włoch dla polskiej architektury i rzeźby romańskiej, „Rocznik Historii Sztuki”, V:1965, s. 47-92.

78. Waszak Przemysław, Local and supra-regional significance of Romanesque sculpture and its place in art history: the example of bas-reliefs from a church in Inowrocław, “Ars: časopis Ústavu dejín umenia Slovenskej akadémie vied / Journal of the Institute of Art History of the Slovak Academy of Sciences”, LIV, 2021, nr 2, s. 140–154.

79. Waszak Przemysław, Maski z kościoła w Inowrocławiu. Znaczenie płaskorzeźby romańskiej oraz jej miejsce w historii sztuki, „Sztuka i Kultura”, VI, 2019-2022, s. 9-51.

80. Waszak Przemysław, Rozwojowe ciągi formalno-ideowe w ramach konstrukcji czasu artystycznego George'a Kublera, „Sztuka i Kultura”, V, 2017/2018, s. 349–366.

81. Waszak Przemysław, The right of art, the principle of the artist, the imperative of the scholar: the example of a Romanesque sculptor’s workshop in the context of the law of the frame, “Ars: časopis Ústavu dejín umenia Slovenskej akadémie vied / Journal of the Institute of Art History of the Slovak Academy of Sciences”, LV, 2022, nr 2, s. 98–108.

82. Wojczak Tomasz, Upamiętnieni w kamieniu: studium z zakresu antropologii symbolicznej o polskich romańskich tympanonach fundacyjnych; Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, 2016, [w:] Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 2016, s. 255-265.

83. Żak Jan, Uwagi o stylu zwierzęcym w sztuce wczesnośredniowiecznej na ziemiach polskich, „Archeologia Polski”, 4:1959, nr 1, s. 7-27.

84. Żurowska Klementyna, Elementy architektoniczne zdobione motywem plecionki odnalezione na terenie wzgórza wawelskiego, [w:] Chrystianizacja Polski południowej, Kraków 1994, s. 141-143.

85. Żurowska Klementyna, Romańskie detale architektoniczne i fragmenty rzeźb odnalezione w Tyńcu w latach 1970-1980, [w:] Symbolae historiae artium. Studia z historii sztuki Lechowi Kalinowskiemu dedykowane, Warszawa 1986, s. 111-119.

86. Żurowska Klementyna, Rzeźba i detale architektoniczne romańskie i gotyckie, [w:] Tyniec. Sztuka i Kultura Benedyktynów od wieku XI do XVIII. Katalog Wystawy w zamku Królewskim na Wawelu, red. Klementyna Żurowska, Kraków 1994, s. 3-11.

Zajęcia fakultatywne „Znaczenie i rozwój rzeźby romańskiej” poświęcone zostaną omówieniu ważnych, różnorodnych przykładów rzeźby romańskiej i przedromańskiej oraz podejściom do tych powstałych w odległych czasach przedstawień plastycznych.

„Kamień w budownictwie jest potrzebny, dlaczego jednak rzeźbić kamień?” napisał na początku XII wieku cysters Hugon z Fouilloy. Św. Bernard z Clairvaux natomiast: „widać tak wielką i zadziwiającą różnorodność rozmaitych kształtów, że chciałoby się raczej czytać z marmurów niż z ksiąg, raczej poświęcić cały dzień na podziwianie tego wszystkiego niż na rozmyślanie nad Prawem Pańskim” (przekł. Elwira Buszewicz). Wbrew tym dobitnie wyrażonym antyestetycznym, praktycystycznym przekonaniom sztuka romańska obfitowała w piękne, wartościowe i o znacznej nośności znaczeniowej przykłady plastycznego opracowania kamienia jak też innych materiałów rzeźbiarskich.

Z rzeźbą omawianej epoki kojarzone są architektoniczność, blokowość, ornamentalizacja, operowanie obłymi, sferycznymi, wałkowatymi kształtami, podporządkowanie rzeźby architekturze, integracja z nią, czyli stosowanie prawa ramy. Uczestnicy zapoznają się także z innymi ujęciami specyfiki rzeźby romańskiej.

Na romańskim tympanonie w środkowej Francji znajdują się następujące słowa: „Bóg stworzył wszystko. Człowiek czyni, przerabia wszystko. Natalis mnie wykonał”, pokazujące dumę i zdolność doczesnego artysty natchnionego przez Boga Najwyższego określanego jako „Najdoskonalszy artysta”: Summus Artifex.

W trakcie zajęć Studentki/ci zapoznają się z istotnymi dziełami rzeźby romańskiej. Zgłębiają wzorcowe opisy i analizy dotyczące problemów związanych z dziełami rzeźbiarskimi, przydatne przy formułowaniu własnych prac. Rozwijają umiejętność opisu i analizy stylistyczno-ikonograficznej dzieł romańskich, wskazywania cech charakterystycznych. Poznają kontekst rzeźb, ich ikonografię, treści, związki stylistyczne, problematykę dotyczącą warsztatów i zleceniodawców. Zapoznają się ze specyfiką stylu romańskiego oraz etapami jego rozwoju. Kształtują świadomość różnorodności funkcji i cech dzieł sztuki oraz ich wzajemnych relacji, miejsca w przestrzeni. W ramach przygotowań do zajęć, dyskusji czytają teksty naukowe. Zapoznają się z różnymi argumentacjami, dyskursem w literaturze i doskonalą swe umiejętności brania udziału w naukowej dyskusji oraz wartościowania argumentów naukowych.

Zajęcia będą urozmaicone oraz bogato ilustrowane. Zestawiane obok siebie ilustracje dzieł sztuki ułatwią komparatystyczne analizy. Dyskusji poddane zostaną zagadnienia oraz teksty klasyczne i nowatorskie. Poszczególne studia przypadku zostaną wzbogacone o konteksty, lepiej ukażą zagadnienia o uniwersalnym charakterze. Przedstawione zostaną rożne metodologie starające się ująć rzeźbę romańską. Zajęcia wzbogacą cytaty źródłowe z epoki oraz tekstów literatury przedmiotu jak też metodologicznych.

Tematyka zajęć:

1. Wprowadzenie, zapoznanie z programem zajęć, tematyką, ujęciami oraz sposobami postrzegania rzeźby romańskiej w Polsce i na świecie.

2. Dekoracja rzeźbiarska pierwszej katedry na Wawelu.

3. Dekoracja ryta na przykładzie posadzki z Wiślicy.

4. Nagrobki romańskie.

5. Zabytki rzeźby romańskiej w opactwie benedyktynów w Tyńcu. Formy i geneza kapiteli.

6. Posąg Matki Boskiej w Wysocicach.

7. Romańska rzeźba Marii z Dzieciątkiem z Goźlic.

8. Tympanon w Wysocicach.

9. Romańska Madonna z Ołoboku na tle sztuki Wschodu i Zachodu.

10. Krzyże romańskie, szczególnie płyta nagrobna w Trzemesznie na tle innych zabytków, krzyże iryjskie.

11. Rzeźba romańska w Strzelnie - tympanon.

12. Romańska, strzelińska ikona w kamieniu, kapitele.

13. Rzeźba w Trzebnicy i Bambergu.

14. Lwy i atlanci w romanizmie. Funkcje rzeczywiste i przypisywane, symbolika, forma.

15. Romańskie krucyfiksy w brązie, podsumowanie zajęć.

Istotnym punktem oceny będzie frekwencja, przygotowywanie się do zajęć, studiowanie wskazanej literatury oraz napisanie lub wygłoszenie referatu.

Znaczenie i rozwój rzeźby romańskiej