Podstawy dydaktyki 1202-H-PD-S1
Wykład (WYK) Semestr letni 2023/24

Literatura obowiązkowa:

1. Galloway Ch., Psychologia uczenia się i nauczania, T. I, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988, rozdz. 3. Formułowanie celów ogólnych i szczegółowych: poznawczych, s. 43-76; s. 55-56 i 76-82; s. 82-92.

2. Kruszewski K. (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Wyd. PWN, Warszawa 2004, rozdz. 1. Cele kształcenia, s. 17-35; rozdz. 14. Scenariusze, s. 472-514.

3. Kupisiewicz Cz., Dydaktyka. Podręcznik akademicki, Impuls, Kraków 2012, wydanie trzynaste zmienione, s. 85-105.

4. Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2007

5. Wójcik A. M., Podstawy dydaktyki dla studentów przygotowujących się do zawodu nauczyciela, UMCS, Lublin 2020.

Wiedza:

Po ukończeniu wykładu student/ka:

W1.Student/ka dysponuje wiedzą z zakresu dydaktyki ogólnej, jej przedmiotu i zadań oraz relacji dydaktyki ogólnej do dydaktyk szczegółowych. Posiada odpowiedni zasób pojęć. Zna podstawowe treści, formy i środki oraz ogólną metodykę prowadzenia zajęć. K_W01; C.W1

W2.Student/ka zna i rozumie zagadnienie klasy szkolnej jako środowiska edukacyjnego, style kierowania klasą; problem ładu i dyscypliny, integrację klasy szkolnej oraz tworzenie środowiska sprzyjającego postępom w nauce. K_W03; C.W2

W3.Student/ka zna współczesne koncepcje nauczania i cele kształcenia - źródła, sposoby ich formułowania oraz ich rodzaje, zna i rozumie zasady dydaktyki, metody nauczania, treści nauczania i organizację procesu kształcenia. K_W19; C.W3

W4. Student/ka zna budowę, modele lekcji i sposoby prowadzenia lekcji, a także style i techniki pracy z uczniami, interakcje w klasie, stosowanie środków dydaktycznych. K_W10; C.W4

W5. Zna zasady projektowania działań edukacyjnych dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb i możliwości uczniów, w szczególności możliwości psychofizycznych oraz tempa uczenia się, a także sposoby wyrównywania szans edukacyjnych, rozwijania predyspozycji i uzdolnień uczących się. K_W15; CW5

W6. Student/tka zna sposoby i znaczenie oceniania osiągnięć szkolnych uczniów. K_W10; C.W6

Umiejętności:

Po ukończeniu wykładu student/ka:

U1. Student/tka potrafi zidentyfikować potrzeby dostosowania metod pracy do klasy zróżnicowanej pod względem poznawczym, kulturowym, statusu społecznego lub materialnego. K_U07; C.U1

U2. Student/ka potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania strategii działań pedagogicznych, w tym służących integracji klasy szkolnej, wybrać model lekcji i zaprojektować jej strukturę. K_U02; C.U2

U3. Student/tka potrafi w odpowiedni sposób dostosować metody dydaktyczne do nauczanych treści i zorganizować pracę uczniów. K_U10; C.U3

U4. Student/tka potrafi zaplanować pracę z uczniem zdolnym. K_U07; CU5

U5. Student/tka potrafi dokonać oceny pracy ucznia i zaprezentować ją w formie oceny kształtującej. K_U07; C.U6

Kompetencje społeczne:

Po ukończeniu wykładu student/ka:

K1. Potrafi twórczo poszukiwać najlepszych rozwiązań dydaktycznych; współdziałać i pracować w zespole, pełniąc różne role. Umie podejmować i wyznaczać zadania, ma elementarne umiejętności organizacyjne związane z projektowaniem i realizacją działań profesjonalnych. Utożsamia się z wartościami, celami i zadaniami realizowanymi w praktyce pedagogicznej, odznacza się rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań pedagogicznych, edukacyjnych i organizacyjnych. K_K03; C.K1

Zaliczenia cząstkowe (zadania aktywizujące odnoszące się do praktyki dydaktycznej i metodycznej oraz pracy z grupą).

Egzamin/Test

Termin "0" test i jedno pytanie opisowe.

Termin 1 - 3 pytania opisowe

Metody: test wiedzy bez dostępu do podręczników

Kryteria oceniania: zaliczenie na ocenę na podstawie testu bez dostępu do podręczników (wymagany próg na ocenę):

• dostateczną - 50%,

• dostateczną plus - 60%,

• dobrą - 70%,

• dobrą plus - 80%,

• bardzo dobrą - 90-100%

Odpowiedź na pytania otwarte, ocena 1-5 według kryteriów:

1. poziom merytoryczny wypowiedzi

2. odniesienia do literatury i autorów

3. prawidłowo zdefiniowane pojęcia

4. poprawność językowa

dodatkowo do oceny doliczane jest 0,25 za aktywność na zajęciach

Dobór treści zawartych w przedmiocie ma na celu zapoznanie studentów z obszarem nauki jaką jest dydaktyka. Studenci poznają proces uczenia się, przedstawicieli dyscypliny, systemy dydaktyczne, cele kształcenia, treści, proces kształcenia, zasady oraz metody, formy organizacyjne, planowanie pracy dydaktycznej. Na przedmiocie podejmowane są zagadnienia pracy z uczniem zdolnym.

Realizowane są następujące tematy:

1. Podstawowe informacje o uczeniu się

2. Mind mapping i proces skutecznego uczenia się

3. Komunikacja werbalna i niewerbalna w edukacji

4. Pojęcie, źródła dydaktyki i przedstawiciele polskiej dydaktyki XX wieku

5. Systemy dydaktyczne

(system dydaktyki tradycyjnej, system dydaktyki progresywistycznej, współczesne systemy dydaktyczne, konektywizm).

6. Cele kształcenia

(wartości i ich rola w życiu człowieka i społeczeństwa, cele kształcenia (ogólnego i zawodowego), cele zadaniowe (operacyjne), taksonomia celów operacyjnych, związek celów kształcenia z celami wychowania).

7. Treści kształcenia

(wymagania społeczne, naukowe i dydaktyczne, treści kształcenia – założenia, zasady, problematyka, znaczenie terminu, sposoby posługiwania się terminem, kryteria doboru treści kształcenia, zasady doboru treści kształcenia).

8. Proces kształcenia i samokształcenia

(teoria poznania a proces kształcenia, proces kształcenia jako związek nauczania i uczenia się, ogniwa procesu kształcenia, kształcenie wielostronne, proces samokształcenia,

9. Zasady kształcenia

(pojęcie i geneza zasad kształcenia, zasady kształcenia).

10. Aktywne metody nauczania

11. Współczesne środki dydaktyczne

(pojęcie, funkcje i zadania pedagogiki medialnej, zadania, taksonomia zastosowań technologii informacyjnej w edukacji, Internet w edukacji, multimedia w edukacji, TI w edukacji dorosłych, pedagogice szkolnej i pedagogice specjalnej).

12. Formy organizacyjne kształcenia

(pojęcie i kryteria podziału form organizacyjnych kształcenia, system klasowo – lekcyjny, lekcja, jej struktury i typy, struktura lekcji a nauczanie programowane, lekcja w klasach łączonych, formy organizacyjne pracy uczniów).

13. Zbieranie i wykorzystanie informacji o uczniu i klasie

(cel poznania, podstawowe sposoby poznawania uczniów, poznanie zespołu, poznawanie pojedynczych uczniów, stosunek do nauki szkolnej, uczeń w środowisku pozaszkolnym, informacje o własnej pracy nauczyciela).

14. Praca z uczniem zdolnym

(co to znaczy uczeń zdolny, rozwój zdolności, metody diagnozowania zdolności i rozpoznawanie uczniów zdolnych, szkolne formy pracy z uczniami uzdolnionymi, wychowanie uczniów zdolnych w rodzinie).

15. Motywacja do uczenia się

16. Metody badania i rozwoju zdolności twórczych

- zdolności twórcze jako zdolności myślenia

- trening twórczości

- zdolności kierunkowe

17. Indywidualizacja w nauczaniu (działania edukacyjne zmierzające do uwzględniania możliwości psychofizycznych uczniów, tempa nauczania), sposoby wyrównywania szans edukacyjnych.

18. Agresja realna w szkole i metody zapobiegania

19. Sposoby oceny osiągnięć uczniów i metody oceniania w szkole.

pokaz, wykład informacyjny, dyskusja, formy praktyczne