Metodyka edukacji wizualnej II

Wiedza z zakresu dydaktyki ogólnej, znajomość treści nauczania z plastyki dla II etapu edukacyjnego.

Godziny kontaktowe:

60 godz. zajęcia z udziałem prowadzącego 4 pkt.

Praca własna studenta:

60 godz. czas na wykonanie zadań i przygotowanie się do zajęć 1,5 pkt.

30 godz. – czas na przygotowanie się do zaliczenia przygotowanie dokumentacji 1 pkt.

Razem -150 godz. 5 pkt. ECTS

60– godziny kontaktowe

90 –przygotowanie do zajęć, konsultacje, praca indywidualna

Dysponuje uporządkowaną wiedzą w zakresie metodyki edukacji wizualnej, w tym społecznego, twórczego i artystycznego rozwoju człowieka (K_W09);

Analizuje rozwój współczesnych koncepcji edukacji plastycznej w Polsce i na świecie (K_W01; K_W06);

Posiada uporządkowaną wiedzę dotyczącą technik plastycznych, realizacji prac artystycznych, w tym technik eksperymentalnych i technik nietoksycznych, środków ekspresji artystycznej i technologii stosowanych w sztukach wizualnych i audiowizualnych wykorzystywanych w procesie dydaktycznym na III etapie kształcenia (K_W07; K_W14);

Zna główne pojęcia, techniki badań i struktury dyscypliny (dyscyplin), w zakresie których tworzy okazje do uczenia się, uwzględniające różne wzory myślenia swoich uczniów (K_W11; K_W15);

Zna i rozumie miejsce plastyki w ramowych planach nauczania na III etapie edukacyjnym (K_W15, D.1/E.1.W1.);

Zna i rozumie: podstawę programową z plastyki, cele kształcenia i treści nauczania przedmiotu na III etapie edukacyjnym; strukturę wiedzy w zakresie przedmiotu nauczania oraz kompetencje kluczowe i ich kształtowanie w ramach nauczania plastyki, a także cele i treści kształcenia obowiązujące w ramach prowadzenia zajęć artystyczno-edukacyjnych w ośrodkach pozaszkolnych, galeriach, muzeach, domach kultury (K_W06, K_W15, D.1/E.1.W2.);

Zna i rozumie integrację wewnątrz- i międzyprzedmiotową; zagadnienia związane z programem nauczania plastyki – tworzenie i modyfikację, analizę, ocenę, dobór i zatwierdzanie oraz zasady projektowania procesu kształcenia oraz rozkładu materiału z plastyki na III etapie edukacyjnym (K_W15, D.1/E.1.W3.);

Zna i rozumie konwencjonalne i niekonwencjonalne metody nauczania, w tym metody aktywizujące i metodę projektów, proces uczenia się przez działanie, odkrywanie lub dociekanie naukowe oraz pracę badawczą ucznia, a także zasady doboru metod nauczania typowych dla przedmiotu plastyki (K_W15, D.1/E.1.W5.);

Zna i rozumie metodykę realizacji poszczególnych treści kształcenia w obrębie plastyki na III etapie edukacyjnym– rozwiązania merytoryczne i metodyczne, dobre praktyki, dostosowanie oddziaływań do potrzeb i możliwości uczniów lub grup uczniowskich i grup uczestników zajęć w ośrodkach oświatowych pozaszkolnych o różnym potencjale i stylu uczenia się, typowe dla plastyki/zajęć artystyczno-edukacyjnych, błędy uczniowskie, ich rolę i sposoby wykorzystania w procesie dydaktycznym (K_W15, D.1/E.1.W6.);

Zna potrzebę indywidualizacji nauczania, zagadnienie nauczania interdyscyplinarnego (K_W15, D.1/E.1.W7.);

Zna i rozumie sposoby organizowania przestrzeni klasy szkolnej, z uwzględnieniem zasad projektowania uniwersalnego: środki dydaktyczne (podręczniki i pakiety edukacyjne z plastyki na III etapie edukacyjnym), pomoce dydaktyczne – dobór i wykorzystanie zasobów edukacyjnych, w tym elektronicznych i obcojęzycznych, edukacyjne zastosowania mediów i technologii informacyjno-komunikacyjnej; myślenie komputacyjne w rozwiązywaniu problemów w zakresie plastyki na III etapie edukacyjnym; potrzebę wyszukiwania, adaptacji i tworzenia elektronicznych zasobów edukacyjnych i projektowania multimediów (K_W15, D.1/E.1.W8.);

Zna i rozumie metody kształcenia w odniesieniu do nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, a także znaczenie kształtowania postawy odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych oraz poszanowania praw własności intelektualnej (K_W15, D.1/E.1.W9.);

Zna i sposoby konstruowania narzędzi przydatnych w procesie oceniania uczniów w ramach plastyki na III etapie edukacyjnym (K_W15, D.1/E.1.W11.);

Zna i rozumie znaczenie rozwijania umiejętności osobistych i społeczno-emocjonalnych uczniów: potrzebę kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów oraz budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów, a także kształtowania kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych (K_W15, D.1/E.1.W13.);

Zna i rozumie potrzebę kształtowania u ucznia pozytywnego stosunku do nauki, rozwijania ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej, logicznego i krytycznego myślenia, kształtowania motywacji do uczenia się danego przedmiotu i nawyków systematycznego uczenia się, korzystania z różnych źródeł wiedzy, w tym z Internetu, oraz przygotowania ucznia do uczenia się przez całe życie przez stymulowanie go do samodzielnej pracy (K_W15, D.1/E.1.W15.).

Posiada umiejętności w zakresie przygotowywania programów nauczania i kształcenia w zakresie sztuk wizualnych w oparciu o podstawę programową plastyki dla III etapu edukacyjnego; wytwarza programy nauczania uwzględniające odrębności uczniów; potrafi planować pracę uczniów, współpracę ze środowiskiem (K_U12);

Potrafi stosować rozmaite strategie nauczania wykorzystując wiedzę z zakresu dydaktyki ogólnej, typów sensorycznych uczniów oraz faz rozwoju twórczości plastycznej dzieci i młodzieży; zachęca uczniów do rozwijania myślenia krytycznego, myślenia pytajnego, rozwiązywania problemów i umiejętności działania; potrafi posługiwać się technologią informacyjną; realizuje w procesie dydaktycznym cele związane z wychowaniem estetycznym, wychowaniem do sztuki i wychowaniem przez sztukę, zachęcając uczniów do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym (K_U12);

Potrafi oceniać wyniki pracy ucznia w zakresie realizacji plastycznych, wiadomości o sztuce i formie plastycznej; stosuje formalne i nieformalne strategie oceniania dla bieżącego szacowania i zapewniania ciągłości rozwoju uczniów pod względem intelektualnym i społecznym (K_U12);

Potrafi współdziałać z innymi osobami w ramach prac zespołowych; stosuje wiedzę o efektywnych, werbalnych, niewerbalnych i medialnych technikach komunikacji (K_U06, K_U09);

Potrafi analizować, diagnozować i interpretować problemy edukacyjne i wychowawcze wykorzystując wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne; potrafi zapewnić uczniom wsparcie dla ich rozwoju intelektualnego, społecznego i osobowościowego (K_U10);

Potrafi identyfikować typowe zadania szkolne z celami kształcenia, w szczególności z wymaganiami ogólnymi podstawy programowej z plastyki na III etapie edukacyjnym, oraz z kompetencjami kluczowymi (K_U12, D.1/E.1.U1.);

Potrafi przeanalizować rozkład materiału z plastyki na III etapie edukacyjnym (K_U12, D.1/E.1.U2.);

Potrafi identyfikować powiązania treści z plastyki na III etapie edukacyjnym z innymi treściami nauczania (K_U12, D.1/E.1.U3.);

Potrafi dostosować sposób komunikacji do poziomu rozwojowego uczniów (K_U13, D.1/E.1.U4.);

Potrafi kreować sytuacje dydaktyczne służące aktywności i rozwojowi zainteresowań uczniów oraz popularyzacji wiedzy (K_U12, D.1/E.1.U5.)

Potrafi podejmować skuteczną współpracę w procesie dydaktycznym z rodzicami lub opiekunami uczniów, pracownikami szkoły i środowiskiem pozaszkolnym (K_U12, D.1/E.1.U6.);

Potrafi dobierać metody pracy klasy oraz środki dydaktyczne, w tym z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnej, aktywizujące uczniów i uwzględniające ich zróżnicowane potrzeby edukacyjne (K_U12, D.1/E.1.U7.);

Potrafi merytorycznie, profesjonalnie i rzetelnie oceniać pracę uczniów wykonywaną w klasie i w domu (K_U10, D.1/E.1.U8.);

Potrafi rozpoznać typowe dla z plastyki na III etapie edukacyjnym błędy uczniowskie i wykorzystać je w procesie dydaktycznym (K_U10, D.1/E.1.U10).

Posiada umiejętność efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w zakresie pracy zespołowej, negocjowania i organizowania, integracji z innymi osobami, prezentowania zadań z zastosowaniem technologii informacyjnych (K_K06, K_K10);

Samodzielnie podejmuje niezależne prace i realizuje projekty twórcze, artystyczno-edukacyjne zarówno w obszarze obiegu artystycznego, jak i w wybranej przestrzeni publicznej, społecznej i pozaartystycznej (K_K01);

Posiada świadomość poziomu swoich umiejętności i wiedzy; jest refleksyjnym praktykiem, ocenia efekty swoich wyborów i działań w zawodzie na rzecz innych (uczniów, rodziców, innych kolegów w zawodzie i uczącej się społeczności); aktywnie szuka okazji do rozwoju zawodowego (K_K10);

Jest zdolny do efektywnego wykorzystywania wyobraźni, intuicji, emocjonalności, zdolności twórczego myślenia i twórczej pracy w trakcie rozwiązywania problemów, zdolności elastycznego myślenia, adaptowania się do nowych i zmieniających się okoliczności oraz umiejętności kontrolowania własnych zachowań i przeciwdziałania lękom i stresom, jak również sprostania warunkom związanych z publicznymi wystąpieniami lub prezentacjami (K_K04);

Jest gotów do popularyzowania wiedzy wśród uczniów i w środowisku szkolnym oraz pozaszkolnym (K_K10, D.1/E.1.K2.);

Jest gotów do zachęcania uczniów do podejmowania prób badawczych (K_K10, D.1/E.1.K3.);

Jest gotów do promowania odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych oraz poszanowania praw własności intelektualnej (K_K10, D.1/E.1.K4.);

Jest gotów do kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów (K_K10, D.1/E.1.K5.);

Jest gotów do budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów oraz kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych (K_K10, D.1/E.1.K6.);

Jest gotów do rozwijania u uczniów ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej oraz logicznego i krytycznego myślenia (K_K10, D.1/E.1.K7.);

Jest gotów do kształtowania nawyku korzystania z różnych źródeł wiedzy, w tym z Internetu (K_K10, D.1/E.1.K8.);

Jest gotów do stymulowania uczniów do uczenia się przez całe życie przez samodzielną pracę. (K_K10, D.1/E.1.K9.).

Metody dydaktyczne eksponujące (pokaz, prezentacja);

Metody dydaktyczne podające (opis, pogadanka);

Metody dydaktyczne poszukujące (metoda ćwiczeniowa, klasyczna metoda problemowa, metoda obserwacji, metoda projektu, metoda referatu), metody aktywizujące.

- pokaz

- opis
- pogadanka

- klasyczna metoda problemowa
- obserwacji
- projektu

Celem przedmiotu jest uzyskanie przez studenta przygotowania i kwalifikacji do pracy nauczyciela plastyki w placówkach szkolnych na III etapie edukacyjnym, a także do roli instruktora zajęć plastycznych w pozaszkolnych ośrodkach oświatowych, galeriach i muzeach sztuki; wyposażenie w wiadomości i umiejętności umożliwiające samodzielne projektowanie oraz realizowanie i analizowanie różnorodnych działań edukacyjnych w szeroko pojętej działalności artystycznej i animatorskiej w oparciu o świadomość historyczną i metodologiczną.

Przedmiot Metodyka edukacji wizualnej realizowany jest w formie ćwiczeń. Student zostaje zapoznany ze sposobami realizacji różnych form edukacji wizualnej, zarówno w zakresie projektowania lekcji szkolnej dla uczniów III etapu edukacyjnego, jak i w pozaszkolnych ośrodkach oświatowych z grupami w przedziałach wiekowych odpowiadających uczniom szkół średnich.

Bloki tematyczne realizowane w ramach ćwiczeń:

• Współczesne koncepcje kształcenia wizualnego

• Porównanie kształcenia plastycznego w odniesieniu do wybranych systemów edukacyjnych świata

• Metodyka artystycznego szkolnictwa średniego (III etapu edukacyjnego) oraz działań pozaszkolnych

(zasady nauczania, cele kształcenia, treści kształcenia, formy organizacyjne kształcenia, metody nauczania, środki dydaktyczne)

• Projektowanie zajęć szkolnych dla uczniów szkół średnich oraz ich realizacja (kontrola i ocena procesów edukacyjnych; scenariusze zajęć, plan wynikowy, wymagania programowe)

• Fazy rozwojowe twórczości plastycznej młodzieży

• Przegląd eksperymentalnych i nietoksycznych technik plastycznych

• Metoda projektu w kształceniu plastycznym uczniów III etapu edukacyjnego

• Metoda warsztatu- analiza działań edukacyjnych w Polsce

• Współczesna edukacyjna rola muzeum, muzea wirtualne

• Współczesne koncepcje twórczego wychowania, wychowania estetycznego, wychowania do sztuki, wychowania przez sztukę

• Pedagogika formy

• Zasoby Internetu w nauczaniu i uczeniu się uczniów szkół średnich

• Rola mediów społecznościowych w procesie kształcenia wizualnego

Literatura obowiązkowa

Arciszewska-Binnebesel A. (2020). Twórcze podróże plastyczne. Wykorzystanie sztuki w terapii i arteterapii. Wydawnictwo Harmonia.

Dewey, J. (1975). Sztuka jako doświadczenie, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Gloton, R., Clero, C. (1985). Twórcza aktywność dziecka, Warszawa: WSiP

Grzegorzewski, B. (1978). Muzeum a wychowanie plastyczne, Warszawa: WSiP

Kościelecki, S. (1975). Współczesna koncepcja wychowania plastycznego, Warszawa: PWN

Leppert, R. (2000). Edukacja w świecie współczesnym, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Lewicka, J. (1967). 100 technik plastycznych, Warszawa: Nasza Księgarnia

Tadd, J.L. (1920). Nowe drogi wychowania artystycznego, Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta

Michalski, T. Michalski, U. (2014). Artysta w przedszkolu i szkole. Techniki plastyczne dla dzieci.

Mikina, A., Zając, B. (2001). Jak wdrażać metodę projektów?, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Okoń, W. (1999). Dziesięć szkół alternatywnych, Warszawa: WSiP

Olczak, M. (2009). Trening twórczości - współczesna i efektywna forma wychowania przez sztukę, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Pater, R. (2016). Edukacja muzealna : muzea dla dzieci i młodzieży. Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Popek, S. (1978). Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży, Warszawa: WSiP

Popek, S. (1985). Twórczość artystyczna w wychowaniu dzieci i młodzieży, Warszawa: WSiP

Rudowski, T. (1999). Wybrane zagadnienia współczesnej edukacji plastycznej, Warszawa: UW

Skutnik, J. (2008). Muzeum sztuki współczesnej jako przestrzeń edukacji. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Szuman, S. (1927). Sztuka dziecka. Psychologia twórczości rysunkowej dziecka, Warszawa: WSiP

Szuman, S. (1975). O sztuce i wychowaniu estetycznym, Warszawa: WSiP

Szuścik, U. (1999). Kształtowanie percepcji wzrokowej jako stymulator działań plastycznych dziecka, Cieszyn: Uniwersytet Śląski Filia w Cieszynie

Śliwerski, B. (red.) (1992). Edukacja alternatywna. Dylematy teorii i praktyki, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Szymański, M. (2000). O metodzie projektów, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak

Wymagania dotyczące zaliczenia ćwiczeń:

Na ocenę składa się:

• obecność na zajęciach

• zaangażowanie i aktywność na zajęciach

• praca semestralna

• kolokwium

Praktyki metodyczne odbywają się w ramach grupy zajęć D (przygotowanie dydaktyczne do nauczania pierwszego przedmiotu - plastyki). Praktyki można realizować przez cały cykl kształcenia.

Student zobowiązany jest do odbycia praktyk w szkole w wymiarze minimum 60 godzin. Pozostałą część godzin może zrealizować w pozaszkolnych instytucjach oświatowych organizujących działania edukacyjne dla dzieci i młodzieży w zakresie kształcenia plastycznego, takich jak: domy kultury, galerie twórczości dzieci i młodzieży, świetlice środowiskowe, centra sztuki współczesnej (działy edukacyjne).

Praktyka obejmuje 120 godzin lekcyjnych (45 min.), w tym: 45 godzin hospitowanych, 60 godzin prowadzonych samodzielnie, 15 godzin pracy własnej, przygotowawczej.

W szkole opiekę nad praktykantem sprawuje nauczyciel-opiekun praktyki.

Dokumentację z praktyki stanowią: dziennik praktyki, scenariusze prowadzonych samodzielnie zajęć, zbiorcza tabela opinii o przebiegu praktyki.