Praktyczne zagadnienia z biologii konserwatorskiej

Znajomość biologii i chemii w zakresie liceum ogólnokształcącego, zaliczenie przedmiotu "Ochrona zabytków przed zniszczeniami biologicznymi" na III roku KiR (konserwacja elementów i detali architektonicznych)

przedmiot obligatoryjny

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe): 20 godz.

- udział w wykładach - 6

- udział w ćwiczeniach – 9

- konsultacje z nauczycielem akademickim - 5

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (10 godz.):

- opracowanie opinii na temat zniszczeń biologicznych obiektu dyplomowego lub przygotowanie prezentacji multimedialnej na wybrany temat - 5

- czytanie literatury- 5

Łącznie: 30 h ( pkt. 1 ECTS)

W1: poznaje dogłębnie mechanizm oddziaływania biologicznych czynników środowiskowych na materię zabytkową (kamień, cegła, ceramika, drewno) (w zakresie K_W04)

W2: poznaje dogłębnie substancje czynne, produkty biobójcze i metody ich aplikacji w konkretnym zastosowaniu (w zakresie K_W04)

W3: poszerza swoją wiedzę o wybrane zagadnienia z dziedziny biologii konserwatorskiej (w zakresie K_W04)

U1: umie samodzielnie określić charakter i przyczyny zniszczeń biologicznych zabytków (w zakresie K_U01)

U2: potrafi samodzielnie wybrać właściwy produkt biobójczy i metodę jego aplikacji w odniesieniu do konkretnego zabytku dla przygotowania projektu konserwatorskiego (kamień, cegła, ceramika, drewno) (w zakresie K_U04)

U2: potrafi samodzielnie wskazać zasady profilaktyki w zakresie zapobiegania biodeterioracji zabytków lub ich kolekcji (w zakresie K_U06)

K1: ma świadomość i rozumie aspekty i skutki (także dalekosiężne) stosowania produktów biobójczych w odniesieniu do zabytków (kamień, cegła, ceramika, drewno), ich wpływ na materię zabytkową i środowisko naturalne oraz ma świadomość związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje (w zakresie K-K03)

K2: zna ograniczenia własnej wiedzy i umiejętności i widzi potrzebę włączenia biologa w razie konieczności do rozwiązywania szczególnie złożonych zagadnień interdyscyplinarnych (w zakresie K_K05)

K3: rozumie zasady ochrony dziedzictwa

kulturowego przed biodeterioracją (w zakresie K_07)

Metody dydaktyczne poszukujące: referatu, obserwacji, giełda pomysłów, laboratoryjna, projektu.

Metody dydaktyczne podające: wykład problemowy

- wykład problemowy

- giełda pomysłów
- laboratoryjna
- obserwacji
- projektu
- referatu

Zajęcia polegają na przeprowadzeniu obserwacji i badań dotyczących obiektu zabytkowego stanowiącego przedmiot pracy dyplomowej i opracowaniu projektu-opinii zawierającego charakterystykę zniszczeń biologicznych oraz propozycje metod i środków ochrony przed biodeterioracją tego obiektu.

Studenci, których obiekty dyplomowe nie wykazują zniszczeń pochodzenia biologicznego, przygotowują prezentacje multimedialne na wybrany temat związany ze zniszczeniami biologicznymi obiektów zabytkowych oraz metodami ich ochrony przed biodeterioracją.

Zajęcia polegają na przeprowadzeniu obserwacji i badań dotyczących obiektu zabytkowego stanowiącego przedmiot pracy dyplomowej i opracowaniu projektu-opinii zawierającego charakterystykę zniszczeń biologicznych oraz propozycje metod i środków ochrony przed biodeterioracją tego obiektu.

Zajęcia rozpoczynają się od wykładu poświęconego na omówienie tradycyjnych (mikroskopia, hodowle) i współczesnych (oznaczanie ilości ATP, identyfikacja mikroorganizmów dzięki biologii molekularnej, metabolomika, metoda CAMNEA badania jakości mikrobiologicznej bez hodowli mikroorganizmów) metod badania zniszczeń biologicznych spowodowanych przez mikroorganizmy (bakterie, grzyby, glony, porosty, owady). Następnie studenci przystępują do badania zniszczeń biologicznych swoich obiektów zabytkowych (oględziny, badania mikroskopowe, oznaczanie ilości ATP lub inne w zależności od potrzeb). Wyniki uzyskanych badań pozwalają na podjęcie decyzji o konieczności dezynfekcji/dezynsekcji obiektu lub o jej zaniechaniu. Końcowym etapem zajęć jest sporządzenie opinii na temat opracowanych zagadnień.

Tematy poszczególnych spotkań

1. Sprawy organizacyjne, wykład z pokazem na temat klasycznych metod pobierania próbek do badań biologicznych.

2. Wykład na temat nowoczesnych metod badania biodeterioracji zabytków (metody biologii molekularnej i ich zastosowania)

3. Oględziny obiektów dyplomowych w pracowni konserwatorskiej pod kątem zniszczeń pochodzenia biologicznego, pobieranie próbek.

4. Badania próbek pobranych z obiektów dyplomowych w laboratorium.

5. Jw. lub prezentacje multimedialne studentów (na wybrany temat związany z biologią konserwatorską)

6. Prezentacje multimedialne studentów

7. Zaliczenie

Studenci, których obiekty dyplomowe nie wykazują zniszczeń pochodzenia biologicznego, biorą udział w badaniach obiektów kolegów (p. wyżej) oraz przygotowują prezentacje multimedialne na wybrany temat związany ze zniszczeniami biologicznymi obiektów zabytkowych oraz metodami ich ochrony przed biodeterioracją.

Istnieje możliwość wyboru innego zabytku, zniszczonego przez organizmy żywe, i dla niego opracowania projektu-opinii jw.

1. A.B. Strzelczyk, J. Karbowska-Berent, Drobnoustroje i owady niszczące

zabytki i ich zwalczanie, Wyd. UMK, Toruń, 2004

Literatura uzupełniająca - w zależności od wyboru przez studenta tematu do prezentacji multimedialnej.

Metody oceniania: ocena pisemnego projektu-opinii, dotyczącej zbadanego na zajęciach obiektu zabytkowego, lub prezentacji multimedialnej na wybrany temat z zakresu biodeterioracji zabytków, aktywność na zajęciach, frekwencja.

Kryteria oceniania: przy ocenianiu pisemnego projektu-opinii liczy się zwięzłość opisu zabytku, kompletność opisu zniszczeń biologicznych, sformułowanie problemu, kompletność wyników przeprowadzonych badań, jakość dokumentacji fotograficznej i prawidłowość zaproponowanych metod ochrony zabytku przed zagrożeniami biologicznymi; przy ocenianiu prezentacji multimedialnej liczy się oryginalność tematu, kompletność przedstawionych informacji oraz ciekawa i przystępna forma przekazu. Doceniana jest także terminowość wykonania pracy.

Ćwiczenia zaliczane są na ocenę na podstawie przedstawionego projektu-opinii lub prezentacji

ndst - <50%

dst – 60-50%

dst plus – 70-60%

db – 80-70%

db plus – 90-80%

bdb - 100-90%

nie dotyczy