Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Historia filozofii

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2501-s1KLS1Z-HF
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0223) Filozofia i etyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia filozofii
Jednostka: Wydział Humanistyczny
Grupy: Przedmioty obowiązkowe dla I roku - filologia klasyczna i studia śródziemnomorskie s1
Strona przedmiotu: https://moodle.umk.pl/course/view.php?id=4112
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:

- udział w wykładach (30 h) = 1 ECTS


Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

- przygotowanie do wykładu (10 h) = 0,35 ECTS

- przygotowanie do zaliczenia (20 h) = 0,65 ECTS

= 1 ECTS

Łącznie: 60 godz. (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza:

W10: ma zaawansowaną wiedzę o problemach i kierunkach filozoficznych oraz ich wpływie na kształtowanie filozoficznej myśli nowożytnej Europy

Efekty uczenia się - umiejętności:

U01: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje przy użyciu różnych źródeł i sposobów

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

ma świadomość znaczenia nauk o starożytności dla utrzymania i rozwoju więzi społecznej na różnych poziomach

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Skrócony opis:

Przedmiotem wykładów jest historia filozofii . Przedstawiany materiał obejmie omówienie działów filozofii: ontologię, epistemologię, etykę, filozofię polityki i estetykę oraz wybrane nurty z historii filozofii. Jako przygotowanie do kursu wskazane jest przypomnienie podstawowych informacji na temat historii, literatury i sztuki europejskiej na poziomie szkoły średniej.

Pełny opis:

W ramach wykładów poświęconych historii filozofii omówione między innymi zostaną następujące zagadnienia:

- Powstanie i rozwój filozofii w starożytnej Grecji

- Sokrates i Sofiści

- Myśl filozoficzna Platona.

-Arystoteles.

-wybrane zagadnienia z filozofii chrześcijańskiej: święty Augustyn, spór o uniwersalia, system filozoficzno-teologiczny św. Tomasza z Akwinu.

- Nowożytny racjonalizm kontynentalny - Descartes, Spinoza, Leibniz

- Nowożytny empiryzm brytyjski - Locke, Berkeley, Hume

- Filozofia Oświecenia, nowożytna filozofia polityki i społeczeństwa (Hobbes i Rousseau) oraz jej współczesna krytyka (Graeber i Wengrow)

- Klasyczny niemiecki idealizm - Kant i Hegel

- pesymizm Schopenhauera

- mistrzowie podejrzeń - Marks, Nietzsche, Freud

Literatura:

Wybrane publikacje, do których warto zaglądać, aby uzupełniać treści wykładów:

Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, red. Barbara Markiewicz, WSziP, Warszawa 1987.

Stefan Świeżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, PWN, Warszawa 2000.

Frederick Copleston, Historia Filozofii Warszawa 1998 t 1 i n..

Cezary Wodziński, Filozofia jako sztuka myślenia, Warszawa 1993.

Pierre Hadot, Filozofia jako ćwiczenie duchowe

Jostein Gaarner, Świat Zofii, tłum. Iwona Zimnicka, różne wydania, pierwsze w jęz. polskim: 1995.

G. Reale, Historia filozofii starożytnej.

W. Tatarkiewicz, Historia filozofii.

A. Krokiewicz, Historia Filozofii.

B. Russel, Dzieje filozofii zachodu.

Teksty źródłowe:

Diogenes Laertios, Żywoty i poglądy słynnych filozofów (wyd. dowolne)

Platon, Obrona Sokratesa, Eutyfron, Kriton, Protagoras, Gorgiasz, Fedon, Fajdros, Uczta, Państwo,

Arystoteles, Metafizyka ks. L, O duszy ks. III, Etyka Nikomachejska ks. I,

Marek Aureliusz, Rozmyślania,

Sekstus Empiryk, Zarysy Pirrońskie, ks. I,

Plotyn, Enneady, ks. VI.

Literatura uzupełniająca dla osób pragnących poszerzyć swoją wiedzę:

Filozofia presokratejska:

Dembińska-Siury D., Człowiek odkrywa człowieka, Warszawa 1991.

Gajda J., Filozofia przedplatońska, Warszawa 2007.

Gajda J., Pitagorejczycy, Warszawa 1996.

Gajda J., Sofiści, Warszawa 1989.

Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej od Talesa do Platona, Warszawa 1995,

Kirk G.S, Raven J.E., Schofield M., Filozofia przedsokratejska, Warszawa-Poznań 1999.

Leśniak K., Materialiści greccy w epoce presokratejskiej, Warszawa 1972.

Filozofia okresu klasycznego:

Krokiewicz A., Sokrates, Warszawa 1958.

Krońska I., Sokrates, Warszawa 1985.

Leśniak K., Arystoteles, Warszawa 1989.

Leśniak K., Platon, Warszawa 1968.

Stróżewski W., Wykłady o Platonie, Kraków 1992.

Guthrie W.K.C., Sokrates, Warszawa 2000.

Szkoły hellenistyczne:

Joachimowicz L., Seneka, Warszawa 1977.

Joachimowicz L., Sceptycyzm grecki, Warszawa 1972.

Tatarkiewicz W., Historia estetyki, t. I, T.1 Estetyka starożytna Wrocław 1960.

Leśniak K., Lukrecjusz, Warszawa 1985.

Filozofia okresu cesarstwa:

Dembińska-Siury D., Plotyn, Warszawa 1995,

Hadot P., Plotyn albo prostota spojrzenia, Kęty 2004.

Krokiewicz A., Arystoteles, Pyrron, Plotyn, Warszawa 1974.

Metody i kryteria oceniania:

Pisemne kolokwium końcowe.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Krzysztof Abriszewski, Barbara Bibik
Prowadzący grup: Krzysztof Abriszewski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Pełny opis:

W razie konieczności przeprowadzenia zajęć zdalnie. Zajęcia będą odbywały się na platformie Microsoft Teams w czasie rzeczywistym bez zmiany zakresu materiału i efektów kształcenia. Zadania do wykonania i literatura będą znajdowały się na platformie Moodle, a zaliczenie ustne na koniec semestru odbędzie się również w Microsoft Teams.

Literatura:

Filmografia

Coś, reż. John Carpenter, 1982

Doktor Strange, reż. Scott Derrickson, 2016

Ghost In the Shell, reż. Mamoru Oshii, 1995

Ghost In the Shell 2: Innocence, reż. Mamoru Oshii, 2004

Matrix, reż. Lilly Wachowski, 1999

Nadzy, reż. Mike Leigh, 1993

To, reż. Tommy Lee Wallace, 1990

To, reż. Andres Muschetti, 2017

To: Rozdział 2, reż. Andres Muschetti, 2019

True Detective (Prawdziwy detektyw), seria 1

Szczegółowe informacje dotyczące tego kiedy i co oglądać zostaną podane na zajęciach.

Uwagi:

Przedmiot jest obowiązkowy. Jeśli z jakiegoś powodu student nie może uczestniczyć w zajęciach, jest zobowiązany skontaktować się z prowadzącym w celu ustalenia sposobu zaliczenia przedmiotu.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Barbara Bibik, Joanna Walewska-Choptiany
Prowadzący grup: Joanna Walewska-Choptiany
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Pełny opis:

W razie konieczności przeprowadzenia zajęć zdalnie. Zajęcia będą odbywały się na platformie Microsoft Teams w czasie rzeczywistym bez zmiany zakresu materiału i efektów kształcenia. Zadania do wykonania i literatura będą znajdowały się na platformie Moodle, a zaliczenie ustne na koniec semestru odbędzie się również w Microsoft Teams.

Literatura:

Filmografia

Coś, reż. John Carpenter, 1982

Doktor Strange, reż. Scott Derrickson, 2016

Ghost In the Shell, reż. Mamoru Oshii, 1995

Ghost In the Shell 2: Innocence, reż. Mamoru Oshii, 2004

Matrix, reż. Lilly Wachowski, 1999

Nadzy, reż. Mike Leigh, 1993

To, reż. Tommy Lee Wallace, 1990

To, reż. Andres Muschetti, 2017

To: Rozdział 2, reż. Andres Muschetti, 2019

True Detective (Prawdziwy detektyw), seria 1

Szczegółowe informacje dotyczące tego kiedy i co oglądać zostaną podane na zajęciach.

Uwagi:

Przedmiot jest obowiązkowy. Jeśli z jakiegoś powodu student nie może uczestniczyć w zajęciach, jest zobowiązany skontaktować się z prowadzącym w celu ustalenia sposobu zaliczenia przedmiotu.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (zakończony)

Okres: 2024-10-01 - 2025-02-23
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Barbara Bibik, Jakub Kłeczek, Joanna Walewska-Choptiany
Prowadzący grup: Jakub Kłeczek, Joanna Walewska-Choptiany
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Kurs wprowadza w tematykę istotnych aspektów nowożytnej myśli filozoficznej. Zajęcia obejmują lekturę i analizę fragmentów dzieł takich autorów jak Kant, Hegel, Nietzsche, Marks, Wittgenstein, Heidegger i Foucault. Wykład koncentruje się na zagadnieniach poznania, świadomości, woli, języka, historii, władzy i kultury.

Celem kursu jest zapoznanie studentów z treścią tekstów filozoficznych, które pozostają istotne dla późniejszych studiów kulturoznawczych. Zajęcia rozwijają umiejętności krytycznej analizy oraz zdolności do powiązania idei filozoficznych z kontekstem kulturowym, społecznym i metodologicznym. Zajęcia mają formę wykładu informacyjnego, konwersatoryjnego i problemowego, wzbogaconego o pracę z tekstem źródłowym.

Przedmiot kończy się zaliczeniem pisemnym. Kurs przygotowuje do dalszej pogłębionej refleksji nad kategoriami kulturowymi w oparciu o wiedzę dotyczącą historii filozofii.

Pełny opis:

Kurs wprowadza w kluczowe idee nowożytnej myśli filozoficznej, które pozostają istotne dla późniejszych studiów kulturoznawczych. Zajęcia obejmują lekturę i analizę fragmentów dzieł takich autorów jak Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche, Karl Marks, Ludwig Wittgenstein, Martin Heidegger oraz Michel Foucault. Szczególny nacisk położony jest na filozoficzne ujęcia poznania, świadomości, woli, języka, historii, władzy i kultury – kategorii istotnych także dla refleksji kulturoznawczej.

Celem kursu jest zapoznanie studentów z podstawowymi stanowiskami filozoficznymi, które ukształtowały nowoczesne rozumienie podmiotowości, racjonalności i kultury. Kurs rozwija umiejętności krytycznej lektury tekstów filozoficznych oraz zdolności do ich analizy, interpretacji i kontekstualizacji. Filozofia traktowana jest tu jako narzędzie namysłu nad problemami współczesnego świata oraz jako fundament wielu teorii humanistycznych.

Zajęcia prowadzone są w formie wykładu informacyjnego, konwersatoryjnego i problemowego, z wykorzystaniem tekstów źródłowych oraz opracowań. Studenci są zachęcani do zadawania pytań, podejmowania prób rekonstrukcji argumentacji oraz formułowania własnych stanowisk wobec omawianych problemów.

Przedmiot kończy się zaliczeniem pisemnym. Kurs stanowi element dalszych, pogłębionych studiów kulturoznawczych i filozoficznych, kształtując refleksyjne podejście do zjawisk kultury.

W razie konieczności przeprowadzenia zajęć zdalnie. Zajęcia będą odbywały się na platformie Microsoft Teams w czasie rzeczywistym bez zmiany zakresu materiału i efektów kształcenia. Zadania do wykonania i literatura będą znajdowały się na platformie Moodle, a zaliczenie ustne na koniec semestru odbędzie się również w Microsoft Teams.

Literatura:

Adorno, Theodor W. & Horkheimer, Max, Przemysł kulturalny, w: Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2023.

Copleston, Frederick, Historia filozofii. Tom VII: Od Fichtego do Nietzschego, tłum. J. Łoziński, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 2006.

Deleuze, Gilles, Nietzsche i filozofia, tłum. B. Banasiak, Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.

Dobrzański, Marek, Rola krytyki rozumu i języka w filozofii Schopenhauera.

Foucault, M., Archeologia wiedzy, tłum. A. Siemek, Warszawa: PIW, 1997.

Foucault, M., Historia seksualności. Tom 1: Wola wiedzy, tłum. B. Banasiak, T. Komendant, Warszawa: PIW, 1995.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich, Fenomenologia ducha, cz. A i B, tłum. A. Landman, Warszawa: PWN, 2023.

Heidegger, Martin, Bycie i czas, rozdz. VI, tłum. B. Baran, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2004.

Kant, Immanuel, Krytyka czystego rozumu, Przedmowy i Wstęp, tłum. P. Chmielowski, Warszawa: PWN, 2013.

Kołakowski, Leszek, Immanuel Kant, w: O co nas pytają wielcy filozofowie, Kraków: Znak, 2006.

Marks, Karol, Fetyszystyczny charakter towaru i jego tajemnica.

Michalski, Krzysztof, Heidegger i filozofia współczesna, rozdz. II, Warszawa: Znak, 1998.

Miłkowski, Marcin, Dlaczego Wittgenstein nie był dualistą?, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 2002, nr 4, s. 69–83.

Nietzsche, F., Z genealogii moralności, Przedmowa i cz. I, tłum. L. Staff, Warszawa: PWN, 2003.

Nietzsche, F.,Wola mocy, rozdz. I i II, tłum. S. Wyrzykowski, Warszawa: Wydawnictwo Zielone, 2022.

Schopenhauer, Arthur, Świat jako wola i przedstawienie, t. 1, Wstęp, księga I i III, Warszawa: PWN, 2009.

Wittgenstein, Ludwig, Tractatus logico-philosophicus, tezy 1–5, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: PWN, 2004.

Uwagi:

Przedmiot jest obowiązkowy. Jeśli z jakiegoś powodu student nie może uczestniczyć w zajęciach, jest zobowiązany skontaktować się z prowadzącym w celu ustalenia sposobu zaliczenia przedmiotu.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2025/26" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2025-10-01 - 2026-02-22
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Barbara Bibik
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Kurs wprowadza w tematykę istotnych aspektów nowożytnej myśli filozoficznej. Zajęcia obejmują lekturę i analizę fragmentów dzieł takich autorów jak Kant, Hegel, Nietzsche, Marks, Wittgenstein, Heidegger i Foucault. Wykład koncentruje się na zagadnieniach poznania, świadomości, woli, języka, historii, władzy i kultury.

Celem kursu jest zapoznanie studentów z treścią tekstów filozoficznych, które pozostają istotne dla późniejszych studiów kulturoznawczych. Zajęcia rozwijają umiejętności krytycznej analizy oraz zdolności do powiązania idei filozoficznych z kontekstem kulturowym, społecznym i metodologicznym. Zajęcia mają formę wykładu informacyjnego, konwersatoryjnego i problemowego, wzbogaconego o pracę z tekstem źródłowym.

Przedmiot kończy się zaliczeniem pisemnym. Kurs przygotowuje do dalszej pogłębionej refleksji nad kategoriami kulturowymi w oparciu o wiedzę dotyczącą historii filozofii.

Pełny opis:

Kurs wprowadza w kluczowe idee nowożytnej myśli filozoficznej, które pozostają istotne dla późniejszych studiów kulturoznawczych. Zajęcia obejmują lekturę i analizę fragmentów dzieł takich autorów jak Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche, Karl Marks, Ludwig Wittgenstein, Martin Heidegger oraz Michel Foucault. Szczególny nacisk położony jest na filozoficzne ujęcia poznania, świadomości, woli, języka, historii, władzy i kultury – kategorii istotnych także dla refleksji kulturoznawczej.

Celem kursu jest zapoznanie studentów z podstawowymi stanowiskami filozoficznymi, które ukształtowały nowoczesne rozumienie podmiotowości, racjonalności i kultury. Kurs rozwija umiejętności krytycznej lektury tekstów filozoficznych oraz zdolności do ich analizy, interpretacji i kontekstualizacji. Filozofia traktowana jest tu jako narzędzie namysłu nad problemami współczesnego świata oraz jako fundament wielu teorii humanistycznych.

Zajęcia prowadzone są w formie wykładu informacyjnego, konwersatoryjnego i problemowego, z wykorzystaniem tekstów źródłowych oraz opracowań. Studenci są zachęcani do zadawania pytań, podejmowania prób rekonstrukcji argumentacji oraz formułowania własnych stanowisk wobec omawianych problemów.

Przedmiot kończy się zaliczeniem pisemnym. Kurs stanowi element dalszych, pogłębionych studiów kulturoznawczych i filozoficznych, kształtując refleksyjne podejście do zjawisk kultury.

W razie konieczności przeprowadzenia zajęć zdalnie. Zajęcia będą odbywały się na platformie Microsoft Teams w czasie rzeczywistym bez zmiany zakresu materiału i efektów kształcenia. Zadania do wykonania i literatura będą znajdowały się na platformie Moodle, a zaliczenie ustne na koniec semestru odbędzie się również w Microsoft Teams.

Literatura:

Adorno, Theodor W. & Horkheimer, Max, Przemysł kulturalny, w: Dialektyka oświecenia. Fragmenty filozoficzne, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2023.

Copleston, Frederick, Historia filozofii. Tom VII: Od Fichtego do Nietzschego, tłum. J. Łoziński, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 2006.

Deleuze, Gilles, Nietzsche i filozofia, tłum. B. Banasiak, Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.

Dobrzański, Marek, Rola krytyki rozumu i języka w filozofii Schopenhauera.

Foucault, M., Archeologia wiedzy, tłum. A. Siemek, Warszawa: PIW, 1997.

Foucault, M., Historia seksualności. Tom 1: Wola wiedzy, tłum. B. Banasiak, T. Komendant, Warszawa: PIW, 1995.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich, Fenomenologia ducha, cz. A i B, tłum. A. Landman, Warszawa: PWN, 2023.

Heidegger, Martin, Bycie i czas, rozdz. VI, tłum. B. Baran, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2004.

Kant, Immanuel, Krytyka czystego rozumu, Przedmowy i Wstęp, tłum. P. Chmielowski, Warszawa: PWN, 2013.

Kołakowski, Leszek, Immanuel Kant, w: O co nas pytają wielcy filozofowie, Kraków: Znak, 2006.

Marks, Karol, Fetyszystyczny charakter towaru i jego tajemnica.

Michalski, Krzysztof, Heidegger i filozofia współczesna, rozdz. II, Warszawa: Znak, 1998.

Miłkowski, Marcin, Dlaczego Wittgenstein nie był dualistą?, Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria, 2002, nr 4, s. 69–83.

Nietzsche, F., Z genealogii moralności, Przedmowa i cz. I, tłum. L. Staff, Warszawa: PWN, 2003.

Nietzsche, F.,Wola mocy, rozdz. I i II, tłum. S. Wyrzykowski, Warszawa: Wydawnictwo Zielone, 2022.

Schopenhauer, Arthur, Świat jako wola i przedstawienie, t. 1, Wstęp, księga I i III, Warszawa: PWN, 2009.

Wittgenstein, Ludwig, Tractatus logico-philosophicus, tezy 1–5, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa: PWN, 2004.

Uwagi:

Przedmiot jest obowiązkowy. Jeśli z jakiegoś powodu student nie może uczestniczyć w zajęciach, jest zobowiązany skontaktować się z prowadzącym w celu ustalenia sposobu zaliczenia przedmiotu.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.1.0-7 (2025-03-24)