Higiena i medycyna sportu

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	2800-HMSTIR-3-S1
Kod Erasmus / ISCED:	(brak danych) / (1014) Nauki o sporcie i kulturze fizycznej Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	Higiena i medycyna sportu
Jednostka:	Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej
Grupy:
Punkty ECTS i inne:	1.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Wymagania wstępne:	Podstawowa wiedza z zakresu nauk o zdrowiu i kultury fizycznej, a w szczególności antropomotoryki.
Rodzaj przedmiotu:	przedmiot obowiązkowy
Całkowity nakład pracy studenta:	Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (20 godz.): - udział w wykładach - 15 - udział w konsultacjach - 5 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (25 godz.): - praca własna nad opracowaniem projektu, pracy zaliczeniowej, sprawozdania, referatu lub prezentacji - 10 - przygotowanie do zaliczenia końcowego i obecność na zaliczeniu - 15 W sumie 45 godz. = 1 ECTS
Efekty uczenia się - wiedza:	W zakresie: wiedzy: K_W01 - ma wiedzę w zakresie kategorii pojęciowych oraz terminologii turystyki i sportu, interdyscyplinarnego charakteru zjawiska turystyki, miejsca i znaczenia turystyki i sportu w systemie nauk i ich powiązania z innymi dyscyplinami naukowymi z obszaru nauk przyrodniczych, społecznych oraz obszaru nauk medycznych, nauk o zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej K_W05 - w zaawansowanym stopniu zna i rozumie zjawiska i procesy przyrodnicze, ekologiczne, fizycznogeograficzne i społeczno-ekonomiczne, kształtujące i organizujące przestrzeń turystyczną (w tym walory przyrodnicze i antropogeniczne) K_W06 - posiada wiedzę z zakresu ochrony przyrody i zasady zrównoważonego rozwoju i zachowania bioróżnorodności K_W07 - posiada wiedzę na temat historii, kultury, architektury, sztuki, dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, krajoznawstwa oraz ich znaczenia dla turystyki i aktywnego wypoczynku K_W08 - w zaawansowanym stopniu wie jak wykorzystywać potencjał, walory przyrodnicze i antropogeniczne na potrzeby tworzenia przedsięwzięć związanych z zagospodarowaniem turystycznym i rekreacyjnym przestrzeni geograficznej K_W09 - ma wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, ich prawidłowości i zakłóceń
Efekty uczenia się - umiejętności:	W zakresie: umiejętności: K_U01 - potrafi wykorzystywać różne źródła informacji dotyczące branży turystycznej i sportowo-rekreacyjnej, w tym literaturę przedmiotu K_U08 - posiada specjalistyczne umiejętności ruchowe z zakresu wybranych form aktywności fizycznej (rekreacyjnych, zdrowotnych, sportowych i estetycznych) uwzględniając elementy środowiska przyrodniczego, uwarunkowania zdrowotne, poznawcze, dydaktyczne oraz wychowawcze
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:	W zakresie: kompetencji społecznych: K_K01 - rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie oraz potrzebę ustawicznego uzupełniania wiedzy i uczestnictwa w różnych formach doskonalenia z zakresu turystyki, rekreacji i sportu K_K08 - stosuje zasady bezpieczeństwa w pracy własnej i innych wykazując odpowiedzialność zwłaszcza w stanach zagrożenia
Metody dydaktyczne:	Wykład informacyjny i problemowy z prezentacjami multimedialnymi.
Metody dydaktyczne eksponujące:	- pokaz
Metody dydaktyczne podające:	- opis - wykład informacyjny (konwencjonalny) - wykład konwersatoryjny
Metody dydaktyczne poszukujące:	- biograficzna - referatu - seminaryjna
Skrócony opis:	W zakres higieny i medycyny sportu wchodzą dyscypliny medyczne wiążące się ze sportem lub innymi formami aktywności fizycznej. Ponadto, niezwykle ważne są w medycynie sportowej aspekty profilaktyczne. Tak więc dyscyplina ta dotyczy różnorodnych problemów.
Pełny opis:	W zakres higieny i medycyny sportu wchodzą dyscypliny medyczne wiążące się ze sportem lub innymi formami aktywności fizycznej. Ponadto, niezwykle ważne są w medycynie sportowej aspekty profilaktyczne. Tak więc dyscyplina ta dotyczy różnorodnych problemów. Wykłady. Wprowadzenie – Krystyna Pawlas 16 1.Zagrożenia zawodowe personelu medycznego 22 Zagrożenia zawodowe – Jerzy T Marcinkowski 22 Wymóg prawny kontroli środowiska pracy 24 Zagrożenia zawodowe lekarzy w aspekcie epidemiologii i ergonomii – Alicja Krzyżaniak, Barbara Stawińska-Witoszyńska 27 Szczepienia ochronne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 31 Wypadki przy pracy i choroby zawodowe – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg, Krzysztof Tuszyński 33 Wypadki przy pracy 34 Wypadki w drodze do pracy lub z pracy 40 Choroby zawodowe 41 Wykaz chorób zawodowych 42 Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej 47 Choroby zawodowe w zawodach medycznych 48 Choroby parazawodowe 49 Uszczerbek na zdrowiu 49 Zdrowotne skutki reakcji stresowej w zawodach medycznych 51 Biologiczna koncepcja stresu – Iwona Niewiadomska 51 Pierwsze stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: reakcje alarmowe 51 Drugie stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: odporność 53 Trzecie stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: wyczerpanie 55 Rola stresu w niektórych zaburzeniach czynnościowych – Iwona Niewiadomska 56 Zróżnicowanie źródeł stresów w zawodzie lekarskim – Jerzy T Marcinkowski 61 Stres w zawodach medycznych – Emilia Kolarzyk, Iwona Niewiadomska, Justyna Łyszczarz 63 Zespół nietolerancji pracy zmianowej 63 Rola zawodowa i praca w zespole zawodowym jako źródła stresu 69 Zespół wypalenia zawodowego 71 Możliwości przeciwdziałania stresowi w zawodach medycznych 74 Radzenie sobie ze stresem 76 Rola zwartego zespołu w przeciwdziałaniu stresowi zawodowemu 82 Możliwości przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu 86 Problematyka uzależnień w zawodach medycznych 89 Alkohol – Jerzy T Marcinkowski 90 Narkotyki – Jerzy T Marcinkowski 90 Palenie tytoniu – Zbigniew Bartkowiak, Jerzy T Marcinkowski 93 2.Higiena w zakładach opieki zdrowotnej 96 Ogólne zasady sanitarno-epidemiologiczne 96 Odzież ochronna – Paweł Gilewski 96 Dezynfekcja – Paweł Gilewski 97 Dezynfekcja chemiczna 97 Dezynfekcja komorowa 99 Dezynfekcja powierzchni 99 Dezynfekcja termiczna 99 Sterylizacja – Marzena Binczycka-Anholcer, Waldemar Olszak 100 Podstawowe zasady sterylizacji 100 Metody sterylizacji 101 Metody alternatywne sterylizacji niskotemperaturowej 103 Odpady medyczne – Mariusz Stawiński, Michał Zabłocki, Jerzy T Marcinkowski 109 Gromadzenie i przechowywanie odpadów 110 Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 112 Transport odpadów 112 Unieszkodliwianie odpadów medycznych 113 Higiena, ochrona i pielęgnacja skóry ze szczególnym uwzględnieniem skóry rąk 116 Higiena i mycie rąk – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 116 Podstawowe zasady 118 Mydła 124 Ręczniki 125 Badania nad myciem rąk przez personel medyczny 126 Środki do dezynfekcji skóry rąk 126 Rękawiczki ochronne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 127 Szkodliwość talku 128 Uczulenie na lateks 128 Pielęgnacja skóry – Ryszard Żaba 129 Rękawiczki hipoalergiczne 129 Skóra normalna 129 Skóra sucha130 Skóra tłusta 131 Skóra mieszana 132 Skóra zniszczona 132 Skóra starcza 133 Ochrona skóry rąk 137 Profilaktyka zakażeń krwiopochodnych – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski, Paweł Gilewski 140 Instrukcja wykonania wkłucia dożylnego 141 Postępowanie poekspozycyjne 143 Zakażenia szpitalne 150 Przeciwdziałanie zakażeniom w ujęciu historycznym – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 150 Zakażenia szpitalne we współczesnym lecznictwie – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 152 Najczęstsze postacie kliniczne zakażeń szpitalnych 154 Bakteryjne zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 156 Pałeczki Gram-ujemne 156 Ziarniaki Gram-dodatnie 156 Beztlenowe laseczki Gram-dodatnie 157 Szczepy wielooporne 157 Wirusowe zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 161 Pasożytnicze zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 162 Mieszane zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 163 Grzybicze zakażenia szpitalne – Elżbieta Krajewska-Kułak, Jan Karczewski 164 Epidemiologia zakażeń grzybiczych 164 Profilaktyka zakażeń grzybiczych 169 Zakażenia grzybicze u pacjentów hospitalizowanych 171 Zapobieganie zakażeniom szpitalnym – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 176 Organizacja systemu kontroli zakażeń szpitalnych 178 Program kontroli zakażeń szpitalnych 181 Zapobieganie zakażeniom w laboratoriach diagnostycznych – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 182 3. Wytyczne sanitarno-epidemiologiczne dotyczące zakładów opieki zdrowotnej 189 Szpital – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 189 Wymagania ogólne 189 Wymagania szczególne 190 I. Część ogólna 190 II. Część szczegółowa 191 Przychodnie lekarskie – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 199 Indywidualna i grupowa praktyka lekarska – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 201 Wymagania sanitarno-epidemiologiczne 202 Indywidualna i grupowa praktyka pielęgniarek i położnych – Aneta Klimberg 210 Wymagania sanitarno-epidemiologiczne 210 Zespół operacyjny – Zbigniew Żaba 212 Normatywy higieniczne 213 Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe 215 Gazy anestetyczne 216 Promieniowanie rentgenowskie 217 Odzież ochronna 218 Hałas 218 Chirurgiczne mycie i dezynfekcja rąk 219 Laboratorium diagnostyczne – Andrzej Kaniewski, Bogusław Krupiński 221 Wyposażenie 221 Podstawowe wymagania 222 Opis pomieszczeń 224 Oświetlenie 226 Ochrona przed hałasem 227 Wentylacja, ogrzewanie, klimatyzacja 229 Instalacja elektryczna 232 Instalacja wodna 232 Aparatura specjalistyczna 233 Meble 233 Ochrona przeciwpożarowa 234 Zasady bezpieczeństwa pracy 235 Prosektorium – Czesław Żaba, Jerzy T Marcinkowski 242 Ogólne zasady higieny 243 Wymagania w stosunku do personelu 243 Ochrony osobiste obducenta 244 Ubiór ochronny obducenta 244 Ekspozycja zawodowa na krew i inne materiały potencjalnie zakaźne 245 Normy sanitarno-epidemiologiczne 246 4.Jakość wymogiem współczesności 249 Jakość opieki zdrowotnej – Ludmiła Marcinowicz 249 Akredytacja zakładów opieki zdrowotnej 251 Typy decyzji akredytacyjnych 253 Zarządzanie przez jakość 254 Satysfakcja pacjenta 255 Ciągła edukacja medyczna 256 System zarządzania jakością na podstawie norm ISO 9000 – Maciej Skała 258 5.Prawo w medycynie 263 Problemy profilaktyki w prawie pracy 263 Opieka profilaktyczna nad pracującymi 263 Zagadnienia ogólne – Krzysztof Tuszyński 263 Podstawowe uregulowania prawne – Krzysztof Tuszyński 267 Organizowanie opieki profilaktycznej – Krzysztof Tuszyński 275 Jednostki organizacyjne służby medycyny pracy – Krzysztof Tuszyński 277 Badania specjalistyczne w zakładach opieki zdrowotnej – Marzena Binczycka-Anholcer 288 Ochrona pracy kobiet – Marzena Binczycka-Anholcer, Andrzej Anholcer 290 Wykaz prac wzbronionych kobietom – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 295 Ochrona pracy młodocianych – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 299 Odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa – Czesław Żaba 302 Odpowiedzialność karna 303 Przestępstwa nieumyślne 303 Przestępstwa umyślne 304 Odpowiedzialność cywilna 305 Odpowiedzialność za wykroczenia 308 Odpowiedzialność karno-administracyjna i służbowa 309 Tajemnica zawodowa 309 Skargi przeciwko lekarzom i zakładom opieki zdrowotnej – Jerzy T Marcinkowski 311 Powództwa o odszkodowania za zakażenia szpitalne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 314 Strategia adwokatów 316 Strategia zakładów opieki zdrowotnej 317 Wstęp Rozdział 1. FIZJOLOGICZNE PODSTAWY WYSIŁKÓW FIZYCZNYCH. ZMIANY TRENINGOWE W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA Zdolność organizmu człowieka do wysiłku fizycznego Reakcje organizmu człowieka na wysiłek fizyczny Zmiany treningowe w organizmie człowieka Repetytorium Rozdział 2. WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA PODSTAWĄ PROGRAMOWANIA OBCIĄŻEŃ TRENINGOWYCH Ocena wydolności fizycznej Ogólne zasady stosowania testów wysiłkowych określających zdolność do wysiłków Repetytorium Rozdział 3. MEDYCZNE ASPEKTY SPORTU DZIECI I MŁODZIEŻY Formalno-prawne aspekty opieki nad dziećmi uprawiającymi sport Elementy fizjologii rozwojowej Kwalifikacja do sportu a wiek dziecka Periodyzacja treningu sportowego w wieku rozwojowym Badanie lekarskie w aspekcie kwalifikacji dzieci i młodzieży do sportu Zasady żywienia w sporcie dzieci i młodzieży Problemy i zagrożenia współczesnego sportu Sport dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi Zadania lekarza rodzinnego w opiece nad młodym sportowcem Repetytorium Rozdział 4. REGULARNA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO WAŻNY ELEMENT PROMOCJI ZDROWIA I PREWENCJI CHORÓB PRZEWLEKŁYCH Aktywność fizyczna w promocji zdrowia i prewencji chorób przewlekłych Fizjologiczne efekty regularnej aktywności fizycznej Zalecenia aktywności fizycznej w promocji zdrowia i prewencji pierwotnej chorób przewlekłych Kwalifikacja do treningu fizycznego osób klinicznie zdrowych Tolerancja wysiłku fizycznego oraz możliwość wystąpienia powikłań Wysiłek fizyczny w wybranych chorobach przewlekłych Repetytorium Rozdział 5. WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII SPORTOWEJ Zasady badania ortopedycznego i kwalifikacja do uprawiania sportu Urazowe sportowe uszkodzenia narządu ruchu oraz zasady postępowania leczniczego Repetytorium Rozdział 6. ZASADY OCENY I MONITOROWANIA MOBILNOŚCI NARZĄDU RUCHU Metody pomiarowe Zasady przeprowadzania i interpretacji pomiarów zakresu ruchomości (ROM) Hipermobilność Diagnostyka czynnościowa stawów po urazach sportowych (monitorowanie procesu rehabilitacji) Złożone (trójwymiarowe) formy rejestracji ruchu Znaczenie ćwiczeń rozciągających (stretching) Repetytorium Rozdział 7. DOZWOLONE I ZABRONIONE WSPOMAGANIE ZDOLNOŚCI WYSIŁKOWYCH CZŁOWIEKA Dozwolone wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka Zabronione wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka Repetytorium Rozdział 8. PODSTAWY ORZEKANIA O ZDOLNOŚCI DO UPRAWIANIA SPORTU Formalno-prawne podstawy orzekania o zdolności do uprawiania sportu Medyczne podstawy orzekania o zdolności do uprawiania sportu Repetytorium
Literatura:	Literatura obowiązkowa: 1. Higiena profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych. Red. Marcinkowski, Jerzy T. PZWL. Warszawa. 2003. 2. Jegier A., Krawczyk J. Wybrane zagadnienia medycyny sportowej. PZWL. 2012. 3. Mendraś M. Medycyna sportowa. Medsportpres. 2004. 4. Jegier A., Nazar K., Dziak A. Medycyna sportowa. PTMS. Warszawa. 2013. 5. Dziak A., Tayara S. Urazy i uszkodzenia w sporcie. Kasper. Kraków. 1999. 6. Garlicki J., Kuś M.W. Traumatologia sportowa. PZWL. Warszawa. 1978. 7. Kozłowski S., Rewerski R. Doping. PZWL. Warszawa. 1977. 8. Kurzbauer R., Kalinowska-Waniek D. Wybrane zagadnienia z zakresu medycyny sportowej. AWF. Katowice. 1996. 9. Dziak A., Nazar K. Medycyna sportowa. Wybrane zagadnienia. Prespol Warszawa. 1991. 10. Żuk T., Dziak A. Propedeutyka ortopedii. Wyd. II. PZWL. Warszawa. 1973. Literatura uzupełniająca: 1. Dobrzański T.: Medycyna wychowania fizycznego i sportu. Wybrane zagadnienia. AWF Kraków 1984. 2. Driscołl P., Skinner D., Earlam R.: ABC postępowania w urazach. Wyd. I polskie pod redakcją Juliusza Jakubaszki. Górnicki Wydawnictwo Medyczne. Wrocław 2003. 3. Dziak A. (red.): Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich narządu ruchu. PZWL Warszawa 1985. 4. Gawroński W., Szyguła Z.: ABC medycyny sportowej. Medicina Sportiva 2002. Vol.6, Suppl.1. 5. Kozłowski S.: Granica przystosowań. Wiedza Powszechna, Warszawa 1986. 6. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL Warszawa 1984. 7. Kubacki J.: Zarys ortopedii i traumatologii. AWF Katowice 1996. 8. Kuński H., Janiszewki M.: Medycyna aktywności ruchowej dla pedagogów. Łódź 1999. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. 9. Zajączkowski Z., (red.): Medycyna sportowa w praktyce.
Metody i kryteria oceniania:	Wiedza K_W01, K_W05, K_W06, K_W07, K_W08, K_W09 - Sprawdziany ustne. Umiejętności K_U01, K_U08 - Sprawdziany ustne i praktyczne w formie sprawozdań ustnych, prezentacje opracowanego i przyswojonego materiału. Kompetencje społeczne K_K01, K_K08 – praktyczna realizacja testów sprawnościowych, obserwacja rozwoju naukowego studenta, obserwacja umiejętności ruchowych studenta i interpretacji wyników testów sprawności fizycznej. Podstawą zaliczenia przedmiotu jest: - teoretyczne przygotowanie i odbycie seminariów, ocena w zakresie 2-5 punktów każde zajęcia. Opuszczenie zajęć wymaga indywidualnego odrobienia po uprzednim przedstawieniu zwolnienia lekarskiego lub urzędowego; - przedstawienie prezentacji z wybranych wcześniej tematów, ocena w zakresie 2-5 pkt.); - wykazanie opanowania wiedzy teoretycznej i praktycznej na sprawdzianie (kolokwium), ocena w zakresie 2-5 punktów. O końcowej ocenie z przedmiotu decyduje średnia arytmetyczna ocena ze sprawdzianów (kolokwiumów), uzyskanych w czasie semestru, zaliczenie ustne z oceną, egzamin. Co odpowiada Wykład Egzamin ustny z trzech losowanych zagadnień. Określenie poziomu opanowania realizowanych efektów kształcenia odbywa się w formie oceniania podsumowującego semestralny cykl kształcenia w formie sprawdzianu ustnego. Kryteria różnicujące oceny. 1. dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 55-60% - ocena dostateczna (3,0). Bardzo ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. 2. więcej niż dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 65-70% - ocena dostateczna plus (3,5). Ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. 3. dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 75-80% - ocena dobra (4,0). Poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. 4. więcej niż dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 85-90% - ocena dobra plus (4,5). Bardzo poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. 5. bardzo dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 95-100% - ocena bardzo dobra (5,0) Bardzo poszerzony i pogłębiony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Ćwiczenia Zaliczenie z oceną z trzech losowanych zagadnień, 2 kolokwiumy poprzedzające z dwóch zagadnień, sprawdzające wiedzę z zakresu realizowanych efektów kształcenia. Określenie poziomu opanowania realizowanych efektów kształcenia odbywa się w formie oceniania podsumowującego semestralny cykl kształcenia w formie sprawdzianu ustnego. Kryteria różnicujące oceny. 1. dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 55-60% - ocena dostateczna (3,0). Bardzo ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. 2. więcej niż dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 65-70% - ocena dostateczna plus (3,5). Ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. 3. dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 75-80% - ocena dobra (4,0). Poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. 4. więcej niż dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 85-90% - ocena dobra plus (4,5). Bardzo poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. 5. bardzo dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 95-100% - ocena bardzo dobra (5,0) Bardzo poszerzony i pogłębiony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.
Praktyki zawodowe:	brak

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres:	2022-02-21 - 2022-09-30	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN WT WYK ŚR CZ PT
Typ zajęć:	Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy:	Walerij Żukow
Prowadzący grup:	Walerij Żukow
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:	W zakres higieny i medycyny sportu wchodzą dyscypliny medyczne wiążące się ze sportem lub innymi formami aktywności fizycznej. Ponadto, niezwykle ważne są w medycynie sportowej aspekty profilaktyczne. Tak więc dyscyplina ta dotyczy różnorodnych problemów.
Pełny opis:	W zakres higieny i medycyny sportu wchodzą dyscypliny medyczne wiążące się ze sportem lub innymi formami aktywności fizycznej. Ponadto, niezwykle ważne są w medycynie sportowej aspekty profilaktyczne. Tak więc dyscyplina ta dotyczy różnorodnych problemów. Wykłady. Wprowadzenie – Krystyna Pawlas 16 1.Zagrożenia zawodowe personelu medycznego 22 Zagrożenia zawodowe – Jerzy T Marcinkowski 22 Wymóg prawny kontroli środowiska pracy 24 Zagrożenia zawodowe lekarzy w aspekcie epidemiologii i ergonomii – Alicja Krzyżaniak, Barbara Stawińska-Witoszyńska 27 Szczepienia ochronne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 31 Wypadki przy pracy i choroby zawodowe – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg, Krzysztof Tuszyński 33 Wypadki przy pracy 34 Wypadki w drodze do pracy lub z pracy 40 Choroby zawodowe 41 Wykaz chorób zawodowych 42 Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej 47 Choroby zawodowe w zawodach medycznych 48 Choroby parazawodowe 49 Uszczerbek na zdrowiu 49 Zdrowotne skutki reakcji stresowej w zawodach medycznych 51 Biologiczna koncepcja stresu – Iwona Niewiadomska 51 Pierwsze stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: reakcje alarmowe 51 Drugie stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: odporność 53 Trzecie stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: wyczerpanie 55 Rola stresu w niektórych zaburzeniach czynnościowych – Iwona Niewiadomska 56 Zróżnicowanie źródeł stresów w zawodzie lekarskim – Jerzy T Marcinkowski 61 Stres w zawodach medycznych – Emilia Kolarzyk, Iwona Niewiadomska, Justyna Łyszczarz 63 Zespół nietolerancji pracy zmianowej 63 Rola zawodowa i praca w zespole zawodowym jako źródła stresu 69 Zespół wypalenia zawodowego 71 Możliwości przeciwdziałania stresowi w zawodach medycznych 74 Radzenie sobie ze stresem 76 Rola zwartego zespołu w przeciwdziałaniu stresowi zawodowemu 82 Możliwości przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu 86 Problematyka uzależnień w zawodach medycznych 89 Alkohol – Jerzy T Marcinkowski 90 Narkotyki – Jerzy T Marcinkowski 90 Palenie tytoniu – Zbigniew Bartkowiak, Jerzy T Marcinkowski 93 2.Higiena w zakładach opieki zdrowotnej 96 Ogólne zasady sanitarno-epidemiologiczne 96 Odzież ochronna – Paweł Gilewski 96 Dezynfekcja – Paweł Gilewski 97 Dezynfekcja chemiczna 97 Dezynfekcja komorowa 99 Dezynfekcja powierzchni 99 Dezynfekcja termiczna 99 Sterylizacja – Marzena Binczycka-Anholcer, Waldemar Olszak 100 Podstawowe zasady sterylizacji 100 Metody sterylizacji 101 Metody alternatywne sterylizacji niskotemperaturowej 103 Odpady medyczne – Mariusz Stawiński, Michał Zabłocki, Jerzy T Marcinkowski 109 Gromadzenie i przechowywanie odpadów 110 Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 112 Transport odpadów 112 Unieszkodliwianie odpadów medycznych 113 Higiena, ochrona i pielęgnacja skóry ze szczególnym uwzględnieniem skóry rąk 116 Higiena i mycie rąk – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 116 Podstawowe zasady 118 Mydła 124 Ręczniki 125 Badania nad myciem rąk przez personel medyczny 126 Środki do dezynfekcji skóry rąk 126 Rękawiczki ochronne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 127 Szkodliwość talku 128 Uczulenie na lateks 128 Pielęgnacja skóry – Ryszard Żaba 129 Rękawiczki hipoalergiczne 129 Skóra normalna 129 Skóra sucha130 Skóra tłusta 131 Skóra mieszana 132 Skóra zniszczona 132 Skóra starcza 133 Ochrona skóry rąk 137 Profilaktyka zakażeń krwiopochodnych – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski, Paweł Gilewski 140 Instrukcja wykonania wkłucia dożylnego 141 Postępowanie poekspozycyjne 143 Zakażenia szpitalne 150 Przeciwdziałanie zakażeniom w ujęciu historycznym – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 150 Zakażenia szpitalne we współczesnym lecznictwie – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 152 Najczęstsze postacie kliniczne zakażeń szpitalnych 154 Bakteryjne zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 156 Pałeczki Gram-ujemne 156 Ziarniaki Gram-dodatnie 156 Beztlenowe laseczki Gram-dodatnie 157 Szczepy wielooporne 157 Wirusowe zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 161 Pasożytnicze zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 162 Mieszane zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 163 Grzybicze zakażenia szpitalne – Elżbieta Krajewska-Kułak, Jan Karczewski 164 Epidemiologia zakażeń grzybiczych 164 Profilaktyka zakażeń grzybiczych 169 Zakażenia grzybicze u pacjentów hospitalizowanych 171 Zapobieganie zakażeniom szpitalnym – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 176 Organizacja systemu kontroli zakażeń szpitalnych 178 Program kontroli zakażeń szpitalnych 181 Zapobieganie zakażeniom w laboratoriach diagnostycznych – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 182 3. Wytyczne sanitarno-epidemiologiczne dotyczące zakładów opieki zdrowotnej 189 Szpital – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 189 Wymagania ogólne 189 Wymagania szczególne 190 I. Część ogólna 190 II. Część szczegółowa 191 Przychodnie lekarskie – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 199 Indywidualna i grupowa praktyka lekarska – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 201 Wymagania sanitarno-epidemiologiczne 202 Indywidualna i grupowa praktyka pielęgniarek i położnych – Aneta Klimberg 210 Wymagania sanitarno-epidemiologiczne 210 Zespół operacyjny – Zbigniew Żaba 212 Normatywy higieniczne 213 Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe 215 Gazy anestetyczne 216 Promieniowanie rentgenowskie 217 Odzież ochronna 218 Hałas 218 Chirurgiczne mycie i dezynfekcja rąk 219 Laboratorium diagnostyczne – Andrzej Kaniewski, Bogusław Krupiński 221 Wyposażenie 221 Podstawowe wymagania 222 Opis pomieszczeń 224 Oświetlenie 226 Ochrona przed hałasem 227 Wentylacja, ogrzewanie, klimatyzacja 229 Instalacja elektryczna 232 Instalacja wodna 232 Aparatura specjalistyczna 233 Meble 233 Ochrona przeciwpożarowa 234 Zasady bezpieczeństwa pracy 235 Prosektorium – Czesław Żaba, Jerzy T Marcinkowski 242 Ogólne zasady higieny 243 Wymagania w stosunku do personelu 243 Ochrony osobiste obducenta 244 Ubiór ochronny obducenta 244 Ekspozycja zawodowa na krew i inne materiały potencjalnie zakaźne 245 Normy sanitarno-epidemiologiczne 246 4.Jakość wymogiem współczesności 249 Jakość opieki zdrowotnej – Ludmiła Marcinowicz 249 Akredytacja zakładów opieki zdrowotnej 251 Typy decyzji akredytacyjnych 253 Zarządzanie przez jakość 254 Satysfakcja pacjenta 255 Ciągła edukacja medyczna 256 System zarządzania jakością na podstawie norm ISO 9000 – Maciej Skała 258 5.Prawo w medycynie 263 Problemy profilaktyki w prawie pracy 263 Opieka profilaktyczna nad pracującymi 263 Zagadnienia ogólne – Krzysztof Tuszyński 263 Podstawowe uregulowania prawne – Krzysztof Tuszyński 267 Organizowanie opieki profilaktycznej – Krzysztof Tuszyński 275 Jednostki organizacyjne służby medycyny pracy – Krzysztof Tuszyński 277 Badania specjalistyczne w zakładach opieki zdrowotnej – Marzena Binczycka-Anholcer 288 Ochrona pracy kobiet – Marzena Binczycka-Anholcer, Andrzej Anholcer 290 Wykaz prac wzbronionych kobietom – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 295 Ochrona pracy młodocianych – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 299 Odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa – Czesław Żaba 302 Odpowiedzialność karna 303 Przestępstwa nieumyślne 303 Przestępstwa umyślne 304 Odpowiedzialność cywilna 305 Odpowiedzialność za wykroczenia 308 Odpowiedzialność karno-administracyjna i służbowa 309 Tajemnica zawodowa 309 Skargi przeciwko lekarzom i zakładom opieki zdrowotnej – Jerzy T Marcinkowski 311 Powództwa o odszkodowania za zakażenia szpitalne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 314 Strategia adwokatów 316 Strategia zakładów opieki zdrowotnej 317 Wstęp Rozdział 1. FIZJOLOGICZNE PODSTAWY WYSIŁKÓW FIZYCZNYCH. ZMIANY TRENINGOWE W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA Zdolność organizmu człowieka do wysiłku fizycznego Reakcje organizmu człowieka na wysiłek fizyczny Zmiany treningowe w organizmie człowieka Repetytorium Rozdział 2. WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA PODSTAWĄ PROGRAMOWANIA OBCIĄŻEŃ TRENINGOWYCH Ocena wydolności fizycznej Ogólne zasady stosowania testów wysiłkowych określających zdolność do wysiłków Repetytorium Rozdział 3. MEDYCZNE ASPEKTY SPORTU DZIECI I MŁODZIEŻY Formalno-prawne aspekty opieki nad dziećmi uprawiającymi sport Elementy fizjologii rozwojowej Kwalifikacja do sportu a wiek dziecka Periodyzacja treningu sportowego w wieku rozwojowym Badanie lekarskie w aspekcie kwalifikacji dzieci i młodzieży do sportu Zasady żywienia w sporcie dzieci i młodzieży Problemy i zagrożenia współczesnego sportu Sport dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi Zadania lekarza rodzinnego w opiece nad młodym sportowcem Repetytorium Rozdział 4. REGULARNA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO WAŻNY ELEMENT PROMOCJI ZDROWIA I PREWENCJI CHORÓB PRZEWLEKŁYCH Aktywność fizyczna w promocji zdrowia i prewencji chorób przewlekłych Fizjologiczne efekty regularnej aktywności fizycznej Zalecenia aktywności fizycznej w promocji zdrowia i prewencji pierwotnej chorób przewlekłych Kwalifikacja do treningu fizycznego osób klinicznie zdrowych Tolerancja wysiłku fizycznego oraz możliwość wystąpienia powikłań Wysiłek fizyczny w wybranych chorobach przewlekłych Repetytorium Rozdział 5. WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII SPORTOWEJ Zasady badania ortopedycznego i kwalifikacja do uprawiania sportu Urazowe sportowe uszkodzenia narządu ruchu oraz zasady postępowania leczniczego Repetytorium Rozdział 6. ZASADY OCENY I MONITOROWANIA MOBILNOŚCI NARZĄDU RUCHU Metody pomiarowe Zasady przeprowadzania i interpretacji pomiarów zakresu ruchomości (ROM) Hipermobilność Diagnostyka czynnościowa stawów po urazach sportowych (monitorowanie procesu rehabilitacji) Złożone (trójwymiarowe) formy rejestracji ruchu Znaczenie ćwiczeń rozciągających (stretching) Repetytorium Rozdział 7. DOZWOLONE I ZABRONIONE WSPOMAGANIE ZDOLNOŚCI WYSIŁKOWYCH CZŁOWIEKA Dozwolone wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka Zabronione wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka Repetytorium Rozdział 8. PODSTAWY ORZEKANIA O ZDOLNOŚCI DO UPRAWIANIA SPORTU Formalno-prawne podstawy orzekania o zdolności do uprawiania sportu Medyczne podstawy orzekania o zdolności do uprawiania sportu Repetytorium
Literatura:	Literatura obowiązkowa: 1. Higiena profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych. Red. Marcinkowski, Jerzy T. PZWL. Warszawa. 2003. 2. Jegier A., Krawczyk J. Wybrane zagadnienia medycyny sportowej. PZWL. 2012. 3. Mendraś M. Medycyna sportowa. Medsportpres. 2004. 4. Jegier A., Nazar K., Dziak A. Medycyna sportowa. PTMS. Warszawa. 2013. 5. Dziak A., Tayara S. Urazy i uszkodzenia w sporcie. Kasper. Kraków. 1999. 6. Garlicki J., Kuś M.W. Traumatologia sportowa. PZWL. Warszawa. 1978. 7. Kozłowski S., Rewerski R. Doping. PZWL. Warszawa. 1977. 8. Kurzbauer R., Kalinowska-Waniek D. Wybrane zagadnienia z zakresu medycyny sportowej. AWF. Katowice. 1996. 9. Dziak A., Nazar K. Medycyna sportowa. Wybrane zagadnienia. Prespol Warszawa. 1991. 10. Żuk T., Dziak A. Propedeutyka ortopedii. Wyd. II. PZWL. Warszawa. 1973. Literatura uzupełniająca: 1. Dobrzański T.: Medycyna wychowania fizycznego i sportu. Wybrane zagadnienia. AWF Kraków 1984. 2. Driscołl P., Skinner D., Earlam R.: ABC postępowania w urazach. Wyd. I polskie pod redakcją Juliusza Jakubaszki. Górnicki Wydawnictwo Medyczne. Wrocław 2003. 3. Dziak A. (red.): Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich narządu ruchu. PZWL Warszawa 1985. 4. Gawroński W., Szyguła Z.: ABC medycyny sportowej. Medicina Sportiva 2002. Vol.6, Suppl.1. 5. Kozłowski S.: Granica przystosowań. Wiedza Powszechna, Warszawa 1986. 6. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL Warszawa 1984. 7. Kubacki J.: Zarys ortopedii i traumatologii. AWF Katowice 1996. 8. Kuński H., Janiszewki M.: Medycyna aktywności ruchowej dla pedagogów. Łódź 1999. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. 9. Zajączkowski Z., (red.): Medycyna sportowa w praktyce.
Uwagi:	Grupa VII: Grupa przedmiotów specjalnościowych Zajęcia prowadzone poprzez platformę MS Teams.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres:	2023-02-20 - 2023-09-30	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN WT ŚR WYK CZ PT
Typ zajęć:	Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy:	Walerij Żukow
Prowadzący grup:	Walerij Żukow
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:	W zakres higieny i medycyny sportu wchodzą dyscypliny medyczne wiążące się ze sportem lub innymi formami aktywności fizycznej. Ponadto, niezwykle ważne są w medycynie sportowej aspekty profilaktyczne. Tak więc dyscyplina ta dotyczy różnorodnych problemów.
Pełny opis:	W zakres higieny i medycyny sportu wchodzą dyscypliny medyczne wiążące się ze sportem lub innymi formami aktywności fizycznej. Ponadto, niezwykle ważne są w medycynie sportowej aspekty profilaktyczne. Tak więc dyscyplina ta dotyczy różnorodnych problemów. Wykłady. Wprowadzenie – Krystyna Pawlas 16 1.Zagrożenia zawodowe personelu medycznego 22 Zagrożenia zawodowe – Jerzy T Marcinkowski 22 Wymóg prawny kontroli środowiska pracy 24 Zagrożenia zawodowe lekarzy w aspekcie epidemiologii i ergonomii – Alicja Krzyżaniak, Barbara Stawińska-Witoszyńska 27 Szczepienia ochronne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 31 Wypadki przy pracy i choroby zawodowe – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg, Krzysztof Tuszyński 33 Wypadki przy pracy 34 Wypadki w drodze do pracy lub z pracy 40 Choroby zawodowe 41 Wykaz chorób zawodowych 42 Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej 47 Choroby zawodowe w zawodach medycznych 48 Choroby parazawodowe 49 Uszczerbek na zdrowiu 49 Zdrowotne skutki reakcji stresowej w zawodach medycznych 51 Biologiczna koncepcja stresu – Iwona Niewiadomska 51 Pierwsze stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: reakcje alarmowe 51 Drugie stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: odporność 53 Trzecie stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: wyczerpanie 55 Rola stresu w niektórych zaburzeniach czynnościowych – Iwona Niewiadomska 56 Zróżnicowanie źródeł stresów w zawodzie lekarskim – Jerzy T Marcinkowski 61 Stres w zawodach medycznych – Emilia Kolarzyk, Iwona Niewiadomska, Justyna Łyszczarz 63 Zespół nietolerancji pracy zmianowej 63 Rola zawodowa i praca w zespole zawodowym jako źródła stresu 69 Zespół wypalenia zawodowego 71 Możliwości przeciwdziałania stresowi w zawodach medycznych 74 Radzenie sobie ze stresem 76 Rola zwartego zespołu w przeciwdziałaniu stresowi zawodowemu 82 Możliwości przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu 86 Problematyka uzależnień w zawodach medycznych 89 Alkohol – Jerzy T Marcinkowski 90 Narkotyki – Jerzy T Marcinkowski 90 Palenie tytoniu – Zbigniew Bartkowiak, Jerzy T Marcinkowski 93 2.Higiena w zakładach opieki zdrowotnej 96 Ogólne zasady sanitarno-epidemiologiczne 96 Odzież ochronna – Paweł Gilewski 96 Dezynfekcja – Paweł Gilewski 97 Dezynfekcja chemiczna 97 Dezynfekcja komorowa 99 Dezynfekcja powierzchni 99 Dezynfekcja termiczna 99 Sterylizacja – Marzena Binczycka-Anholcer, Waldemar Olszak 100 Podstawowe zasady sterylizacji 100 Metody sterylizacji 101 Metody alternatywne sterylizacji niskotemperaturowej 103 Odpady medyczne – Mariusz Stawiński, Michał Zabłocki, Jerzy T Marcinkowski 109 Gromadzenie i przechowywanie odpadów 110 Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 112 Transport odpadów 112 Unieszkodliwianie odpadów medycznych 113 Higiena, ochrona i pielęgnacja skóry ze szczególnym uwzględnieniem skóry rąk 116 Higiena i mycie rąk – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 116 Podstawowe zasady 118 Mydła 124 Ręczniki 125 Badania nad myciem rąk przez personel medyczny 126 Środki do dezynfekcji skóry rąk 126 Rękawiczki ochronne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 127 Szkodliwość talku 128 Uczulenie na lateks 128 Pielęgnacja skóry – Ryszard Żaba 129 Rękawiczki hipoalergiczne 129 Skóra normalna 129 Skóra sucha130 Skóra tłusta 131 Skóra mieszana 132 Skóra zniszczona 132 Skóra starcza 133 Ochrona skóry rąk 137 Profilaktyka zakażeń krwiopochodnych – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski, Paweł Gilewski 140 Instrukcja wykonania wkłucia dożylnego 141 Postępowanie poekspozycyjne 143 Zakażenia szpitalne 150 Przeciwdziałanie zakażeniom w ujęciu historycznym – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 150 Zakażenia szpitalne we współczesnym lecznictwie – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 152 Najczęstsze postacie kliniczne zakażeń szpitalnych 154 Bakteryjne zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 156 Pałeczki Gram-ujemne 156 Ziarniaki Gram-dodatnie 156 Beztlenowe laseczki Gram-dodatnie 157 Szczepy wielooporne 157 Wirusowe zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 161 Pasożytnicze zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 162 Mieszane zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 163 Grzybicze zakażenia szpitalne – Elżbieta Krajewska-Kułak, Jan Karczewski 164 Epidemiologia zakażeń grzybiczych 164 Profilaktyka zakażeń grzybiczych 169 Zakażenia grzybicze u pacjentów hospitalizowanych 171 Zapobieganie zakażeniom szpitalnym – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 176 Organizacja systemu kontroli zakażeń szpitalnych 178 Program kontroli zakażeń szpitalnych 181 Zapobieganie zakażeniom w laboratoriach diagnostycznych – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 182 3. Wytyczne sanitarno-epidemiologiczne dotyczące zakładów opieki zdrowotnej 189 Szpital – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 189 Wymagania ogólne 189 Wymagania szczególne 190 I. Część ogólna 190 II. Część szczegółowa 191 Przychodnie lekarskie – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 199 Indywidualna i grupowa praktyka lekarska – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 201 Wymagania sanitarno-epidemiologiczne 202 Indywidualna i grupowa praktyka pielęgniarek i położnych – Aneta Klimberg 210 Wymagania sanitarno-epidemiologiczne 210 Zespół operacyjny – Zbigniew Żaba 212 Normatywy higieniczne 213 Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe 215 Gazy anestetyczne 216 Promieniowanie rentgenowskie 217 Odzież ochronna 218 Hałas 218 Chirurgiczne mycie i dezynfekcja rąk 219 Laboratorium diagnostyczne – Andrzej Kaniewski, Bogusław Krupiński 221 Wyposażenie 221 Podstawowe wymagania 222 Opis pomieszczeń 224 Oświetlenie 226 Ochrona przed hałasem 227 Wentylacja, ogrzewanie, klimatyzacja 229 Instalacja elektryczna 232 Instalacja wodna 232 Aparatura specjalistyczna 233 Meble 233 Ochrona przeciwpożarowa 234 Zasady bezpieczeństwa pracy 235 Prosektorium – Czesław Żaba, Jerzy T Marcinkowski 242 Ogólne zasady higieny 243 Wymagania w stosunku do personelu 243 Ochrony osobiste obducenta 244 Ubiór ochronny obducenta 244 Ekspozycja zawodowa na krew i inne materiały potencjalnie zakaźne 245 Normy sanitarno-epidemiologiczne 246 4.Jakość wymogiem współczesności 249 Jakość opieki zdrowotnej – Ludmiła Marcinowicz 249 Akredytacja zakładów opieki zdrowotnej 251 Typy decyzji akredytacyjnych 253 Zarządzanie przez jakość 254 Satysfakcja pacjenta 255 Ciągła edukacja medyczna 256 System zarządzania jakością na podstawie norm ISO 9000 – Maciej Skała 258 5.Prawo w medycynie 263 Problemy profilaktyki w prawie pracy 263 Opieka profilaktyczna nad pracującymi 263 Zagadnienia ogólne – Krzysztof Tuszyński 263 Podstawowe uregulowania prawne – Krzysztof Tuszyński 267 Organizowanie opieki profilaktycznej – Krzysztof Tuszyński 275 Jednostki organizacyjne służby medycyny pracy – Krzysztof Tuszyński 277 Badania specjalistyczne w zakładach opieki zdrowotnej – Marzena Binczycka-Anholcer 288 Ochrona pracy kobiet – Marzena Binczycka-Anholcer, Andrzej Anholcer 290 Wykaz prac wzbronionych kobietom – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 295 Ochrona pracy młodocianych – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 299 Odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa – Czesław Żaba 302 Odpowiedzialność karna 303 Przestępstwa nieumyślne 303 Przestępstwa umyślne 304 Odpowiedzialność cywilna 305 Odpowiedzialność za wykroczenia 308 Odpowiedzialność karno-administracyjna i służbowa 309 Tajemnica zawodowa 309 Skargi przeciwko lekarzom i zakładom opieki zdrowotnej – Jerzy T Marcinkowski 311 Powództwa o odszkodowania za zakażenia szpitalne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 314 Strategia adwokatów 316 Strategia zakładów opieki zdrowotnej 317 Wstęp Rozdział 1. FIZJOLOGICZNE PODSTAWY WYSIŁKÓW FIZYCZNYCH. ZMIANY TRENINGOWE W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA Zdolność organizmu człowieka do wysiłku fizycznego Reakcje organizmu człowieka na wysiłek fizyczny Zmiany treningowe w organizmie człowieka Repetytorium Rozdział 2. WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA PODSTAWĄ PROGRAMOWANIA OBCIĄŻEŃ TRENINGOWYCH Ocena wydolności fizycznej Ogólne zasady stosowania testów wysiłkowych określających zdolność do wysiłków Repetytorium Rozdział 3. MEDYCZNE ASPEKTY SPORTU DZIECI I MŁODZIEŻY Formalno-prawne aspekty opieki nad dziećmi uprawiającymi sport Elementy fizjologii rozwojowej Kwalifikacja do sportu a wiek dziecka Periodyzacja treningu sportowego w wieku rozwojowym Badanie lekarskie w aspekcie kwalifikacji dzieci i młodzieży do sportu Zasady żywienia w sporcie dzieci i młodzieży Problemy i zagrożenia współczesnego sportu Sport dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi Zadania lekarza rodzinnego w opiece nad młodym sportowcem Repetytorium Rozdział 4. REGULARNA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO WAŻNY ELEMENT PROMOCJI ZDROWIA I PREWENCJI CHORÓB PRZEWLEKŁYCH Aktywność fizyczna w promocji zdrowia i prewencji chorób przewlekłych Fizjologiczne efekty regularnej aktywności fizycznej Zalecenia aktywności fizycznej w promocji zdrowia i prewencji pierwotnej chorób przewlekłych Kwalifikacja do treningu fizycznego osób klinicznie zdrowych Tolerancja wysiłku fizycznego oraz możliwość wystąpienia powikłań Wysiłek fizyczny w wybranych chorobach przewlekłych Repetytorium Rozdział 5. WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII SPORTOWEJ Zasady badania ortopedycznego i kwalifikacja do uprawiania sportu Urazowe sportowe uszkodzenia narządu ruchu oraz zasady postępowania leczniczego Repetytorium Rozdział 6. ZASADY OCENY I MONITOROWANIA MOBILNOŚCI NARZĄDU RUCHU Metody pomiarowe Zasady przeprowadzania i interpretacji pomiarów zakresu ruchomości (ROM) Hipermobilność Diagnostyka czynnościowa stawów po urazach sportowych (monitorowanie procesu rehabilitacji) Złożone (trójwymiarowe) formy rejestracji ruchu Znaczenie ćwiczeń rozciągających (stretching) Repetytorium Rozdział 7. DOZWOLONE I ZABRONIONE WSPOMAGANIE ZDOLNOŚCI WYSIŁKOWYCH CZŁOWIEKA Dozwolone wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka Zabronione wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka Repetytorium Rozdział 8. PODSTAWY ORZEKANIA O ZDOLNOŚCI DO UPRAWIANIA SPORTU Formalno-prawne podstawy orzekania o zdolności do uprawiania sportu Medyczne podstawy orzekania o zdolności do uprawiania sportu Repetytorium
Literatura:	Literatura obowiązkowa: 1. Higiena profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych. Red. Marcinkowski, Jerzy T. PZWL. Warszawa. 2003. 2. Jegier A., Krawczyk J. Wybrane zagadnienia medycyny sportowej. PZWL. 2012. 3. Mendraś M. Medycyna sportowa. Medsportpres. 2004. 4. Jegier A., Nazar K., Dziak A. Medycyna sportowa. PTMS. Warszawa. 2013. 5. Dziak A., Tayara S. Urazy i uszkodzenia w sporcie. Kasper. Kraków. 1999. 6. Garlicki J., Kuś M.W. Traumatologia sportowa. PZWL. Warszawa. 1978. 7. Kozłowski S., Rewerski R. Doping. PZWL. Warszawa. 1977. 8. Kurzbauer R., Kalinowska-Waniek D. Wybrane zagadnienia z zakresu medycyny sportowej. AWF. Katowice. 1996. 9. Dziak A., Nazar K. Medycyna sportowa. Wybrane zagadnienia. Prespol Warszawa. 1991. 10. Żuk T., Dziak A. Propedeutyka ortopedii. Wyd. II. PZWL. Warszawa. 1973. Literatura uzupełniająca: 1. Dobrzański T.: Medycyna wychowania fizycznego i sportu. Wybrane zagadnienia. AWF Kraków 1984. 2. Driscołl P., Skinner D., Earlam R.: ABC postępowania w urazach. Wyd. I polskie pod redakcją Juliusza Jakubaszki. Górnicki Wydawnictwo Medyczne. Wrocław 2003. 3. Dziak A. (red.): Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich narządu ruchu. PZWL Warszawa 1985. 4. Gawroński W., Szyguła Z.: ABC medycyny sportowej. Medicina Sportiva 2002. Vol.6, Suppl.1. 5. Kozłowski S.: Granica przystosowań. Wiedza Powszechna, Warszawa 1986. 6. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL Warszawa 1984. 7. Kubacki J.: Zarys ortopedii i traumatologii. AWF Katowice 1996. 8. Kuński H., Janiszewki M.: Medycyna aktywności ruchowej dla pedagogów. Łódź 1999. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. 9. Zajączkowski Z., (red.): Medycyna sportowa w praktyce.
Uwagi:	Grupa VII: Grupa przedmiotów specjalnościowych Zajęcia prowadzone poprzez platformę MS Teams.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres:	2024-02-20 - 2024-09-30	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN WT ŚR CZ PT
Typ zajęć:	Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy:	Walerij Żukow
Prowadzący grup:	Walerij Żukow
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Zaliczenie na ocenę Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:	W zakres higieny i medycyny sportu wchodzą dyscypliny medyczne wiążące się ze sportem lub innymi formami aktywności fizycznej. Ponadto, niezwykle ważne są w medycynie sportowej aspekty profilaktyczne. Tak więc dyscyplina ta dotyczy różnorodnych problemów.
Pełny opis:	W zakres higieny i medycyny sportu wchodzą dyscypliny medyczne wiążące się ze sportem lub innymi formami aktywności fizycznej. Ponadto, niezwykle ważne są w medycynie sportowej aspekty profilaktyczne. Tak więc dyscyplina ta dotyczy różnorodnych problemów. Wykłady. Wprowadzenie – Krystyna Pawlas 16 1.Zagrożenia zawodowe personelu medycznego 22 Zagrożenia zawodowe – Jerzy T Marcinkowski 22 Wymóg prawny kontroli środowiska pracy 24 Zagrożenia zawodowe lekarzy w aspekcie epidemiologii i ergonomii – Alicja Krzyżaniak, Barbara Stawińska-Witoszyńska 27 Szczepienia ochronne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 31 Wypadki przy pracy i choroby zawodowe – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg, Krzysztof Tuszyński 33 Wypadki przy pracy 34 Wypadki w drodze do pracy lub z pracy 40 Choroby zawodowe 41 Wykaz chorób zawodowych 42 Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej 47 Choroby zawodowe w zawodach medycznych 48 Choroby parazawodowe 49 Uszczerbek na zdrowiu 49 Zdrowotne skutki reakcji stresowej w zawodach medycznych 51 Biologiczna koncepcja stresu – Iwona Niewiadomska 51 Pierwsze stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: reakcje alarmowe 51 Drugie stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: odporność 53 Trzecie stadium fizjologicznego zespołu adaptacyjnego: wyczerpanie 55 Rola stresu w niektórych zaburzeniach czynnościowych – Iwona Niewiadomska 56 Zróżnicowanie źródeł stresów w zawodzie lekarskim – Jerzy T Marcinkowski 61 Stres w zawodach medycznych – Emilia Kolarzyk, Iwona Niewiadomska, Justyna Łyszczarz 63 Zespół nietolerancji pracy zmianowej 63 Rola zawodowa i praca w zespole zawodowym jako źródła stresu 69 Zespół wypalenia zawodowego 71 Możliwości przeciwdziałania stresowi w zawodach medycznych 74 Radzenie sobie ze stresem 76 Rola zwartego zespołu w przeciwdziałaniu stresowi zawodowemu 82 Możliwości przeciwdziałania wypaleniu zawodowemu 86 Problematyka uzależnień w zawodach medycznych 89 Alkohol – Jerzy T Marcinkowski 90 Narkotyki – Jerzy T Marcinkowski 90 Palenie tytoniu – Zbigniew Bartkowiak, Jerzy T Marcinkowski 93 2.Higiena w zakładach opieki zdrowotnej 96 Ogólne zasady sanitarno-epidemiologiczne 96 Odzież ochronna – Paweł Gilewski 96 Dezynfekcja – Paweł Gilewski 97 Dezynfekcja chemiczna 97 Dezynfekcja komorowa 99 Dezynfekcja powierzchni 99 Dezynfekcja termiczna 99 Sterylizacja – Marzena Binczycka-Anholcer, Waldemar Olszak 100 Podstawowe zasady sterylizacji 100 Metody sterylizacji 101 Metody alternatywne sterylizacji niskotemperaturowej 103 Odpady medyczne – Mariusz Stawiński, Michał Zabłocki, Jerzy T Marcinkowski 109 Gromadzenie i przechowywanie odpadów 110 Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 112 Transport odpadów 112 Unieszkodliwianie odpadów medycznych 113 Higiena, ochrona i pielęgnacja skóry ze szczególnym uwzględnieniem skóry rąk 116 Higiena i mycie rąk – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 116 Podstawowe zasady 118 Mydła 124 Ręczniki 125 Badania nad myciem rąk przez personel medyczny 126 Środki do dezynfekcji skóry rąk 126 Rękawiczki ochronne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 127 Szkodliwość talku 128 Uczulenie na lateks 128 Pielęgnacja skóry – Ryszard Żaba 129 Rękawiczki hipoalergiczne 129 Skóra normalna 129 Skóra sucha130 Skóra tłusta 131 Skóra mieszana 132 Skóra zniszczona 132 Skóra starcza 133 Ochrona skóry rąk 137 Profilaktyka zakażeń krwiopochodnych – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski, Paweł Gilewski 140 Instrukcja wykonania wkłucia dożylnego 141 Postępowanie poekspozycyjne 143 Zakażenia szpitalne 150 Przeciwdziałanie zakażeniom w ujęciu historycznym – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 150 Zakażenia szpitalne we współczesnym lecznictwie – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 152 Najczęstsze postacie kliniczne zakażeń szpitalnych 154 Bakteryjne zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 156 Pałeczki Gram-ujemne 156 Ziarniaki Gram-dodatnie 156 Beztlenowe laseczki Gram-dodatnie 157 Szczepy wielooporne 157 Wirusowe zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 161 Pasożytnicze zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 162 Mieszane zakażenia szpitalne – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 163 Grzybicze zakażenia szpitalne – Elżbieta Krajewska-Kułak, Jan Karczewski 164 Epidemiologia zakażeń grzybiczych 164 Profilaktyka zakażeń grzybiczych 169 Zakażenia grzybicze u pacjentów hospitalizowanych 171 Zapobieganie zakażeniom szpitalnym – Anna Łyczyńska, Mariusz Stawiński 176 Organizacja systemu kontroli zakażeń szpitalnych 178 Program kontroli zakażeń szpitalnych 181 Zapobieganie zakażeniom w laboratoriach diagnostycznych – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 182 3. Wytyczne sanitarno-epidemiologiczne dotyczące zakładów opieki zdrowotnej 189 Szpital – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 189 Wymagania ogólne 189 Wymagania szczególne 190 I. Część ogólna 190 II. Część szczegółowa 191 Przychodnie lekarskie – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 199 Indywidualna i grupowa praktyka lekarska – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 201 Wymagania sanitarno-epidemiologiczne 202 Indywidualna i grupowa praktyka pielęgniarek i położnych – Aneta Klimberg 210 Wymagania sanitarno-epidemiologiczne 210 Zespół operacyjny – Zbigniew Żaba 212 Normatywy higieniczne 213 Czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe 215 Gazy anestetyczne 216 Promieniowanie rentgenowskie 217 Odzież ochronna 218 Hałas 218 Chirurgiczne mycie i dezynfekcja rąk 219 Laboratorium diagnostyczne – Andrzej Kaniewski, Bogusław Krupiński 221 Wyposażenie 221 Podstawowe wymagania 222 Opis pomieszczeń 224 Oświetlenie 226 Ochrona przed hałasem 227 Wentylacja, ogrzewanie, klimatyzacja 229 Instalacja elektryczna 232 Instalacja wodna 232 Aparatura specjalistyczna 233 Meble 233 Ochrona przeciwpożarowa 234 Zasady bezpieczeństwa pracy 235 Prosektorium – Czesław Żaba, Jerzy T Marcinkowski 242 Ogólne zasady higieny 243 Wymagania w stosunku do personelu 243 Ochrony osobiste obducenta 244 Ubiór ochronny obducenta 244 Ekspozycja zawodowa na krew i inne materiały potencjalnie zakaźne 245 Normy sanitarno-epidemiologiczne 246 4.Jakość wymogiem współczesności 249 Jakość opieki zdrowotnej – Ludmiła Marcinowicz 249 Akredytacja zakładów opieki zdrowotnej 251 Typy decyzji akredytacyjnych 253 Zarządzanie przez jakość 254 Satysfakcja pacjenta 255 Ciągła edukacja medyczna 256 System zarządzania jakością na podstawie norm ISO 9000 – Maciej Skała 258 5.Prawo w medycynie 263 Problemy profilaktyki w prawie pracy 263 Opieka profilaktyczna nad pracującymi 263 Zagadnienia ogólne – Krzysztof Tuszyński 263 Podstawowe uregulowania prawne – Krzysztof Tuszyński 267 Organizowanie opieki profilaktycznej – Krzysztof Tuszyński 275 Jednostki organizacyjne służby medycyny pracy – Krzysztof Tuszyński 277 Badania specjalistyczne w zakładach opieki zdrowotnej – Marzena Binczycka-Anholcer 288 Ochrona pracy kobiet – Marzena Binczycka-Anholcer, Andrzej Anholcer 290 Wykaz prac wzbronionych kobietom – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 295 Ochrona pracy młodocianych – Jerzy T Marcinkowski, Aneta Klimberg 299 Odpowiedzialność karna, cywilna i zawodowa – Czesław Żaba 302 Odpowiedzialność karna 303 Przestępstwa nieumyślne 303 Przestępstwa umyślne 304 Odpowiedzialność cywilna 305 Odpowiedzialność za wykroczenia 308 Odpowiedzialność karno-administracyjna i służbowa 309 Tajemnica zawodowa 309 Skargi przeciwko lekarzom i zakładom opieki zdrowotnej – Jerzy T Marcinkowski 311 Powództwa o odszkodowania za zakażenia szpitalne – Aneta Klimberg, Jerzy T Marcinkowski 314 Strategia adwokatów 316 Strategia zakładów opieki zdrowotnej 317 Wstęp Rozdział 1. FIZJOLOGICZNE PODSTAWY WYSIŁKÓW FIZYCZNYCH. ZMIANY TRENINGOWE W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA Zdolność organizmu człowieka do wysiłku fizycznego Reakcje organizmu człowieka na wysiłek fizyczny Zmiany treningowe w organizmie człowieka Repetytorium Rozdział 2. WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA PODSTAWĄ PROGRAMOWANIA OBCIĄŻEŃ TRENINGOWYCH Ocena wydolności fizycznej Ogólne zasady stosowania testów wysiłkowych określających zdolność do wysiłków Repetytorium Rozdział 3. MEDYCZNE ASPEKTY SPORTU DZIECI I MŁODZIEŻY Formalno-prawne aspekty opieki nad dziećmi uprawiającymi sport Elementy fizjologii rozwojowej Kwalifikacja do sportu a wiek dziecka Periodyzacja treningu sportowego w wieku rozwojowym Badanie lekarskie w aspekcie kwalifikacji dzieci i młodzieży do sportu Zasady żywienia w sporcie dzieci i młodzieży Problemy i zagrożenia współczesnego sportu Sport dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi Zadania lekarza rodzinnego w opiece nad młodym sportowcem Repetytorium Rozdział 4. REGULARNA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO WAŻNY ELEMENT PROMOCJI ZDROWIA I PREWENCJI CHORÓB PRZEWLEKŁYCH Aktywność fizyczna w promocji zdrowia i prewencji chorób przewlekłych Fizjologiczne efekty regularnej aktywności fizycznej Zalecenia aktywności fizycznej w promocji zdrowia i prewencji pierwotnej chorób przewlekłych Kwalifikacja do treningu fizycznego osób klinicznie zdrowych Tolerancja wysiłku fizycznego oraz możliwość wystąpienia powikłań Wysiłek fizyczny w wybranych chorobach przewlekłych Repetytorium Rozdział 5. WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU ORTOPEDII I TRAUMATOLOGII SPORTOWEJ Zasady badania ortopedycznego i kwalifikacja do uprawiania sportu Urazowe sportowe uszkodzenia narządu ruchu oraz zasady postępowania leczniczego Repetytorium Rozdział 6. ZASADY OCENY I MONITOROWANIA MOBILNOŚCI NARZĄDU RUCHU Metody pomiarowe Zasady przeprowadzania i interpretacji pomiarów zakresu ruchomości (ROM) Hipermobilność Diagnostyka czynnościowa stawów po urazach sportowych (monitorowanie procesu rehabilitacji) Złożone (trójwymiarowe) formy rejestracji ruchu Znaczenie ćwiczeń rozciągających (stretching) Repetytorium Rozdział 7. DOZWOLONE I ZABRONIONE WSPOMAGANIE ZDOLNOŚCI WYSIŁKOWYCH CZŁOWIEKA Dozwolone wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka Zabronione wspomaganie zdolności wysiłkowych człowieka Repetytorium Rozdział 8. PODSTAWY ORZEKANIA O ZDOLNOŚCI DO UPRAWIANIA SPORTU Formalno-prawne podstawy orzekania o zdolności do uprawiania sportu Medyczne podstawy orzekania o zdolności do uprawiania sportu Repetytorium
Literatura:	Literatura obowiązkowa: 1. Higiena profilaktyka i organizacja w zawodach medycznych. Red. Marcinkowski, Jerzy T. PZWL. Warszawa. 2003. 2. Jegier A., Krawczyk J. Wybrane zagadnienia medycyny sportowej. PZWL. 2012. 3. Mendraś M. Medycyna sportowa. Medsportpres. 2004. 4. Jegier A., Nazar K., Dziak A. Medycyna sportowa. PTMS. Warszawa. 2013. 5. Dziak A., Tayara S. Urazy i uszkodzenia w sporcie. Kasper. Kraków. 1999. 6. Garlicki J., Kuś M.W. Traumatologia sportowa. PZWL. Warszawa. 1978. 7. Kozłowski S., Rewerski R. Doping. PZWL. Warszawa. 1977. 8. Kurzbauer R., Kalinowska-Waniek D. Wybrane zagadnienia z zakresu medycyny sportowej. AWF. Katowice. 1996. 9. Dziak A., Nazar K. Medycyna sportowa. Wybrane zagadnienia. Prespol Warszawa. 1991. 10. Żuk T., Dziak A. Propedeutyka ortopedii. Wyd. II. PZWL. Warszawa. 1973. Literatura uzupełniająca: 1. Dobrzański T.: Medycyna wychowania fizycznego i sportu. Wybrane zagadnienia. AWF Kraków 1984. 2. Driscołl P., Skinner D., Earlam R.: ABC postępowania w urazach. Wyd. I polskie pod redakcją Juliusza Jakubaszki. Górnicki Wydawnictwo Medyczne. Wrocław 2003. 3. Dziak A. (red.): Zamknięte uszkodzenia tkanek miękkich narządu ruchu. PZWL Warszawa 1985. 4. Gawroński W., Szyguła Z.: ABC medycyny sportowej. Medicina Sportiva 2002. Vol.6, Suppl.1. 5. Kozłowski S.: Granica przystosowań. Wiedza Powszechna, Warszawa 1986. 6. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. PZWL Warszawa 1984. 7. Kubacki J.: Zarys ortopedii i traumatologii. AWF Katowice 1996. 8. Kuński H., Janiszewki M.: Medycyna aktywności ruchowej dla pedagogów. Łódź 1999. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego. 9. Zajączkowski Z., (red.): Medycyna sportowa w praktyce.
Uwagi:	Grupa VII: Grupa przedmiotów specjalnościowych Zajęcia prowadzone poprzez platformę MS Teams.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.