Managerial Accounting

Rola rachunkowości zarządczej w procesie decyzyjnym.

Kryteria klasyfikacyjne kosztów:

- dla celów sprawozdawczych

- dla celów decyzyjnych

- dla celów kontrolnych.

Pomiar kosztów dla celów decyzyjnych.

Analiza progu rentowności.

Analiza wrażliwości zysku.

Koszty i przychody relewantne podejmowanych decyzji.

Decyzje cenowe.

Krótkoterminowe decyzje optymalizacyjne.

Decyzje inwestycyjne.

Budżetowanie kosztów, przychodów i wyników,

Rachunkowość centrów odpowiedzialności.

Ceny transferowe w przedsiębiorstwach krajowych i wielonarodowych.

Realizowany cel w ramach akredytacji AACSB: Student wykorzystuje wiedzę z zakresu rachunkowości do podejmowania decyzji zarządczych

Wprowadzenie do rachunkowości zarządczej

Rachunkowość w gospodarce rynkowej. Rozwój rachunkowości zarządczej. Rola rachunkowości zarządczej w procesie decyzyjnym. Proces podejmowania decyzji

Kryteria klasyfikacyjne kosztów

Kryteria klasyfikacyjne kosztów dla celów sprawozdawczych (koszty rodzajowe, funkcjonalne, kalkulacyjne).

Kryteria klasyfikacyjne kosztów dla celów decyzyjnych

Zachowanie się kosztów z zależności od wielkości produkcji (koszty stałe i zmienne)

Koszty istotne (relevant costs) decyzji krótkoterminowych

Koszty utracone (sunk costs)

Koszty utraconych możliwości (opportunity costs)

Koszty (i przychody) krańcowe

Kryteria klasyfikacyjne dla celów kontrolnych (koszty standardowe)

Szacowanie kosztów dla celów decyzyjnych

Metody statystyczne (metoda wielkości ekstremalnych, metoda wizualna, analiza regresji liniowej)

Analiza progu rentowności

Ilościowy i wartościowy próg rentowności. Graficzna interpretacja progu rentowności. Modyfikacje podstawowego modelu analizy progu rentowności (próg rentowności z wyłączeniem kosztów o charakterze niepieniężnym, uwzględnianie podatku dochodowego w analizie progu rentowności). Analiza progu rentowności dla kilku okresów. Analiza progu rentowności dla produkcji wieloasortymentowej. Analiza progu rentowności w warunkach inflacji. Analiza rentowności projektów

Analiza wrażliwości zysku

Wielkości graniczne modelu. Margines bezpieczeństwa. Dźwignia operacyjna. Dźwignia finansowa. Dźwignia połączona. Mnożniki zysku.

Koszty i przychody relewantne podejmowanych decyzji

Podstawowe zasady klasyfikowania kosztów istotnych podejmowanych decyzji. Wykorzystanie kosztów istotnych w podejmowaniu decyzji specjalnych (decyzja typu: czy rozpocząć produkcję nowego wyrobu?, decyzje typu: rozpocząć produkcję według wariantu A czy B?, decyzja typu: jaką ustalić cenę na dodatkowe zamówienie?, decyzje w przypadku ograniczonych zdolności wytwórczych, wymiana środków trwałych i wyposażenia).

Decyzje cenowe

Optymalna cena sprzedaży. Kosztowe formuły cen (koszty całkowite plus marża, techniczny koszt wytworzenia plus marża, koszt zmienny plus marża, koszt plus zysk od kapitału, koszty istotne plus marża (dolne granice cen).

Krótkoterminowe decyzje optymalizacyjne

Decyzje optymalizacyjne w przypadku występowania ograniczenia jednego czynnika produkcyjnego. Decyzje optymalizacyjne w przypadku ograniczenia większej liczby czynników produkcyjnych.

Decyzje inwestycyjne

Wartość bieżąca netto (NPV). Wpływy pieniężne netto. Koszt kapitału . Analiza wrażliwości projektu inwestycyjnego. NPV w przypadku ograniczonych zasobów kapitałowych. Stopa zyskowności inwestycji. Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR). Okres zwrotu. Stopa zwrotu.

Rachunkowość centrów odpowiedzialności

Rodzaje ośrodków odpowiedzialności. Pomiar odpowiedzialności (odchylenia od budżetu, ROI, RI).

Wycena transferów w podmiotach zdecentralizowanych i powiązanych - krajowych

Ceny transferowe w przedsiębiorstwach krajowych i wielonarodowych. Rodzaje cen transferowych. Generalna reguła kształtowania cen transferowych.

Wycena transferów w podmiotach zdecentralizowanych i powiązanych - wielonarodowych

Zróżnicowanie systemów podatkowych a ceny transferowe.

Zróżnicowanie poziomu kursu walut a ceny transferowe.

Zróżnicowanie poziomu inflacji a ceny transferowe.

Aspekty strategiczne rachunkowości zarządczej

Rachunkowość w zarządzaniu wartością przedsiębiorstwa. Strategiczna karta wyników.

G. Lew, E. W. Maruszewska, P. Szczypa, Rachunkowość zarządcza: od teorii do praktyki, CeDeWu Wydawca, Warszawa 2021.

S. Sojak, Podstawy rachunku kosztów, rachunkowości zarządczej i zarządzania finansami, SKwP, Warszawa 2019.

S. Sojak, Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, tom I, tom III, TNOiK, Toruń 2015.

A. Jarugowa, P. Kabalski, A. Szychta, Rachunkowość zarządcza. Wolters Kluwer, warszawa 2011.

I. Sobańska, (red.), Rachunkowość zarządcza. Podejście operacyjne i strategiczne, Beck, Warszawa 2010.

Literatura uzupełniająca:

Ewa Makowska, Aleksandra Banaszkiewicz, Rozwój rachunkowości zarządczej: wybrane narzędzia [w:] Katedra Rachunkowości Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: wizerunek naukowy i dydaktyczny / pod red. Sławomira Sojaka., 2010, Toruń, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności "Dom Organizatora", s.115-150.

Ewa Makowska, Aleksandra Banaszkiewicz, The importance and use of cost information in Polish enterprises: survey results, [w:] Eurasian Business Perspectives : proceedings of the 25th Eurasia Business and Economics Society Conference. Vol. 2 / eds.: Mehmet Huseyin Bilgin, Hakan Danis, Ender Demir, Meltem Ş. Ucal / Bilgin Mehmet Huseyin [i in.] (red.), Eurasian Studies in Business and Economics, 2020, nr 12/2, Cham, Springer, Springer International Publishing, s.75-85, ISBN 978-3-030-35050-5. DOI:10.1007/978-3-030-35051-2_5

Ewa Makowska, Koszty i ich kalkulacja w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce na przykładzie Browaru Kuntersztyn w Grudziądzu, 2021, Toruń, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. Dom Organizatora, 338 s., ISBN 978-83-7285-904-4.

Rola rachunkowości zarządczej w procesie decyzyjnym.

Kryteria klasyfikacyjne kosztów:

- dla celów sprawozdawczych

- dla celów decyzyjnych

- dla celów kontrolnych.

Pomiar kosztów dla celów decyzyjnych.

Analiza progu rentowności.

Analiza wrażliwości zysku.

Koszty i przychody relewantne podejmowanych decyzji.

Decyzje cenowe.

Krótkoterminowe decyzje optymalizacyjne.

Decyzje inwestycyjne.

Budżetowanie kosztów, przychodów i wyników,

Rachunkowość centrów odpowiedzialności.

Ceny transferowe w przedsiębiorstwach krajowych i wielonarodowych.

Aspekty strategiczne rachunkowości zarządczej.

Realizowany cel w ramach akredytacji AACSB: Student wykorzystuje wiedzę z zakresu rachunkowości do podejmowania decyzji zarządczych

Poruszane grupy zagadnień:

1. Wprowadzenie do rachunkowości zarządczej (W1)

Rachunkowość w gospodarce rynkowej. Rozwój rachunkowości zarządczej. Rola rachunkowości zarządczej w procesie decyzyjnym. Proces podejmowania decyzji

2. Kryteria klasyfikacyjne kosztów (W1, U1, U2, K1):

Kryteria klasyfikacyjne kosztów dla celów sprawozdawczych (koszty rodzajowe, funkcjonalne, kalkulacyjne).

Kryteria klasyfikacyjne kosztów dla celów decyzyjnych

Zachowanie się kosztów z zależności od wielkości produkcji (koszty stałe i zmienne)

Koszty istotne (relevant costs) decyzji krótkoterminowych

Koszty utracone (sunk costs)

Koszty utraconych możliwości (opportunity costs)

Koszty (i przychody) krańcowe

Kryteria klasyfikacyjne dla celów kontrolnych (koszty standardowe)

3. Szacowanie kosztów dla celów decyzyjnych (W1, U1, U2, K1):

Metody statystyczne (metoda wielkości ekstremalnych, metoda wizualna, analiza regresji liniowej)

4. Analiza progu rentowności (W1, U1, U2, K1):

Ilościowy i wartościowy próg rentowności. Graficzna interpretacja progu rentowności. Modyfikacje podstawowego modelu analizy progu rentowności (próg rentowności z wyłączeniem kosztów o charakterze niepieniężnym, uwzględnianie podatku dochodowego w analizie progu rentowności). Analiza progu rentowności dla kilku okresów. Analiza progu rentowności dla produkcji wieloasortymentowej. Analiza progu rentowności w warunkach inflacji. Analiza rentowności projektów

5. Analiza wrażliwości zysku (W1, U1, U2, K1) :

Wielkości graniczne modelu. Margines bezpieczeństwa. Dźwignia operacyjna. Dźwignia finansowa. Dźwignia połączona. Mnożniki zysku.

6. Koszty i przychody relewantne podejmowanych decyzji (W1, U1, U2, K1):

Podstawowe zasady klasyfikowania kosztów istotnych podejmowanych decyzji. Wykorzystanie kosztów istotnych w podejmowaniu decyzji specjalnych (decyzja typu: czy rozpocząć produkcję nowego wyrobu?, decyzje typu: rozpocząć produkcję według wariantu A czy B?, decyzja typu: jaką ustalić cenę na dodatkowe zamówienie?, decyzje w przypadku ograniczonych zdolności wytwórczych, wymiana środków trwałych i wyposażenia).

7. Decyzje cenowe (W1, U1, U2, K1):

Optymalna cena sprzedaży. Kosztowe formuły cen (koszty całkowite plus marża, techniczny koszt wytworzenia plus marża, koszt zmienny plus marża, koszt plus zysk od kapitału, koszty istotne plus marża (dolne granice cen).

8. Krótkoterminowe decyzje optymalizacyjne (W1, U1, U2, K1):

Decyzje optymalizacyjne w przypadku występowania ograniczenia jednego czynnika produkcyjnego. Decyzje optymalizacyjne w przypadku ograniczenia większej liczby czynników produkcyjnych.

9. Decyzje inwestycyjne (W1, U1, U2, K1):

Wartość bieżąca netto (NPV). Wpływy pieniężne netto. Koszt kapitału . Analiza wrażliwości projektu inwestycyjnego. NPV w przypadku ograniczonych zasobów kapitałowych. Stopa zyskowności inwestycji. Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR). Okres zwrotu. Stopa zwrotu.

10. Budżetowanie kosztów, przychodów i wyników (W1, U1, U2, K1):

Elementy budżetu (budżet sprzedaży, produkcji, zużycia i zakupu materiałów, robocizny, amortyzacji, energii, kosztów wydziałowych i ogólnego zarządu, kosztów wytworzenia, wydatków inwestycyjnych, sprawozdanie finansowe pro forma). Światowe tendencje w zakresie budżetowania.

11. Rachunkowość centrów odpowiedzialności (W1, U1, U2, K1):

Rodzaje ośrodków odpowiedzialności. Pomiar odpowiedzialności (odchylenia od budżetu, ROI, RI).

12. Wycena transferów w podmiotach zdecentralizowanych i powiązanych - krajowych (W1, U1, U2, K1):

Ceny transferowe w przedsiębiorstwach krajowych i wielonarodowych. Rodzaje cen transferowych. Generalna reguła kształtowania cen transferowych.

13. Wycena transferów w podmiotach zdecentralizowanych i powiązanych - wielonarodowych (W1, U1, U2, K1):

Zróżnicowanie systemów podatkowych a ceny transferowe.

Zróżnicowanie poziomu kursu walut a ceny transferowe.

Zróżnicowanie poziomu inflacji a ceny transferowe.

14. Aspekty strategiczne rachunkowości zarządczej (W1):

Rachunkowość w zarządzaniu wartością przedsiębiorstwa. Strategiczna karta wyników.

G. Lew, E. W. Maruszewska, P. Szczypa, Rachunkowość zarządcza: od teorii do praktyki, CeDeWu Wydawca, Warszawa 2021.

S. Sojak, Podstawy rachunku kosztów, rachunkowości zarządczej i zarządzania finansami, SKwP, Warszawa 2019.

S. Sojak, Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów, tom I, tom III, TNOiK, Toruń 2015.

A. Jarugowa, P. Kabalski, A. Szychta, Rachunkowość zarządcza. Wolters Kluwer, warszawa 2011.

I. Sobańska, (red.), Rachunkowość zarządcza. Podejście operacyjne i strategiczne, Beck, Warszawa 2010.

Literatura uzupełniająca:

Ewa Makowska, Aleksandra Banaszkiewicz, Rozwój rachunkowości zarządczej: wybrane narzędzia [w:] Katedra Rachunkowości Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: wizerunek naukowy i dydaktyczny / pod red. Sławomira Sojaka., 2010, Toruń, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności "Dom Organizatora", s.115-150.

Ewa Makowska, Aleksandra Banaszkiewicz, The importance and use of cost information in Polish enterprises: survey results, [w:] Eurasian Business Perspectives : proceedings of the 25th Eurasia Business and Economics Society Conference. Vol. 2 / eds.: Mehmet Huseyin Bilgin, Hakan Danis, Ender Demir, Meltem Ş. Ucal / Bilgin Mehmet Huseyin [i in.] (red.), Eurasian Studies in Business and Economics, 2020, nr 12/2, Cham, Springer, Springer International Publishing, s.75-85, ISBN 978-3-030-35050-5. DOI:10.1007/978-3-030-35051-2_5

Ewa Makowska, Koszty i ich kalkulacja w dwudziestoleciu międzywojennym w Polsce na przykładzie Browaru Kuntersztyn w Grudziądzu, 2021, Toruń, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. Dom Organizatora, 338 s., ISBN 978-83-7285-904-4.