Chemia w konserwacji zabytków

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	1402-CHE-1L-SJ
Kod Erasmus / ISCED:	(brak danych) / (0218) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane ze sztuką Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	Chemia w konserwacji zabytków
Jednostka:	Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa
Grupy:	Przedmioty obowiązkowe - 1 rok, sem. letni - Konserwacja i restauracja dzieł sztuki (sj)
Punkty ECTS i inne:	0 LUB 4.00 (w zależności od programu) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Wymagania wstępne:	Wiadomości z dziedziny chemii z zakresu programu nauczania w szkole średniej oraz z przedmiotu "Chemia w konserwacji zabytków' (semestr zimowy).
Rodzaj przedmiotu:	przedmiot obligatoryjny
Całkowity nakład pracy studenta:	Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: -Godziny kontaktowe 15 godz.wykładu, 30 godz. pracowni Łącznie godziny realizowane z udziałem nauczycieli 45 (1,5 ECTS) Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: a) czas poświęcony na indywidualną pracę studenta – zebranie niezbędnych materiałów do zajęć oraz zapoznanie się z wymaganą literaturą (wybrane fragmenty): 30 godzin, b) czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania – stałe, bieżące przyswajanie i powtarzanie materiału z zajęć (egzamin). Przygotowanie sprawozdania z przeprowadzonego doświadczenia, przygotowanie do testu oraz krótkich prac pisemnych (zaliczenie na ocenę): 45 godzin. Łącznie czas poświęcony na pracę indywidualną studenta 75 (2,5 ECTS) Łącznie: 120godz. (4,0 ECTS)
Efekty uczenia się - wiedza:	W1: Zna mechanizmy oddziaływania fizycznych i chemicznych czynników na materię zabytkową. Potrafi opisać reakcje chemiczne, procesy fizyczne przebiegające w obiektach zabytkowych pod wpływem czynników ekspozycyjnych (K_W04). W2: Posiada wiedzę w zakresie budowy i właściwości oryginalnej materii zabytkowej oraz materiałów wtórnych stosowanych w zabiegach konserwatorskich. Wykorzystuje badania, bazujące na zjawiskach fizycznych i/lub reakcjach chemicznych, do oceny stanu zachowania i/lub określenia właściwości materii zabytkowej (K_W06). W3: Posiada wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy z wybranymi odczynnikami chemicznymi czy badaniami dotyczącymi stanu zachowania i/lub określeniem właściwości materii zabytkowej (K_W13).
Efekty uczenia się - umiejętności:	U1: Posiada umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu nauk chemicznych do prawidłowych i bezpiecznych dla materii zabytkowej działań konserwatorskich (K_U04). U2: Potrafi prawidłowo dobrać odczynniki chemiczne i metody badawcze w celu ograniczenia ich niszczącego działania na materię zabytkową (K_U06). U3: Potrafi zaplanować, zinterpretować i powiązać wyniki przeprowadzonych badań, bazujących na zjawiskach fizycznych i/lub reakcjach chemicznych w celu ustalenia stanu zachowania i/lub określenia właściwości materii zabytkowej (K_U08). U4: Posiada umiejętność samodzielnej pracy laboratoryjnej oraz do współdziałania z innymi osobami w ramach prac zespołowych (K_U17). U5: Posiada umiejętność przygotowania prac pisemnych i wystąpień ustnych związanych z przeprowadzonymi doświadczeniami i eksperymentami (K_U18).
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:	K1: Ma świadomość i rozumie aspekty oraz skutki działań związanych z użytymi odczynnikami chemicznymi, metodami badawczymi na obiektach zabytkowych, środowisku naturalnym. Ma świadomość związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje (K_K03). K2: Ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę dalszego kształcenia m.in. poprzez poznawanie nowych metoda badawczych. Ma świadomość włączania specjalistów z innych dziedzin do rozwiązywania szczególnie złożonych zagadnień związanych z badaniami i interpretacją uzyskanych wyników (K_K05). K3: Potrafi pracować samodzielnie wykonując reakcje chemiczne w celu określenia właściwości materii zabytkowej. Potrafi pracować w zespole, złożonym ze specjalistów z różnych dziedzin. Ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania (K_K06).
Metody dydaktyczne:	Wykład problemowo – opisowy, w postaci prelekcji połączonej z prezentacją multimedialną i dyskusją ze studentami koordynowanej przez prowadzącego. Pracownia – indywidualna i grupowa praca studentów pod kierunkiem prowadzącego wzbogacona o metodę podająca, wyjaśnienie niezrozumiałych treści niezbędnych do dalszego prawidłowego przebiegu doświadczenia.
Metody dydaktyczne eksponujące:	- pokaz
Metody dydaktyczne podające:	- opis - pogadanka - wykład problemowy
Metody dydaktyczne poszukujące:	- ćwiczeniowa - doświadczeń - klasyczna metoda problemowa - laboratoryjna - obserwacji
Skrócony opis:	W ramach przedmiotu "Chemia w konserwacji zabytków" studenci zapoznają się z budową i właściwościami organicznych materiałów występujących w obiektach zabytkowych i/lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Uzyskują wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy z wybranymi odczynnikami chemicznymi oraz badaniami dotyczącymi właściwości materii zabytkowej.
Pełny opis:	Wykład z chemii ma za zadanie uporządkować wiedzę chemiczną na poziomie szkoły średniej i ukierunkować ją na problematykę związaną z budową i właściwościami substancji organicznych występujących w obiektach zabytkowych lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Wykład 1-3 Wprowadzenie do chemii organicznej. Rozpuszczanie spoiw w cieczach organicznych. Wykład 4-5 Tłuszcze, kwasy tłuszczowe, oleje - klasyfikacja, budowa i właściwości i budowa. Wykład 6-7 Budowa i właściwości celulozy. Wykład 8-9 Mydła, związki powierzchniowo czynne - klasyfikacja właściwości i zastosowanie. Wykład 10-11 Zastosowanie wosków w konserwacji zabytków. Wykład 12-13 Białko jako spoiwo w konserwacji zabytków. Wykład 14-15 Szylkret - charakterystyka materiału. Pracownia poświęcona jest praktycznemu zastosowaniu wiedzy teoretycznej zdobytej na wykładach, rozwoju umiejętności manualnych studenta, opanowaniu metodyki wykonywania prostych doświadczeń związanych z badaniem właściwości cieczy oraz ciał stałych. Pracownia 1 Zapoznanie się z zasadami BHP i regulaminem pracy w laboratorium. Pracownia 2 Podstawowe wyposażenie laboratorium. Pracownia 3 Waga i pipeta – ćwiczenia praktyczne. Pracownia 4 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozpuszczenie substancji stałej. Pracownia 5 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozcieńczenie roztworu stężonego. Pracownia 6 Pomiar pH roztworów. Dysocjacja elektrolityczna. Pracownia 7 Pomiar pH roztworów soli. Hydroliza soli. Pracownia 8 Kolokwium Pracownia 9 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie gęstości cieczy. Pracownia 10 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie lepkości cieczy. Pracownia 11 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie napięcia powierzchniowego cieczy. Pracownia 12 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się wody w materiałach porowatych. Pracownia 13 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się substancji organicznych w materiałach porowatych. Pracownia 14 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie stopnia zasolenia materiałów porowatych. Pracownia 15 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie wilgotności i higroskopijności materiałów porowatych.
Literatura:	Literatura obowiązkowa (wybrane treści): M. Litwin, S. Styka-Wlazło, J. Szymońska To jest chemia. Część 2 Chemia organiczna. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo: Nowa Era, 2016. Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, pod redakcją W. Domasłowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011. W. Sobucki, Konserwacja papieru zagadnienia chemiczne, Wydawnictwo: Biblioteka Narodowa, 2013. W. Ślesiński. Techniki malarskie spoiwa organiczne, Wydawnictwo Arkady Warszawa 1984. J. Ciabach, Właściwości żywic sztucznych stosowanych w konserwacji zabytków, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2001. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. Literatura uzupełniająca (wybrane treści): J. Bryłka, W. Lewandowski, R. Świsłocka Renata, Repetytorium z chemii nieorganicznej i organicznej, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 2002. Zintegrowana platforma edukacyjna (https://zpe.gov.pl/) A. Bielański, Chemia ogólna i nieorganiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN 2021. P. Graham, Krótkie wykłady. Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.1, Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.2 Chemiczne metody analizy ilościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. W. Oberta, J. W. Łukaszewicz, Badania soli rozpuszczalnych w wodzie za pomocą strefowej elektroforezy kapilarnej, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XLVI, Toruń 2015. M. Doerner, Materiały malarskie i ich zastosowanie, Wydawnictwo Arkady 2017. S. Anastasiu, E. Jelenescu, Środki powierzchniowo czynne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1973. J.F. Rabek, Polimery. Otrzymywanie, metody badawcze, zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013. J.Hopliński, Farby i spoiwa malarskie, Wydawnictwo: Ossolineum, 1990. I.S.Ochrimienko, W.W. Wierchołancew, Chemia i technologia substancji błonotwórczych, Wydawnictwo: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1982. J. Olszewska-Świetlik, N.Gruszczyk, Technologia i technika malarska wybranych temper kazeinowych w malarstwie sztalugowym, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (43):361. T. Kozielec, J. Karbowska-Berent, Wykrywanie kleju żywicznego w papierowych podłożach zabytkowych fotografii oraz ich oprawach, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):459. K. Szczepińska, Historycznie stosowane impregnaty do wzmacniania zniszczonego drewna polichromowanego- próba przeglądu. Część I: Impregnaty naturalne, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):569. G. Jaworski, E. Mirowska, M. Poksińska, Zastosowanie chromatografii bibułowej do identyfikacji spoiw olejnych w zabytkowych obiektach polichromowanych, Ochrona Zabytków 31/3 (122):175. R. Biliński, Badania spoiw malowideł olejnych oraz mikroanalityczne metody ich identyfikacji, Ochrona Zabytków 22/1 (84):19. A. Podgórski, A. Tomaszewska-Szewczyk, Szylkret, bioorganiczny materiał w rzemiośle artystycznym – zagadnienia z zakresu materiałoznawstwa, technologii i stosowanych technik dekoracyjnych oraz niszczenie, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (46):449. A. Podgórski, S. Stawowska, A. Tomaszewska-Szewczyk, Materiały do zabezpieczania i regeneracji szylkretu,Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (48):381.
Metody i kryteria oceniania:	Pracownia (W1-W3, U1-U5, K1-K3) Zaliczenie na ocenę po semestrze drugim. Na ocenę końcową z pracowni składa się sumaryczna liczba punktów uzyskanych z kolokwium, sprawozdań z samodzielnie wykonanych przez studenta ćwiczeń oraz krótkich prac pisemnych. wynik 90,1% i powyżej – ocena 5,0 wynik 80,1-90% – ocena 4,5 wynik 70,1%-80% – ocena 4,0 wynik 60,1-70%– ocena 3,5 wynik 50,1-60%– ocena 3,0 wynik 50% i poniżej– ocena 2,0. Ocena sprawozdań z przeprowadzonych badań laboratoryjnych, przygotowanych przez studenta (W1-W3, U1-U5, K1-K3). Sprawozdania oceniane są w skali 0-5 punktów. Jest to sumaryczna liczba punktów za właściwe, poprawne i trafne: podstawy teoretyczne, obliczenia oraz wnioski z przeprowadzonego doświadczenia. Krótkie prace pisemne (W1-W3, U1-U5, K1), oceniane w skali 0-2 punkty. Kolokwium (W1-W3, U1-U5, K1) obejmujące zagadnienia omawiane w trakcie zajęć w laboratorium – 20 punktów. Wykład (W1-W3, U1-U3, K1) Przystąpienie do egzaminu po uzyskaniu pozytywnej oceny z pracowni. Egzamin (pisemny) po drugim semestrze, podstawą zaliczenia jest pozytywna ocena, uzyskanie powyżej 50% punktów z pisemnego egzaminu sprawdzającego wiedzę przekazaną w czasie wykładów w semestrze zimowym i letnim. wynik 90,1% i powyżej – ocena 5,0 wynik 80,1-90% – ocena 4,5 wynik 70,1%-80% – ocena 4,0 wynik 60,1-70%– ocena 3,5 wynik 50,1-60%– ocena 3,0 wynik 50% i poniżej– ocena 2,0.
Praktyki zawodowe:	Nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres:	2023-02-20 - 2023-09-30	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN PRC PRC WT WYK ŚR CZ PRC PRC PT
Typ zajęć:	Pracownia, 30 godzin więcej informacji Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy:	Andrzej Podgórski
Prowadzący grup:	Andrzej Podgórski
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Egzamin Pracownia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin
Skrócony opis:	W ramach przedmiotu "Chemia w konserwacji zabytków" studenci zapoznają się z budową i właściwościami materiałów występujących w obiektach zabytkowych i/lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Uzyskują elementarną wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy z podstawowymi odczynnikami chemicznymi oraz badaniami dotyczącymi właściwości materii zabytkowej.
Pełny opis:	Wykład z chemii ma za zadanie uporządkować wiedzę chemiczną na poziomie szkoły średniej i ukierunkować ją na problematykę związaną z budową i właściwościami substancji organicznych występujących w obiektach zabytkowych lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Wykład 1-3 Wprowadzenie do chemii organicznej. Rozpuszczanie spoiw w cieczach organicznych. Wykład 4-5 Tłuszcze, kwasy tłuszczowe, oleje - klasyfikacja, budowa i właściwości i budowa. Wykład 6-7 Budowa i właściwości celulozy. Wykład 8-9 Mydła, związki powierzchniowo czynne - klasyfikacja właściwości i zastosowanie. Wykład 10-11 Zastosowanie wosków w konserwacji zabytków. Wykład 12-13 Białko jako spoiwo w konserwacji zabytków. Wykład 14-15 Szylkret - charakterystyka materiału. Pracownia poświęcona jest praktycznemu zastosowaniu wiedzy teoretycznej zdobytej na wykładach, rozwoju umiejętności manualnych studenta, opanowaniu metodyki wykonywania prostych doświadczeń związanych z badaniem właściwości cieczy oraz ciał stałych, m.in. oznaczenia podatności materii na czynniki niszczące (oznaczenie szybkości kapilarnego przemieszczania się wody, higroskopijności czy stężenia soli rozpuszczalnych w wodzie). Pracownia 1 Zapoznanie się z zasadami BHP i regulaminem pracy w laboratorium. Pracownia 2 Podstawowe wyposażenie laboratorium. Pracownia 3 Waga i pipeta – ćwiczenia praktyczne. Pracownia 4 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozpuszczenie substancji stałej. Pracownia 5 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozcieńczenie roztworu stężonego. Pracownia 6 Pomiar pH roztworów. Dysocjacja elektrolityczna. Pracownia 7 Pomiar pH roztworów soli o określonym składzie. Hydroliza soli. Pracownia 8 Kolokwium Pracownia 9 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie gęstości cieczy. Pracownia 10 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie lepkości cieczy. Pracownia 11 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie napięcia powierzchniowego cieczy. Pracownia 12 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się wody w materiałach porowatych. Pracownia 13 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się substancji organicznych w materiałach porowatych. Pracownia 14 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie stopnia zasolenia materiałów porowatych. Pracownia 15 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie wilgotności i higroskopijności materiałów porowatych.
Literatura:	Literatura obowiązkowa (wybrane treści): M. Litwin, S. Styka-Wlazło, J. Szymońska To jest chemia. Część 2 Chemia organiczna. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo: Nowa Era, 2016. Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, pod redakcją W. Domasłowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011. W. Sobucki, Konserwacja papieru zagadnienia chemiczne, Wydawnictwo: Biblioteka Narodowa, 2013. W. Ślesiński. Techniki malarskie spoiwa organiczne, Wydawnictwo Arkady Warszawa 1984. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. Literatura uzupełniająca (wybrane treści): J. Bryłka, W. Lewandowski, R. Świsłocka Renata, Repetytorium z chemii nieorganicznej i organicznej, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 2002. A. Bielański, Chemia ogólna i nieorganiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN 2021. P. Graham, Krótkie wykłady. Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. S. Chłądzyński, Spoiwa gipsowe w budownictwie, Wydawnictwo: Grupa Medium, 2008. W. Domasłowski, Wapno dyspergowane - spoiwo zapraw i farb, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014. Justyna Jaroszyńska-Wolińska, Chemia w laboratorium budownictwa, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2011. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.1, Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.2 Chemiczne metody analizy ilościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. M. Doerner, Materiały malarskie i ich zastosowanie, Wydawnictwo Arkady 2017. S. Anastasiu, E. Jelenescu, Środki powierzchniowo czynne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1973. J.F. Rabek, Polimery. Otrzymywanie, metody badawcze, zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013. J.Hoplińsk, Farby i spoiwa malarskie, Wydawnictwo: Ossolineum, 1990. I.S.Ochrimienko, W.W. Wierchołancew, Chemia i technologia substancji błonotwórczych, Wydawnictwo: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1982. J. Olszewska-Świetlik, N.Gruszczyk, Technologia i technika malarska wybranych temper kazeinowych w malarstwie sztalugowym, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (43):361. T. Kozielec, J. Karbowska-Berent, Wykrywanie kleju żywicznego w papierowych podłożach zabytkowych fotografii oraz ich oprawach, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):459. K. Szczepińska, Historycznie stosowane impregnaty do wzmacniania zniszczonego drewna polichromowanego- próba przeglądu. Część I: Impregnaty naturalne, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):569. G. Jaworski, E. Mirowska, M. Poksińska, Zastosowanie chromatografii bibułowej do identyfikacji spoiw olejnych w zabytkowych obiektach polichromowanych, Ochrona Zabytków 31/3 (122):175. R. Biliński, Badania spoiw malowideł olejnych oraz mikroanalityczne metody ich identyfikacji, Ochrona Zabytków 22/1 (84):19. A. Podgórski, A. Tomaszewska-Szewczyk, Szylkret, bioorganiczny materiał w rzemiośle artystycznym – zagadnienia z zakresu materiałoznawstwa, technologii i stosowanych technik dekoracyjnych oraz niszczenie, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (46):449. A. Podgórski, S. Stawowska, A. Tomaszewska-Szewczyk, Materiały do zabezpieczania i regeneracji szylkretu,Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (48):381.
Uwagi:	Forma prowadzenia zajęć i sposób zaliczenia w przypadku epidemii Covid-19 i zaostrzenia przepisów: Pracownia Ze względu na prowadzone badania nad wybranymi właściwościami cieczy oraz ciał stałych, które wymagają zastosowania specjalistycznych urządzeń nie ma możliwości zmiany formy prowadzenia zajęć. Pracownie będą odrabiane w innym terminie. Wykład Zajęcia będą realizowane są w trybie zdalnym (synchroniczne) poprzez platformę MS Teams. Egzamin odbędzie się w formie zdalnej MS Teams (Testportal).

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (zakończony)

Okres:	2024-02-20 - 2024-09-30	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN PRC PRC WT WYK ŚR CZ PRC PRC PT
Typ zajęć:	Pracownia, 30 godzin więcej informacji Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy:	Andrzej Podgórski
Prowadzący grup:	Andrzej Podgórski
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Egzamin Pracownia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin
Skrócony opis:	W ramach przedmiotu "Chemia w konserwacji zabytków" studenci zapoznają się z budową i właściwościami materiałów występujących w obiektach zabytkowych i/lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Uzyskują elementarną wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy z podstawowymi odczynnikami chemicznymi oraz badaniami dotyczącymi właściwości materii zabytkowej.
Pełny opis:	Wykład z chemii ma za zadanie uporządkować wiedzę chemiczną na poziomie szkoły średniej i ukierunkować ją na problematykę związaną z budową i właściwościami substancji organicznych występujących w obiektach zabytkowych lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Wykład 1-3 Wprowadzenie do chemii organicznej. Rozpuszczanie spoiw w cieczach organicznych. Wykład 4-5 Tłuszcze, kwasy tłuszczowe, oleje - klasyfikacja, budowa i właściwości i budowa. Wykład 6-7 Budowa i właściwości celulozy. Wykład 8-9 Mydła, związki powierzchniowo czynne - klasyfikacja właściwości i zastosowanie. Wykład 10-11 Zastosowanie wosków w konserwacji zabytków. Wykład 12-13 Białko jako spoiwo w konserwacji zabytków. Wykład 14-15 Szylkret - charakterystyka materiału. Pracownia poświęcona jest praktycznemu zastosowaniu wiedzy teoretycznej zdobytej na wykładach, rozwoju umiejętności manualnych studenta, opanowaniu metodyki wykonywania prostych doświadczeń związanych z badaniem właściwości cieczy oraz ciał stałych, m.in. oznaczenia podatności materii na czynniki niszczące (oznaczenie szybkości kapilarnego przemieszczania się wody, higroskopijności czy stężenia soli rozpuszczalnych w wodzie). Pracownia 1 Zapoznanie się z zasadami BHP i regulaminem pracy w laboratorium. Pracownia 2 Podstawowe wyposażenie laboratorium. Pracownia 3 Waga i pipeta – ćwiczenia praktyczne. Pracownia 4 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozpuszczenie substancji stałej. Pracownia 5 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozcieńczenie roztworu stężonego. Pracownia 6 Pomiar pH roztworów. Dysocjacja elektrolityczna. Pracownia 7 Pomiar pH roztworów soli. Hydroliza soli. Pracownia 8 Kolokwium Pracownia 9 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie gęstości cieczy. Pracownia 10 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie lepkości cieczy. Pracownia 11 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie napięcia powierzchniowego cieczy. Pracownia 12 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się wody w materiałach porowatych. Pracownia 13 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się substancji organicznych w materiałach porowatych. Pracownia 14 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie stopnia zasolenia materiałów porowatych. Pracownia 15 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie wilgotności i higroskopijności materiałów porowatych.
Literatura:	Literatura obowiązkowa (wybrane treści): M. Litwin, S. Styka-Wlazło, J. Szymońska To jest chemia. Część 2 Chemia organiczna. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo: Nowa Era, 2016. Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, pod redakcją W. Domasłowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011. W. Sobucki, Konserwacja papieru zagadnienia chemiczne, Wydawnictwo: Biblioteka Narodowa, 2013. W. Ślesiński. Techniki malarskie spoiwa organiczne, Wydawnictwo Arkady Warszawa 1984. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. Literatura uzupełniająca (wybrane treści): J. Bryłka, W. Lewandowski, R. Świsłocka Renata, Repetytorium z chemii nieorganicznej i organicznej, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 2002. A. Bielański, Chemia ogólna i nieorganiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN 2021. P. Graham, Krótkie wykłady. Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. S. Chłądzyński, Spoiwa gipsowe w budownictwie, Wydawnictwo: Grupa Medium, 2008. W. Domasłowski, Wapno dyspergowane - spoiwo zapraw i farb, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014. Justyna Jaroszyńska-Wolińska, Chemia w laboratorium budownictwa, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2011. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.1, Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.2 Chemiczne metody analizy ilościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. M. Doerner, Materiały malarskie i ich zastosowanie, Wydawnictwo Arkady 2017. S. Anastasiu, E. Jelenescu, Środki powierzchniowo czynne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1973. J.F. Rabek, Polimery. Otrzymywanie, metody badawcze, zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013. J.Hoplińsk, Farby i spoiwa malarskie, Wydawnictwo: Ossolineum, 1990. I.S.Ochrimienko, W.W. Wierchołancew, Chemia i technologia substancji błonotwórczych, Wydawnictwo: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1982. J. Olszewska-Świetlik, N.Gruszczyk, Technologia i technika malarska wybranych temper kazeinowych w malarstwie sztalugowym, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (43):361. T. Kozielec, J. Karbowska-Berent, Wykrywanie kleju żywicznego w papierowych podłożach zabytkowych fotografii oraz ich oprawach, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):459. K. Szczepińska, Historycznie stosowane impregnaty do wzmacniania zniszczonego drewna polichromowanego- próba przeglądu. Część I: Impregnaty naturalne, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):569. G. Jaworski, E. Mirowska, M. Poksińska, Zastosowanie chromatografii bibułowej do identyfikacji spoiw olejnych w zabytkowych obiektach polichromowanych, Ochrona Zabytków 31/3 (122):175. R. Biliński, Badania spoiw malowideł olejnych oraz mikroanalityczne metody ich identyfikacji, Ochrona Zabytków 22/1 (84):19. A. Podgórski, A. Tomaszewska-Szewczyk, Szylkret, bioorganiczny materiał w rzemiośle artystycznym – zagadnienia z zakresu materiałoznawstwa, technologii i stosowanych technik dekoracyjnych oraz niszczenie, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (46):449. A. Podgórski, S. Stawowska, A. Tomaszewska-Szewczyk, Materiały do zabezpieczania i regeneracji szylkretu,Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (48):381.
Uwagi:	Forma prowadzenia zajęć i sposób zaliczenia w przypadku epidemii Covid-19 i zaostrzenia przepisów: Pracownia Ze względu na prowadzone badania nad wybranymi właściwościami cieczy oraz ciał stałych, które wymagają zastosowania specjalistycznych urządzeń nie ma możliwości zmiany formy prowadzenia zajęć. Pracownie będą odrabiane w innym terminie. Wykład Zajęcia będą realizowane są w trybie zdalnym (synchroniczne) poprzez platformę MS Teams. Egzamin odbędzie się w formie zdalnej MS Teams (Testportal).

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (w trakcie)

Okres:	2025-02-24 - 2025-09-20	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN PRC PRC WT ŚR WYK CZ PRC PRC PT
Typ zajęć:	Pracownia, 30 godzin więcej informacji Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy:	Andrzej Podgórski
Prowadzący grup:	Andrzej Podgórski
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Egzamin Pracownia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin
Skrócony opis:	W ramach przedmiotu "Chemia w konserwacji zabytków" studenci zapoznają się z budową i właściwościami organicznych materiałów występujących w obiektach zabytkowych i/lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Uzyskują wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy z wybranymi odczynnikami chemicznymi oraz badaniami dotyczącymi właściwości materii zabytkowej.
Pełny opis:	Wykład z chemii ma za zadanie uporządkować wiedzę chemiczną na poziomie szkoły średniej i ukierunkować ją na problematykę związaną z budową i właściwościami substancji organicznych występujących w obiektach zabytkowych lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Wykład 1-3 Wprowadzenie do chemii organicznej. Rozpuszczanie spoiw w cieczach organicznych. Wykład 4-5 Tłuszcze, kwasy tłuszczowe, oleje - klasyfikacja, budowa i właściwości i budowa. Wykład 6-7 Budowa i właściwości celulozy. Wykład 8-9 Mydła, związki powierzchniowo czynne - klasyfikacja właściwości i zastosowanie. Wykład 10-11 Zastosowanie wosków w konserwacji zabytków. Wykład 12-13 Białko jako spoiwo w konserwacji zabytków. Wykład 14-15 Szylkret - charakterystyka materiału. Pracownia poświęcona jest praktycznemu zastosowaniu wiedzy teoretycznej zdobytej na wykładach, rozwoju umiejętności manualnych studenta, opanowaniu metodyki wykonywania prostych doświadczeń związanych z badaniem właściwości cieczy oraz ciał stałych. Pracownia 1 Zapoznanie się z zasadami BHP i regulaminem pracy w laboratorium. Pracownia 2 Podstawowe wyposażenie laboratorium. Pracownia 3 Waga i pipeta – ćwiczenia praktyczne. Pracownia 4 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozpuszczenie substancji stałej. Pracownia 5 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozcieńczenie roztworu stężonego. Pracownia 6 Pomiar pH roztworów. Dysocjacja elektrolityczna. Pracownia 7 Pomiar pH roztworów soli. Hydroliza soli. Pracownia 8 Kolokwium Pracownia 9 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie gęstości cieczy. Pracownia 10 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie lepkości cieczy. Pracownia 11 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie napięcia powierzchniowego cieczy. Pracownia 12 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się wody w materiałach porowatych. Pracownia 13 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się substancji organicznych w materiałach porowatych. Pracownia 14 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie stopnia zasolenia materiałów porowatych. Pracownia 15 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie wilgotności i higroskopijności materiałów porowatych.
Literatura:	Literatura obowiązkowa (wybrane treści): M. Litwin, S. Styka-Wlazło, J. Szymońska To jest chemia. Część 2 Chemia organiczna. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo: Nowa Era, 2016. Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, pod redakcją W. Domasłowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011. W. Sobucki, Konserwacja papieru zagadnienia chemiczne, Wydawnictwo: Biblioteka Narodowa, 2013. W. Ślesiński. Techniki malarskie spoiwa organiczne, Wydawnictwo Arkady Warszawa 1984. J. Ciabach, Właściwości żywic sztucznych stosowanych w konserwacji zabytków, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2001. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. Literatura uzupełniająca (wybrane treści): J. Bryłka, W. Lewandowski, R. Świsłocka Renata, Repetytorium z chemii nieorganicznej i organicznej, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 2002. Zintegrowana platforma edukacyjna (https://zpe.gov.pl/) A. Bielański, Chemia ogólna i nieorganiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN 2021. P. Graham, Krótkie wykłady. Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.1, Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.2 Chemiczne metody analizy ilościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. W. Oberta, J. W. Łukaszewicz, Badania soli rozpuszczalnych w wodzie za pomocą strefowej elektroforezy kapilarnej, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XLVI, Toruń 2015. M. Doerner, Materiały malarskie i ich zastosowanie, Wydawnictwo Arkady 2017. S. Anastasiu, E. Jelenescu, Środki powierzchniowo czynne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1973. J.F. Rabek, Polimery. Otrzymywanie, metody badawcze, zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013. J.Hopliński, Farby i spoiwa malarskie, Wydawnictwo: Ossolineum, 1990. I.S.Ochrimienko, W.W. Wierchołancew, Chemia i technologia substancji błonotwórczych, Wydawnictwo: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1982. J. Olszewska-Świetlik, N.Gruszczyk, Technologia i technika malarska wybranych temper kazeinowych w malarstwie sztalugowym, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (43):361. T. Kozielec, J. Karbowska-Berent, Wykrywanie kleju żywicznego w papierowych podłożach zabytkowych fotografii oraz ich oprawach, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):459. K. Szczepińska, Historycznie stosowane impregnaty do wzmacniania zniszczonego drewna polichromowanego- próba przeglądu. Część I: Impregnaty naturalne, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):569. G. Jaworski, E. Mirowska, M. Poksińska, Zastosowanie chromatografii bibułowej do identyfikacji spoiw olejnych w zabytkowych obiektach polichromowanych, Ochrona Zabytków 31/3 (122):175. R. Biliński, Badania spoiw malowideł olejnych oraz mikroanalityczne metody ich identyfikacji, Ochrona Zabytków 22/1 (84):19. A. Podgórski, A. Tomaszewska-Szewczyk, Szylkret, bioorganiczny materiał w rzemiośle artystycznym – zagadnienia z zakresu materiałoznawstwa, technologii i stosowanych technik dekoracyjnych oraz niszczenie, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (46):449. A. Podgórski, S. Stawowska, A. Tomaszewska-Szewczyk, Materiały do zabezpieczania i regeneracji szylkretu,Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (48):381.
Uwagi:	Nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2025/26" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres:	2026-02-23 - 2026-09-20	Wybrany podział planu: tygodniowy cykl przedmiotu Przejdź do planu PN PRC PRC WT ŚR WYK CZ PRC PRC PT
Typ zajęć:	Pracownia, 30 godzin więcej informacji Wykład, 15 godzin więcej informacji
Koordynatorzy:	Andrzej Podgórski
Prowadzący grup:	Andrzej Podgórski
Lista studentów:	(nie masz dostępu)
Zaliczenie:	Przedmiot - Egzamin Pracownia - Zaliczenie na ocenę Wykład - Egzamin
Skrócony opis:	W ramach przedmiotu "Chemia w konserwacji zabytków" studenci zapoznają się z budową i właściwościami organicznych materiałów występujących w obiektach zabytkowych i/lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Uzyskują wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy z wybranymi odczynnikami chemicznymi oraz badaniami dotyczącymi właściwości materii zabytkowej.
Pełny opis:	Wykład z chemii ma za zadanie uporządkować wiedzę chemiczną na poziomie szkoły średniej i ukierunkować ją na problematykę związaną z budową i właściwościami substancji organicznych występujących w obiektach zabytkowych lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich. Wykład 1-3 Wprowadzenie do chemii organicznej. Rozpuszczanie spoiw w cieczach organicznych. Wykład 4-5 Tłuszcze, kwasy tłuszczowe, oleje - klasyfikacja, budowa i właściwości i budowa. Wykład 6-7 Budowa i właściwości celulozy. Wykład 8-9 Mydła, związki powierzchniowo czynne - klasyfikacja właściwości i zastosowanie. Wykład 10-11 Zastosowanie wosków w konserwacji zabytków. Wykład 12-13 Białko jako spoiwo w konserwacji zabytków. Wykład 14-15 Szylkret - charakterystyka materiału. Pracownia poświęcona jest praktycznemu zastosowaniu wiedzy teoretycznej zdobytej na wykładach, rozwoju umiejętności manualnych studenta, opanowaniu metodyki wykonywania prostych doświadczeń związanych z badaniem właściwości cieczy oraz ciał stałych. Pracownia 1 Zapoznanie się z zasadami BHP i regulaminem pracy w laboratorium. Pracownia 2 Podstawowe wyposażenie laboratorium. Pracownia 3 Waga i pipeta – ćwiczenia praktyczne. Pracownia 4 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozpuszczenie substancji stałej. Pracownia 5 Stężenie roztworu. Sporządzenie roztworu o danym stężeniu przez rozcieńczenie roztworu stężonego. Pracownia 6 Pomiar pH roztworów. Dysocjacja elektrolityczna. Pracownia 7 Pomiar pH roztworów soli. Hydroliza soli. Pracownia 8 Kolokwium Pracownia 9 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie gęstości cieczy. Pracownia 10 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie lepkości cieczy. Pracownia 11 Badanie właściwości cieczy. Wyznaczanie napięcia powierzchniowego cieczy. Pracownia 12 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się wody w materiałach porowatych. Pracownia 13 Badanie właściwości materiałów porowatych. Badanie zdolności kapilarnego podciągania się substancji organicznych w materiałach porowatych. Pracownia 14 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie stopnia zasolenia materiałów porowatych. Pracownia 15 Badanie wpływu soli rozpuszczalnych w wodzie na właściwości materiałów porowatych. Badanie wilgotności i higroskopijności materiałów porowatych.
Literatura:	Literatura obowiązkowa (wybrane treści): M. Litwin, S. Styka-Wlazło, J. Szymońska To jest chemia. Część 2 Chemia organiczna. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Wydawnictwo: Nowa Era, 2016. Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, pod redakcją W. Domasłowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2011. W. Sobucki, Konserwacja papieru zagadnienia chemiczne, Wydawnictwo: Biblioteka Narodowa, 2013. W. Ślesiński. Techniki malarskie spoiwa organiczne, Wydawnictwo Arkady Warszawa 1984. J. Ciabach, Właściwości żywic sztucznych stosowanych w konserwacji zabytków, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2001. P. W. Atkins, Chemia fizyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. Literatura uzupełniająca (wybrane treści): J. Bryłka, W. Lewandowski, R. Świsłocka Renata, Repetytorium z chemii nieorganicznej i organicznej, Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 2002. Zintegrowana platforma edukacyjna (https://zpe.gov.pl/) A. Bielański, Chemia ogólna i nieorganiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN 2021. P. Graham, Krótkie wykłady. Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.1, Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna T.2 Chemiczne metody analizy ilościowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010. W. Oberta, J. W. Łukaszewicz, Badania soli rozpuszczalnych w wodzie za pomocą strefowej elektroforezy kapilarnej, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XLVI, Toruń 2015. M. Doerner, Materiały malarskie i ich zastosowanie, Wydawnictwo Arkady 2017. S. Anastasiu, E. Jelenescu, Środki powierzchniowo czynne, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1973. J.F. Rabek, Polimery. Otrzymywanie, metody badawcze, zastosowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013. J.Hopliński, Farby i spoiwa malarskie, Wydawnictwo: Ossolineum, 1990. I.S.Ochrimienko, W.W. Wierchołancew, Chemia i technologia substancji błonotwórczych, Wydawnictwo: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne 1982. J. Olszewska-Świetlik, N.Gruszczyk, Technologia i technika malarska wybranych temper kazeinowych w malarstwie sztalugowym, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (43):361. T. Kozielec, J. Karbowska-Berent, Wykrywanie kleju żywicznego w papierowych podłożach zabytkowych fotografii oraz ich oprawach, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):459. K. Szczepińska, Historycznie stosowane impregnaty do wzmacniania zniszczonego drewna polichromowanego- próba przeglądu. Część I: Impregnaty naturalne, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (45):569. G. Jaworski, E. Mirowska, M. Poksińska, Zastosowanie chromatografii bibułowej do identyfikacji spoiw olejnych w zabytkowych obiektach polichromowanych, Ochrona Zabytków 31/3 (122):175. R. Biliński, Badania spoiw malowideł olejnych oraz mikroanalityczne metody ich identyfikacji, Ochrona Zabytków 22/1 (84):19. A. Podgórski, A. Tomaszewska-Szewczyk, Szylkret, bioorganiczny materiał w rzemiośle artystycznym – zagadnienia z zakresu materiałoznawstwa, technologii i stosowanych technik dekoracyjnych oraz niszczenie, Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (46):449. A. Podgórski, S. Stawowska, A. Tomaszewska-Szewczyk, Materiały do zabezpieczania i regeneracji szylkretu,Acta Universitatis Nicolai Copernici Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo (48):381.
Uwagi:	Nie dotyczy

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.