Metodyka konserwacji zabytków - kamień

Znajomość zagadnień omawianych na zajęciach z chemii na pierwszym roku KiR. Znajomość teoretycznych aspektów problematyki wzmacniania i hydrofobizacji kamiennych obiektów zabytkowych.

- godziny kontaktowe - ćwiczenia (60 godz.)

- godziny niekontaktowe:

Czas poświęcony na indywidualną pracę studenta. Zebranie niezbędnych materiałów do zajęć oraz zapoznanie się z wymaganą literaturą, stałe, bieżące przyswajanie i powtarzanie materiału z zajęć (25 godz.). Przygotowanie i przedstawienie sprawozdania z przeprowadzonych doświadczeń - zaliczenie na ocenę (60 godz.)

Łącznie 120 godz 4 ECTS

- Posiada podstawową wiedzę teoretyczną i praktyczną z metodyki wzmacniania kamiennych obiektów zabytkowych. K_W03

- Rozumie podstawy mechanizmu oddziaływania fizycznych, chemicznych i biologicznych czynników środowiskowych na materię dzieł sztuki i zabytków. K_W04

- Posiada podstawową wiedzę w zakresie materiałoznawstwa substancji zabytkowej oraz historycznych i współczesnych materiałów konserwatorskich służących wzmacnianiu i hydrofobizacji kamieni sztucznych i naturalnych. K_W05

- Zna podstawowe metody fizyczne i chemiczne badania właściwości kamieni naturalnych i sztucznych.K_W06

- Ma elementarną wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy. K_W013

- Potrafi wstępnie określić, rozpoznać rodzaje kamieni i ich właściwości. K_U02

- Posiada umiejętność wykonywania podstawowych zabiegów konserwatorskich w zakresie wzmacniania i hydrofobizacji materiałów kamiennych. K_U05

- Potrafi określić zasady profilaktyki i minimalizacji niszczącego oddziaływania fizycznych, chemicznych i biologicznych czynników środowiskowych na materię dzieł sztuki i zabytków, rozróżnia metody i środki chemiczne stosowane do wzmacniania i hydrofobizacji materiałów kamiennych, posiada umiejętność oceny efektywności i bezpieczeństwa użycia wybranych metod i materiałów. K_U06

- Posiada umiejętność pozwalającą na opracowanie i przedstawienie wyników z pracy doświadczalnej w formie pisemnej. K_U07

- Potrafi wstępnie zinterpretować i powiązać wyniki badań chemicznych, fizycznych, biologicznych z konserwatorskimi i technologicznymi. Z wykorzystaniem wiedzy na temat właściwości kamieni i wybranych preparatów umie na drodze analizy i interpretacji uzyskanych wyników badań wstępnie rozpoznać problematykę konserwatorską wybranego obiektu. K_U08

- Ma świadomość znaczenia profesjonalizmu i konieczności przestrzegania zasad etyki zawodowej. K_K02

- Ma świadomość i rozumie aspekty oraz skutki działań konserwatorskich, m.in. związane z używanymi preparatami, na obiekty zabytkowe, środowisko naturalne, ma świadomość związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje.K_K03

- Ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego i zawodowego. K_K05

Ćwiczenia oparte na indywidualnej i grupowej pracy studentów pod kierunkiem prowadzącego wzbogacone o metodę podająca, wyjaśnienie lub/i objaśnienie niezrozumiałych treści niezbędnych do dalszego prawidłowego przebiegu doświadczenia.

Zadania realizowane są przez studentów w grupie. Podczas ćwiczeń studenci wzmacniają i hydrofobizują kształtki kamienne, a następnie badają ich właściwości. Zapoznają się ze sposobem przygotowania wybranych impregnatów, metodami impregnacji oraz warunkami sezonowania. Doświadczalnie wyznaczają właściwości wzmocnionych kamieni. Porównują je między sobą, jak również do właściwości nieimpregnowanych kamieni. W oparciu o posiadaną wiedzę, wyniki badań oraz wspólną dyskusję na temat uzyskanych rezultatów studenci sporządzają dokładne sprawozdanie z przebiegu ćwiczeń, zawierające ich własne obserwacje, komentarze oraz wnioski.

- pogadanka

- ćwiczeniowa
- doświadczeń

Celem zajęć jest praktyczne zapoznanie studentów z metodami i środkami stosowanymi do wzmacniania oraz hydrofobizacji kamiennych obiektów zabytkowych, jak również utrwalenie wiadomości zdobytych na wykładach dotyczących wzmacniania. Zajęcia służą przygotowaniu studentów do wykonywania zabiegów wzmacniania w pracowni konserwatorskiej I i II.

Ćwiczenia poświęcone są przygotowaniu studentów do samodzielnego prowadzenia prac konserwatorskich przy kamiennych obiektach zabytkowych. W trakcie zajęć studenci nabywają praktyczne umiejętności w zakresie wzmacniania zabytków kamiennych, przez co utrwalają wiadomości z wykładów. Pod kierunkiem prowadzącego wzmacniają strukturalnie wapienie i piaskowce przy użyciu roztworów żywic sztucznych: epoksydowych i termoplastycznych oraz preparatów krzemoorganicznych. Wykonują hydrofobizację powierzchniową oraz strukturalną kamieni porowatych za pomocą roztworów związków krzemoorganicznych, ponadto hydrofobizację powierzchniową kamieni nieporowatych przy pomocy mikrowosków.

Studenci zgodnie z podanymi przez prowadzącego recepturami, samodzielnie przygotowują impregnaty epoksydowe i termoplastyczne oraz stosują gotowe preparaty firmowe w oparciu o instrukcje zawarte w kartach technicznych. Zapoznają się z metodami strukturalnego nasycania kamieni, warunkami, w jakich następuje wiązanie preparatów i ich sezonowanie. Następnie prowadzą badania fizyczne i mechaniczne wzmocnionych kształtek kamiennych polegające na określeniu: równomierności rozłożenia żywicy w strukturze kamienia, nasiąkliwości, porowatości oraz wytrzymałości mechanicznej. Studenci analizują wpływ rodzaju żywicy, doboru odpowiedniego stężenia i rozpuszczalnika, warunków sezonowania oraz tekstury impregnowanego kamienia na właściwości fizyczne i mechaniczne wzmocnionych kostek kamiennych. Porównują efektywność hydrofobizacji powierzchniowej i strukturalnej poprzez badanie nasiąkliwości wodą. Wykonują test solny celem zbadania odporności kamieni niehydrofobizowanych oraz hydrofobizowanych na działanie soli rozpuszczalnych w wodzie. Wyniki swoich doświadczeń opisują, podsumowują, a następnie komentują oraz wyciągają wnioski.

1.Profilaktyczna konserwacja kamiennych obiektów zabytkowych, pod red. W. Domasłowskiego, skrypt UMK, 1996.

2.Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, pod red. W. Domasłowskiego, Wyd. UMK, Toruń, 2011.

3.W. Domasłowski, Współczesne metody konserwacji zabytków kamiennych, Ochrona Zabytków, 2/1995.

4.J. Ciabach, żywice i tworzywa sztuczne stosowane w konserwacji zabytków, Wyd. UMK, Toruń, 1998.

5.W. Domasłowski, Badania nad strukturalnym wzmacnianiem kamieni roztworami żywic epoksydowych, B.M. i O.Z. t. XV, 1966.

6.W. Domasłowski, Konserwacja (wzmacnianie strukturalne) kamieni roztworami żywic epoksydowych na przykładzie portalu kamienicy Eskenów w Toruniu, B.M. i O.Z., t. XIX, 1967.

7.W. Domasłowski, Konserwacja kamiennego portalu z Ołbina, Ochrona Zabytków, 1/1970.

8.W. Domasłowski, M. Kęsy-Lewandowska, K. Lisek, Badania światłotrwałości żywic epoksydowych, AUNC, XII/1987.

9.W. Domasłowski, Światłotrwałość kamieni wzmocnionych żywicami epoksydowymi, AUNC, XIV/1990

10.J. W. Łukaszewicz, Badania właściwości materiałów porowatych wzmocnionych preparatem SF-OH, Rocznik PKZ 1986, 1990, s. 81.

11.P. Rościszewski, M. Zielecka, J. Borkowski, Ahydrosil Z - silikonowy środek hydrofobizująco-wzmacniający do konserwacji zabytków, Rocznik PKZ 1986, 1990.

12.J. W. Łukaszewicz, Zastosowanie czteroetoksysilanu w konserwacji kamiennych obiektów zabytkowych, AUNC, XII/1987.

13.J. Łukaszewicz, Badania i zastosowanie związków krzemoorganicznych w konserwacji zabytków kamiennych, wyd. UMK Toruń 2002.

14.W. Domasłowski i współp., Badania nad strukturalnym wzmacnianiem wapienia pińczowskiego roztworami termoplastycznych żywic sztucznych, AUNC: cz. I, 1979, VII, cz. II, 1979, VIII, cz. III, 1980, IX, cz. IV, 1983, X, cz. V, 1987, XI.

15.W. Domasłowski, M. Kęsy-Lewandowska, Strukturalne wzmacnianie piaskowców żywicami termoplastycznymi, AUNC, 1987, XII.

Na zaliczenie przedmiotu składają się następujące elementy: zrealizowanie wszystkich ćwiczeń ujętych w konspekcie przekazanym przez prowadzącego, pisemne opracowanie wyników przeprowadzonych badań dostarczone prowadzącemu w postaci sprawozdania.

Na ocenę studenta składa się:

- aktywność i przygotowanie do zajęć,

- ocena ze sprawozdania.

Nie dotyczy