Feminizm: teorie i zastosowania

Zajęcia będę prowadzone za pośrednictwem programu BigBlueButton, materiały dydaktyczne będą udostępniane za pośrednictwem poczty USOS, zaliczenie na ocenę będzie przeprowadzone za pośrednictwem GoogleForms.

przedmiot fakultatywny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

- udział w wykładach- 30

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- przygotowanie do kolokwiów i lektura – 25

Łącznie: 55 godz. (2 ECTS)

Student/ka:

- zna podstawową terminologię filozoficzną w języku polskim dotyczącą teorii feministycznych (KW_03)

- ma wiedzę o normach konstytuujących i regulujących struktury i instytucje społeczne związane z płcią i relacjami płciowymi oraz o źródłach tych norm, ich naturze, zmianach i drogach wpływania na ludzkie zachowania (K_W04)

- zna ogólne zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie (K_W011).

Student/ka:

o Wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i integruje informacje na temat teorii feministycznych i ich zastosowań ze źródeł pisanych i elektronicznych (K_U01)

o Potrafi krytycznie oceniać procesy związane z relacjami płciowymi dokonujące się we współczesnym świecie (K_U18)

Wykład konwersatoryjny.

Prezentacja w PowerPoincie z wykorzystaniem filmów, muzyki, prezentacją programów telewizyjnych, demotywatorów, zdjęć i videoklipów.

Dyskusja ze studentami z elementami burzy mózgów.

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Wykład stanowi wprowadzenie w problematykę feminizmu, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu współczesnego. Jego celem jest oswojenie z najważniejszymi nurtami feminizmu (pierwszej fali, drugiej fali oraz tak zwanego post-feminizmu), podziałem teorii feministycznych (na liberalny, radykalny, socjalistyczny, psychoanalityczny, kulturowy, postmodernistyczny, wielokulturowy itd.), podstawowymi pojęciami feminizmu (dotyczącymi podmiotu, klasy, seksualności, języka itd.) oraz celami, jakie stawiają sobie poszczególni badacze i badaczki. Podkreślając filozoficzną ważność omawianej problematyki w kontekście realnych i aktualnych problemów społecznych i politycznych, proponuję krytycznie przyglądać się omawianym rozwiązaniom biorąc pod uwagę ich przydatność na gruncie polskim. Stąd na wykładzie przeanalizowane zostaną także wybrane przekazy medialne (filmy, reklamy, strony internetowe) pod kątem omawianej problematyki.

Struktura wykładu jest następująca. W pierwszym kroku omówione zostaną podstawowe pojęcia związane z feminizmem (dyskryminacja, opresja, seksizm, patriarchat, rozróżnienie sex/gender, fallogocentryzm) oraz historia feminizmu jako myśli i ruchu emancypacyjnego. W drugim kroku przedstawione zostaną najważniejsze teorie feministyczne oraz zastosowanie ich idei, postulatów i argumentacji poza obszarem filozofii i nauk społecznych (w polityce, w kulturze, w mediach, prawodawstwie, sztuce etc.). Ze względu na ogrom i złożoność materiału, tematycznie narracja skupiać będzie się na wybranych stereotypach. Będą to kolejno: kobieta=porządek uczuć, to, co prywatne, kobieta=matka i macierzyństwo, kobieta=piękno, wygląd (mit piękna), kobieta=brak rozumności; irracjonalność oraz problem biologicznej dualności płci (żeńskie vs.męskie). W każdym przypadku przedstawione zostaną teorie feministyczne związane z w/w stereotypami i problemami, stan badań nad danym fenomenem, ich obraz w kulturze popularnej i w myśleniu zdroworozsądkowym, rola interwencji feministycznych w przestrzeni kultury i polityki.

Szczegółowiej zostaną omówione poniższe problemy:

 feministyczne spojrzenie na sposoby definiowania kobiecości w kulturze (Kobieta jako irracjonalny, emocjonalny, cielesny, bliski naturze inny.),

 pojęciowe i polityczne uwikłanie dyskryminacji, opresji oraz seksizmu,

 konceptualizowanie i konstruowanie kobiecej podmiotowości w feminizmie (Co to znaczy być kobietą? Co to znaczy być feministką), krytyka tradycyjnego rozumienia podmiotu (rola takich kategorii jak cyborg, nomadyzm, czynniki poza-ludzkie),

 teoretyczne uwikłanie rozróżnienia na płeć biologiczną (sex) i płeć kulturową (gender),

 problem różnicy między płciami (różnicy seksualnej) (Czy istnieją typowo męskie i żeńskie cechy, wartości, problemy?),

 wpływ współczesnego traktowania płci na rozwijanie dyskursu medycznego oraz dyskursu „mitu piękna” (rola medycyny, płciowe definiowanie niektórych chorób, np. anoreksji, problem mody na zdrowe i piękne ciała),

 płciowe uwikłanie nauki (Czy wiedza jest upłciowiona?; przykłady instytucjonalnej dominacji mężczyzn w nauce, wpływ przekonań na temat płci na treści wybranych teorii naukowych).

Ze względu na rozległość materiału, stosowna literatura oraz lista filmów jest podawana osobno dla każdego roku akademickiego.

Odrębnie uzgadniane z osobami uczestniczącymi w zajęciach dla każdego roku akademickiego.

Wykład stanowi wprowadzenie w problematykę feminizmu, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu współczesnego. Jego celem jest oswojenie z najważniejszymi nurtami feminizmu (pierwszej fali, drugiej fali oraz tak zwanego post-feminizmu), podziałem teorii feministycznych (na liberalny, radykalny, socjalistyczny, psychoanalityczny, kulturowy, postmodernistyczny, wielokulturowy itd.), podstawowymi pojęciami feminizmu (dotyczącymi podmiotu, klasy, seksualności, języka itd.) oraz celami, jakie stawiają sobie poszczególni badacze i badaczki. Podkreślając filozoficzną ważność omawianej problematyki w kontekście realnych i aktualnych problemów społecznych i politycznych, proponuję krytycznie przyglądać się omawianym rozwiązaniom biorąc pod uwagę ich przydatność na gruncie polskim. Stąd na wykładzie przeanalizowane zostaną także wybrane przekazy medialne (filmy, reklamy, strony internetowe) pod kątem omawianej problematyki.

Struktura wykładu jest następująca. W pierwszym kroku omówione zostaną podstawowe pojęcia związane z feminizmem (dyskryminacja, opresja, seksizm, patriarchat, rozróżnienie sex/gender, fallogocentryzm) oraz historia feminizmu jako myśli i ruchu emancypacyjnego. W drugim kroku przedstawione zostaną najważniejsze teorie feministyczne oraz zastosowanie ich idei, postulatów i argumentacji poza obszarem filozofii i nauk społecznych (w polityce, w kulturze, w mediach, prawodawstwie, sztuce etc.). Ze względu na ogrom i złożoność materiału, tematycznie narracja skupiać będzie się na wybranych stereotypach. Będą to kolejno: kobieta jako irracjonalna i nierozumna, nauka (wiedza) jako domena mężczyzn, kobieta jako matka (macierzyństwo jako istota kobiecości), wygląd jako istota kobiecości (mit piękna), mit biologicznej dualności płci (żeńskie vs. męskie).

W każdym przypadku przedstawione zostaną teorie feministyczne związane z w/w stereotypami i problemami, stan badań nad danym fenomenem, ich obraz w kulturze popularnej i w myśleniu zdroworozsądkowym, rola interwencji feministycznych w przestrzeni kultury i polityki.

Uzupełniająca do wykładu:

- Beauvoir de Simone, Druga płeć, Warszawa 2002.

- Braidotti Rosi, Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, Warszawa 2009.

- Butler Judith, Uwikłani w płeć, Warszawa 2009.

- Derra, Aleksandra, Kobiety (w) nauce. Problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej, Scholar, Warszawa 2013.

- Haraway Donna., Wiedza usytuowana: problem z nauką w feminizmie a przywilej przyjęcia częściowej, niepełnej perspektywy, tłum. A. Derra, w: E. Bińczyk, A. Derra (red), Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2014, s. 103-133.

Filmy dokumentalne:

Feministki: co sobie myślały? reż. Johanna Demetrakas, 2018.

Siłaczki, reż. M. Dzido, P. Śliwowski, 2018.

Ze względu na rozległość materiału zainteresowany/a student/ka może uzyskać stosowną listę lektur dostosowaną do indywidualnych zainteresowań wysyłając maila na adres aldewicz@umk.pl.

Warunkiem zaliczenia wykładu jest uczestnictwo w zajęciach (można być nieobecnym na dwóch wykładach bez ponoszenia konsekwencji) oraz zaliczenie pisemnego kolokwium w postaci testu wyboru pisanego z notatkami z wykładu (test zalicza się przy uzyskaniu 50%+1 sumy wszystkich punktów).

Wykład stanowi wprowadzenie w problematykę feminizmu, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu współczesnego. Jego celem jest oswojenie z najważniejszymi nurtami feminizmu (pierwszej fali, drugiej fali oraz tak zwanego post-feminizmu), podziałem teorii feministycznych (na liberalny, radykalny, socjalistyczny, psychoanalityczny, kulturowy, postmodernistyczny, wielokulturowy itd.), podstawowymi pojęciami feminizmu (dotyczącymi podmiotu, klasy, seksualności, języka itd.) oraz celami, jakie stawiają sobie poszczególni badacze i badaczki. Podkreślając filozoficzną ważność omawianej problematyki w kontekście realnych i aktualnych problemów społecznych i politycznych, proponuję krytycznie przyglądać się omawianym rozwiązaniom biorąc pod uwagę ich przydatność na gruncie polskim. Stąd na wykładzie przeanalizowane zostaną także wybrane przekazy medialne (filmy, reklamy, strony internetowe) pod kątem omawianej problematyki.

Struktura wykładu jest następująca. W pierwszym kroku omówione zostaną podstawowe pojęcia związane z feminizmem (dyskryminacja, opresja, seksizm, patriarchat, rozróżnienie sex/gender, fallogocentryzm) oraz historia feminizmu jako myśli i ruchu emancypacyjnego. W drugim kroku przedstawione zostaną najważniejsze teorie feministyczne oraz zastosowanie ich idei, postulatów i argumentacji poza obszarem filozofii i nauk społecznych (w polityce, w kulturze, w mediach, prawodawstwie, sztuce etc.). Ze względu na ogrom i złożoność materiału, tematycznie narracja skupiać będzie się na wybranych stereotypach. Będą to kolejno: kobieta jako irracjonalna i nierozumna, nauka (wiedza) jako domena mężczyzn, kobieta jako matka (macierzyństwo jako istota kobiecości), wygląd jako istota kobiecości (mit piękna), mit biologicznej dualności płci (żeńskie vs. męskie).

W każdym przypadku przedstawione zostaną teorie feministyczne związane z w/w stereotypami i problemami, stan badań nad danym fenomenem, ich obraz w kulturze popularnej i w myśleniu zdroworozsądkowym, rola interwencji feministycznych w przestrzeni kultury i polityki.

Uzupełniająca do wykładu:

- Beauvoir de Simone, Druga płeć, Warszawa 2002.

- Braidotti Rosi, Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, Warszawa 2009.

- Butler Judith, Uwikłani w płeć, Warszawa 2009.

- Derra, Aleksandra, Kobiety (w) nauce. Problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej, Scholar, Warszawa 2013.

- Haraway Donna., Wiedza usytuowana: problem z nauką w feminizmie a przywilej przyjęcia częściowej, niepełnej perspektywy, tłum. A. Derra, w: E. Bińczyk, A. Derra (red), Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2014, s. 103-133.

Filmy dokumentalne:

Feministki: co sobie myślały? reż. Johanna Demetrakas, 2018.

Siłaczki, reż. M. Dzido, P. Śliwowski, 2018.

Ze względu na rozległość materiału zainteresowany/a student/ka może uzyskać stosowną listę lektur dostosowaną do indywidualnych zainteresowań wysyłając maila na adres aldewicz@umk.pl.

Warunkiem zaliczenia wykładu jest uczestnictwo w zajęciach (można być nieobecnym na dwóch wykładach bez ponoszenia konsekwencji) oraz zaliczenie pisemnego kolokwium w postaci testu wyboru pisanego z notatkami z wykładu (test zalicza się przy uzyskaniu 50%+1 sumy wszystkich punktów).

Wykład stanowi wprowadzenie w problematykę feminizmu, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu współczesnego. Jego celem jest oswojenie z najważniejszymi nurtami feminizmu (pierwszej fali, drugiej fali oraz tak zwanego post-feminizmu), podziałem teorii feministycznych (na liberalny, radykalny, socjalistyczny, psychoanalityczny, kulturowy, postmodernistyczny, wielokulturowy itd.), podstawowymi pojęciami feminizmu (dotyczącymi podmiotu, klasy, seksualności, języka itd.) oraz celami, jakie stawiają sobie poszczególni badacze i badaczki. Podkreślając filozoficzną ważność omawianej problematyki w kontekście realnych i aktualnych problemów społecznych i politycznych, proponuję krytycznie przyglądać się omawianym rozwiązaniom biorąc pod uwagę ich przydatność na gruncie polskim. Stąd na wykładzie przeanalizowane zostaną także wybrane przekazy medialne (filmy, reklamy, strony internetowe) pod kątem omawianej problematyki.

Struktura wykładu jest następująca. W pierwszym kroku omówione zostaną podstawowe pojęcia związane z feminizmem (dyskryminacja, opresja, seksizm, patriarchat, rozróżnienie sex/gender, fallogocentryzm) oraz historia feminizmu jako myśli i ruchu emancypacyjnego. W drugim kroku przedstawione zostaną najważniejsze teorie feministyczne oraz zastosowanie ich idei, postulatów i argumentacji poza obszarem filozofii i nauk społecznych (w polityce, w kulturze, w mediach, prawodawstwie, sztuce etc.). Ze względu na ogrom i złożoność materiału, tematycznie narracja skupiać będzie się na wybranych stereotypach. Będą to kolejno: kobieta jako irracjonalna i nierozumna, nauka (wiedza) jako domena mężczyzn, kobieta jako matka (macierzyństwo jako istota kobiecości), wygląd jako istota kobiecości (mit piękna), mit biologicznej dualności płci (żeńskie vs. męskie).

W każdym przypadku przedstawione zostaną teorie feministyczne związane z w/w stereotypami i problemami, stan badań nad danym fenomenem, ich obraz w kulturze popularnej i w myśleniu zdroworozsądkowym, rola interwencji feministycznych w przestrzeni kultury i polityki.

Uzupełniająca do wykładu:

- Beauvoir de Simone, Druga płeć, Warszawa 2002.

- Braidotti Rosi, Podmioty nomadyczne. Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym, Warszawa 2009.

- Butler Judith, Uwikłani w płeć, Warszawa 2009.

- Derra, Aleksandra, Kobiety (w) nauce. Problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej, Scholar, Warszawa 2013.

- Haraway Donna., Wiedza usytuowana: problem z nauką w feminizmie a przywilej przyjęcia częściowej, niepełnej perspektywy, tłum. A. Derra, w: E. Bińczyk, A. Derra (red), Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2014, s. 103-133.

Filmy dokumentalne:

Feministki: co sobie myślały? reż. Johanna Demetrakas, 2018.

Siłaczki, reż. M. Dzido, P. Śliwowski, 2018.

Ze względu na rozległość materiału zainteresowany/a student/ka może uzyskać stosowną listę lektur dostosowaną do indywidualnych zainteresowań wysyłając maila na adres aldewicz@umk.pl.

Warunkiem zaliczenia wykładu jest uczestnictwo w zajęciach (można być nieobecnym na dwóch wykładach bez ponoszenia konsekwencji) oraz zaliczenie pisemnego kolokwium w postaci testu wyboru pisanego z notatkami z wykładu (test zalicza się przy uzyskaniu 50%+1 sumy wszystkich punktów).