Wstęp do językoznawstwa

brak

udział w wykładzie - 1,2 ECTS (30h)

konsultacje - 0,4 ECTS (10h)

praca własna (przygotowanie do egzaminu) - 2,4 ECTS (60h)

Student

poznaje główne problemy badawcze i teoretyczne językoznawstwa (K_W03);

zna genealogiczne i strukturalne klasyfikacje języków (ze szczególnym uwzględnieniem języków Europy) (K_W03);

zna koncepcje metodoologiczne i paradygmaty współczesnej lingwistyki (K_W07)

Student:

potrafi wskazać podstawowe elementy struktury języka; (K_U06)

definiuje cechy znaku językowego i języka jako systemu znaków; (K_U06)

charakteryzuje poszczególne działy i typy językoznawstwa; (K_U06)

Student ma świadomość poziomu swojej wiedzy lingwistycznej i rozumie potrzebę jej poszerzania (K_K01)

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Tematyka zajęć obejmuje podstawy wiedzy o języku, elementy językoznawstwa ogólnego i teoretycznego, a także historii językoznawstwa.

Treści:

Znaki a znaki językowe. Semiotyka a językoznawstwo: pojęcie znaku, klasyfikacja znaków; przedmiot semiotyki/semiologii, jej działy; znaki naturalne a konwencjonalne; znaki-typy i znaki-okazy, znaki a diakryty; kod jako system znaków-typów; znaki językowe jako symbole; miejsce onomatopei i wykrzykników w systemie znaków; pojęcie konwencji.

Język naturalny, jego podstawowe cechy i jednostki, relacje między nimi: sposób poznawania języka naturalnego; pojęcie języka naturalnego jako kodu dwuklasowego, produktywnego, fonemowego, dyskretnego; unilateralne i bilateralne teorie znaków - homonimia a polisemia; typy konwencji językowych - argumenty za konwencjonalnością języka; pojęcie komunikacji, konwencjonalność jako warunek komunikacji społecznej; przezroczystość semantyczna znaków; drugorzędne cechy języka naturalnego; języki naturalne: etniczne i międzyetniczne; języki naturalne a sztuczne, rodzaje języków sztucznych; jednostki języka naturalnego: fonemy, morfemy, jednostki leksykalne, zdania; podstawowe relacje między jednostkami: paradygmatyczne, syntagmatyczne (interdependencja, determinacja, konstelacja).

Działy językoznawstwa, główne aspekty opisu języka, funkcje języka i wypowiedzi: główne działy językoznawstwa i przedmiot ich badań: fonologia, leksykologia, gramatyka, semantyka, pragmatyka; językoznawstwo współczesne a tradycyjne; językoznawstwo szczegółowe a ogólne, teoretyczne i stosowane, wewnętrzne i zewnętrzne, synchroniczne i diachroniczne, typologiczne i historyczno-porównawcze; językoznawstwo a metajęzykoznawstwo (język a metajęzyk); funkcje języka i wypowiedzi - ujęcia klasyczne i współczesne.

Relacje między językami: klasyfikacja genealogiczna języków - rodzina języków indoeuropejskich (języki kentumowe i satemowe); związki geograficzne między językami; typologie języków: fonologiczna (języki spółgłoskowe i samogłoskowe, prozodyczne i nieprozodyczne), morfologiczna (języki syntetyczne (fleksyjne, aglutynacyjne, alternacyjne) i analityczne), syntaktyczna (języki ekscentryczne (przypadkowe, pozycyjne) i inkorporacyjne).

Wprowadzenie do metodologii językoznawstwa: miejsce językoznawstwa w klasyfikacji ogólnej nauk: lingwistyka jako nauka empiryczna, humanistyczno-społeczna, idiograficzna i podstawowa; pojęcie paradygmatu nauki; główne paradygmaty nauki: indukcjonizm, weryfikacjonizm, falsyfikacjonizm, postmodernizm; podstawowe paradygmaty w językoznawstwie - językoznawstwo historyczno-porównawcze, strukturalne, generatywne, kognitywne.

I. Bobrowski, Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998 (część I, II, III),

R. Grzegorczykowa, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.

R. Grzegorczykowa, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2001, wydanie 3 (część I),

J. Lyons, Semantyka 1, Warszawa 1984 (rozdziały 1,3,4),

J. Lyons, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 1975 (rozdziały 1,9),

T. Milewski, Językoznawstwo, Warszawa 1965 (wydanie 1 i następne; rozdziały 1,2,3,4),

M. Szupryczyńska, Wstęp do językoznawstwa, Toruń 1988 (rozdziały 1-5),

A. Weinsberg, Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983 (rozdziały I, II)

Materiał pomocniczy: Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red K. Polański, Wrocław 1999 (wydanie II).

egzamin pisemny