System polityczny RP [2751-PL-S1-3-SPRP] Semestr letni 2020/21
Ćwiczenia, grupa nr 1

W. Skrzydło, Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 roku

T. Godlewski, Polski system polityczny. Instytucje – procedury – obywatele

Marszałek-Kawa Joanna, Pozycja ustrojowa i funkcje Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej po akcesji do Unii Europejskiej

H. Lisicka (red.), System polityczny Rzeczypospolitej Polskiej

P. Sarnecki, Senat RP i jego relacje z Sejmem

L. Garlicki, Polski system polityczny. Zarys wykładu

W. Skrzydło (red.), Polskie prawo konstytucyjne

M. Chmaj, Skrzydło W., System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej

M. Chmaj, J. Marszałek-Kawa, W. Sokół W., Encyklopedia wiedzy politycznej

A. Antoszewski (red.), Demokratyzacja w III RP

S. Gebethner, Wybory do Sejmu i Senatu

S. Gebethner, Wybory na urząd Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne

J. Regucki, Samorząd III RP. Koncepcje i realizacja

W. Sokolewicz (red.), Zasady podstawowe polskiej Konstytucji

G. Rydlewski, Rządowy system decyzyjny w Polsce

W. Hładkiewicz, M. Szczerbiński (red.), Piętnaście lat doświadczeń polskiej demokracji

Czasopisma – Athenaeum, Wrocławskie Studia Politologiczne, Przegląd Dyplomatyczny, Przegląd Sejmowy

P. Sarnecki, System źródeł prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

E. Zieliński, Przeobrażenia ustrojowe w Polsce

M. Kruk, „Mała konstytucja” w procesie przemian ustrojowych w Polsce

S. Gebethner, W poszukiwaniu kompromisu konstytucyjnego. Dylematy, kontrowersje w procesie stanowienia nowej Konstytucji RP

M. T. Staszewski, Referendum konstytucyjne w Polsce

B. Banaszak, Prawa człowieka i obywatela w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy”, nr 5/1997

D. Dudek, Konstytucja RP. Wybór źródeł

H. Zięba-Załucka, Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

R. Chruściak, T. Mołdawa, K. A. Wojtaszczyk, E. Zieliński,, Polski system polityczny w okresie transformacji

1. Pojęcie systemu politycznego.

Transformacja ustrojowa w Polsce. Zmiany konstytucyjne z lat 80. Mała Konstytucja i jej nowelizacje.

Główne zasady systemu politycznego w Polsce. W poszukiwaniu kompromisu konstytucyjnego w III RP. Tryb przygotowania Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku

2. Główne zasady systemu politycznego w Polsce

Pluralizm systemu partyjnego w III RP.

3. Systematyka Konstytucji z 1997 roku. Naczelne zasady konstytucyjne ustroju Rzeczypospolitej Polskiej - solidaryzm, zwierzchnictwo narodu, demokratyczne państwo prawne, podział władz i mechanizm powściągliwości i równowagi, pomocniczość, unitaryzm, decentralizacja i samorząd, pluralizm polityczny oraz społeczna gospodarka rynkowa. System przedstawicielski i formy demokracji bezpośredniej. Cywilna i demokratyczna kontrola nad wojskiem.

4. System źródeł prawa pod rządami Konstytucji z 1997 roku

Źródła prawa krajowego. Obowiązywanie prawa wspólnotowego w Polsce.

5. Demokracja bezpośrednia i pośrednia w ustawie zasadniczej. Walka wyborcza. Demokracja parlamentarna. Struktura polityczna parlamentu po kolejnych wyborach parlamentarnych. Cechy polskiego elektoratu – determinanty procesu kształtowania się preferencji wyborczych wśród elektoratu.

6. Organizacja wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Sądy i trybunały. Kontrola konstytucyjności prawa. Trybunał Konstytucyjny.

Trybunał Stanu.

7. System organów władzy państwowej.

Zasady kreujące system organów władzy państwowej

8. Dwuizbowość parlamentu w Polsce. Organy Sejmu i Senatu. Zasady działania Sejmu i Senatu oraz procedury parlamentarnej. Status posła i senatora. Organy wewnętrzne Sejmu. Komisje śledcze w III RP.

9. Pozycja ustrojowa i funkcje parlamentu. Funkcje parlamentu: ustawodawcza, budżetowa, kreacyjna i kontrolna. Prawo inicjatywy ustawodawczej. Tryb nowelizacji i zmiany konstytucji. Inicjatywa ludowa. Procedura ustawodawcza.

10. Dwuczłonowa władza wykonawcza (dualistyczna egzekutywa).

Ewolucja kompetencji prezydenta w Polsce. Prezydent RP w konstytucji z 1997 r. – zasady wyboru, uprawnienia. Prerogatywy prezydenta. Wybory prezydenckie. Prezydent a rząd.

11. Rząd (Rada Ministrów) – skład, struktura, kompetencje. Tryb powoływania i odwoływania rządu. Rządy i koalicje rządowe – rządy mniejszościowe, większosciowe . Przyczyny trwałości bądź upadku rządów. Pozycja prawna i polityczna Prezesa Rady Ministrów. Odpowiedzialność rządu wobec Sejmu - votum zaufania, votum nieufności i konstruktywne votum nieufności, absolutorium.

12. Finanse publiczne:

- pojęcie budżetu państwa,

- tryb uchwalania,

- wykonanie i kontrola wykonania budżetu,

- odpowiedzialność za wykonanie.

Kompetencje Rady Polityki Pieniężnej.

11. Pojęcie partii politycznych Ustawodawstwo o partiach politycznych. Proces tworzenia i delegalizacji partii politycznych. Finansowanie partii politycznych. Partie w parlamencie. Rola liderów partyjnych. Zmiany systemy partyjnego w latach 90. – aktualność podziału na lewicę i prawicę.

12. Organy kontroli państwowej i ochrony prawa: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich (sposób powoływania, kompetencje, procedura pracy). Rola organów sądowych i quasi-sądowych w kontroli organów władzy publicznej.

13. Podział terytorialny państwa. Istota samorządu terytorialnego i jego zadania w systemie sprawowania władzy publicznej. Samorząd terytorialny: organy i kompetencje.

Prawo wyborcze - Ordynacja wyborcza do rad gmin, powiatów i sejmików województw. Mandat i status radnego. Reforma samorządowa-administracyjna z 24 lipca 1998 roku.

14. Referendum w Polsce – aktualne uregulowania – referendum ogólnokrajowe, referendum lokalne, referendum unijne. Przykłady referendów, analiza wyników.

15. Demokracja skonsolidowana czy nieskonsolidowana?

1) pokaz multimedialny; 2) analiza obowiązujących aktów normatywnych 3) dyskusja dydaktyczna, 4) metoda casusowa.

Studenci aktywnie uczestniczą w zajęciach, przeprowadzane są różnego rodzaju symulacje.

1. Obecność na zajęciach – prowadzący dopuszcza możliwość dwukrotnej nieobecności podczas ćwiczeń w semestrze (niezależnie od powodu nieobecności).

2. Do zaliczenia semestru konieczne jest również uzyskanie:

1. co najmniej pięciu pozytywnych ocen

z aktywności – zdobytych podczas dyskusji, wystąpień, prezentacji.

2. zaliczenie dwóch prac pisemnych – recenzji książki wydanej w przeciągu dwóch ostatnich lat, której treść pokrywa się z przedmiotem zajęć oraz sprawozdania z konferencji organizowanej przez WPiSM UMK.

3. przygotowanie prezentacji/referatu do 15 minut

z wykorzystaniem co najmniej sześciu monografii oraz artykułów (referent musi opracować konspekt prezentacji dla całej grupy. Konspekt powinien zawierać bibliografię. Prezentacja powinna być prowadzić do dyskusji. Po wystąpieniu student zobowiązany jest dostarczyć referat w formie pisemnej osobie prowadzącej ćwiczenia).

3. Ocena semestralna stanowi średnią ocen uzyskanych z zaliczenia ćwiczeń oraz przeprowadzonego na koniec zajęć egzaminu pisemnego w formie testu.

4. Prowadzący dopuszcza możliwość przeprowadzania podczas zajęć niezapowiedzianych kolokwiów, tzw. „wejściówek”,

a także innych prac pisemnych, w szczególności gdy jego wątpliwość wzbudzi stopień przygotowania studentów do zajęć. W takim wypadku ocena uzyskana z kolokwium będzie miała wpływ na ocenę końcową z zajęć.

5. Ewentualne szczególne wymagania stawiane studentom: czytanie prasy codziennej, śledzenie bieżących wydarzeń politycznych.

Prof. J. Marszałek-Kawa - ćw - PL - rok 3 - stacjonarne